USD 2.7070
EUR 3.1344
RUB 3.3058
თბილისი
«The Guardian»: „პუტინი დიქტატორი და ტირანია, მაგრამ დასავლეთმა უნდა იცოდეს მისი მასაზრდოებელი ძალებიც“
თარიღი:  420

ბრიტანულ გაზეთ „გარდიანში“ (The Guardian) რუბრიკით „კომენტარი“ გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „პუტინი დიქტატორი და ტირანია, მაგრამ დასავლეთმა უნდა იცოდეს მისი მასაზრდოებელი ძალებიც“ (ავტორი - საიმონ ჯენკინსი). „მმართველობის დემოკრატიული ფორმა თავის უპირატესობას კარგავს. ახალი თაობა სულ უფრო მეტად იზიარებს „ძლიერი ლიდერის“ მმართველობას“, - ნათქვამია პუბლიკაციაში.

გთავაზობთ სტატიას მცირეოდენი შემოკლებით:

 დასავლური მასმედიის რეპორტაჟებში, რომლებშიც რუსეთის საპრეზიდენტო არჩევნები გაშუქდა, ხშირია ერთგვარი ირონია და დაცინვაც კი - არჩევნებს თან სდევდა დემოკრატიით ბოროტად სარგებლობა, ფალსიფიცირება, მონაცემების შეცვლა და საერთოდ, ყველაფერი ფიქტიურობის შთაბეჭდილებას ტოვებდა. ოპოზიციური კანდიდატები მხოლოდ ვლადიმერ პუტინის აჩრდილებს წარმოადგენდნენ... ამომრჩევლები ხმის მისაცემად რიგებში კი იდგნენ, მაგრამ მათი რიგში დგომა ჩუმ პროტესტს გამოხატავდა, ანუ ხმების ის 87%, რაც ვლადიმერ პუტინმა მიიღო, სინამდვილეში პროტესტის გამოხატვის რაოდენობა იყო.

ვლადიმერ პუტინის პრეზიდენტად არჩევას დემოკრატიასთან არაფერი საერთო არ ჰქონდა. შეიძლება ითქვას, რომ ეს იყო სოჭის 2024 წლის ზამთრის ოლიმპიური თამაშების განმეორება - შედეგების გლობალური ფალსიფიცირება, გლობალური მხარდაჭერით. როცა 18 მარტს ვლადიმერ პუტინი წითელ მოედანზე გამოვიდა მხარდამღერთა წინაშე, ჩვენ მისი სახით ახალი ივანე მრისხანე ვიხილეთ ვასილი ნეტარის ტაძრის ფონზე. ჩვენ დავინახეთ აბსოლუტური ხელისუფალი - მომღიმარე და მტრისათვის ბრძოლის გამომწვევი პიროვნება, რომელიც ორი წლის წინ სანქციებით უნდა დამხობილიყო, მაგრამ დღემდე ეს არ მომხდარა.

ზოგჯერ ვფიქრობ, მე თვითონ როგორ აღვწერდი ამ ყოველივეს, ერთი თვით რომ ლონდონში ტოტალიტარული რუსეთის რომელიმე სახელმწიფო გაზეთის კორესპონდენტი ვყოფილიყავი: ალბათ, დავწერდი დიდი ბრიტანეთის მთავრობის შეცდომებზე, დავწერდი კორუფციაზე, ცუდ ლონდონზე და წესიერ, სტაბილურ მოსკოვზე, მკითხველებს მოვუყვებოდი პოპულისტი პოლიტიკოსების - ბორის ჯონსონის, ლი ანდერსონის, ნაიჯელ ფარაჯის, ჯორჯ გალოუეის და სხვათა შესახებ, რომლებიც მომენტს ელოდებიან, რომ რიში სუნაკზე რევანში აიღონ... მოკლედ, ბევრ კრიტიკულ მასალას დავწერდი.

მაგრამ საქმე ისაა, რომ ჩვენი წარმოდგენები სხვა ქვეყნებში მიმდინარე მოვლენებზე ჩვენს სუბიექტური აღქმას წარმოადგენს და არანაირად იქაური მაცხოვრებლების გრძნობებს და აზრებს არ გამოხატავს. ჯორჯ ქენანის მიერ ნაკარნახევმა თითქმის ნახევარსაუკუნოვანმა გაფრთხილებამ კომუნიზმის შეკავებისა და მასთან თანაცხოვრების შესახებ ადგილი სხვა დღის წესრიგს დაუთმო. დღეს ჩვენს პრესაში არამარტო რუსეთი, არამედ ჩინეთი, ირანი, ჩრდილოეთი კორეა და სირია, არამედ აზიისა და აფრიკის სხვა ბევრი სახელმწიფო რეგულარურად ხდებიან კრიტიკის ობიექტები. ჩვენ ვწერთ, რომ ისინი ტირანული და ავტორიტარული ქვეყნები არიან, რომ მხარს უჭერენ ტერორიზმს და გენოციდს უწყობენ საკუთარ ხალხს. ისინი გახდნენ ეკონომიკური აგრესიების მსხვერპლნი, რის შედეგადაც მილიონობით ადამიანის ცხოვრების დონე მკვეთრად დაეცა. სამწუხაროდ, უნდა ვაღიაროთ, რომ დასავლეთის მიერ გამოცხადებული სანქციები დემოკრატიის განვითარების საქმეს წინ არ სწევს, ხდება პირიქით - სანქციებით დემოკრატია სუსტდება და ქრება.

გამოკვლევების შედეგების თანახმად, 2015 წლიდან მსოფლიოში დემოკრატიული მთავრობებისა და საერთოდ ხელისუფლებების კლება დაიწყო. წიგნების მაღაზიების თაროები სავსეა ისეთი პოლიტიკური ლიტერატურით, რომლებშიც დემოკრატიის საბოლოო სიკვდილია პროგნოზირებული. ამ მხრივ ყველაზე საგანგაშოა  გასულ წელს ცატარებული გამოკითხვა, რომელიც სხვადასხვა ქვეყნებში ჩატარდა დემოკრატიის შესახებ. როგორც ირკვევა, მმართველობის უპირატეს ფორმად დემოკრატიას მხოლოდ ადამიანთა 57-60% თვლის (18-დან 35 წლამდე), ხოლო შუახნის (50 წელზე მეტი ასაკის) მქონე ადამიანებში ასეთებია 70%. ეს იმაზე მიუთითებს, რომ მომავალი თაობის წარმომადგენლები დემოკრატიის მიმართ სულ უფრო ნაკლებ პატივისცემას იჩენენ. დღეს მსოფლიოს მოსახლეობის თითქმის მესამედი (35 წლამდე) მხარს დაუჭერდნენ ერთგვარ „სამხედრო მმართველობას“, „ძლიერ ლიდერს“, რომელიც არჩევნებს არ ჩაატარებდა და ამ საკითხზე პარლამენტთან კონსულტაციებს არ გამართავდა.

როცა მე ერთ-ერთ რუს ექსპერტს არჩევნებამდე ვკითხე, თუ როგორი იყო, მისი აზრით, ვლადიმერ პუტინის ჭეშმარიტ მხარდამჭერთა რაოდენობა, მისი ვარაუდები ზემოთხსენებული გამოკითხვის შედეგს დაემთხვა: მან აღნიშნა, რომ ვლადიმერ პუტინს მხარს დაუჭერს ამომრჩეველთა 60%, თუმცა მოსკოვსა და სანქტ-პეტერბურგში მხარდამჭერთა რაოდენობა შედარებით ნაკლები იქნებაო. მახსენდება 1990-იანი წლების რუსეთი, როცა მოქალაქეები აღიარებდნენ დასავლური დემოკრატიის ღირსებებს, მაგრამ იქვე ამბობდნენ, რომ მოენატრათ მტკიცე ხელი და სტაბილური წესრიგი.

ვლადიმერ პუტინისათვის ხმის მიცემის დროს ბევრი რუსი, ალბათ, სულაც არ ფიქრობდა მისი რეჟიმის განმტკიცებაზე და უკრაინის ომზე. ისინი, სავარაუდოდ, სრულიად კმაყოფილები იყვნენ იმითაც, თუ რას პირდებოდა პრეზიდენტი სამომავლოდ: უსაფრთხოებას და რუსული ტრადიციულ და პატრიოტულ პასუხს მზაკვარი და ბოროტმოქმედი დასავლეთის ხრიკების მიმართ. ნატოს მიერ უკრაინისადმი გაწეული დახმარების გადაზრდამ ანტირუსულ სრულმასშტაბიან ეკონომიკურ ომამდე ვლადიმერ პუტინს ანტიდასავლური კოალიციის შექმნის შესაძლებლობა მისცა: ამჟამად კოალიციაში შესული სახელმწიფოების ტერიტორია გადაჭიმულია ჩინეთიდან და ინდოეთიდან აფრიკამდე და ლათინურ ამერიკამდე.  დასვლეთის მიერ დაწყებული ეკონომიკური ომი აშკარად კონტრპროდუქტიული აღმოჩნდა: გასულ კვირაში ჟურნალი „ეკონომისტი“ იუწყებოდა, რომ ანტირუსულმა დასავლურმა სანქციებმა „რუსეთის ეკონომიკა გამოაღვიძა და წინ უბიძგა“: რუსეთის მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდამ ბრიტანულ დაახლოებით 3%-ით გაუსწრო, ანუ დასავლური პოლიტიკა აქტიურად ეხმარება ვლადიმერ პუტინს ხელისუფლების შენარჩუნებაში.

როგორც თანამედროვე რუსეთის ისტორიის შემსწავლელი დასავლელი ისტორიკოსი მარკ გალეოთი აღნიშნავს, ვლადიმერ პუტინის მიერ გამოვლენილმა დაუმორჩილებლობამ დასავლელი ლიდერების წინაშე რუსეთს „პოლიციური სახელმწიფოს“ სახელი დაუმკვიდრა. ჩვენ შეგვიძლია რუსეთის პრეზიდენტი შეურაცხვყოთ ისევე, როგორც სი ძინპინს ვლანძღავთ და სხვებს. შესაძლოა, ჩვენ ამით რაღაც შვებას ვიგრძნობთ. ალბათ, ეს გარკვეულწილად სწორიც იქნება, რადგან ეს ის რეჟიმები არიან, რომლებიც მოწონებას ნამდვილად არ იმსახურებენ...

მაგრამ მოდით ვიყოთ რეალისტები: არ არსებობს მცირეოდენი იმედიც კი იმისა, რომ თუ ჩვენ ნამდვილად ასე გავაკეთებთ და მოვიქცევით, მსოფლიო უფრო უსაფრთხო ადგილი გახდება დემოკრატიისათვის. ალბათ, უფრო პირიქით იქნება.

წყარო: https://www.theguardian.com/commentisfree/2024/mar/22/putin-dictator-tyrant-criticism-regime

 

ანალიტიკა
კრემლს ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - გიორგი კობერიძე
დღევანდელი რუსული ბეჭდური პრესა ივლისის თვეში ეკონომიკური ვითარების დამძიმებაზე საუბრობს - რაც რუსეთის დახურული სისტემის პირობებში საკმაოდ იშვიათი მოვლენაა. გაზეთები აღნიშნავენ, რომ: საშუალოდ 12%-ით მოხდა რუსეთში კომუნალურები გადასახადების ზრდა. გაძვირდა პურის ფასიც, არადა ხორბლის ფასი გაიაფდა. მშენებლობის ბიზნესი დაეცა და ქარხნები იხურება.
 
მიზეზი? მუშახელის კატასტროფული დეფიციტი ბაზარზე, რასაც ადამიანური რესურსების კლების ხარჯზე ემატება მოთხოვნის ბუნებრივი შემცირება - რუსების ნაწილი ფრონტზე კვდება, ნაწილი კი ქვეყნიდან გარბის. დარჩენილი კვალიფიციური მუშახელი კი სამხედრო ინდუსტრიაშია მობილიზებული. იაფ ხორბალს რუსეთი თავის მოკავშირეებს საბითუმო ფასებში ყიდის, ხოლო ბაზარზე შემოსავლის შესანარჩუნებლად კრემლთან დაახლოებული პურის მსხვილი მეწარმეები მის ფასს ზრდიან.
 
ამას კი ემატება სანქციები. დღეს ევროპის მხრიდან სანქციების მე-18 პაკეტი დამტკიცდა, რომელიც რუსეთის ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიას ურტყამს. 47.6 დოლარი - ესაა ის თანხა, რომელზე ძვირადაც ნავთობს არ შეიძენს ევროკავშირი და ბრიტანეთი რუსეთისაგან, რომელსაც გათვლა 60 დოლარზე ჰქონდა. კრემლს რომ მყარი მოგება ჰქონდეს 70 დოლარად უნდა ჰყიდდეს ბარელს. სანქციების მიხედვით ნორდ სტრიმების გაზსადენები აღარ ამუშავდება. ამას ემატება რუსულ ჩრდილოვან ფლოტზე დევნაც, რომელიც სხვა ქვეყნების დროშის ქვეშ მცურავი ხომალდების დახმარებით ცდილობდა რუსული ნავთობის ევროპაში გაყიდვას და სანქციების გვერდის ავლას.
 
ამ ფონზე მნიშვნელოვანია ისიც, რომ რუსეთში ტოტალიტარული მმართველობა კიდევ უფრო უჭერს მოსახლეობას: ქვეყანაში 5500 აკრძალული საიტი, მუსიკა, საინფორმაციო საშუალება, კოდური სიტყვა, ფილმი და გამოთქმაა, რისი მოძიებაცა და ნახვაც არ შეიძლება, მათ შორის არც VPN-ის გამოყენებით. თუ ნახავ ჯერ დაგაჯარიმებენ, შემდეგ ჯერზე კი პასუხისგებაში მისცემენ შენს თავს.
 
მზარდი ინფლაციისა და ძირითადი რესურსების სამხედრო წარმოებასა თუ ფრონტზე მობილიზების ფონზე ეკონომიკური პერსპექტივა კარგად არ გამოიყურება. არსებობს ვარაუდი, რომ გვიანი შემოდგომიდან რუსეთი კიდევ უფრო მეტი ბანკნოტების დაბეჭდვას აპირებს.
 
მუშახელის დეფიციტის ფონზე ინდური პრესა საუბრობდა პოტენციურ გეგმაზე, რომლის მიხედვითაც რუსეთი წლის ბოლომდე მილიონი ინდოელი მუშახელის რეკრუტირებას აპირებს, თუმცა ამ ამბავმა რუსეთში დადებითი რეაქცია არ გამოიწვია, რის გამოც რუსეთის შრომის მინისტრმა აღნიშნული ინფორმაცია უარყო. მიუხედავად ამისა, მარტო წელს რუსეთში 71,817 ინდოეთის მოქალაქეზე გაიცა ოფიციალური სამუშაო ნებართვა. ეს რაც ლეგალურად ჩანს, და რაც არა ის კიდევ სხვაა. ინდოელების გარდა რუსეთში დიდი რაოდენობით არიან შუა აზიელები და ჩინელები.
 
ამ ვითარებაში ფრონტზე რუსეთის ვითარება არასახარბიელოა. დონეცკის მონაკვეთზე მომარაგების გზას უკვე ეწოდა "სიკვდილის ხაზი", სადაც უკრაინული დრონები ყველაფერს ბომბავენ რაც კი გადაადგილდება. მიუხედავად ამისა, რუსეთი არ წყვეტს ცოცხალი ძალის მობილიზებას და დონეცკის ოლქის დასავლეთ ნაწილში, პოკროვსკის სექტორზე დაწოლას. რუსეთის მხრიდან ყველა გათვლა ისეთი იყო, რომ პოკროვკი ჯერ 2024 წლის ბოლომდე უნდა აეღოთ, შემდეგ 2025 წლის მარტამდე, ახალი თარიღი 2025 წლის 9 მაისი იყო, შემდეგ კი ამ სექტორზე დაწყებული შეტევის ერთი წლის თავი, ანუ ივლისი. მაგრამ ერთი წლის თავზე რუსები ჯერ კიდევ არ არიან ქალაქის ფარგლებში შესულები. ზოგადად პოკროვკისაკენ გაჭრას რუსები 2024 წლის თებერვლიდან ცდილობენ, ავდიივკას დაცემის შემდეგ.
 
დასავლური მედია ამბობს, რომ რუსული ზაფხულის შეტევის მხოლოდ პირველი ფაზა ვიხილეთ ჯერ და რომ მეორე ფაზა ჯერ კიდევ წინააო. ისინი 150 ათას დამატებით რუს, კორეელ და სხვა ქვეყნებიდან დაქირავებულ სამხედროებზე საუბრობენ და ახალი მიმართულებით გაჭრას არ გამორიცხავენ, ან ძველ სექტორებზე მათ გადანაწილებასა და უკრაინულ პოზიციებზე დაწოლის გაძლიერებას.
 
კრემლი ტრამპის მიერ მიცემულ 50 დღიან ვადას მაქსიმალური შეტევისათვის გამოიყენებს და ამაში უცნაური არაფერია. მთავარია რამხელა იქნება მსხვერპლი და გამოფიტვა. როგორც ამერიკის სახელმწიფო მდივანმა აღნიშნა, მხოლოდ წელს რუსეთს 100 ათასი მოკლული ჰყავს. მან ხაზი გაუსვა ფაქტს, რომ საუბარია მოკლულ სამხედროებზე და არა დაჭრილებზე, დაშავებულებზე ან ტყვეებზე. რუსეთი წლებია იმით პოზიციონირებს, რომ თითქოს ბოლო სამხედრომდე და ბოლო საკვებამდე შეუძლია იომოს. ასეთი რამ არცერთ სახელმწიფოს არ შეუძლია, მაგრამ კრემლს რომ ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - ეს უკვე ვნახეთ. და ისიც ნათელია, რომ ახლა ომს სერიოზული გამოფიტვის სახე აქვს მიღებული, რის გამოც დამატებითი მოთამაშეებისა და სახელმწიფოების ირიბი ჩართვა კიდევ უფრო მზარდია.
 
პუტინმა ისიც კარგად იცის, რომ ომის შეწყვეტა სხვა მიზეზითაცაა საშიში - ამდენი სამხედროსა და ციხეებიდან გამოსული, თუ მობილიზებული კრიმინალის რესოციალიზაცია ძალიან რთული იქნება, მით უფრო გართულებული ეკონომიკური ვითარებიდან გამომდინარე. თუმცა ყველაფერს აქვს თავისი ზედა ზღვარი - ეკონომიკის გამძლეობასაც, მსხვერპლის რაოდენობასაც და გამარჯვების რწმენასაც.
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.