USD 2.7089
EUR 3.1193
RUB 3.3402
Тбилиси
კახა კვაშილავა - როგორ გაჩნდა აფხაზეთში მანდარინი
дата:  2293
ვიღაცამ იკითხა ფეისბუკში, ხომ არ იცით, მანდარინი როგორ გაჩნდა აფხაზეთშიო...
წამომყევით!
ცოტა დიდი ტექსტია, მაგრამ ნუ დაიზარებთ, რადგან, მგონია, რომ საინტერესოა.
ეს ამბავი რამდენიმე ათასი წლის წინ ინდოეთში დაიწყო, სადაც ნარინჯისფერი, წვნიანი ხილის მოშენება დაიწყეს და მას ნეტარებისგან কমলা লেবু - „kamalā lēbu“ უწოდეს.
ჩინეთის ბოგდოხანამდე მიაღწია კამალაა ლეებუს შესახებ საოცარმა ამბებმა და მისმა შიკრიკებმა სასწრაფოდ ჩაუტანეს ნაყოფიცა და ნერგებიც. მოიწონა ზეცისქვეშეთის მბრძანებელმა, მას 橘子 - „ჯუძი“ უწოდა და ამ ხილის გაშენება ბრძანა.
თუმცა, მისი დაგემოვნება მხოლოდ დიდებულებს შეეძლოთ. ჩვეულებრივი მოკვდავნი ნერწყვებმომდგარი შესცქეროდნენ ჯუძის ნარინჯისფერ ნაყოფს და მისი დაგემოვნება კი უნდოდათ, მაგრამ სიკვდილით დასჯის შიში ამ სურვილს გონებაშივე უკლავდა მათ.
შემდეგ იყო და ახლო აღმოსავლეთში დამკვიდრებულმა ოსმალებმა ევროპელ გიაურებს აზიისაკენ მიმავალი გზა გადაუკეტეს 1453 წელს კონსტანტინეპოლის დაუფლებით. არა, გასვლა ევროპელებს კი შეეძლოთ, მაგრამ იმხელა თანხებს ითხოვდნენ ოსმალნი უსაფრთხოებისთვის, რომ პორტუგალიის ნაპირებიდან ატლანტის ოკეანის უსაზღვროებას უცქერდნენ ნირწამხდარი ევროპელნი, სპარსეთ-ინდოეთ-ჩინეთიდან ჩამოტანილი სანელებლების გარეშე მომზადებულ უგემურ საკვებს რომ მიირთმევდნენ.
ევრიკა! ევროპელებს გაახსენდათ, ჯერ კიდევ ქრისტემდე დიდი ხნით ადრე არისტოტელემ და ერატოსთენემ დაამტკიცეს, რომ დედამიწა მრგვალია და იტალიელმა ქრისტეფორე კოლუმბმაც ესპანელ მონარქები დაარწმუნა, დაეფინანსებინათ მისი მოგზაურობა ინდოეთისკენ. დედამიწა ხომ მრგვალია და ჩვენც მეორე მხრიდან მივალთ ამ ქვეყნამდეო, - ერთი თუ ორი ამოსუნთქვით უთხრა მათ უდიდებულესობებს იტალიელმა მეზღვაურმა.
კი დაუფინანსეს, კი გაემგზავრა, კი მიაღწია... „ინდოეთს“.
ოღონდ წლების შემდეგ გაიგეს, რომ „ინდოეთი“ ახალი კონტინენტი ყოფილა და იქ ოქრო-ვერცხლი, კარტოფილი, პომიდორი და თამბაქო უხვად კი მოიპოვებოდა, მაგრამ კიდევ მრავალ წელს უნდა გაევლო, რომ ევროპელებს „ოქროს ვაშლი“ (იტალ.: პომოდორო) და სოკო „ტრიუფელის“ ახალი „სახეობა“ (იტალიური „tartufolo“-დან მომდინარეობს გერმანული „Kartoffel“) საკვებად ვარგისად მიეღოთ.
გვიმწიფდება მანდარინი და ჯერ ჩინეთამდე ვერ მივაღწიეთ.
ბევრი იფიქრა თუ ცოტა, პორტუგალიელმა ვასკო და გამამ გადაწყვიტა არა დასავლეთით გაეცურა, არამედ სამხრეთით და 1499 წელს, როგორც იქნა, მიაღწია იმ ნამდვილ ინდოეთს.
ამიერიდან ევროპელებმა აზიისკენ მოგზაურობა დაიწყეს. მთლად უსაფრთხო და ნაკლებხარჯიანი არ იყო, მაგრამ ოსმალებთან ურთიერთობას მაინც ეს ერჩივნათ.
ბოლოს საოცარ და მდიდარ ჩინეთსაც მიაღწიეს. იქ მინის დინასტია ბატონობდა. წვეულებაზე, დიდებულებთან სტუმრობისას, პორტუგალიელ „ავანტურისტებს“ (მოგზაური-მეზღვაური) პატივი ერგოთ ჯიძუს დაგემოვნებისა.
ვინაიდან დიდებულებს, რომელთაც, სახელმწიფო თანამდებობებიც ეჭირათ, ჩინელები 官吏 - guān lì-ს უწოდებდნენ, პორტუგალიელებმა კი „მანდარიმებად“ მოიხსენიეს. ასე უწოდებდნენ ინდონეზიაში, სადაც ვასკო და გამას შთამომავლები ჩინეთამდე ჩავიდნენ, მმართველებს (منتري - menteri).
პორტუგალიელებმაც ჯუძი „მანდარინად“ მონათლეს და ევროპაშიც ჩამოიტანეს. მოეწონათ ახალი საოცარი ხილი ევროპელებს და მალე მათ მოსაშენებლად „ორანჟერეებიც“ (სანარინჯისფრო) მოაწყვეს. განსაკუთრებით, ლუების საფრანგეთში მოიპოვა პოპულარობა ახალმა ხილმა.
მალე მანდარინები ორანჟერეებიდან გამოიტანეს სელექციონერებმა და მისი მოშენება აქტიურად დაიწყეს ხმელთაშუაზღვის სანაპიროს (ესპანეთი, იტალია, ოსმალეთი [საბერძნეთი, ახლო აღმოსავლეთი]) ღია გრუნტში.
XVIII საუკუნეში გერმანელებმა ამ ხილს Mandarin Apfelsine უწოდეს - „ჩინური ვაშლია (აპფელ [ვაშლი] +სინა [ჩინეთი]) მანდარინიო“.
საქართველოში ეს ხილი პირველად 1885 წელს იტალიიდან შემოიტანეს. თუმცა, მისი გახარება ვერ მოხერხდა, რადგან შემოტანილი ჯიში დაბალი ყინვაგამძლეობის აღმოჩნდა და ნაყოფიც დროზე არ მწიფდებოდა.
პირველი მცდელობა უშედეგო აღმოჩნდა.
1896 წელს შემოიტანეს იაპონიიდან შემოიტანეს ახალი ჯიში „უნშიუ“, რომელიც ბათუმთან ახლოს დარგეს. უნშიუმ „ალღო აუღო“ ადგილობრივ კლიმატს და მალე სწრაფადაც გავრცელდა.
1901 წელს ქუთაისის გუბერნიის სოფელ ალახაძეში (გაგრასთან, აფხაზეთი) გადაასახლეს ცნობილი რუსი მილიონერი, ოქროს საბადოების მფლობელი და ქველმოქმედი ნიკოლაი ვასილევიჩ იგუმნოვი.
ის იყო სამრეწველო-კომერციული კომპანიის „იაროსლავის დიდი მანუფაქტურის“ თანამფლობელი (ამჟამინდელი „კრასნი პერეკოპი“) და ციმბირის ოქროს მაღაროების მფლობელი. სწორედ მან ააგო მშვენიერი სასახლე მოსკოვში, იაკიმანკაზე, სადაც ამჟამად საფრანგეთის საელჩოა განთავსებული.
ძალიან თავისებური და სკანდალური პიროვნება იყო „ახალი რუსი“ გოსპოდინი.
ერთ დღეს, მან იაკიმანკას სასახლეში პომპეზური საქველმოქმედო მეჯლისი გამართა. საბანკეტო დარბაზში, რომელშიც წვეულება იმართებოდა, იატაკი მოაპირკეთა იმპერატორ ნიკოლაი II-ს გამოსახულებიანი ოქროს ჩერვონეცებით. რა თქმა უნდა, ამ ამბავმა საიმპერატორო კარს მიაღწია, სადაც ცოფები ჰყარეს (ჯერ იმპერატორის სახე როგორ გათელესო და მერე ამხელა სიმდიდრე ამ კაცს როგორ აქვსო), იგუმნოვს მისი ქონება ჩამოართვეს და კავკასიელ „ტუზემცებში“ გაასახლეს.
ალახაძეში იმხანად მხოლოდ ჭაობები იყო. მოსკოვიდან გამოძევებულმა იგუმნოვმა მის ახალ მამულში ევკალიპტები და კვიპაროსები დარგო, რომლებსაც ჭაობები უნდა ამოეშროთ. მალე სათევზაო საწარმოც შექმნა, რომელსაც თევზეულის საკონსერვო ქარხანაც მოჰყვა. ჭაობის სრული ამოშრობის შემდეგ, იაროსლავლში მისი ყოფილი მამულიდან ჯიშიანი საქონელიც გამოიწერა.
მალე მებაღეობაც დაიწყო და კივი და თამბაქოც მოაშენა. მან ყურადღება მიაქცია დასავლეთ საქართველოში მანდარინის სწრაფ გამრავლებას და ოსმალეთიდან (აბა, იაპონია შორს იყო და თან უკვე იქ რუსებიც არ ეპიტნავებოდათ) ამ ხილის ახალი ჯიშები გამოიწერა. ზოგიერთმა აქაც ვერ იხარა, მაგრამ, საბოლოოდ, იგუმნოვმა ალახაძეში მანდარინის ბაღიც გააშენა.
ვინაიდან ნ. იგუმნოვს საიმპერატორო კარი მაინც­და­მაინც არ ეპიტნავებოდა, აფხაზეთის მანდარინების და­გე­მო­ვნება ნიკოლაი II-მ მხოლოდ სოხუმის დენდროპარკის და­მაარსებლის ნიკოლაი ნიკოლაევიჩ სმეცკოის მამულიდან შე­ძლო, რომელმაც 1916 წელს სანქტ-პეტერბურგში რო­მა­ნო­ვების სამეფო დინასტიის 300 წლის იუბილესთან დაკავშირებით მის ბაღში მოწეული მანდარინები გააგზავნა.
გასაბჭოების შემდგომ, იგუმნოვმა, რომელსაც ოჯახი უკვე საფრანგეთში ჰყავდა გახიზნული, მისი მეურნეობა საბჭოთა რეჟიმს „ნებაყოფლობით“ გადასცა. ბოლშევიკებმა ყოფილი კაპიტალისტის ბაღს „მესამე ინტერნაციონალის სახელობის ციტრუსების საბჭოთა მეურნეობა“ უწოდეს. გლეხთა ყოფილი „მჩაგვრელიც“ იქვე დაასაქმეს - აგრონომად.
1924 წელს ნიკოლაი იგუმნოვი 69 წლის ასაკში გარდაიცვალა. დაკრძალულია ალახაძეში.
აი, ასე გაჩნდა აფხაზეთში მანდარინი.
ილუსტრაცია: მანდარინი აფხაზეთში.
მიყევით ბმულს - კახა კვაშილავა
общество
მეუფე შიო - განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება

მხოლოდ გულმოწყალე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი, - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი)სულთმოფენობიდან ოცდამეერთე კვირას, ღირსი გაბრიელ აღმსარებლისა და სალოსის ხსენების დღეს ქადაგების დროს განაცხადა.

მიტროპოლიტის თქმით, ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს...

მისივე განცხადებით, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება“.

„სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა.

ძვირფასო მამებო, დედებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ კვირა დღეს, რომელიც დაემთხვა ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენებას. შეგვეწიოს მისი მადლი და ლოცვა ჩვენ და სრულიად საქართველოს.

გადმოგცემთ მისი უწმინდესობის და უნეტარესობის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის მოლოცვას და კურთხევას.

დღეს წაკითხული იყო იგავი სახარებიდან მდიდარსა და ლაზარეზე. ეს ორი ადამიანია, ორი სახეა წარმოდგენილი ჩვენ წინაშე. მდიდარს საერთოდ არ ენაღვლებოდა, რომ მის კართან იწვა მძიმე ავადმყოფი და გლახაკი, სრულიად გულგრილი იყო მისი ბედისადმი. ლაზარე კი ძალიან მოკრძალებული იყო. მას ის კი არ უნდოდა, რომ მდიდრის სუფრიდან ლანგრით მიეტანათ მისთვის საჭმელი, არამედ იმას ნატრობდა, რომ ძირს დაცვენილი ნამცეცი მაინც შეხვედროდა. იმდენად ავად იყო, რომ სიარულიც კი არ შეეძლო. ამ მდიდარს ეს ამბავი სრულიად არ აღელვებდა, ის იმდენად გართული იყო თავისი ნადიმებით და ფუფუნებით. გარდაცვალების შემდეგ ყველაფერი შეიცვალა, ღარიბი აღმოჩნდა აბრაამის წიაღში, მდიდარი კი - ცეცხლოვან გეენიაში, ჯოჯოხეთში.

რატომ მოხდა ასე? რაზეა ეს იგავი, საერთოდ?

ეს იგავი არის მოწყალებაზე. ასე იმიტომ მოხდა, ძვირფასო ძმებო და დებო, რომ ღმერთი არის მოწყალე. მხოლოდ გულმოწყალე, მოწყალე გულის მქონე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი. ვერცერთი ულმობელი, ვერცერთი უსიყვარულო, სასტიკი, ბოროტი ადამიანი სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს, რაგინდ ბევრი დამსახურება ჰქონდეს ამ დედამიწაზე, იმიტომ რომ ცათა სასუფეველი არ არის ის, რაც გაიცემა რაღაც დამსახურებების სანაცვლოდ, არამედ ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს და ხარბიდან გადააქცევს ხელგაშლილად, ამპარტავნიდან - თავმდაბლად, შურიანიდან - მოსიყვარულედ, ნაყროვანიდან - მმარხველად და ა. შ. არცერთი ულმობელი ადამიანისთვის, ვინც არ არის მოწყალე გულის მქონე, ეს ფერისცვალება შესაძლებელი არ არის. ვერ მოხდება ეს სასწაული მის სულში. ვიმეორებ: რატომ? - იმიტომ, რომ ასეთი ადამიანის სულში სულიწმინდის მადლი ვერ შემოდის.

ამიტომ მთელი ცხოვრება უნდა იღვაწოს ადამიანმა ქმედით სიყვარულში, რომ ეს ლმობიერება და მოწყალება ისწავლოს. სწორედ ამაზეა დღევანდელი იგავი, რომ ვისწავლოთ ეს თვისებები, ეს სათნოებები და ჩვენი ცხოვრების შედეგად ამ მდიდრის მსგავსად არ აღმოვჩნდეთ ცეცხლოვან გეენიაში, არამედ მოვემზადოთ მარადისობასთან შესახვედრად. ეს ცხოვრება იმისთვის გვაქვს მოცემული, რომ ღირსეულად მოვემზადოთ მარადისობაში გადასვლისთვის, როცა იქნება სამსჯავრო ჩვენი, როცა წარვდგებით სამსჯავროზე. თუმცა სამსჯავრო არის მთელი ცხოვრება, ადამიანი ამ ცხოვრებაშივე გამოუტანს განაჩენს თავის თავს და აკეთებს არჩევანს, თუ სად იქნება მარადისობაში.

თუ ამ ცხოვრებაში შეიძინე შური, უმოწყალობა, სიძვა, ვერცხლისმოყვარეობა, ამპარტავნება და სხვა ასეთი ვნებები, მარადისობაშიც თან წაგყვება ეს თვისებები, იქაც ასეთი იქნები. მაგრამ უფალს უნდა, რომ შეიძინო სიმდაბლე, სიყვარული, ლოცვა, მოთმინება, სულგრძელება, მოწყალება. რატომ? - იმიტომ, რომ თვითონ არის ასეთი უფალი ჩვენი იესო ქრისტე; და თუ ეს თვისებები გექნება, მაშინ ის თავისთან წაგიყვანს და გაცხონებს.

ძვირფასო ძმებო და დებო, მაგრამ ეს ადამიანის დახმარების გარეშე შეუძლებელია. თუ ადამიანს ეს არ უნდა, ყველაფერი ამაო იქნება, ხოლო თუ უნდა და იღვწის ამისთვის, მაშინ უფალი აუცილებლად შეეწევა მას, განკურნავს ამ ვნებებისგან და აცხონებს.

ასე რომ, დავფიქრდეთ ამ იგავზე: ვინ ვართ ჩვენ - მდიდარი თუ ლაზარე? და თუ ჩვენს თავში ჯერ კიდევ ვხედავთ ამ უმოწყალო მდიდრის თვისებებს, გონს მოვიდეთ, სანამ კიდევ გვაქვს ფიზიკური და სულიერი ძალები, რომ ფერი ვიცვალოთ და გამოვსწორდეთ.

დღეს არის ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენება. საოცარი სიხარული სუფევს დღეს ჩვენს მსახურებაზე, ძალიან ბევრი ხალხია შეკრებილი. გილოცავთ ამ დღესასწაულს. შეგვეწიოს მამა გაბრიელის ლოცვა და მადლი.

იგი იყო სრულიად გამორჩეული ადამიანი და მოღვაწე ჩვენი ეკლესიის უახლეს ისტორიაში. მოგეხსენებათ, ის მოღვაწეობდა ათეისტურ პერიოდში და მრავალ ადამიანს გაუნათა გზა უფლისკენ, რისთვისაც იგი მრავალჯერ ტანჯეს, დევნეს, გვემეს და დააპატიმრეს. ის ამ თავის დიდ სულიერებას ფარავდა სალოსობის ღვაწლით. ამის გამო, მრავალჯერ შეშლილი ეგონათ, მაგრამ, როგორც ამბობს პავლე მოციქული: „სულელი იგი ღვთისა უბრძენეს არს კაცთა“ (1 კორ. 25). თავისივე სიცოცხლეში ის მრავალ სასწაულს აღასრულებდა და მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სასწაული სრულდება, ადამიანები მოდიან არამხოლოდ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, არამედ მსოფლიოს სხვადასხვა მხარიდან და წმინდა გაბრიელის ლოცვით უფალი მათ უსრულებს თხოვნას და ანიჭებს სულიერ და ხორციელ კურნებებს.

დღეს, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო, საქართველოს არასდროს მოჰკლებია სულიწმინდის მადლი და არც არასდროს მოაკლდება.

მაშ, დღეს, მისი ხსენების დღეს, განსაკუთრებით ვევედროთ ღირს გაბრიელს, აღმსარებელსა და სალოსს, რომ მისი ლოცვით უფალმა დაიფაროს და გააძლიეროს ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი ეკლესია, გააძლიეროს და ადღეგრძელოს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და შეგვეწიოს ღირსი მამა გაბრიელი, რომ ამ ლაზარეს მსგავსად, უფალმა დაგვამკვიდროს აბრაამის წიაღში, რათა დავტკბეთ იმ გამოუთქმელი სიკეთეებით, რომლებიც „თვალს არ უნახავს და ყურს არ სმენია“ (1 კორ. 2,9), რისი ღირსიც დაე, გავმხდარიყავით მადლითა და კაცთმოყვარებითა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესითა, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, თანა მამით და სულიწმინდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.

ჩვენთან არს ღმერთი!“, - განაცხადა მეუფე შიომ.

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати