USD 2.6797
EUR 2.8777
RUB 2.9252
თბილისი
ლავრენტი ბერია და ჩელიუსკინელების ხიდი
თარიღი:  8457

თბილისის პირველი გენერალური გეგმა 1933 წელს შემუშავდა და პირველი რაც ამ გეგმაში იყო გათვალისწინებული, იყო სანაპიროების კეთილმოწყობა და სატრანსპორტო მაგისტრალებად გადაქცევა. 1933-1939 წლებში გაიყვანეს სამკილომეტრიანი მარჯვენა სანაპირო (ბარათაშვილისა და თამარ მეფის ხიდებს შორის).

მისი მონაკვეთი ყოფილი ვორონცოვისა და ელბაქიძის ხიდებს შორის დამთავრდა 1935 წელს, ელბაქიძის ხიდიდან ფიზკულტურელთა პარკამდე; ხოლო ვორონცოვისა და ბარათაშვილის ხიდებს შორის 1939 წელს.

როგორ ააშენა ბერიამ თამარ მეფის ხიდი

მტკვრის კალაპოტში ჩასმას და სატრანსპორტო გზების გაყვანასთან ერთად მიმდინარეობდა მოსაზღვრე უბნების საფუძვლიანი რეკოსნტსრუქცია. ამოაშრეს მტკვრის მარჯვენა დაჭაობებული ტოტი და ყოფილი მადათოვის კუნძულზე გააშენეს პარკი, ხოლო სანაპირო მაგისტრალმა ე.წ. მშრალი ხიდის ქვეშ გაიარა.

დიდი სარეკონსტრუქციო სამუშაოები გაიშალა ახლანდელ გმირთა მოედნის მიდამოებში. 1932-1935 წლებში აიგო ჩელუსკინელების ხიდი (1989 წელს ჩელუსკინელების ხიდს თამარ მეფის სახელი დაერქვა) და გაიჭრა ხიდსა და მოედანს შორის დამაკავშირებელი გზა საბურთალოს პალატოს სამხრეთ აღმოსვლეთ ნაწილში.

საინტერესოა ჩელიუსკინელების ხიდის სახელის ისტორიაა. ხიდს სახელი ჩრდილოეთის მკვლევრის და ზღვაოს­ნის სემიონ ჩელუსკინის პატივსაცემად დაერქვა.  მისიივე საპატივცემულოდ "ჩელუსკინი" ერქვა არქტიკის ყინულებში 1934 წლის 13 თებერვალს გაუჩინარებულ ხომალდს. 2 თვე ეძებდნენ მის მგზავრებს - უკლებლივ ყველა, 104-ვე მგზავრი მფრინავებმა სამშვიდობოს გამოიყვანეს. მათი გადამრჩენელი მფრინავები პირველი საბჭოთა გმირები გახდნენ.

ჩელუსკინელების ევაკუაციის უმძიმეს ოპერაციას მსოფლიო ადევნებდა თვალს. მაშინ პრესაში ბერნარდ შოუს ცნობილი  სიტყვები გავრცელდა, - ეს რა ქვეყანა ხართ, პოლარული ტრაგედია ნაციონალურ დღესასწაულად აქციეთო!"

ხიდის არქიტექტორი გახლდათ ნიკოლოზ სევეროვი (ნორდმანი) (1887, თბილისი   –  1957,  კიევი), ხუროთმოძღვრების მკვლევარი, სსრკ არქიტექტურის აკადემიის აკადემიკოსი, დაამთავრა პეტროგრადის  სამოქალაქო-საინჟინრო ინსტიტუტი (1915). 1918-1948 წლებში მუშაობდა თბილისში (1935-1948 წლებში   –   საქართველოს არქიტექტურის კავშირის თავჯდომარე), 1948 წლიდან   -კიევში. თბილისის სამხატვრო აკადემიის ერთ-ერთი დამფუძნებელი, პროფესორი (1922-1948). 1942 წლიდან ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის ხელოვნების ისტორიის განყოფილების გამგე.
სევეროვი დიდ დროს ანდომებდა ძველი ქართული სატაძრო ხუროთმოძღვრების შესწავლასა და ფიქსაციას. დაწერილი აქვს გამოკვლევები რამდენიმე უმნიშვნელოვანეს ქართულ ტაძარზე (სამწევრისი, ქუთაისის “ბაგრატის ტაძარი”, სამთავისი), მასვე აქვს გამოცემული პირველი  დასურათებული წიგნი ძველ ქართულ არქიტექტურაზე.

დიდი ღვაწლი მიუძღვის სევეროვს  ძეგლთა აზომვა-ფიქსაციაში (ნეკრესი, შიომღვიმე, მცხეთის ჯვარი, წრომი, კუმურდო, მარტვილი, ალავერდი, ნიკორწმინდა და მრავალი  სხვ.). გაზომილი აქვს  აგრეთვე ძველი საერო არქიტექტურის ძეგლები, ძველი თბილისის საცხოვრებელი სახლები და სხვ. სევეროვის დამსახურება ისიც არის,  რომ მან პირველმა გამოიმუშავა ძეგლთა ანალიზური გრაფიკული ასახვა, მათი ისტორიული ფენების ჩვენებით.

ძალიან ინტენსიური იყო სევეროვის მოღვაწეობა როგორც შემოქმედი არქიტექტორისა. თბილისსა და საქართველოს სხვა ქალაქებში აგებული აქვს მრავალი საზოგადოებრივი და საცხოვრებელი შენობა.

მისი პროექტით განხორციელდა  თბილისში - ს. ჯანაშიას სახელობის საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმის შენობის რეკონსტრუქცია (1929), ამიერკავკასიის ფედერაციის მთავრობის სახლი (შემდეგში - საქართველოს კპ. თბილისის კომიტეტი; 1929-1930წწ.); თამარ მეფის ხიდი (ყოფილი ჩელიუსკინელთა); კინოთეატრი "რუსთაველი" და სხვა; ავტორია ნაშრომებისა, რომლებშიც იხილავს ქართული ხუროთმოძღვრების მნიშვნელოვან საკითხებს; მიღებული აქვს სახელმწიფო ჯილდოები; ხუროთმოძღვრების მკვლევარი; თბილისის სამხატვრო აკადემიის ერთ-ერთი დამფუძნებელი, პროფესორი (1922-1948)

იმ ადგილას, სადაც ახლა თამარ მეფის ხიდია, ადრე ხევი იყო და მტკვარი თავის ნებაზე მიედინებოდა.

როგორ ააშენა ბერიამ თამარ მეფის ხიდი

1931 წელს დაწყებული მშენებლობა ოთხი წელი გაგრძელდა და ის ლავრენტი ბერიას სახელს უკავშირდება. ის ქალაქის განაშენიანების საკითხებში ბევრ ქალაქის მერზე და ხელმძღვანელ პირებზე უკეთ ერკვეოდა.  ბერია იყო მისი აგების თაოსანიც და შემსრულებელიც. პარალელურად მიმდინარეობდა გმირთა მოედნის მოწყობაც - ტერიტორიაზე არსებული კლდოვანი ბორცვი გაიჭრა, მერე კლდის ერთ წვერზე ცირკის შენობა აიგო (1940 წ.), მეორე მხარეს კი - აკადემქალაქი. ვარაზისხევი­ 50-იანების ბოლოს ამოივსო. ასე რომ, ახალ მოედანს ერთი მხრიდან ზოოპარკი ეკრა (1927 წ.), მეორე მხრიდან კი - ოლღას ქუჩა ჩამოდიოდა და მოედანთან სრულდებოდა. ეს ქუჩა ესაზღვრებოდა ვერის სასაფლაოს, რომელიც დღევანდელი ვერის ბაღის ტერიტორიიდან დაახლოებით ლაგუნა ვერემდე ვრცელდებოდა. 1933 წელს მიღებული ქალაქის გენერალური გეგმის თანახმად, ბერიამ სასაფლაოს აღება მოინდომა. გამოაცხადა, მიცვალებულები გადაესვენებინათ. ვისაც ჭირისუფალი აღმოაჩნდა, გადაასვენეს, ვისაც არა - ის საფლავები გაუქმდა და ქვები გმირთა მოედნის კედლების მოსაპერანგებლად გამოიყენეს.

ხიდის მეორე მხარეს კუკიის ობსერვატორია იყო. ახლაც დგას ეს მრგვალი, გუმბათიანი შენობა. დანარჩენი ტერიტორია კი ბარაკებით იყო მოფენილი.

აღსანიშნავია, რომ ხიდის მშენებლობისას კლდო­ვანი ნაწილის გაჭრა წყლის ჭავლის გამოყენებით ხდებოდა და მშენებლობაში უამრავი ადამიანი მონაწილეობდა.

ჩელუსკინელების ხიდის ქვემოთ, მტკვრის ორივე მხარეს, სამანქანო გზა გაიჭრა და მარჯვენა და მარცხენა სანაპიროები მოეწყო. ეს სამუშაო მეორე მსოფლიო ომის დაწყებამდე დასრულდა.

ჩელუსკინელების ხიდის ანალოგი ერევანშიც დგას, რომელიც 1945 წელს აუგიათ.

სპორტი
2026 წელს ძიუდოში ევროპის ჩემპიონატი თბილისში გაიმართება
2026 წელს ძიუდოში ევროპის ჩემპიონატი თბილისში გაიმართება. ეს გადაწყვეტილება დღეს ზაგრებში იქნა მიღებული მას შემდეგ, რაც მოცემულ ინიციატივას საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ დაუჭირა მხარი.
ძიუდოში წლევანდელ ევროპის ჩემპიონატს კი ხორვატიის დედაქალაქმა უმასპინძლა. ძიუდოში საქართველოს ნაკრებმა კონტინენტის პირველობა რვა მედლით დაასრულა. ინდივიდუალურ ასპარეზობაში ქართველმა სპორტსმენებმა ორი ოქრო, ორი ვერცხლი და სამი ბრინჯაოს მედალი მიიღეს და გუნდურ ჩათვლაში პირველი ადგილი დაიკავეს. ხოლო ტურნირის დასკვნით დღეს გუნდურ ასპარეზობაში საქართველოს ქალთა და ვაჟთა შერეული ნაკრები ვიცე-ჩემპიონი გახდა.
ჩემპიონატზე ოქროს მედლები ვაჟა მარგველაშვილმა და ტატო გრიგალაშვილმა, ვერცხლი ილია სულამანიძემ და გურამ თუშიშვილმა, ბრინჯაო კი ეთერ ლიპარტელიანმა, ლაშა ბექაურმა და ლაშა შავდათუაშვილმა მოიპოვეს.
ევროპის ჩემპიონატს ზაგრებში საქართველოს კულტურისა და სპორტის მინისტრის პირველი მოადგილე იოსებ ბაღათურია, ხორვატიის რესპუბლიკაში საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩი ზაზა გოგსაძე და საქართველოს ძიუდოს ფედერაციის პრეზიდენტი გიორგი ათაბეგაშვილი ესწრებოდნენ. იოსებ ბაღათურიამ ტურნირის დასკვნით დღეს გუნდურ ასპარეზობაში გამარჯვებული ნაკრებების დაჯილდოების ცერემონიაშიც მიიღო მონაწილეობა.
ზაგრებში გამართულ კონტინენტის პირველობაზე ევროპის ჩემპიონატის საქართველოში ჩატარების შესახებ ხელშეკრულებას მოეწერა ხელი. საქართველოს პრემიერ-მინისტრის, ირაკლი კობახიძის, მხარდაჭერით საქართველომ ევროპის ძიუდოს კავშირის შეთავაზება მიიღო 2026 წლის აპრილში ძიუდოში ევროპის ჩემპიონატს უმასპინძლოს.
ზაგრებში ევროპის ძიუდოს კავშირმა 2023 წლის საუკეთესო მამაკაც ძიუდოისტად ტატო გრიგალაშვილი, წლის საუკეთესო ახალგაზრდა მამაკაც ძიუდოისტად შალვა გურეშიძე, წლის საუკეთესო გუნდად კი საქართველოს ქალთა და ვაჟთა შერეული ნაკრები დაასახელა.
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.