USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
"Financial Times" (დიდი ბრიტანეთი): „მიხეილ სააკაშვილის ჯანმრთელობის მძიმე მდგომარეობა საქართველოს ევროკავშირისკენ სწრაფვას ჩრდილს აყენებს“
თარიღი:  454

ბრიტანულ გაზეთ „ფაინენშელ თამსში“ (Financial Times) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „მიხეილ სააკაშვილის მძიმე მდგომარეობა საქართველოს ევროკავშირისკენ სწრაფვას ჩრდილს აყენებს“ (ავტორი - ნადია ბირდი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტის, ამჟამად კი პატიმარ  მიხეილ სააკაშვილის ხელნაწერის გარკვევა ზოგჯერ საკმაოდ რთულია. „მე რომ მცოდნოდა [უკრაინაში რუსეთის] შეჭრის დრო, ასევე ის, რომ საპყრობილეში წამება და მოწამვლა მელოდა, [საქართველოში] არ დავბრუნდებოდი“, - აღნიშნავს მიხეილ სააკაშვილი წერილში, რომელიც მისმა ადვოკატმა თბილისის კლინიკის პალატიდან გამოიტანა, - „მეშინია, რომ დასავლეთი ომის მიმართ ინტერესს დაკარგავს... მეშინია საპყრობილეში სიკვდილისა... და ეს გარდაუვალია, თუ მე აქ დავრჩები. ეს იქნებოდა ვლადიმერ პუტინს დიდი გამარჯვება“.

საზღვარგარეთ 8-წლიანი ყოფნის შემდეგ - უკრაინაში ოდესის ოლქის გუბერნატორობის პერიოდის ჩათვლით - პროდასავლელი პოლიტიკოსი სამშობლოში 2021 წლის ოქტომბერში დაბრუნდა. იგი იმედოვნებდა, რომ ოპოზიციურ ძალებს გაააქტიურებდა, მაგრამ ამის ნაცვლად მიხეილ სააკაშვილი დააპატიმრეს და საპყრობილეში ჩასვეს იმ ექვსწლიანი მსჯავრის მოსახდელად, რომელიც მას სასამართლომ დაუსწრებლად გამოუტანა, სამსახურებრივი მდგომარეობის ბოროტად სარგებლობის ბრალდებით.

პატიმრობის პერიოდში მიხეილ სააკაშვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესებამ ფართო საზოგადოებრივი რეზონანსი გამოიწვია როგორც საქართველოში, ისე მის მოკავშირე დასავლეთის ქვეყნებში - განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც მისმა მხარდამჭერებმა ტოქსიკოლოგთა დასკვნა გამოაქვეყნეს ექს-პრეზიდენტის მოწამვლის თაობაზე. როგორც ჩანს, ეს გარემოება კიდევ უფრო მეტად გაამწვავებს დასავლეთთან საქართველოს მმართველი პარტიის „ქართული ოცნების“ ურთიერთობას, რომელიც ნომინალურად პროევროპულდ ითვლება, მაგრამ რუსეთთან კავშირები აქვს და თვლის, რომ „ნაცისტი“ მიხეილ სააკაშვილი არასოდეს არ უნდა დაბრუნდეს პოლიტიკაში.

მიხეილ სააკაშვილმა განათლება აშშ-ში მიიღო და პროდემოკრატიული ლიდერის სახელით სარგებლობდა, თუმცა დასავლეთი მას არ დაეხმარა, როცა 2008 წელს რუსეთი საქართველოში შეიჭრა. ამასთან, მოსახლეობის გარკვეული ნაწილის თვალში იგი კვლავ პოპულარულ ადამიანად რჩება: საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტის (IRI) მიერ 2022 წლის მარტში ჩატარებული გამოკითხვის მიხედვით, მას მხარს მოსახლეობის 31% უჭერს - თითქმის იმავე დონით, როგორიც მის პოლიტიკურ მოწინააღმდეგეს, „ქართული ოცნების“ დამაარსებელს ბიძინა ივანიშვილს აქვს.

გასულ კვირას, სასამართლოს სხდომაზე ვიდეოჩართვით გამოსვლის დროს, მიხეილ სააკაშვილი გაფითრებულად და ავადმყოფურად გამოიყურებოდა. მისი ადვოკატები წარუმატებლად ცდილობდნენ მისთვის გამოტანილი განაჩენის აღსრულების გადავადებას, საზღვარგარეთ მკურნალობის მიზნით.

იმავე დღეს უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ საქართველოს ხელისუფლებას მოუწოდა, რომ გადაესინჯა ექს-პრეზიდენტისათვის გამოტანილი მსჯავრი,  მის მდგომარეობას კი „სიკვდილით საჯარო დასჯის დე-ფაქტო მცდელობა“ უწოდა.

მიხეილ სააკაშვილის მძიმე მდგომარეობამ ნეგატიური რეზონანსი გამოიწვია ევროპის პარლამენტშიც, რომელმაც ჯერ კიდევ დეკემბერში საქართველოს ხელისუფლებას მოუწოდა, რომ ჰუმანიტარული მოსაზრებით, ასევე პოლიტიკური პოლარიზაციის შესასუსტებლად,  პატიმრისათვის საზღვარგარეთ სამკურნალოდ გამგზავრების ნება მიეცა.

შარშან მაისში ყოფილი პრეზიდენტი საპყრობილის საკნიდან სამოქალაქო კლინიკაში გადაიყვანეს, სადაც იგი ამჟამად იმყოფება. იმ მიზეზით, რომ მან 39-დღიანი შიმშილობა გამოაცხადა, წონაში მკვეთრად დაიკლო, რაც საბოლოო ჯამში აზროვნების (ცნობიერების) დარღვევაში, კუნთების ატროფიასა და ანემიაში გადაიზარდა.

„მიხეილ სააკაშვილისათვის ზუსტი დიაგნოზის დასმა და ფუნდამენტური მკურნალობა არ ხდება“, - აცხადებს ექს-პრეზიდენტის ამერიკელი ადვოკატი მასიმო დ’ანჯელო, - „როცა მასთან ვიყავი, სწორედ მაშინ ჩავარდა კრუნჩხვებში... თუმცა იგი არავის არ გაუსინჯავს, არანაირი რენტგენის სურათი არ გადაუღიათ... მათ არ იციან, როგორ უნდა უმკურნალონ“.

ამერიკელი ექიმების ბრიგადის მიერ მომზადებული დასკვნის თანახმად, მიხეილ სააკაშვილის ორგანიზმში ვერცხლისწყლისა და სხვა მძიმე ლითონების კვალი აღმოაჩინეს. „ამ ქიმიური ელემენტების ორგანიზმში სამედიცინო გზებით მოხვედრის მიზეზები არ არსებობს. როგორც ჩანს, ორგანიზმის ინტოქსიკაცია მოხდა, რომელიც კრუნჩხვებს იწვევს“, - ამბობს ტოქსიკოლოგი დევიდ სმიტი.

მთავრობა აცხადებს, რომ ქართულ კანონმდებლობაში არ არის გათვალისწინებული მსჯავრდებულის საზღვარგარეთ მკურნალობის შესაძლებლობა. იუსტიციის სამინისტროს განმარტებით, „საზღვარგარეთ მკურნალობის უფლების შეზღუდვის საკითხი არასწორადაა დასმული, რადგან მას იურიდიული საფუძველი არ აქვს. შეუძლებელია ისეთი უფლების შეზღუდვა, რომელიც იურიდიულად არ არსებობს“.

ისედაც უკიდურესად პოლარიზებულ ქართულ საზოგადოებაში მმართველი პარტიის პოლიტიკოსები რეგულარულად დასცინიან მიხეილ სააკაშვილს და აცხადებენ, რომ ცნობები მისი მძიმე მდგომარეობის შესახებ გადაჭარბებულია.

„უკვე მართლა აღმაშფოთებელია ამდენი საუბარი მიხეილ სააკაშვილზე, მართლა ყელში ამოვიდა ამდენი ლაპარაკი“, - განაცხადა გასული წლის დეკემბერში ირაკლი კობახიზემ, მმართველი პარტიის „ქართული ოცნების“ ხელმძღვანელმა. მისი მტკიცებით, მიხეილ სააკაშვილის რეჟიმი ციხეებში ყოველწლიურად ასობით პატიმარს კლავდა. ამ ბრალდებას ექს-პრეზიდენტი უარყოფს.

მიხეილ სააკაშვილთან დაკავშირებული სიტუაცია, სავარაუდოდ, კიდევ უფრო მეტად ავნებს საქართველოს ისედაც შელახულ რეპუტაციას დასავლეთის თვალში. იყო დრო, როცა საქართველო, ევროკავშირთან დადებული ასოცირების ხელშეკრულების პირობების შესრულებით უკრაინასაც წინ უსწრებდა და მოლდოვასაც, ახლა კი თბილისი ევროკავშირში გაწევრიანებისაკენ სწრაფვაში კიევსაც ჩამორჩა და კიშინიოვსაც.

გასულ წელს უკრაინაში რუსეთის არმიის შეჭრის შემდეგ ევროკავშირის ლიდერები დათანხმდნენ უკრაინასა და მოლდოვასათვის ბლოკის წევრობის კანდიდატის სტატუსი მიეცათ, მაგრამ საქართველოსთან მიმართებით მათ განაცხადეს, რომ თბილისმა, სანამ კანდიდატი გახდება, 12-პუნქტიანი წინასწარი პირობები უნდა შეასრულოს, მათ შორის სასამართლო სისტემის დამოუკიდებლობის განმტკიცება, პოლიტიკური პოლარიზაციის შემცირება და „დეოლიგარქიზაციის“ განხორციელება. ამ უკანასკნელში ირიბად „ქართული ოცნების“ ლიდერი ბიძინა ივანიშვილია ნაგულისხმევი.

გასული წლის დეკემბერში მმართველმა პარტიამ გამოაქვეყნა კლინიკის პალატაში მწოლიარე მიხეილ სააკაშვილის მდგომარეობის ამსახველი ვიდეოჩანაწერი, თითქოსდა იმის დამამტკიცებელი, რომ პაციენტი მძიმედ ავადმყოფობის სიმულაციას ეწევა. ვიდეომ, რომელიც მიხეილ სააკაშვილის თანხმობის გარეშე გამოქვეყნდა, დიდი ფურორი მოახდინა იმ გაგებით, რომ პაციიენტი მართლაც ავადმყოფი და დაბნეული ჩანდა.

საქართველოს ამჟამინდელი პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი პოსტზე 2018 წელს იქნა არჩეული, როგორც დამოუკიდებელი კანდიდატი, თუმცა მას მხარს „ქართული ოცნება“ უჭერდა. თავის დროზე, წლების წინ, იგი თავდაპირველად მიხეილ სააკაშვილის მოკავშირე იყო, მაგრამ 2005 წელს მათ შორის განხეთქილება მოხდა. დღეს სალომე ზურაბიშვილი არ ეთანხმება მოწოდებებს მიხეილ სააკაშვილის შეწყალების თაობაზე და თავის უფლებამოსილებას ექს-პრეზიდენტის სასარგებლოდ არ იყენებს.

კორნელი კაკაჩია, ანალიტიკური ცენტრის - ქართული პოლიტიკის ინსტიტუტის დირექტორი, ამბობს, რომ ყოფილი პრეზიდენტის არასტაბილური მდგომარეობა მთავრობისათვის მნიშვნელოვან რისკებს ქმნის: „თუ ისეთი რაღაც მოხდება და სააკაშვილის ჯანმრთელობა კიდევ უფრო გაურესდება, საზოგადოებბრივი აზრი შეიძლება ხელისუფლების საწინააღმდეგოდ შეიცვალოს“.

წყარო: https://www.ft.com/content/8a3b2307-7e5e-4ec6-8913-834e3d13921e

მოამზადა სიმონ კილაძემ

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.