რუსეთ – უკრაინის დაპირისპირებამ, საქართველოდან უკრაინის გავლით, ევროპის აღმოსავლეთ და ცენტრალურ ნაწილში წლობით აპრობირებული ტვირთნაკადების გავრცელების ღერძის,   კონსტანცის ნავსადგურის მიმართულებით გადანაცვლება გამოიწვია.

რამაც კონსტანცის ნავსადგურის ევროპულ სივრცეში, შუა დერეფნის ბუნებრივ დაბოლოებად და  ევროპულ სივრცეში ტვირთნაკადების შემკრებ – გამანაწილებელ საყრდენ სატრანსპორტო ლოგისტიკურ ჰაბად ჩამოყალიბება განაპირობა.

ტვირთნაკადების ღერძის კონსტანცის ნავსადგურის  მიმართულებით გადანაცვლებამ, შუა დერეფანს, ცენტრალურ და აღმოსავლეთ ევროპაში ტვირთების გავრცელების არეალის გაფართოების საშუალება მისცა.

კონსტანცის ნავსადგურის საშუალებით – შუა დერეფანს  ავსტრიის, ბულგარეთის, უნგრეთის, მოლდოვის, სლოვენიის, უკრაინის და სერბეთის მიმართულებებით ტვირთნაკადების ახლებური გადანაწილების  ფორმირების შესაძლებლობა მიეცა.

სქემაზე წარმოდგენილია კონსტანცის ნავსადგურის ტვირთნაკადების გავრცელების არეალი, რომელიც აერთიანებს ლურჯი ტონით შემოსაზღვრულ ქვეყნებს.

ახლებული რეალობის გათვალისწინებით, საქართველოსთვის, როგორც შუა დერეფნის კარიბჭის ფუნქციის მატარებელი სახელმწიფოსთვის, უპირველეს პრიოროტეტულ ამოცანას – კონსტანცის ნავსადგურთან კავშირებადობის გაძლიერების კომპონენტი წარმოადგენს.

პირველ რიგში, მისასალმებელია, ორი წლის უკან, საქართველოს გავლით კონსტანცის მიმართულებით ახალი საბორნე ხაზის – E 60 შინიგ ლაინის ამოქმედება. რომელიც სადღეისოდ საკუთარი  საბორნე გემებით და ქართული დროშით ოპერირებს.

კერძო სანაოსნო კომპანიების შემოყვანა და ხელშეწყობა, ასევე მათ შორის კონკურენციის განვითარება, არა მარტო კერძო ბიზნესის არამედ სახელმწიფოს პრეროგატივაა.

კონსტანცის ნავსადგურის მიმზიდველობას დუნაის აუზის ქვეყნებთან სამდინარო ინფრასტრუქტურული კავშირები განსაზღვრავს.

გარდა ამისა, ნავსადგურის თანამედროვე აღჭურვილობა და ნავმისადგომთან არსებული სიღრმეები საკმარისია დიდი ტონაჟის გემების გასატარებლად, რომლებიც სუეცის არხით გადიან მსოფლიოს მთავარ სავაჭრო გზებზე.

კონსტანცის ნავსადგური 156 ნავმისადგომითაა აღჭურვილი, რომელთა სიღრმეები 7 დან 19 მეტრამდე მერყეობს, ნავმისადგომების საერთო სიგრძე  32 კილომეტრია. ეს მახასიათებლები საკმარისია იმისათვის, რომ ნავსადგურმა მიიღოს 165 000 ტონამდე ტევადობის და 220 000 ტონამდე ტვირთამწეობის ტანკერები.

კონსტანცის ნავსადგურს გააჩნია  საკმარისი სივრცე მომავალი განვითარებისთვის, რაც იძლევა სახმელეთო ინფრასტრუქტურის გაფართოებისა და მოდერნიზაციის შესაძლებლობას.

ნავსადგურის გაფართოების აუცილებლობამ წინა პლანზე  რუსეთ – უკრაინის დაპირისპირების შემდეგ წამოიწია, როდესაც 2023 წელს 2021 წელთან შედარებით ნავსადგურის ტვირთბრუნვა 37 % გაიზარდა და რეკორდულ მაჩვენებელს 92.7 მლნ ტონას მიაღწია.

2024 წელს რეგიონში გადაზიდვების მიმართულებით სიტუაციის დასტაბილიზირების შედეგად, ნავსადგურის ტვირთბრუნვა შემცირდა – 77.5 მლნ ტონამდე (იხ. დიაგრამა).

2023 წელს ტვირთბრუნვის საფეხურებრივმა ზრდამ ნავსადგურის განვითარებისათვის დამატებითი ინვესტიციების მოზიდვის აუცილებლობა განაპირობა.  

სადღეისოდ კონსტანცის ნავსადგური ჯამურად 1.12 მილიარდ ევროს ინვესტიციას ახორციელებს ინფრასტრუქტურულ სამუშაოებში.  პირველ რიგში, სპეციალიზებული ტერმინალების  და მათთან მისასვლელი გზების მისაყვანად, რისთვისაც შერჩეულია ორი არეალი:

 Molurile III S  – 305.6 მლნ ევრო (45 ჰექტარი საოპერაციო ფართობი, 11 ჰა ლოგისტიკური ფართობი, 7 ნავმისადგომი);

 Molurile IV S – 815 მლნ ევრო (110 ჰექტარი საოპერაციო ფართობი, 25 ჰა ლოგისტიკური ფართობი, 10 ნავმისადგომი) (იხ. ნავსადგურის გაფართოების სქემა).

შეერთებული შტატები კონსტანცის ნავსადგურს, შავი ზღვის რეგიონში თავისი სასიცოცხლო ინტერესების – სამხედრო სტრატეგიული დანიშნულების ობიექტად განიხილავს.  

პროექტი რომელიც – 2.5 მილიარდი ევროს ფინანსური მოცულობისა, აერთიანებს – იარაღის სასაწყობე ობიექტებს,  სამხედრო თვითმფრინავებისთვის განკუთვნილ ანაგერებს და სხვა სამხედრო დანიშნულების ობიექტებს. მთლიანობაში 3 ათას ჰექტრაზე იქნება განთავსებული.

კონსტანცის ნავსადგური და მასთან მიმდებარე არეალი ევროპაში ნატოს ყველაზე მნიშვნელოვან სამხედრო ობიექტად გადაქცევის პერსპექტივით განიხილება.

ახლო მომავალში, რუმინეთის სამხედრო ბაზა, გერმანიაში რამშტეინის ბაზაზე დიდი იქნება და 10 000 სამხედრო მოსამსახურეზეა გათვლილი.

გარკვეულწილად, ამერიკის და ნატოს ძალების შავი ზღვის დასავლეთ ნაწილში, კონსტანცის სიახლოვეს განთავსების პირობებში, რთულად წარმოსადგენია აღმოსავლეთ ნაწილში, კერძოდ ანაკლიაში – ჩინეთის მიერ ნავსადგურის მშენებლობა.

აღნიშნული დისპროპორცია პირველ რიგში, განპირობებულია იმით, რომ ჩინეთის აღიარებული სტრატეგიული დოქტრინიდან გამომდინარე, რომლის არსი მდგომარეობს იმაში, რომ ჩინეთი ნებისმიერ ახალ  ნავსადგურს სამხედრო დანიშნულებით ააშენებს, წინააღმდეგობაში მოდის რეგიონში – ამერიკის და ნატოს ინტერესებთან.

კონსტანცის ნავსადგურის მნიშვნელობაზე  შესაძლოა აგრეთვე ვიმსჯელოთ იმით, თუ რა დამატებით დატვირთვას ანიჭებს, როგორც სტრატეგიულ ობიექტს რეგიონისთვის და ირიბად უკრაინის ეკონომიკისთვის – ევროკავშირის ხელისუფლება.

2024 წელს ევროკომისიამ, კონსტანცის ნავსადგურში  126 მლნ ევროს დაფინანსებას დაუჭირა მხარი, რომელიც რუსეთის ომის შედეგად, უკრაინის სავაჭრო ნაკადების ოპტიმალურ გადანაწილებისკენაა მიმართული.

„სოლიდარობის დერეფნების“ პროგრამის შესაბამისად, ევროკავშირის ფინანსური კონტრიბუცია მიზნად ისახავს სავაჭრო ნაკადების სტიმულირებას უკრაინაში და მის გარეთ.

რუსეთ – უკრაინის დაპირისპირებამ, უკრაინის ხორბლის ექსპორტის ახალი მიმართულებების ძიებაში კონსტანცის ნავსადგურს სტრატეგიული დანიშნულება მიანიჭა (იხ. სქემა).

2023 წელს მხოლოდ ხორბლის გადაზიდვები კონსტანცის ნავსადგურში წინა წელთან შედარებით 50% ით გაიზარდა და  ბოლო წლების მაქსიმუმს – 36.2 მლნ ტონა მიაღწია (იხ. დიაგრამა).

უკრაინული მარცვლეულის ექსპორტის 60 % ტრანზიტირდება რუმინეთის ტერიტორიაზე ხდება.

ამ მიზნით რუმინული კომპანია Transport Trade Services SA (TTS) კონსტანტის ნავსადგურში, მარცვლეულის ტერმინალის გაფართოებისთვის  23 მლნ ევროს ინვესტიციას ახორციელებს. ტერმინალში ხორბლის შენახვის მოცულობა არსებული 110 000  ტონიდან 180 000 ტონამდე გაიზრდება. პროექტის ფარგლებში ხორბლის ერთდროული შენახვისათვის დაემატება ექვსი ერთეული, თვითეული 11 000 ტონა მოცულობის  დამატებითი საცავი ავზები.

პროცესის დასაჩქარებლად, ახალი ტერმინალი ტვირთებს ბარჟებიდან და სატვირთო მანქანებიდან მიიღებს ორი განტვირთვის პუნქტით, თითოეული საათში 350 ტონა გამტარუნარიანობით. ორი არსებული  მტვირთავით გემში, საათში 800 დან 1000 ტონამდე გადატვირთვა იქნება შესაძლებელი.

ტერმინალის მშენებლობის სამუშაოები 2025 წელს დაიწყება და  2026 წელს დასრულდება.

E 60 შიპინგ ლაინისთვის რომელიც შუა დერეფნის გასწვრივ, შავ ზღვაზე საკუთარი საბორნე გემებით ოპერირებს, აუცილებელია საქართველოს პორტებში გააჩნდეთ ადეკვატური ინფრასტრუქტურა.  

პრობლემის არსი მდგომარეობს იმაში, რომ თავის დროზე როდესაც საქართველოს ნავსადგურები დაპროექტდა და აშენდა არ იყო არც საბორნე  და არც საკონტეინერო გადაზიდვებისთვის განკუთვნილი ტერმინალები, მოგვიანებით ბაზრის კონიუქტურიდან გამომდინარე ნავსადგურებს დაემატა ახალი ინფრასტრუქტურა, მაგრამ სათანადო სასაწყობე თუ სალიანდაგო ინფარსტურუქტურა სინქრონულად ვერ  განვითარდა.

ამ ეტაპზე საქართველოს ნავსადგურებში საბორნე გემების დაჩქარებული ოპერირებისათვის აუცილებელია, ნავსადგურთან შეთანხმებული კომპრომისული ინფარსტრუქტურული  გადაწყვეტილების მიღება.

კონსტანცის ნავსადგურში საბორნე სიმძლავრეების თვალსაზრისით პრობლემა არ არსებობს. უფრო მეტიც ბოლო წლებში ნავსადგურში ინტენსიურად იზრდება საბორნე და საკონტეინერო ტერმინალების რაოდენობა.

2024 წელს 65 მლნ ევროს ინვესტიციით, ორი ახალი ობიექტი დაემატა. მათ შორისაა 5 ჰექტარზე განთავსებული საკონტეინერო ტერმინალი, რომელიც ამუშავებს მძიმე, მოცულობით და კომპლექსურ ტვირთებს, ასევე საავტომობილო მანქანების ტერმინალი, რომელსაც შეუძლია წელიწადში 80 000 ერტეული ავტომობილის დამუშავება.

გარდა ამისა, 2025 წლისთვის კონსტანცის ნავსადგურში დაგეგმილია 50 მლნ ევროს ღირებულების ლოგისტიკური ცენტრის გახსნა რომელიც გააძლიერებს კავშირებს სარკინიგზო და საგზაო ქსელებს შორის.დასკვნის სახით – ტვირთნაკადების ღერძის კონსტანცის ნავსადგურის  მიმართულებით გადანაცვლებამ, შუა დერეფანს ცენტრალურ და აღმოსავლეთ ევროპაში ტვირთების გავრცელების არეალის გაფართოების საშუალება მისცა, რაც საქართველოს ევროპულ სივრცეში ინტეგრირების გაუმჯობესების მიზნით კონსტანცის ნავსადგურთან საბორნე გადაზიდვების ინფრასტრუქტურის გაფართოებისკენ უბიძგებს.

წყარო:https://transcor.ge/