USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
ინტერვიუ ქართველ მილიარდერთან, მიშკა ლომთაძესთან
თარიღი:  583

მიხეილ ლომთაძე Super App „კასპის” თანადამფუძნებელი და აღმასრულებელი დირექტორია. ეს სახელი და გვარი პირველად 2006 წელს საქართველოს მენეჯმენტის ევროპულ სკოლაში, ESM-ში, ნიკოლოზ მარკოზაშვილმა ახსენა მენეჯმენტის პირველივე ლექციაზე და შემდეგშიც სულ იმეორებდა, რომ: „მიშკა სულ სხვაა, მას სხვა ხედვა, გამბედაობა და მონდომება აქვს“.

 

მიშკამ, როგორც მას ნიკოლოზ მარკოზაშვილი მოიხსენიებდა, ბაკალავრის ხარისხი სწორედ ESM-ში მიიღო და ის მარკოზაშვილის საყვარელი სტუდენტი იყო. ამის შემდეგ მან სწავლა აშშ-ში, ჰარვარდის ბიზნეს სკოლაში განაგრძო და 2002 წელს MBA-ს აკადემიური ხარისხიც მიიღო.

გთავაზობთ ნაწყვეტს მისი ინტერვიუდან, პოდკასტიდან – Couchonomics with Arjun.

მიშკა, მოდი, გაგვაცანი შენი თავი და, ასევე, გაგვიზიარე, რა არის კასპი?

„კასპი“ – უნიკალური სუპერაპია, რომელიც ადამიანებს ყოველდღიურად საჭირო სერვისებს სთავაზობს, იქნება ეს ონლაინვაჭრობა, გადახდები, ბილეთები თუ სამომხმარებლო პროდუქტები. აქ შეგიძლიათ, აიღოთ მართვის მოწმობა და ქორწინების მოწმობაც კი.

„კასპი“ ერთ-ერთი ყველაზე გამოყენებადი მობილური აპლიკაციაა მსოფლიოში, რომელსაც 14 მილიონი მომხმარებელი ჰყავს და მათი 65% ყოველდღიურად იყენებს მას. კომპანია წარმოდგენილია Nasdaq-ის საფონდო ბირჟაზე, საბაზრო კაპიტალიზაცია 24.5 მილიარდი დოლარია და ერთ-ერთი მაღალი ღირებულების ფინტექ კომპანიაა მსოფლიოში. გვყავს 9 000-ზე მეტი თანამშრომელი.

მე, თავად, ჰარვარდის უნივერსიტეტი დავამთავრე 2002 წელს. 2007 წლიდან უკვე ვმართავ კომპანიას და, ამასობაში იმასაც მივაღწიეთ, რომ ჰარვარდმა 2 ქეისიც მოგვიძღვნა.

შენ დაიწყე ტრადიციული ბანკის გარდაქმნა. საიდან მოვიდა ეს ხედვა და გამბედაობა? რა იყო მთავარი გამოწვევები რასაც ამ გზაზე შეხვდი?

ჩვენ, მენეჯმენტის გუნდი, არ ვიყავით ბანკირები. უფრო მეტიც, გვქონდა შეთანხმება, რომ გუნდში არ შემოგვეყვანა ბანკირები. თავიდანვე არ აღვიქვამდით ჩვენს თავს ბანკად და, ზოგადად, ჩვენ არ გვაქვს კონკრეტული ინდუსტრია, სადაც ვოპერირებთ. „გავაუმჯობესოთ ადამიანების ცხოვრება“ – ესაა ჩვენი კომპანიის ფართო და ყოვლისმომცველი მისია.

გვინდოდა, ყველა გადაწყვეტილება მისიიდან გამომდინარე მიგვეღო. ამისთვის კი ინოვაციები აუცილებელია. აი, მაგალითად, როცა ადამიანი ხდება „კასპის” მომხმარებელი, მისი ცხოვრება საგრძნობლად უნდა გაუმჯობესდეს. თუ ეს ასე არ არის, მაშინ ესაა სიგნალი, რომ რაღაცას არასწორს ვაკეთებთ.

იმ დროს ბევრი საუბრობდა, რომ ტექნოლოგიური კომპანიები მაგრად უტევენ საბანკო სფეროს. ჩვენ ვთქვით, რატომ არ შეიძლება პირიქით მოხდეს და ბანკი გახდეს ტექკომპანია. ბანკი ზოგჯერ უარყოფითად აღიქმება მომხმარებლის თვალში და რატომ არ შეიძლება ისეთი  ტექბანკი შევქმნათ, რომელიც მომხმარებელს უყვარს.

მოქმედების მთავარი ორიენტირი ჩვენი მისია იყო, რომ გაგვეუმჯობესებინა ადამიანის ცხოვრება. ასე შევედით გადახდების ინდუსტრიაში, ავიაბილეთებში, სამომხმარებლო პროდუქტებით ვაჭრობაში და ასე შემდეგ; ვიღებდით თითოეული პროდუქტის მთავარ პარამეტრებს და მნიშვნელოვნად ვაუმჯობესებდით. ან უფრო სწრაფს, ან უფრო იაფს ან უფრო მოსახერხებელს ვხდიდით მას. ასე ვცვლიდით თითოეულ ინდუსტრიას, სადაც შევდიოდით. ასე მოვედით ბანკიდან ერთ სუპერ აპამდე. ახლა ბანკი ჩვენი ბიზნესის მხოლოდ მესამედს შეადგენს.

მიშა, შენ ეს გზა გამოიარე და უკვე ახლანდელი გადმოსახედიდან რომ გვითხრა, რა არის სუპერ აპის მთავარი საძირკველი და ბაზრის ზომა რამდენად მნიშვნელოვანია აქ?

„კასპი“ ნათელი მაგალითია იმისა, რომ 20-მილიონიან ქვეყანაში მსოფლიო დონის სუპერ აპის შექმნა შეიძლება.

მთავარი კორპორაციული კულტურაა, ასევე, მმართველი გუნდის წარმოდგენა კომპანიის მომხმარებელსა და პროდუქტის ხარისხზე.

ჩემი აზრით, ნებისმიერი ბიზნესის და, მათ შორის, სუპერ აპის ფუნდამენტი არის ხარისხიანი პროდუქტი. ყაზახეთის 20 მილიონი მცხოვრებიდან 15 მილიონი ჩვენი მომხმარებელია. ჩვენ ფოკუსირებულნი ამ ბაზარზე ვართ და ახალ მომხმარებლებს ვერ მოვიყვანთ, თუმცა ჩვენი არსებული კლიენტები ჩვენივე ახალი ინოვაციური პროდუქტების მომხმარებლები ხდებიან და ასე ვიზრდებით დღემდე. ამიტომ პროდუქტის ხარისხი წარმატების ქვაკუთხედია.

რაც მთავარია, ჩვენ ვიზრდებით, ჩვენი ახალი პროდუქტები კი მომგებიანია, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჩვენს მისიას ვემსახურებით. როცა ხალხს შენი ერთი პროდუქტი არ მოსწონს, მეორე პროდუქტს არ გამოიყენებს.

კიდევ ერთი მახასიათებელი, რომელიც სუპერ აპის მნიშვნელოვანი პარამეტრია, ისაა, რომ ყველაფერი ურთიერთკავშირშია. ჩვენ დავიწყეთ გადახდებით, მერე ვთქვით: მოდი, გამყიდველებს დავეხმაროთ, რომ გაყიდონ თავიანთი პროდუქცია, ეს დავაშენეთ გადახდების ბიზნესზე. მერე გადავედით მოგზაურობაში, საყოფაცხოვრებო ვაჭრობაში, მანქანების გაყიდვაში და ასე შევქმენით „მარკეტფლეისი”.

როგორ არჩევთ, თუ რომელი პროდუქტის განვითარებაზე გააკეთოთ აქცენტი?

ჩვენი მთავარი ფოკუსი პროდუქტის გამარტივებაა. თუ კონკრეტულ პროდუქტს აქვს 4 მახასიათებელი, ჩვენ ვიღებთ ერთ მთავარს, ვაუმჯობესებთ და ვუშვებთ. შემდეგ ყოველკვარტალურად, გიჟური ტემპით, ვამატებთ თითო მახასიათებელს, წლის ბოლოს კი უკვე პროდუქტი გვაქვს. ასე ვმართავთ პროდუქტებს ეფექტურად, პატარა გუნდებით.

ჩვენი წარმატება განაპირობა იმან, რომ პროდუქტის ირგვლივ ვერთიანდებით, თითო პროდუქტზე პასუხისმგებელია შესაბამისი ადამიანი და გუნდი, ასე რომ, ჩვენი კომპანია სტარტაპების თავშეყრის სივრცეა. თითოეული გუნდი პროდუქტთან ერთად იზრდება. დღეს ჩვენ 50-ზე მეტი, საუკეთესო პროდუქტის გუნდი გვყავს მსოფლიოში.

სუპერმნიშვნელოვანია ისიც, თუ როგორ ვზომავთ წარმატებას. აქ ვთქვით, რომ NPS (Net Promoter Score) არის ჩვენი მთავარი საზომი, რომლითაც ვხვდებით, ვემსახურებით თუ არა ჩვენს მისიას. ყოველთვიურად მინიმუმ 300 000 მომხმარებელს ვეკონტაქტებით და ვამუშავებთ მათ უკუკავშირს. შემდეგ ეს ინფორმაცია შესაბამის გუნდებთან გადადის. ისინიც რამე ინოვაციურს იფიქრებენ და ასე ვვითარდებით.

როცა შენ ხარ მომხმარებელთან მჭიდრო კავშირში და ერთად ვითარდებით, ეს ქმნის უდიდეს კონკურენტულ უპირატესობას კომპანიისთვის. მომხმარებელს ნაკლებად აინტერესებს უბრალოდ მოდური სახელი, როგორიც არის Super App. მათ უნდათ, რომ ის კონკრეტული პროდუქტი, რასაც მოიხმარენ, იყოს მოსახერხებელი და მარტივი.

ერთი რამ მინდა გითხრა – თუ ჩვენს პროდუქტს ცუდი NPS აქვს, შეგიძლია, დარწმუნებული იყო, რომ მას დავხურავთ.

გაგიკეთებია ეს?

კი, საკრედიტო ბარათის პროდუქტი დავხურეთ. მაშინ ჩვენი მოგების მესამედს წერდა და ამ ბაზარზე ყველაზე დიდი მოთამაშეები ვიყავით. ამავე დროს, უარყოფით NPS-ს ვერაფერი მოვუხერხეთ. თუ პროდუქტი არ აუმჯობესებს ადამიანების ცხოვრებას, მაშინ ის არაფერში გვჭირდება. ამით ჩვენ „ცუდ ფულს“ ვშოულობდით, ასე ვეძახდით ამ პროდუქტის მოგებას, ამიტომ არ გვინდოდა ასეთი შემოსავალი, რადგან ფული ჩვენი საქმიანობის შედეგია და არა მიზანი.

ალმაატის ქუჩებში რომ გავიარო და 10 ადამიანს ვკითხო, რას იტყვიან „კასპიზე”?

ისინი, პირველ რიგში, გვეტყვიან მადლობას, რადგან ხალხს უხარია, რომ მათი ყოველდღიური ცხოვრება მნიშვნელოვნად გავამარტივეთ.

თარგმნა დავით ქარცივაძემ

სრული ინტერვიუს სანახავად იხილეთ ვიდეო.

წყარო:https://www.marketer.ge/

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.