ბრიტანულმა გაზეთმა „ინდეფენდენტმა“ (The Independent) გამოაქვეყნა ცნობილი ჟურნალისტის მერი დეჟევსკის სტატია სათაურით „უკრაინის კონტრშეტევა, სავარაუდოდ, ჩაიშალა. ვინ არის დამნაშავე?“.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

რა მოუვიდა უკრაინის კონტრშეტევას? ბოლო ნახევარი წლის განმავლობაში ყველა მოუთმენლად ელოდა კიევის არმიის წარმატებებს როგორც უკრაინაში, ასევე მის საზღვრებს გარეთაც. ერთნი ფიქრობდნენ, რომ გარდატეხა მოხდებოდა საომარ მოქმედებებში, მეორენი კი იმედოვნებდნენ, რომ რუსები საერთოდ გავიდოდნენ უკრაინის ტერიტორიიდან. მაგრამ დღეს არც ერთია და არც მეორე. ზაფხული იწურება, ზღურბლზე შემოდგომაა, ძირითადი კითხვები კი უპასუხოდ „ჰაერში დაეკიდნენ“. ნუთუ რაც ვნახეთ, სულ ეს იყო ნაქები კონტრშეტევა? და თუ იყო, რა კონკრეტული გეგმები არსებობდა? ვინ იცის, იქნებ მომავალ წელსაც იგივე განმეორდეს?

ამ კითხვებზე პასუხის გაცემა იოლი არ არის, მათ შორის იმიტომაც, რომ ორივე მხარე სინამდვილეს მალავს და საზოგადოებას არაზუსტი და ყალბი ინფორმაციებით კვებავენ. უკრაინამ სასტიკად აკრძალა საომარი დანაკარგების გამოქვეყნება, რუსების ინფორმაციებს კი ან დასავლეთი ბლოკავს აპრიორულად (წინასწარ), ანდა უკიდურესად სკეპტიკურად აღიქმება. მართალია, ზოგიერთი ექსპერტის აზრით, უკრაინელი ჟურნალისტების მასალებს, რომლებიც ფრონტის ხაზზე წერენ სტატიებს, ნამდვილობის მეტი დონე აქვთ, მაგრამ რეალურად ისინიც მკაცრად კონტროლირდებიან [სამთავრობო] მედია-მენეჯერების მიერ...

ალბათ, სიმართლეს მეტ-ნაკლებად შეესაბამება ასეთი ფორმულირებები:

უკრაინის არმიის კონტრშეტევა, თუ კონტრშეტევა მართლაც ნამდვილად იყო (არის), საკმაოდ გვიან დაიწყო და დაყოვნებით, ნელა მიმდინარეობს, ვიდრე უკრაინის არმიის სარდლობა თავდაპირველად იმედოვნებდა. შორს რომ არ წავიდეთ, ამას თვითონ უკრაინის პრეზიდენტიც პერიოდულად ამბობს ხოლმე. ვინ-ვინ და ქვეყნის მეთაურები ნამდვილად არ დამალავენ სამხედრო წარმატებებს, თუ ისინი რეალურად არსებობენ. ეს პირველი მომენტი.

მეორე მომენტი ისაა, რომ თუ კონტრშეტევა მართლაც ნამდვილად იყო (არის), ძალიან ძვირი უჯდება უკრაინას - ჯარის პირადი შემადგენლობისა და ტექნიკის დანაკარგების გათვალისწინებით. ამას უცხოელი რეპორტიორებიც ყოველდღიურად აღნიშნავენ თავიანთ პუბლიკაციებში, რომლებიც დასავლურ პრესაში ვრცელდება. ეს უკვე ე.წ. „რუსული პროპაგანდა“ არ არის.

იმავე დროს (და ეს გაურკვევლობის კიდევ ერთ მიზეზს წარმოადგენს), არავინ იცის, რას მოიტანს ხვალინდელი დღე. ბევრ გარეშე დამკვირვებელს არ სურს კონტრშეტევის „ჩამოწერა“ - არ აღიარებენ, რომ ის ჩაიფუშა და ეს ხდება არამარტო უკრაინისადმი ლოიალობის გამო. საქმე იმაშია, რომ ამ კონფლიქტმა იმდენი სიურპრიზი მოიტანა, რომ წინასწარ რაიმეს კატეგორიული მტკიცება სახიფათოა. შეიძლება ამ საღამოს მოისმინო, რომ ყველაფერი ცუდად მიდის და კიევის შეტევა ჩაიშალა, ხვალ დილით კი უცებ გაიგებ, რომ უკრაინელებმა რუსების თავდაცვის ზღუდეები გაარღვიეს, დნეპრის აღმოსავლეთით მდებარე ქალაქები ისევ დაიკავეს და ქერჩის ხიდიც საბოლოოდ გაანადგურეს. ამის იმედი ჯერ კიდევ არის იმის მიუხედავად, რომ წარმატების მისაღწევი დრო სწრაფად მცირდება.

უკრაინის კონტრშეტევის შესახებ დასკვნების გაკეთებისათვის აუცილებელია იმის გათვალისწინება, თუ როგორ იქნა ის ჩაფიქრებული. ალბათ, ძნელი არ უნდა იყოს იმის მიხვედრა, თუ რას გეგმავდა ვოლოდიმირ ზელენსკი თავისი გენერლებით, რომლებმაც ნებით თუ უნებლიედ, თავიანთი გულადი და ამაყი განცხადებებით, ვაშინგტონს და მთლიანად დასავლეთს იმედიანი განწყობა ჩაუნერგეს.

იქმნებოდა ისეთი შთაბეჭდილება (ყოველ შემთხვევაში, უკრაინის შიგნით თუ არა, მის ფარგლებს გარეთ მაინც), რომ კონტრშეტევა დაიწყება მაშინ, როცა გაზაფხულის უგზოობის შემდეგ მიწა გაშრება და მძიმე ტექნიკა იმოძრავებს: უკრაინული ჯარი ხერსონთან მდინარე დნეპრს გადალახავდა, ზაპოროჟიედან კი პირდაპირ დაატყამდა რუსეთის გამაგრებულ ხაზს, მელიტოპოლს აიღებდა, გადაჭრიდა ყირიმ-დონბასის დამაკავშირებელ სახმელეთო დერეფანს და ბერდიანსკთან აზოვის ზღვაზე გავიდოდა. და თუ მართლაც ასე მოხდებოდა, შეიძლებოდა სამხრეთ-აღმოსავლეთი უკრაინის გათავისუფლება და ყირიმის დაბრუნებაზე ფიქრიც.

თუ მიზანი მართლაც ეს იყო, მაშინ, როგორც ჩანს, გეგმა არარეალური აღმოჩნდა და კონტრშეტევა, როგორც არ უნდა შეალამაზო, ის უკვე ჩაიფუშა. მაგრამ ისევ კითხვები იბადება: რამდენად აჭარბებდა ხელოვნურად უკრაინა თავის შესაძლებლობებს და რამდენად ჰქონდა დასავლეთის დახმარების იმედი?

უკრაინის არმიის სარდლობა და ოფიციალური პირები, რასაკვირველია, კონტრშეტევის დაგვიანებას დასავლური მძიმე ტექნიკის მიწოდების დაყოვნებას აბრალებენ. დიახ, ლაპარაკით ბევრს ლაპარაკობდნენ, მაგრამ პრაქტიკულად ამერიკული და გერმანული მძიმე ტექნიკა უკრაინის არმიას მართლაც დაყოვნებით მიეწოდებოდა. უკრაინას არ ჰყავდა (და არც ახლა არ ჰყავს) ავიაცია. კიევის თხოვნები „ფანტომების“ (F16-ების) მიწოდებაზე დარჩა „ხმად მღაღადებლისა შინა“. ჯერ-ჯერობით, მფრინავების მომზადებაც არ დაწყებულა. ამის ნაცვლად ნატოელებმა კიევს ძველი საბჭოური თვითმფრინავები („MIG“-ები) შეაჩეჩეს, რომელთა სუსტი წერტილები თვითონ რუსებმაც კარგად იციან.

სხვათა შორის, როგორც ამერიკული მასმედია წერდა ამას წინათ, დასავლელმა სამხედრო ჩინოვნიკებმა ძალიან კარგად იციან, რომ უკრაინას რუსების გასაძევებლად არც შესაბამისი მომზადება არ აქვს და არც ნორმალური იარაღი, მაგრამ დასავლეთს იმედი აქვს, რომ იარაღისა და მომზადების ნაკლებობის კომპენსაცია უკრაინელების შეუპოვრობით, მამაცობით და გამძლეობით მოხდება. ჰოდა, ასეთ ფონზე განა არ აქვს კიევს იმის საბაბი, რომ ერთ მშვენიერ დღეს თავის დასავლელ მოკავშირეებს ბრალდება წაუყენოს უკრაინელთა სიცოცხლის უაზროდ განკარგვის გამო?

ყურადღება უნდა მივაქციოთ კონტრეტევის რუსულ შემადგენელსაც. რამდენად გაითვალისწინა უკრაინის სარდლობამ რუსეთის არმიის ძალა? იქნებ სწორი არ იყო იმის მტკიცება, რომ რუსეთის არმიას აღარც ჭურვები არ აქვს და რაკეტებიც გამოელია? საერთოდ, მოწინააღმდეგის რეზერვებისა და რესურსების სათანადოდ  შეუფასებლობა მძიმე შედეგების მომტანია. კიევი იმდენს ლაპარაკობდა კონტრშეტევის თაობაზე, რომ რუსეთმა თავი დაიზღვია: კიდევ უფრო გაამაგრა თავისი თავდაცვის ხაზი დამატებით - გაზარდა დანაღმულ ველებზე ნაღმების კონცენტრაცია, გათხარა მეტი ტანკსაწინააღმდეგო თხრილი, მოაწყო მეტი საცეცხლე წერტილი, რაც, უკრაინისათვის მოულოდნელად, საკმაოდ ეფექტური აღმოჩნდა.

ალბათ, სწორი არ იქნებოდა იმის თქმა, რომ უკრაინას ამ ორ თვეზე მეტი ხნის ბრძოლებში რაიმე პროგრესისთვის არ მიუღწევია. რა თქმა უნდა, წარმატებები არის, მაგრამ მოსალოდნელზე ბევრად მცირე და მათ ძირითადად მხოლოდ ეპიზოდური ხასიათი აქვთ. თვითონ განსაჯეთ: კიევის ჯარმა დღემდე ვერ მოახერხა მდინარე დნეპრის აღმოსავლეთ ნაპირზე გამაგრება. ბოლო დროს ვრცელდებოდა ამბები, რომ რამდენიმე კატერმა ხერსონთან, აღმოსავლეთ ნაპირზე, დესანტი გადასხაო, მაგრამ მის შესახებ აღარაფერი არ ისმის. სავარაუდოდ, „დესანტი“ და მის მიერ დაკავებული ტერიტორიაც იმდენად მცირეა, რომ მას მნიშვნელოვან წინსვლად ვერ ჩავთვლით.

მცირე პროგრესის ფონზე უკრაინა მიხვდა, რომ სახმელეთო კონტრშეტევას ეფექტური გაგრძელება არ ექნება, ამიტომ დინამიურობის მიზნით ისეთი სხვა საშუალებების გამოყენება დაიწყო, რომლებითაც რუსული საზოგადოების გაღიზიანებასა და ქვეყნის შიგნით არსებული მდგომარეობის დესტაბილიზაციას გამოიწვევს. ესენია საჰაერო და საზღვაო დრონებით განხორციელებული დარტყმები რუსეთის სამხედრო ქარხნებზე, ნავთბაზებზე, აეროდრომებზე, მოსკოვზე და შავი ზღვის ნავსადგურებზე, ჩონგარისა და ქერჩის ხიდებზე.

უკრაინის გათვლები, როგორც ჩანს, იმაში გამოიხატება, რომ რუსებში გაჩნდება დაუცველობის სინდრომი და რომ რუსული საზოგადოება დაფიქრდება კითხვაზე - ღირს კი ამდენ მსხვერპლად ის ტერიტორიები, რომლებსაც მოსკოვი აკონტროლებს? მაგრამ ამგვარი მიდგომა სარისკოა და მასში საფრთხე იმალება: გაღიზიანებულ რუსეთს აქვს იმის საშუალება, რომ უკრაინის დასავლეთი რეგიონები (ლვოვი, როვნო, ვოლინი და კარპატები...) დაბომბოს - ისინი ბოლო დრომდე თითქმის ხელუხლებელნი რჩებოდნენ - და ამრიგად, კონფლიქტის ესკალაცია მოხდეს.

შეიძლება სხვა ფაქტორებიც დავასახელოთ: აშშ-ის გადაწყვეტილება უკრაინისათვის კასეტური ბომბების მიწოდების თაობაზე იმაზე მეტყველებს, რომ სხვა საბრძოლო მასალების, ვთქვათ, ჭურვების რეზერვები დასავლეთში მართლაც ამოწურულია. ალბათ, ბევრი ექსპერტი დამეთანხმება, რომ დასავლეთს კიევისათვის თანამედროვე ტანკების მიწოდებაც უჭირთ და ძველ „ლეოპარდებს“ ნატოს წევრი სახელმწიფოებისა და სხვა ქვეყნების საწყობებში ეძებენ... მალე დადგება უკრაინული შემოდგომა და მასთან ერთად წვიმების სეზონი. ვინც იცის, თუ რას ნიშნავს უკრაინის ველ-მინდვრებზე წამოსული წვიმა, კარგად მიხვდება, რომ მძიმე ტექნიკის მოძრაობა ძალიან გართულდება. კითხვის ნიშნის ქვეშ აღმოჩნდება არა მარტო რუსი ჯარისკაცების მორალური სულისკვეთება, არამედ უკრაინელი სამხედრო მოსამსახურეებისაც. კიევისათვის ცოცხალი ძალის დანაკარგები ძალიან დიდია და მუდმივად დგება ჯარში ახალ-ახალი გაწვევების აუცილებლობა. სამწუხაროდ, უკრაინისთვის იმედგამაცრუებელი აღმოჩნდა ნატოს ვილნიუსის სამიტიც - ალიანსში მისი დაჩქარებული მიღების შანსები გაქრა.

არსებობს სხვა უფრო მასშტაბური გაურკვევლობებიც: მაგალითად, პოლონეთში, რომელიც უკრაინისადმი ევროპული და ნატოური მხარდაჭერის ავანგარდში იმყოფება, ოქტომბერში საპარლამენტო არჩევნები უნდა ჩატარდეს [არ არის გამორიცხული, რომ მმართველმა პარტიამ პარლამენტში ადგილები დაკარგოს). აშშ-ში თანდათან ძალას იკრებს 2024 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების კამპანია (შესაძლოა დემოკრატებმა პრეზიდენტის სავარძელი ვერ შეინარჩუნონ). დიდი ბრიტანეთიც უკრაინას ისეთ მტკიცე მხარდაჭერას არ უწევს, როგორსაც ბორის ჯონსონის პრემიერობის დროს უწევდა.

ალბათ, გააცნობიერა რა საერთაშორისო პოლიტიკური კლიმატის შეცვლის ალბათობა უკრაინის მიმართ, კიევმა საზღვარგარეთ დიპლომატიური მხარდაჭერის ძიება დაიწყო, მათ შორის საუდის არაბეთში, ქალაქ ჯიდაში ჩატარებულ სამიტზეც, 40-ზე მეტი ქვეყნის წარმომადგენლის მონაწილეობით.

საბოლოო ჯამში, ყველა ამ მოსალოდნელ პოლიტიკურ მოვლენებს უფრო შეუძლიათ უკრაინაზე გავლენის მოხდენა, ვიდრე ბრძოლის ველზე არსებულ სიტუაციას. უკრაინამ სასწაული რომ მოახდინოს და რუსების მიერ გამაგრებული თავდაცვის ხაზი გაარღვიოს, რომლის იმედი კიევს ჰქონდა, ყირიმ-დონბასის დერეფნის ლიკვიდაცია მას ვერაფერს უშველის და საბოლოო გამარჯვებას ვერ მოუტანს. დრო უკვე წავიდა...

წყარო: https://www.independent.co.uk/voices/ukraine-russia-conflict-spring-counteroffensive-b2390990.html