USD 2.7102
EUR 3.1127
RUB 3.3361
თბილისი
კირილო ბუდანოვი: „ვისაც რა უნდა ის თქვას, მაგრამ დასავლეთის სამხედრო საწყობები ჯერ არ დაცარიელებულა“
თარიღი:  

ბრიტანული ჟურნალის „ეკონომისტის“ (The Economist) ვებ-გვერდზე სათაურით „ვისაც რა უნდა ის თქვას, მაგრამ დასავლეთის სამხედრო საწყობები ჯერ არ დაცარიელებულა“, გამოქვეყნებულია ინტერვიუს შინაარსი უკრაინის თავდაცვის სამინისტროს დაზვერვის სამმართველოს უფროსთან კირილო ბუდანოვთან, რომელშიც იგი საუბრობს მისდამი დაქვემდებარებული უწყების მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მომზადებულ და განხორციელებულ ოპერაციებზე, დასავლეთის ქვეყნების სამხედრო დახმარებაზე, რუსეთის დაზვერვის განეიტრალებაზე, ომის სავარაუდო შედეგებით დასრულებაზე და ა.შ.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

კირილო ბუდანოვი არ არის იმ განწყობაზე, რომ თავისი ქვეყნის არმიის კონტრშეტევის შესახებ ისაუბროს. „მხოლოდ ფაქტები და არა დისკუსია“ - ამბობს გენერალ-ლეიტენანტი. შეტევის ნელი ტემპი კარგად მომზადებული და ჩასანგრებული მტრის წინააღმდეგ - ეს რეალობის არეკვლას წარმოადგენს. მას არ ესმის იმ ადამიანებისა, ვინც რუსეთის თავდაცვითი ხაზების კრახს წინასწარმეტყველებდა. „საიდან მიხვდებით, ფანქარი რბილია თუ მაგარი, სანამ თვითონ არ შეამოწმებთ?“. კონტრშეტევა გრძელდება, უკრაინას კიდევ აქვს დრო დარჩენილი - წვიმებისა და ტალახის სეზონამდე ჯერ კიდევ დაახლოებით ერთი თვე რჩება. „სხვათა შორის, ესეც რეალური ფაქტია“, - ამბობს გენერალი.

სამხედრო დაზვერვის სამმართველოს 37 წლის ხელმძღვანელი, რომელსაც სამხედრო წოდება პრეზიდენტმა ამას წინათ სამვარსკვლავიან რანგამდე მოუმატა, მშვიდად და დასვენებულად გამოიყურება. მისი თქმით, სწორედ რუსეთს აქვს მღელვარების მიზეზები და არა უკრაინას. მოსკოვის თავდაცვითი ხაზი ზაპოროჟიეს ფრონტზე უკვე რამდენიმე ადგილზე არის გარღვეული, რაც იმას ნიშნავს, რომ ყირიმ-დონბასის ერთმანეთთან დამაკავშირებელი სახმელეთო დერეფანი შეიძლება ზამთრის დადგომამდე იქნას გადაჭრილი, ამის შემდეგ კი უკრაინის ჯარებს წინ ვერაფერი დაუდგება და ისინი აზოვის ზღვის ნაპირებზე გავლენ.

დიახ, უკრაინა უკვე ბოლომდე იყენებს თავის შეზღუდულ რეზერვებს, მაგრამ რუსეთი უფრო ცუდ დღეშია ჩავარდნილი - მოსკოვის არმია განწირულ მდგომარეობაშია: „რასაც კრემლი აცხადებს, სრული სიცრუეა. რუსეთს აბსოლუტურად აღარ ჰყავს სტრატეგიული რეზერვი’, - ამბობს გენერალი. მისი თქმით, რუსეთის 25-ე არმიას, რომელიც ამჟამად ჩრდილოეთის ფრონტზე, ლიმანთან და კუპიანსკთან არის დისლოცირებული, ცოცხალი ძალის მხოლოდ 90% აქვს შენარჩუნებული და ტექნიკის - მხოლოდ 55%, ანუ რაც უნდა ჰქონდეს, იმის თითქმის ნახევარი აღარ აქვს.

იმ შეტყობინებების ფონზე, რომ რუსეთი აპირებს კვლავ მობილიზაცია გამოაცხადოსო, გენერალი კირილო ბუდანოვი ამბობს, რომ ჯარში გასაწვევი პერსონალის რაოდენობა რუსეთის ერთადერთ აშკარა უპირატესობას წარმოადგენს უკრაინასთან შედარებით. „რუსეთის ადამიანური რესურსები, პრაქტიკულად, უსაზღვროა. მართალია, მათი საბრძოლო მომზადების დონე დაბალია, მაგრამ რაოდენობა საკმარისი ჰყავს“. რაც შეეხება რუსეთის ძალისხმევის სხვა კომპონენტებს, გენერლის აზრით, მოსკოვის რესურსები იფიტება და მას კრახი ელოდება: „ვფიქრობ, რომ რუსეთის ეკონომიკა ომს მხოლოდ 2025 წლამდე გაუძლებს, ხოლო იარაღის მარაგი - ან 2026 წლამდე გამოელევა, ან უფრო ადრე“, - დამარწმუნებლად აცხადებს კირილო ბუდანოვი, - ამის დადასტურებაა ვლადიმერ პუტინისა და კიმ ჩენ ინის მოლაპარაკება: „თუ რუსეთს ყველაფერი წესრიგში აქვს,მაშინ რატომ ეძებენ იარაღს მთელ მსოფლიოში. პასუხი აშკარაა: თავისი უკვე ყველაფერი ამოღებული და გამოყენებული აქვს“.

დაზვერვის უფროსი აღიარებს, რომ უკრაინაც ძალიან რისკავს საკუთარი რესურსების გამოფიტვის თვალსაზრისით: „ჩვენ გარეშე მოთამაშეებზე ვართ დამოკიდებულნი, ხოლო რუსეთი - ძირითადად საკუთარ თავს ეყრდნობა. აქედან გამომდინარე, ხანგრძლივი ომი უკრაინისათვის სახიფათოა იმდენად, რამდენადაც იფიტება არამარტო უკრაინის, არამედ მისი დასავლელი მფარველების რესურსებიც. უკრაინის ოფიციალური პირები უკვე ამჩნევენ პარტნიორების გარკვეულ ყოყმანს და გადახრებს მათ მზადყოფნაში, რომ მხარდაჭერა ძველებურად გააგრძელონ. ზოგიერთები იმასაც კი ვარაუდობენ, რომ შესაძლოა საბრძოლო მასალებით უზრუნველყოფა დასავლეთიდან ან ძალიან შემცირდეს, ან საერთოდ შეწყდეს (მოკავშირე ქვეყნებში პოლიტიკური სიტუაციის მიხედვით), რაც კონტრშეტევის შეჩერებას გამოიწვევს. გენერალი კირილო ბუდანოვი ორივე ვერსიას უარყოფს და ამბობს, რომ მას სანდო სადაზვერვო მონაცემები აქვს დასავლეთის ქვეყნებში შექმნილი პოლიტიკური რეალიების შესახებ. „ყველაფერი ჯერ კიდევ აბსოლუტურად ცნობილი არ არის. არავინ არ იცის ზუსტად, ვინ მოვა ამა თუ იმ ქვეყნის სათავეში... დასავლეთის ქვეყნების სამხედრო საწყობებში ჯერ კიდევ ბევრი იარაღია. არ აქვს მნიშვნელობა, თუ ვინ რას ლაპარაკობს. მერწმუნეთ, რომ ჩვენ, სადაზვერვო სამსახური, ამ მომენტებს ძალიან კარგად ვხედავთ და ვიცით“.

უკრაინის სამხედრო მრეწველობა ათწლეულების განმავლობაში განიცდიდა მნიშვნელოვანი ინვესტიციების ნაკლებობას. დარგში გამეფებული იყო კორუფცია და საბოტაჟი. ამიტომაც საკუთარი იარაღის წარმოება ნელი ტემპით იზრდება. ერთ-ერთი მიმართულებაა უპილოტო საფრენი აპარატების (დრონების) და შორი მოქმედების რაკეტების წარმოება, რომლებსაც მტრისთვის ფრონტი ხაზის მიღმა, ღრმა ზურგში ზიანის მიყენება შეუძლიათ. გასულ კვირას მსოფლიო მოწმე გახდა უკრაინის ახალი ძლიერი შესაძლებლობებისა, როცა კიევმა რაკეტებისა და დრონების სერიით დარტყმა მიაყენა ყირიმში რუსეთის სამხედრო საზღვაო ბაზაში (სევასტოპოლში) დისლოცირებულ ხომალდებს, წყალქვეშა ნავებს, მშრალ გემთსაშენს და ჰაერსაწინააღმდეგო დაცვის საშუალებებს. გენერალ კირილო ბუდანოვის სადაზვერვო სამსახურს ამგვარი ოპერციების დაგეგმავაში და მათ რეალიზებაში დიდი წვლილი მიუძღვის. როგორც იგი  აღნიშნავს, ასეთ შემთხვევაში დრონებს ძალიან დიდი მნიშვნელობა ენიჭებათ.

რუსეთის წინააღმდეგ მიმართულ უკრაინულ დრონებს ძირითადად სამი მიზანი აქვთ: ა) დააზიანონ და „მოქანცონ“ რუსეთის ჰაერსაწინააღმდეგო დაცვის სისტემები; ბ) გამოიყვანონ მწყობრიდან რუსული ტრანსპორტი და ბომბდამშენები; გ) მიაყენონ დარტყმები სამხედრო მრეწველობის ობიექტებს. მაგალითად, ამას წინათ უკრაინულმა დრონებმა ტვერის ოლქში რუსეთის სარაკეტო საწვავის ქარხანა გაანადგურეს: „ჩვენ გვინდა, რომ რუსული ზურგის ობიექტები კომფორტის მდგომარეობიდან გამოვიყვანოთ - დაე, მათაც იგრძნონ ომის სიმწვავე“. არის კიდევ შედარებით მეორეხარისხოვანი მიზანიც - ფსიქოლოგიური ზეწოლა, მოსახლეობაში შიშის გრძნობის დანერგვა და რუსეთის სოციალურ-ეკონომიკური სიტუაციის დარღვევა. მოსკოვისა და სანქტ-პეტერბურგის აეროპორტების ნორმალური მუშაობისათვის ხელის შეშლა და მათი დახურვის ფაქტები სულ უფრო ხშირად ხდება და თითქმის ყოველდღიურ მოვლენად იქცა.

გენერალი კირილო ბუდანოვი უარყოფს იმ ვარაუდებს, რომ ახალი დამრტყმელი პოტენციალის შეძენა (იგულისხმება მძლავრი დასავლური იარაღით აღჭურვა) ვითომდა ომის ესკალაციას გამოიწვევს და უკრაინას აგრესორად წარმოსახავს. მისი თქმით, უკრაინის არმია ომის წარმოების წესებს არ არღვევს: „რუსეთში თითქმის ნულოვანი დონეა უკრაინის გამო სამოქალაქო მოსახლეობის სიკვდილიანობის თვალსაზრისით. ეს ნიშნავს, რომ კიევი [ჟენევის კონვენციების] მოთხოვნებს იცავს. განა დიდი ბრიტანეთი და ამერიკის შეერთებული შტატები, როცა მეორე მსოფლიო ომის დროს გერმანიის ტერიტორიას ბომბავდნენ, აგრესორები იყვნენ? ამას ხომ არავინ არ დაიჯერებს“. რაც შეეხება ბირთვულ საფრთხეს, კირილ ბუდანოვის თქმით, ეს არგუმენტი იმათი მოგონილია, ვინც რუსეთის ლობისტია და კრემლის მიმართ სიმპათიებს გამოხატავს: „ეს ომი აბსოლუტურად ჩვეულებრივი ომია, წყალქვეშა ნავებისა და სტრატეგიული ავიაციის გამოყენებით, მაგრამ ბირთვული პოტენციალის გარეშე“.

უკრაინის დაზვერვის შეფის თქმით, მისი უწყება მუშაობს, რომ რუსეთმა, შარშანდელი ზამთრის კამპანიის მსგავსად, ახლაც, მოახლოებულ ზამთარში „შურისგების“ ოპერაციები არ განახორციელოს (იგულისხმება ენეროობიექტების დაბომბვები - ს.კ.). „ჩვენ თავს შევიკავებთ. დაე, თვითონ დაიწყონ და ყველა დაინახავს, ჩვენგან როგორ პასუხს მიიღებენ“.

კირილო ბუდანოვი არ ელოდება, რომ უკრაინას რუსეთი ოდესმე საკუთარი არჩევანით დანებდება. მისი თქმით, ომები რუსეთის ისტორიაში მისი არსებობის თანმდევ მოვლენას წარმოადგენს. „ჩვენ ვაცნობიერებთ, რომ უკრაინის არმია ომს მოსკოვის წითელ მოედანზე რუსეთზე გამარჯვების აღსანიშნავად ჩატარებული აღლუმით არ დაასრულებს... მაგრამ მოსკოვს არასოდეს არ უნდა ჰქონდეს იმის იმედი, რომ რუსეთი უკრაინაზე გამარჯვების აღსანიშნავ აღლუმს კიევში გამართავს“.

წყარო: https://www.economist.com/europe/2023/09/17/an-interview-with-the-head-of-ukraines-defence-intelligence

 

საზოგადოება
მეუფე შიო - განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება

მხოლოდ გულმოწყალე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი, - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი)სულთმოფენობიდან ოცდამეერთე კვირას, ღირსი გაბრიელ აღმსარებლისა და სალოსის ხსენების დღეს ქადაგების დროს განაცხადა.

მიტროპოლიტის თქმით, ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს...

მისივე განცხადებით, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება“.

„სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა.

ძვირფასო მამებო, დედებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ კვირა დღეს, რომელიც დაემთხვა ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენებას. შეგვეწიოს მისი მადლი და ლოცვა ჩვენ და სრულიად საქართველოს.

გადმოგცემთ მისი უწმინდესობის და უნეტარესობის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის მოლოცვას და კურთხევას.

დღეს წაკითხული იყო იგავი სახარებიდან მდიდარსა და ლაზარეზე. ეს ორი ადამიანია, ორი სახეა წარმოდგენილი ჩვენ წინაშე. მდიდარს საერთოდ არ ენაღვლებოდა, რომ მის კართან იწვა მძიმე ავადმყოფი და გლახაკი, სრულიად გულგრილი იყო მისი ბედისადმი. ლაზარე კი ძალიან მოკრძალებული იყო. მას ის კი არ უნდოდა, რომ მდიდრის სუფრიდან ლანგრით მიეტანათ მისთვის საჭმელი, არამედ იმას ნატრობდა, რომ ძირს დაცვენილი ნამცეცი მაინც შეხვედროდა. იმდენად ავად იყო, რომ სიარულიც კი არ შეეძლო. ამ მდიდარს ეს ამბავი სრულიად არ აღელვებდა, ის იმდენად გართული იყო თავისი ნადიმებით და ფუფუნებით. გარდაცვალების შემდეგ ყველაფერი შეიცვალა, ღარიბი აღმოჩნდა აბრაამის წიაღში, მდიდარი კი - ცეცხლოვან გეენიაში, ჯოჯოხეთში.

რატომ მოხდა ასე? რაზეა ეს იგავი, საერთოდ?

ეს იგავი არის მოწყალებაზე. ასე იმიტომ მოხდა, ძვირფასო ძმებო და დებო, რომ ღმერთი არის მოწყალე. მხოლოდ გულმოწყალე, მოწყალე გულის მქონე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი. ვერცერთი ულმობელი, ვერცერთი უსიყვარულო, სასტიკი, ბოროტი ადამიანი სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს, რაგინდ ბევრი დამსახურება ჰქონდეს ამ დედამიწაზე, იმიტომ რომ ცათა სასუფეველი არ არის ის, რაც გაიცემა რაღაც დამსახურებების სანაცვლოდ, არამედ ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს და ხარბიდან გადააქცევს ხელგაშლილად, ამპარტავნიდან - თავმდაბლად, შურიანიდან - მოსიყვარულედ, ნაყროვანიდან - მმარხველად და ა. შ. არცერთი ულმობელი ადამიანისთვის, ვინც არ არის მოწყალე გულის მქონე, ეს ფერისცვალება შესაძლებელი არ არის. ვერ მოხდება ეს სასწაული მის სულში. ვიმეორებ: რატომ? - იმიტომ, რომ ასეთი ადამიანის სულში სულიწმინდის მადლი ვერ შემოდის.

ამიტომ მთელი ცხოვრება უნდა იღვაწოს ადამიანმა ქმედით სიყვარულში, რომ ეს ლმობიერება და მოწყალება ისწავლოს. სწორედ ამაზეა დღევანდელი იგავი, რომ ვისწავლოთ ეს თვისებები, ეს სათნოებები და ჩვენი ცხოვრების შედეგად ამ მდიდრის მსგავსად არ აღმოვჩნდეთ ცეცხლოვან გეენიაში, არამედ მოვემზადოთ მარადისობასთან შესახვედრად. ეს ცხოვრება იმისთვის გვაქვს მოცემული, რომ ღირსეულად მოვემზადოთ მარადისობაში გადასვლისთვის, როცა იქნება სამსჯავრო ჩვენი, როცა წარვდგებით სამსჯავროზე. თუმცა სამსჯავრო არის მთელი ცხოვრება, ადამიანი ამ ცხოვრებაშივე გამოუტანს განაჩენს თავის თავს და აკეთებს არჩევანს, თუ სად იქნება მარადისობაში.

თუ ამ ცხოვრებაში შეიძინე შური, უმოწყალობა, სიძვა, ვერცხლისმოყვარეობა, ამპარტავნება და სხვა ასეთი ვნებები, მარადისობაშიც თან წაგყვება ეს თვისებები, იქაც ასეთი იქნები. მაგრამ უფალს უნდა, რომ შეიძინო სიმდაბლე, სიყვარული, ლოცვა, მოთმინება, სულგრძელება, მოწყალება. რატომ? - იმიტომ, რომ თვითონ არის ასეთი უფალი ჩვენი იესო ქრისტე; და თუ ეს თვისებები გექნება, მაშინ ის თავისთან წაგიყვანს და გაცხონებს.

ძვირფასო ძმებო და დებო, მაგრამ ეს ადამიანის დახმარების გარეშე შეუძლებელია. თუ ადამიანს ეს არ უნდა, ყველაფერი ამაო იქნება, ხოლო თუ უნდა და იღვწის ამისთვის, მაშინ უფალი აუცილებლად შეეწევა მას, განკურნავს ამ ვნებებისგან და აცხონებს.

ასე რომ, დავფიქრდეთ ამ იგავზე: ვინ ვართ ჩვენ - მდიდარი თუ ლაზარე? და თუ ჩვენს თავში ჯერ კიდევ ვხედავთ ამ უმოწყალო მდიდრის თვისებებს, გონს მოვიდეთ, სანამ კიდევ გვაქვს ფიზიკური და სულიერი ძალები, რომ ფერი ვიცვალოთ და გამოვსწორდეთ.

დღეს არის ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენება. საოცარი სიხარული სუფევს დღეს ჩვენს მსახურებაზე, ძალიან ბევრი ხალხია შეკრებილი. გილოცავთ ამ დღესასწაულს. შეგვეწიოს მამა გაბრიელის ლოცვა და მადლი.

იგი იყო სრულიად გამორჩეული ადამიანი და მოღვაწე ჩვენი ეკლესიის უახლეს ისტორიაში. მოგეხსენებათ, ის მოღვაწეობდა ათეისტურ პერიოდში და მრავალ ადამიანს გაუნათა გზა უფლისკენ, რისთვისაც იგი მრავალჯერ ტანჯეს, დევნეს, გვემეს და დააპატიმრეს. ის ამ თავის დიდ სულიერებას ფარავდა სალოსობის ღვაწლით. ამის გამო, მრავალჯერ შეშლილი ეგონათ, მაგრამ, როგორც ამბობს პავლე მოციქული: „სულელი იგი ღვთისა უბრძენეს არს კაცთა“ (1 კორ. 25). თავისივე სიცოცხლეში ის მრავალ სასწაულს აღასრულებდა და მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სასწაული სრულდება, ადამიანები მოდიან არამხოლოდ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, არამედ მსოფლიოს სხვადასხვა მხარიდან და წმინდა გაბრიელის ლოცვით უფალი მათ უსრულებს თხოვნას და ანიჭებს სულიერ და ხორციელ კურნებებს.

დღეს, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო, საქართველოს არასდროს მოჰკლებია სულიწმინდის მადლი და არც არასდროს მოაკლდება.

მაშ, დღეს, მისი ხსენების დღეს, განსაკუთრებით ვევედროთ ღირს გაბრიელს, აღმსარებელსა და სალოსს, რომ მისი ლოცვით უფალმა დაიფაროს და გააძლიეროს ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი ეკლესია, გააძლიეროს და ადღეგრძელოს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და შეგვეწიოს ღირსი მამა გაბრიელი, რომ ამ ლაზარეს მსგავსად, უფალმა დაგვამკვიდროს აბრაამის წიაღში, რათა დავტკბეთ იმ გამოუთქმელი სიკეთეებით, რომლებიც „თვალს არ უნახავს და ყურს არ სმენია“ (1 კორ. 2,9), რისი ღირსიც დაე, გავმხდარიყავით მადლითა და კაცთმოყვარებითა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესითა, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, თანა მამით და სულიწმინდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.

ჩვენთან არს ღმერთი!“, - განაცხადა მეუფე შიომ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.