,
აშშ წინააღმდეგია, რომ „დიდი შვიდეულის“ მიერ უკრაინის მხარდასაჭერ ტრადიციულ განცხადებაში რუსეთს „აგრესორი“ ეწოდოს“, - წერს ბრიტანული „ფაინენშელ თაიმსი“ (Financial Times) სტატიაში სათაურით „აშშ წინააღმდეგია, რომ G7-ის უკრაინის მხარდამჭერ განცხადებაში გამოყენებული იყოს სიტყვები „რუსეთის აგრესია“ (ავტორები - ქრისტოფერ მილერი და ჰენრი ფოი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციისა და მისი მოკავშირეების თვალსაზრისები, უკრაინის წინააღმდეგ დაწყებულ ომში მოსკოვის პასუხისმგებლობის შეფასებისას, ერთმანეთს დაშორდა.
აშშ გამოვიდა იმის წინააღმდეგ, რომ „დიდი შვიდეულის“ (G7) განცხადებაში, რომელიც რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების მესამე წლისთავს უკავშირდება, რუსეთი აგრესორად იქნას მოხსენიებული. როგორც მთავრობის წრეებთან დაახლოებული წყაროები ამბობენ, ასეთი მიდგომით ვაშინგტონს შეუძლია საფრთხის ქვეშ დააყენოს მთელი ის ტრადიციული ერთიანობა, რომელსაც დასავლეთის ქვეყნები ავლენდნენ ხოლმე. მათივე თქმით, ჯერ-ჯერობით გადაწყვეტილი და შეთანხმებული არ არის ვოლოდიმირ ზელენსკის მონაწილეობა ვირტუალურ სამიტშიც, რომელიც ორშაბათს უნდა გაიმართოს.
აზრთა სხვადასხვაობა მას შემდეგ გაჩნდა, რაც აშშ-ის პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა უკრაინა ომის გაჩაღებაში დაადანაშაულა და ვოლოდიმირ ზელენსკის „არავისგან არჩეული დიქტატორი“ უწოდა, ხოლო რუსეთის ლიდერი „დიდ შვიდეულში“ ისევ მიიწვია („დიდი რვიანის“ აღდგენის მიზნით). ამერიკის წარმომდგენელმა შენიშვნა გამოთქვა ფრაზის „რუსეთის აგრესიისა“ და სხვა ანალოგიური ფორმულირებების გამო, რომლითაც G7-ის ლიდერები 2022 წლიდან სარგებლობენ.
მსოფლიოს წამყვანი ეკონომიკურად განვითარებული ქვეყნები 24 თებერვალს ტრადიციულად აქვეყნებენ ხოლმე ერთობლივ განცხადებას უკრაინის მხარდაჭერის აღსანიშნავად - სწორედ ამ დღეს შეიჭრნენ რუსეთის ჯარები უკრაინის ტერიტორიაზე.
„ჩვენ გადაჭრით მოვითხოვთ, რომ აუცილებელია ერთმანეთისაგან განვასხვავოთ მიდგომები რუსეთისა და უკრაინის მიმართ. რუსეთისა და უკრაინის მოქმედების ხასიათი ერთნაირი არ არის“, - უთხრა „ფაინენშელ თაიმსს“ ერთ-ერთმა ევროპელმა ინფორმირებულმა ჩინოვნიკმა, - „ამერიკელებმა დაბლოკეს ფორმულირება „რუსეთის აგრესია“, მაგრამ ჩვენ ვაგრძელებთ მუშაობას და ვიმედოვნებთ, რომ შევთანხმდებით“.
აშშ-ის საელჩომ კიევში „ფაინენშელ თაიმსის“ კითხვას არ უპასუხა და დუმილი ამჯობინა.
გასულ წელს „შვიდეულის“ ლიდერთა განცხადებაში „რუსეთის აგრესია“ ხუთჯერ იყო მოხსენიებული: „ჩვენ მოვუწოდებთ რუსეთს დაუყონებლივ შეწყვიტოს თავისი აგრესიული ომი, აგრეთვე სრულად და უსიტყვოდ გაიყვანოს თავისი ჯარები უკრაინის საერთაშორისოდ აღიარებული ტერიტორიიდან“, - ნათქვამია 2024 წლის განცხადებაში.
დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციის დაჟინებული მოთხოვნა G7-ის განცხადების ფორმულირების შერბილების მიზნით წარმოადგენს იმას, თუ როგორ არის შეცვლილი აშშ-ის პოლიტიკა: დღეს თეთრი სახლის აზრით, მიმდინარე საომარი მოქმედებები რუსეთ-უკრაინის „ომი“ კი არ არის, არამედ უკრაინაში „მიმდინარე კონფლიქტი“.
სხვათა შორის, აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტიც თავის ბოლოდროინდელ შეტყობინებებში ანალოგიურ გამოთქმებს იყენებს: ასე, მაგალითად, ერ-რიადში გამართული მარკო რუბიოსა და სერგეი ლავროვის შეხვედრის შესახებ ოფიციალურ ინფორმაციაში ორჯერ ნახსენებია არა „რუსეთ-უკრაინის ომი“, არამედ „კონფლიქტი უკრაინაში“.
ეს ფორმულირება არსებითად განსხვავდება იმ გამოთქმებისაგან, რომლებსაც ჯო ბაიდენის ადმინისტრაცია იყენებდა ხოლმე. ექს-პრეზიდენტის გუნდის ჩინოვნიკები ხშირად სარგებლობდნენ ფრაზებით „რუსეთის აგრესია“, „აგრესიული რუსეთი“, როცა საქმე ეხებოდა ევროპაში ყველაზე უდიდეს სამხედრო დაპირისპირებას მეორე მსოფლიო ომის დასრულების დროიდან.
„დიდი შვიდეულის“ განცხადებასთან დაკავშირებული დავა გაჩნდა მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპმა ვლადიმერ პუტინს პირფერულად ასიამოვნა და კრემლის ბევრ მოთხოვნაზე დათანხმდა, უკრაინაში ცეცხლის შეწყვეტისა და მოსკოვ-ვაშინგტონის ურთიერთობის ნორმალიზების მიზნით.
დონალდ ტრამპმა ასევე გაიმეორა რუსეთისათვის სასიამოვნო მონაცემი, რომლის თანახმად, ვოლოდიმირ ზელენსკის რეიტინგი თითქოსდა მხოლოდ 4%-ს შეადგენს. არადა, ამ კვირაში კიევის სოციოლოგიის ინსტიტუტის მიერ ჩატარებული გამოკითხვის მიხედვით, უკრაინის პრეზიდენტს მხარ უჭერს ქვეყნის მოსახლეობის 57%.
თავის მხრივ, ვლადიმერ პუტინიც თბილ რეაქციას გამოხატავს აშშ-ის ადმინისტრაციის შემრიგებლური ნაბიჯების მიმართ: „დღეს ამერიკის მხრიდან სრულიად სხვა ადამიანები მონაწილეობენ ჩვენთან შეხვედრებში, რომლებიც ყოველგვარი მიკერძოებისა და წარსულში გაკეთებულის „დაგმობების“ გარეშე მუშაობენ... ისინი ერთობლივი მიზნის შესასრულებლად არიან განწყობილნი“, - აცხადებს რუსეთის პრეზიდენტი.
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
