კოვიდ-19-ის პანდემიამ უძლიერესი დარტყმა მიაყენა საქართველოს ეკონომიკას, თუმცა თავი შეგვიძლია ცოტათი იმით დავიმშვიდოთ, რომ ამ გასაჭირში მარტონი არა ვართ და ეს პრობლემა მთელი მსოფლიოს მასშტაბით დადგა დღის წესრიგში. ყველა ქვეყანას საკუთარი პოლიტიკა აქვს შემუშავებული ამ საკითხის გადასაჭრელად და არც საქართველოს მთავრობაა ამ მხრივ გამონაკლისი.

ამ შემთხვევაში, ჩვენს ამოცანას არ წარმოადგენს გასული წლის განმავლობაში საქართველოს მთავრობის მიერ წარმოებული ე.წ. კოვიდშეზღუდვების და ბიზნესისთვის დახმარების პოლიტიკის რევიზია და ანალიზი.

ქვეყნის მოსახლეობის დიდი ნაწილი და ქართული ბიზნესიც გაგებით ეკიდებოდა ამ შეზღუდვებს და მიუხედავად უკიდურესი გასაჭირისა მორჩილად ასრულებდა ყველა კოვიდშემზღუდველ მითითებას. კანონმორჩილების მიუხედავდ გულისწყრომა  და პროტესტიც არ აკლდა ამ პროცეს, მაგრამ ყველა მაინც იმედით ელოდებოდა 2021 წლის 22 იანვარს, როცა საქართველოს მთავრობა  „ლოქდაუნის მოხსნის“ ახალ პირობებს გამოაცხადებდა.

დადაგა 22 იანვარი, გაცხადდა შეზღუდვების ეტაპობრივად გახსნის გეგმა და აქ უკვე ვეღარ გაუძლო ქართული ბიზნესის დიდ ნაწილს მოთმინებამ. ცნობისთვის, დღეის მდგომარეობით, მთავრობა 1 თებერვლიდან სავაჭრო ცენტრების და ბაზრობების გახსნას გეგმავს, ხოლო საზოგადოებრივი ტრანსპორტის აღდგენა 1 მარტიდან იგეგმება. რაც შეეხება რესტორნებისთვის და სხვა ბიზნესებისთვის შეზღუდვების მოხსნას, ეს ჯერ არ იგეგმება.

მოსახლეობის დიდ ნაწილთან ერთად, უსამართლობის განცდამ და უკიდურესმა ეკონომიკურმა გაჭირვებამ, თავისი ქნა და მე მგონი საქართველოს ისტორიაში ასე მრავლად პირველად ისმის ბიზნესი მხრიდან საპროტესტო განცხადებები და არა მარტო განცხადებები, ბიზნესი საპროტესო აქციებსაც მართავს და უფრო მასშტაბური ქმედებებისთვისაც ემზადება.

რესტორან “Z 10”-ის დამფუძნებელი ნიკა მანჯგალაძე - “არასოდეს არ გვაქვს წინასწარი ინფორმაცია არაფრის შესახებ. მე არ ვიცი, ეკონომიკური გუნდი როგორ არის დაკომპლექტებული, მაგრამ თუ ყოფილი ბიზნესმენები შედიან, უნდა იცოდნენ, რომ, როცა ხუთშაბათს გეუბნებიან – შაბათს იხურებიო, უკვე ზარალში ხარ, იმიტომ რომ სარესტორნე ბიზნესი სხვანაირად მუშაობს. არსებულ მდგომარეობაში ვცდილობთ მხოლოდ თანამშრომლების შენარჩუნებას, მაგრამ ტრანსპორტი რომ არ არის, ძალიან დიდი დარტყმაა ჩვენთვის, კომუნალურებზე კი ზედმეტია ლაპარაკი”-ამბობს

რესტორან „შავი ლომის“ დამფუძნებლის მერიკო გუბელაძე: „ბოლო ერთი კვირაა უკვე ისეთი სიტუაციაა, რომ დღიურად შეიძლება შეკვეთა იყოს 150 ლარი, რაც ნიშნავს, რომ ალბათ თვის ბოლომდე გავქაჩავთ და მერე ალბათ დახურვა მოგვიწევს. ჩვენ ვიხრჩობით. არსებობს არაფრისმომცემი რეგულაციები, თუმცა საგანგებო მდგომარეობა ოფიციალურად გამოცხადებული არ არის. რთული, მიუღებელი სიტუაციაა“

ტურიზმის საინიციატივო ჯგუფის წარმომადგენელმა, ალექსანდრე გიორგიძე: „საკითხი არის ძალიან მარტივი. სფერო, რომელიც არის ერთი წელი გაჩერებული და მთავარი შემომტანი იყო ქვეყნის ბიუჯეტის, დაახლოებით 25-27 პროცენტამდე ავსებდა ჩვენი ქვეყნის დოვლათს, ეს სფერო არის სრულიად გაჩერებული. ზარალი ძალიან მარტივად დათვლადია და ყველაზე ცუდი ის არის, რომ პერსპექტივაც არ ჩანს, როგორ გავიხსნებით. მხოლოდ ნოემბერ-დეკემბერში დაახლოებით 1200 კომპანია გაკოტრდა, ხოლო 350 000-მდე ადამიანი, რომლებიც ტურიზმში იყვნენ დასაქმებული, უმუშევრად არიან დარჩენილი.

„მილიონზე მეტი ადამიანია ქვეყანაში შიმშილობის ზღვარზე და ამის ფონზე სახელმწიფო არ გვაძლევს გამომუშავების საშუალებას. უნდა გაიხსნას, სხვა გამოსავალი არ არის, თორემ ჩვენ გაზაფხული გვექნება ძალიან მძიმე და კიდევ რამდენიმე თვე რომ არ იმუშაოს სფერომ, ეს ნიშნავს დიდ სოციალურ აფეთქებას, აქამდე მივდივართ“

სამთო-სათხილამურო სექტორის წარმომადგენელი გეგა სალუქვაძემ: ,,ჩვენი მოთხოვნაა სამთო-სათხილამურო კურორტების გახსნა, იმ უტოპიური შეზღუდვების მოხსნა, რომელიც ყველას აზარალებს. ახლა ვმუშაობთ იმ საკითხზე, თუ რა იქნება ჩვენი შემდგომი ნაბიჯები, თუ ხელისუფლებამ არ შეისმინა ეს ყველაფერი. პიკეტირება ერთ-ერთ ვერსიად განიხილება და 48 საათში დაანონსდება ყველაფერი”

 „მეგასპორტის“ დამფუძნებელი დავით ჩხეიძე: „საიდან უნდა ვუქირავო თანამშრომელს ტრანსპორტი. 8 დღე რომ ვიყავით წინასაახალწლოდ გახსნილები ხან ტაქსით და ხან ჩემი მანქანით დამყავდა და 

ახლა როდესაც გაიხსნება, ამას ხომ სისტემატიზირებული მიდგომა სჭირდება. არც ერთ კომპანიას არ აქვს ახლა ამხელა ხარჯების გაღების საშუალება.“

ტურიზმის ინდუსტრიის საინიციატივო ჯგუფი  „ტურიზმის ინდუსტრიის გამოცხადებული სიკვდილის ქრონიკას” ავრცელებს: “გახანგრძლივებული მასშტაბური შეზღუდვები, ჩაკეტილი ზამთრის კურორტები, კვების ინდუსტრია და გიდები, რომლებიც უკვე ერთი წელია ყოველგვარი შემოსავლისა და საარსებოს გარეშე არიან დარჩენილები, სასიკვდილო დარტყმას აყენებს ტურიზმის ინდუსტრიას!  დაიწყოს ფუნქციონირება სარესტორნო ბიზნესმა; სასწრაფოდ ამუშავდეს ტრანსპორტი, როგორც საქალაქო, ასევე საქალაქთაშორისო, საამტომობილო, მეტრო და რკინიგზა,საერთაშორისო საავიაციო კომუნიკაციის აღდგენა და დაბალბიუჯეტიანი ავიახაზებისთვის ფრენების უფლების მიცემა ქუთაისის საერთაშორისო აეროპორტიდან!", -

„ლილო მოლის“ მოვაჭრეები აქციას მართავენ და ამ აქციას სავჭარო ცენტრის ადმინისტრაციაც უერთდება.

"ლილო მოლის" დირექტორი,  გიორგი კვარაცხელია: „ვეთანხმებით მოვაჭრეებს, რომ მიდგომა არის დისკრიმინაციული მათ მიმართ და გადაწყვეტილება არის უსამართლო. ქუჩაშია გადასული ვაჭრობა  

და ორგანიზებული სავაჭშრო ცენტრი არის გადასული. ყველაფერზე შეთანხმებული ვიყავით. გუშინწინაც გვქონდა ტექნიკური შეხვედრა და აბსოლუტურად ყველა ელოდა გახსნას. ვწუხვართ, რომ ასე შეუძლიათ გადაიტანონ გახსნა ორი კვირით, მერე კიდევ ორი კვირით და ა.შ. აქ ყოველ დღეს აქვს მნიშვნელობა. ბიზნესი დღეს გადარჩენის ზღვარზე დგას. უნდა გავხსნილიყავით, გადაიდო, მერე კიდევ გადაიდო, მერე კიდევ და ყველაფერს ვიგებთ ტელევიზიით, რაც ძალიან სამწუხაროა“.

დამეთანხმებით, რომ ეს განცხადებები „ფრონტის წინა ხაზზე“ მდგომი ბიზნესის განცხადებებს უფრო გავს, რომელიიც მიატოვა იმ მთავრობამ, რომლის არჩევაში და ხელისუფლებაში მოყვანაში ბიზნეს არც თუ უკანასკნელი როლი მიუძღვის.

ელიავას ბაზრობა და გამოუცხადებელი „ომის ქრონიკები“

სხვისი არ ვიცი, მაგრამ პირადად ჩემში ეჭვს არ იწვევს ის ფაქტი, რომ კოვიდ შეზღუდვების საფარქვეშ, ხელისუფლება და დაინტერესებული წრეები, შიგადაშიგ პირად ბიზნეს ინტერესებსაც აპარებენ.

ამის ნათელი მაგალითია - ელიავას ბაზრობა, რომელიც ამ პანდემიის პერიოდში აშკარად დისკრიმინაციულ მგომარეობაში იმყოფება, სხვა ბიზნეს სუბიექტებთან შედარებით.

უწყებათაშორის კომისიის გადაწყვეტილებით, დედაქალაქში 1 თებერვლიდან ფუნქციონირებას იწყებს  ყველა არსებული სავაჭრო ცენტრი, ყველა სამშენებლო-სარემონტო მასალების ჰიპერმარკეტი და მაღაზია, ყველა სამშენებლო მასალის ე.წ. ბაზრობები, მეორადი ავტო-ნაწილებით მოვაჭრე ბაზრობები, ავეჯის ცენტრები და მაღაზიები, გარდა „ელიავას ბაზრობისა“, რომელიც მუსაობას განაახლებს 15 თებერვლიდან.

წინა საყოველთაო ლოკდაუნების დროსაც ზუსტად ანალოგიურად ხდებოდა - „ელიავას ბაზრობას“ ადრე ხურავდნენ და გვიან ხსნიდნენ. და თან მისი უშუალო კონკურენტების დიდი ნაწილი არც კი წყვეტდა მუშაობას.

და რაც მთავარია კოვიდ მოთხოვნების მხრივ ელიავას ბაზრობა სხვა ობიექტებზე უკეთ არის დაცული, აქ სავაჭრო პროცესის ნაწილი მიმდინარეობს ღია სივრცეში. ბაზრობას უკავია 15 ჰა ფართობი და მისი ყველაზე გადატვირთული მუშაობის დროსაც კი,  მომხმარებლის სიმჭიდროვე ამ სივრცეში, ბუნებრივად ბევრად ნაკლებია, ვიდრე ამას საკოორდინაციო საბჭოს მიერ გაცემული რეკომენდაცია ითვალისწინებს. გარდა ამისა მთლიანად ამ სივრცეში ფუნქციონირებს  30.000 კვ.მ-ზე მეტი, თანამედროვე სტანდარით აშენებული, „მოლის“ ტიპის სავაჭრო ცენტრები.

ვერანაირად ვერ ვხვდები, რა ლოგიკით უნდა აუხსნას ხელისუფლებამ  იქ  დასაქმებული ათასობით ადამიანის თუ რატომ არის შესაძლებელი მუშაობის უფლება მიეცეთ, ზუსტად მსგავსი ფორმატის ისეთი სამშენებლო-სარემონტო მასალების ჰიპერმარკეტებს, ხოლო ისინი მოკლებული იყვნენ ამ უფლებას და იმყოფებოდნენ დისკრიმინაციულ მდგომარეობაში თავიანთ უშუალო კონკურენტებთან მიმართებით.

არ გახსნის მიზეზად, მხოლოდ ერთი „ჟარგონული“ გამონათქვამი მომდის თავში - "ქუდი რატომ არ გახურავს".

თუ იმასაც გავითვალისწინებთ, რომ ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როდესაც „ელიავას ბაზრობას“ წინ ხვდება „ხელოვნურად“ შექმნილი ბარიერი  ბიზნესის განვითარების საქმეში და  უკვე 5-6 წელზე მეტია ქალაქის მერია მიზანმიმართულად არ აძლევს აქაურობის მეპატრონეებს განვითარების საშუალებას ( უკვე დამტკიცებულ გრგ-ს აჩერებს საკრებულო და სხვა მიზეზები), ცხადი ხდება, რომ  ვიღაცა მიზანმიმართულად ცდილობს ხელი შეუშალოს აქაურობის განვითარებას და ნელ-ნელა გააკოტროს აქ არსებული ბიზნესი...

ბევრს გონია, რომ ბაზრობის დღევანდელი უსახური სახე, ამ ბაზრობის მეპატრონეების დაუდევრობის და უპასუხისმგებლობის ბრალია, თუმცა, რეალურად მათი არაერთგზის მცდელობა, რომ აქაურობას თანამედროვე და ცივილიზებული ბიზნეს გარემოდ აქციონ, ყოველთვის გადაულახავ დაბრკოლებას ეხეთქება.

დღესაც გენგეგმის და ამ ტერიტორიის რევიტალიზაციის კონცეფციის შემუშავების მომიზეზებით, მინიმუმ კიდევ 3 წელი აქ კედელზე ლურსმნის მიჭედების უფლებაც კი არ ექნება აქ არავის.... ეს კი იმას ნიშნავს. რომ ბიზნესის ხელისუფლების მხრიდან „გამოუცხადებელი ომის“  პირობებში იმყოფება, ხოლო ეს უკანასკნელი მოქმედებს ფორმულით - მხოლოდ ბიზნესი არაფერი პირადუილი.

გენგეგმა,  რევიტალიზაციის კონცეფცია, ხელისუფლების და მეპატრონეების ინტერესები იქეთ იყოს და „ელიავას ბაზრობაზე“ მომუშავე ათასობით მეწარმეს მხოლოდ ერთი თხოვნა აქვს მთავრობასთან - გთხოვთ მოგვცეთ მუშაობის განახლების უფლება იმ რეჟიმით და იმ ვადიდან, რომლითაც ფუნქციონირებს დაიწყებენ სავაჭრო ცენტრების აბსოლიტური უმრავლესობა და ნუ გვამყოფებთ დისკრიმინაციულ მდგომარეობაში ჩვენს უშუალო კონკურენტებთან მიმართებაში, და ნუ დაგვიკარგავთ, ჩვენ, ამ ქვეყნის მოქალაქეებს და ბიზნესის წარმომადგენელებს სამართლიანობის განცდას.

ჯერ მხოლოდ სიტყვიერად ითხოვენ და ჩვენც სხვა რა დაგვრჩენია, დაველოდოთ მოვლენების განვითარებას.

გოგი ლორთქიფანიძე