USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
კრიპტოვალუტის ისტორია და ევოლუცია
თარიღი:  204

კრიპტოვალუტის შესახებ უკვე ყველგან გვესმის: ვიღაც გვირჩევს, რომ „მომავლის ფულია“ და დანაზოგი კრიპტოვალუტაში უნდა გავაკეთოთ; მეგობარი წლების წინ „ხელიდან გაშვებულ“ ბიტკოინს მისტირის; დაბნეულები ვართ და არ ვიცით, რა ვიფიქროთ.

მაინც, რა არის კრიპტოვალუტა?

კრიპტოვალუტა ფულის სახეობაა — იმ ფულის, რომლის ისტორია დასაბამს უძველესი დროიდან იღებს და რომელმაც არაერთი ტრანსფორმაცია განიცადა. ბარტერული გაცვლის, ძვირფასი ქვების, ლითონების, მონეტების, ქაღალდის კუპიურებისა თუ საკრედიტო ბარათების ფორმით, ფული მუდამ თან სდევდა კაცობრიობის ეკონომიკურ და სოციალურ ურთიერთობებს. ბოლო დროს ფულმა კიდევ ერთი ძირეული ტრანსფორმაცია განიცადა და „გაციფრულდა“. ამ ბლოგში მოკლედ მოგითხრობთ ციფრული ფულის — კრიპტოვალუტის — ისტორიისა და მისი ძირითადი მახასიათებლების შესახებ.

რა არის კრიპტოვალუტა

კრიპტოვალუტა კრიპტოგრაფით დაცული ციფრული ვალუტაა, რომელიც ეფუძნება ბლოკჩეინ ტექნოლოგიას — „ბლოკების ჯაჭვს“, განაწილებულ მონაცემთა ციფრულ ჟურნალს, რომელიც კომპიუტერული ქსელის კვანძების მეშვეობით ზიარდება. კრიპტოვალუტაში განხორციელებული ტრანზაქციები ციფრულ რეესტრში ინახება და მოწმდება არა რომელიმე ცენტრალიზებული ორგანოს, არამედ დეცენტრალიზებული სისტემის მიერ. ეს ემსახურება მის ავტონომიურობას სახელწიფო ორგანოების ჩარევისაგან.

ამასთან, ბლოკჩეინი P2P ქსელია, რაც მხარეთა თანაბარუფლებიანობას გულისხმობს. გამომდინარე აქედან და იმის გათვალისწინებით, რომ ქსელის ციფრულ რეესტრში ასახული მონაცემები უნიკალური და ყველასთვის საჯაროა, კრიპტოვალუტის გადარიცხვა შუამავალს არ საჭიროებს და შესაბამისად, არც დამატებით ხარჯებთან არის დაკავშირებული. გადარიცხვის საკომისიო მინიმალურია.

კრიპტოვალუტის საწყისები

შეიძლება ითქვას, რომ კრიპტოვალუტის „წელთაღრიცხვა“ ბიტკოინით იწყება. პირველი კრიპტოვალუტა — Bitcoin — 2009 წელს გამოჩნდა. მის შემქმნელად მიიჩნევა სატოში ნაკამოტო — ამ ფსევდონიმის უკან მდგარი, დღემდე უცნობი, ანონიმური პიროვნება ან ჯგუფი. 2008 წელს სატოში ნაკამოტოს სახელით გამოქვეყნდა დოკუმენტი „ბიტკოინი: თანაბარუფლებიანი ელექტრონული ფულის სისტემა“, რომელშიც საუბარი იყო დეცენტრალიზებული ვალუტის შექმნაზე, რომელიც მთავრობებისა და ფინანსური ინსტიტუციების კონტროლს არ დაექვემდებარებოდა.

მიუხედავად იმისა, რომ მსგავსი ტექნოლოგიური მოვლენა უპრეცედენტო იყო (ან, იქნებ, სწორედ ამიტომაც), ბიტკოინს მომენტალური წარმატება არ მოჰყოლია. თავდაპირველად მის შესახებ ძირითადად დეველოპერებისა და ენთუზიასტი ტრეიდერებისთვის იყო ცნობილი. რეალურად, ბლოკჩეინზე პირველი ეკონომიკური ტრანზაქცია ბიტკოინის შექმნიდან ერთი წლის თავზე განხორციელდა: 2010 წლის 22 მაისს ფლორიდის შტატის მაცხოვრებელმა $25 დოლარის ღირებულების პიცაში 10 000 ბიტკოინი გადაიხადა. ეს დღე კრიპტოს ისტორიაში „ბიტკოინის პიცის დღის“ სახელით შევიდა.

ბიტკოინის პოპულარულობისა და ფასის ზრდასთან ერთად გამოჩნდა ალტერნატიული კრიპტოვალუტებიც — ალტკოინები. Litecoin, Namecoin და Swiftcoin პირველი ალტკოინები იყო, რომელიც ბიტკოინის შემდეგ შეიქმნა და წინამორბედის გარკვეული ნაკლოვანებების გაუმჯობესებას ემსახურებოდა. ბიტკოინის მომხმარებლების მატებასთან ერთად შეიქმნა მეტი ციფრული ვალუტა, ალტერნატიული ბლოკჩეინები (როგორიცაა Ethereum), დეცენტრალიზებული ფინანსური სისტემები (DeFi), დეცენტრალიზებული აპლიკაციები (DApps), ე.წ. „ჭკვიანი კონტრაქტები“ (Smart Contract), NFT-ები და სხვა.

ბიტკოინის საბაზისო პრინციპი

როგორც აღვნიშნეთ, Bitcoin (BTC) დამოუკიდებელი ვალუტაა, რომელიც ბლოკჩეინს ეფუძნება. ბლოკჩეინი ურთიერთდაკავშირებული ბლოკებისგან შემდგარი მონაცემთა ერთეულია, რომელიც შეიცავს ინფორმაციას თითოეული ტრანზაქციის შესახებ, როგორიცაა: გამგზავნი და ადრესატი, დრო და თარიღი, ჯამური ღირებულება და უნიკალური საიდენტიფიკაციო კოდი. ჩანაწერები ქრონოლოგიური თანმიმდევრობით ლაგდება და ბლოკების ციფრული ჯაჭვად იქცევა.

ბლოკჩეინში ატვირთული ბლოკი ხელმისაწვდომი ხდება ყველასთვის, რაც კრიპტოვალუტაში განხორციელებული ტრანზაქციების ჩანაწერთა საჯაროობას უზრუნველყოფს. ბლოკების ციფრული ჯაჭვი არავის ეკუთვნის, ქსელის ყველა მონაწილისათვის ხელმისაწვდომია და განახლებები მომენტალურად და საჯაროდ აისახება. იმისთვის, რომ ქსელმა ტრანზაქცია დაადასტუროს და ბლოკი ასახოს, დამოწმებული უნდა იყოს ბიტკოინის მაინერების (გამომთვლელი კომპიუტერების სისტემა, რომლებიც საკომისიოს სანაცვლოდ ქსელში ტრანზაქციებს ამოწმებს და ბლოკს ადასტურებს) უმრავლესობის მიერ.

ბიტკონში (ისევე, როგორც სხვა კრიპტოვალუტაში) განხორციელებული ტრანზაქცია ხდება შემთხვევითად გენერირებული შიფრის მისამართებს შორის, რომელიც დაცულია უნიკალური კოდით. ტრანზაქციის მიღება და გადარიცხვა ციფრული საფულით ხდება. რადგან უნიკალური კოდები გრძელი შემთხვევითი რიცხვებია, მათი გაყალბება უკიდურესად რთულია, რაც ქსელის სანდოობას უწყობს ხელს.

ბიტკოინი დეფლაციური ვალუტაა, ანუ მისი მთლიანი მოცულობა შეზღუდული და წინასწარ განსაზღვრულია. ბიტკოინის ჯამური ოდენობა 21 მილიონია, საიდანაც 19 მილიონი უკვე მოპოვებულია.

ეთერიუმის გამოჩენა და ბლოკჩეინის შემდეგი თაობა

Ethereum-ის დეცენტრალიზებული ბლოკჩეინი 2015 წელს გამოჩნდა, რომლის თეთრი წიგნიც (whitepaper) 2013 წელს მისმა შემქმნელმა ვიტალიკ ბუტერინმა გამოაქვეყნა. 2014 წელს თანადამფუძნებელებმა ქსელის ადგილობრივი კრიპტოვალუტა — Ether (ETH) გაყიდეს, რათა ბლოკჩეინის გასავითარებლად თანხები მოეზიდათ.

გარდა იმ მახასიათებლებისა, რომელსაც ბიტკოინთან იზიარებს, ეთერიუმის ბლოკჩეინმა დეველოპერებს შესაძლებლობების ახალი კარი გაუღო და პლატფორმაზე დეცენტრალიზებული აპლიკაციების შექმნის საშუალება მისცა. ეს ხდება ჭკვიანი კონტრაქტების — თვითაღსრულებადი შეთანხმებების — მეშვეობით, რომლის გამოყენებაც არა მხოლოდ ფინანსურ და სავაჭრო, არამედ ბევრ სხვა ინდუსტრიაშიც არის შესაძლებელი, როგორიცაა უძრავი ქონება, ჯანდაცვა, სათამაშო ინდუსტრია და სხვ.

დღეს ბიტკონი და ეთერიუმი ორი წამყვანი კრიპტოვალუტაა, საბაზრო კაპიტალიზაციის, საფულის უნიკალური მისამართების, ბირჟებზე ვაჭრობის მოცულობის, ფასისა და შეფასების სხვა პარამეტრების მიხედვით. ეთერიუმმა ბლოკჩეინის შესაძლებლობები მეტად გააფართოვა და შექმნა საფუძველი მეტი ინოვაციურობისთვის. მაგალითად, სწორედ ეთერიუმის ბლოკჩეინზე შეიქმნა პირველი NFT ტექნოლოგია.

კრიპტოვალუტა დღეს და პერსპექტივები

კრიპტოვალუტამ მცირე დროში დიდი გზა განვლო. მას პოპულარობა ბიტკოინმა მოუტანა, ეთერიუმის და ჭკვიანი კონტრაქტების დანერგვამ კი დეცენტრალიზებული აპლიკაციების სამყაროს გაუღო კარი.

2014 წლიდან 2015 წლამდე კრიპტოვალუტების რაოდენობა თითქმის ათჯერ გაიზარდა და 500-ს გადააჭარბა. მას შემდეგ ტენდენცია მზარდია. CoinMarketCap-ის მონაცემებით, 2022 წლის ივლისისთვის მიმოქცევაში 20 000-ზე მეტი კრიპტოვალუტა იყო. ამავე წყაროზე დაყრდნობით, დღეისთვის მიმოქცევაში 22 900-ზე მეტი კრიპტოვალუტაა, რომელთა ჯამური საბაზრო კაპიტალიზაცია 1.1 ტრილიონი აშშ დოლარია.

წყარო: CoinMarketCap

ბლოკჩეინტექნოლოგია რევოლუციურია და არაერთ დარგში მოახდენს გადატრიალებას. კრიპტოთი დაინტერესებული ადმიანების რაოდენობა ყოველდღიურად იზრდება და უფრო მეტი ორგანიზაცია ნერგავს ყოველდღიურ საქმიანობაში ბლოკჩეინტექნოლოგიას. კრიპტოვალუტისა და ზოგადად, ბლოკჩეინტენქოლოგიის შესაძლებლობები უსაზღვროა და ჩვენზეა დამოკიდებული, როგორ გამოვიყენებთ მას.

შენიშვნა: აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ისევე, როგორც ნებისმიერი ინვესტიციის შემთხვევაში, კრიპტობიზნესშიც არსებობს რისკები, ამიტომ როგორც დარგის ექსპერტები გვირჩევენ, მოიძიეთ ინფორმაცია, გაანალიზეთ და ისე მიიღეთ ფინანსური გადაწყვეტილებები.

https://medium.com/

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.