,
დღეს ლაზარე კომახიძეს გაგაცნობთ. იგი 9–10 წლის ასაკში მისდევდა მეკლდეურობას და სწორედ მაშინ, პირველად გახდა საქართველოს ჩემპიონი.
მალე სოფელში საცხოვრებლად გადასვლა მოუწია და სპორტს თავი დაანება, რაც მისთვის დიდი დანაკლისი იყო. ახლა იგი სხვა ბავშვებისთვის ცდილობს მსგავსი დანაკლისის თავიდან აცილებას.
„ზუსტად ვიცი რას ნიშნავს, იცხოვრო სოფელში და არ გქონდეს წვდომა და ხელშეწყობა არცერთ სპორტულ აქტივობაზე. მითუმეტეს, დღევანდელ სამყაროში, სადაც სოფელში მცხოვრები ბავშვები ტელევიზიით უამრავ საოცარ შესაძლებლობას ნახულობენ და მათი რეალური ცხოვრება კი, მოკლებულია ამ ყველაფერს. ეს სერიოზული ტრავმაა მოზარდებისთვის“- ამბობს ლაზარე.
პირველი მეკლდეურთა კლუბი 2015 წელს დაარსა ნიქოზში. პანდემიის დროს კი, როდესაც ყველაფერი გაჩერდა, ბედიანის მეკლდეურთა კლუბს ჩაუყარა საფუძველი. „დღეს კი, თეთრიწყაროს ახალგაზრდებისთვის, ევროკავშირისა და კონრად ადენაუერის ფონდის მხარდაჭერით, თეთრიწყაროს მეკლდეურთა კლუბის შექმნაზე ვმუშაობთ“.
ყველაფერი 2008 წლის 8 აგვისტოს ნიქოზში, ომის მძიმე დღეებში დაიწყო, როცა ლაზარე ნიქოზის მონასტერში, მეუფე ისაიასთან ჩავიდა. სოფელი თითქმის დაცლილი დახვდა, იქ მხოლოდ მოხუცები იყვნენ, რომლებიც უარს ამბობდნენ სახლის დატოვებაზე.
ეხმარებოდა მოხუცებს და უვლიდა მარტოსულ ცხოველებს. რუსეთის საჰაერო იერიშების გამო ადგილზე ვეღარ გაჩერდნენ, თუმცა ნიქოზთან კავშირი არ გაუწყვეტია.
გარკვეული დროის შემდგომ, ადგილობრივი ბავშვებისთვის, მეუფე ისაიამ ხელოვნების სკოლა გახსნა, სადაც ბავშვებს სხვადასხვა წრეზე (ქარგვა, ხატვა, კერამიკა, მუსიკა, უცხო ენები, ჩრდილების თეატრი) სიარულის შესაძლებლობა ჰქონდათ. სწორედ აქ დაუახლოვდა ნიქოზელ ბავშვებს.
„პირველად მქონდა ველო ტურების პროექტი, ნიქოზელი ბავშვები დამყავდა ველოსიპედებით ლაშქრობებში. სოფელში არ არსებობდა არანაირი სპორტული წრე. გამიჩნდა იდეა, რომ ბავშვებისთვის გამეკეთებინა პატარა საცოცი კედელი, რომელზეც შეძლებდნენ ყოველდღიურ სპორტულ აქტივობას. ბავშვთა და ახალგაზრდობის ფონდის მხარდაჭერით გავაკეთეთ პირველი საცოცი კედელი, რომელმაც 30–ზე მეტი მოზარდი გააერთიანა, დავიწყეთ ყოველდღიური ვარჯიშები და 2 წელში, ნიქოზის მეკლდეურთა კლუბი ერთ-ერთ მოწინავე გუნდად იქცა საქართევლოს ჩემპიონატებზე”.
ზამთარში და ცუდი ამინდების დროს ბავშვებს ვარჯიშის შეწყვეტა უწევდათ, რადგან საცოცი კედელი ღია ცის ქვეშ იყო. ყოველ გაზაფხულს ბავშვები სულმოუთქმელად ელოდნენ. ლაზარეს არაერთი მცდელობის შემდეგ, ნიქოზის კლუბს ერთი უფუნქციო შენობა გადასცეს, სადაც ორგანიზაციების „ორბელიანი მეტის“, ღია საზოგადოების ფონდის მხარდაჭერით სარემონტო სამუშაოები დაიწყო და წელს პირველად შეძლებენ ახალგაზრდა მეკლდეურები ზამთარში ვარჯიშს.
ამ ყველაფრის უკან კი დიდი შრომა, წვალება და ზოგჯერ იმედგაცრუებაც იდგა. „თუმცა დღეს ძალიან ბევრი კეთილი ადამიანის მხარდაჭერით, ნიქოზში ბავშვებს მალე ძალიან კარგი სავარჯიშო სივრცე ექნებათ“.
მეკლდეურობა მოზარდებისთვის, როგორც ფიზიკური, ისე მენტალური განვითარებისთვის საუკეთესო სპორტული აქტივობაა. ამიტომ გადაწყვიტა, რომ ნიქოზის შემდეგ ბედიანის კლუბი დაეარსებინა, ახლა კი, თეთრიწყაროს ახალგაზრდებისთვის მუშაობს.
„თეთრიწყაროს ახალგაზრდული ცენტრის“ სივრცეში, პროექტის – „სამოქალაქო საზოგადოების ინიციატივის“ ფარგლებში, ახალგაზრდა მეკლდეურები დაიწყებენ ვარჯიშსს.
ლაზარე კომახიძე გეგმავს და დარწმუნებულია, რომ კიდევ ბევრ სოფელში შეძლებს ბავშვების გახარებას.
მიყევით ბმულს - ეს ქვეყანა შენია • This country is yours
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
