USD 2.7109
EUR 3.1197
RUB 3.3417
თბილისი
«The Independent» : „რას მოუტანს ზამთარი უკრაინას და რატომ დებს პუტინი ფსონს ტრამპზე“.
თარიღი:  332

ბრიტანული გაზეთი „ინდეფენდენთი“ (The Independent) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „რას მოუტანს ზამთარი უკრაინას და რატომ დებს პუტინი ფსონს ტრამპზე“ (ავტორი - ენდი გრეგორი). მასალაში გამოთქმულია ექსპერტთა მოსაზრებები, რომელთა თანახმად,  უკრაინაში ომი შესაძლოა 2024 წლამდე „პატურ სიტუაციაში“ დარჩეს, რადგან სიტუაცია ჩიხში შედის და კიევის კონტრშეტევის იმედები ქრება.

გთავაზობთ პუბლიკაციას:

უკრაინისათვის დასავლური დახმარების დაყოვნებამ სიტუაცია იქამდე მიიყვანა, რომ მოსკოვმა დრო თავის სასარგებლოდ გამოიყენა და ძლიერი თავდაცვითი ზღუდეები ააგო - ისეთი, რომლებმაც უკრაინის არმიის მრავალთვიან ინტენსიური შეტევებს გაუძლო. მთავარი, რაც კიევს დღეს აკლია (სხვათა შორის, მოსკოვსაც), ეს არის საბრძოლო მასალები. ორივე მოწინააღმდეგე არმია ჭურვებისა და სხვა საბრძოლო მასალების დეფიციტს განიცდის: მათი ხარჯვა უფრო მეტად ინტენსიურია, ვიდრე მომარაგება.

ახლო აღმოსავლეთის კონფლიქტის პერსპექტივის გათვალისწინებით, რომელიც, სავარაუდოდ, დიდ გავლენას მოახდენს ვაშინგტონის - უკრაინის უდიდესი მოკავშირის პოლიტიკაზე, თანაც 2024 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების მოახლოების პირობებში, ვლადიმერ პუტინის სტრატეგია, სავარაუდოდ, იმით იქნება გამოხატული, რომ ფრონტის ხაზის ამჟამინდელი მდგომარეობა შეინარჩუნოს და „შედარებით მშვიდად გამოიზამთროს“.

როგორც ექსპერტები აღნიშნავენ, უკრაინისა და რუსეთის ჯარების საომარი ტემპი, შემოდგომა-ზამთრის კლიმატური პირობების გამო, სავარაუდოდ, ახლო მომავალში შემცირდება: უგზოობის გამო სამხედრო ტექნიკას მანევრირება გართულდება.

ბუნებრივია, იბადება კითხვა: რას მიაღწია უკრაინამ წლევანდელ ზაფხულს დაწყებული კონტრშეტევით, რომელიც მეხუთე თვეა გრძელდება?

„ფრონტის ხაზის სტრატეგიული გარღვევა არ მომხდარა, უკრაინის არმიამ მხოლოდ ზოგიერთ ტაქტიკურ წარმატებას მიაღწია - დაბალი დონის ოპერატიული მნიშვნელობით“, - ასე პასუხობს ამ კითხვას პატრიკ ბერი, ბათის სახელმწიფო უნივერსიტეტის (სომერსეტის საგრაფო) დოქტორი, რომელიც დიდი ბრიტანეთის არმიის ოფიცერია და ნატოში ანალიტიკოსად მუშაობდა. მისი თქმით, „გასულმა ზაფხულმა აჩვენა, რომ უკრაინის არმია კარგად იბრძვის ასეულის დონეზე (რაოდენობა დაახლოებით 100 ჯარისკაცი), მაგრამ როცა ბრძოლაში უფრო დიდი ქვედანაყოფი ერთვება, ვთქვათ, ბატალიონი, აშკარად ჩანს, რომ მეთაურობას მოქმედების კოორდინაციის გამოცდილება აკლია“.

 „იმ დროს, როცა ამერიკა უკრაინისათვის „ფალკონების“ (F-16-ების) მიწოდებას აგვიანებს, რუსეთის ავიაცია ჰაერში ბატონობას ინარჩუნებს. ავიაგამანადგურებელ F-16-ების მართვა უკრაინელი პილოტებისათვის იოლი არ არის და რადგან მფრინავების მომზადებას დრო ჭირდება, ამიტომ, სავარაუდოდ, 2024 წლისათვის ვითარება „პატურ სიტუაციაში“ დარჩება. ვფიქრობ, ბრძოლის ველზე  რაიმე მნიშვნელოვანი სტრატეგიული ცვლილება, ალბათ, არ მოხდება“.

სიტუაციის შეფასების თვალსაზრისით პატრიკ ბარს ეთანხმება პორტსმუტის უნივერსიტეტის დოქტორი ფრენკ ლედვიჯი, ბრიტანეთის სამხედრო დაზვერვის ყოფილი ოფიცერი, რომელიც ერთმანეთს ადარებს უკრაინისა და რუსეთის არმიების ტაქტიკურ მონაცემებს: „დიახ, სიტუაცია პატურია, შეიძლება ითქვას, ჩიხშია შესული. ყველაზე ელემენტარული სამხედრო ალგორიტმების მიხედვით, უკრაინის არმიამ კონტრშეტევის დროს წარმატებას რომ მიაღწიოს, რუსების ჯარს სამჯერ უნდა აღემატებოდეს და რადგანაც ამას ვერ ვხედავთ, არავითარი საფუძველი არ არსებობს იმისა, რომ უახლოეს ხანში კიევი რაიმე მნიშვნელოვან წარმატებას მიაღწევს“.

დოქტორი ფრენკ ლევიჯი დარწმუნებულია, რომ უკრაინის ფრონტზე სიტუაციას ვერც ამერიკული თვითმფრინავების - F-16-ების გამოჩენა ვერ შეცვლის. იგი იხსენებს პირველი მსოფლიო ომის საომარ მომენტებს და ამბობს, რომ დასავლეთის ფრონტზე გარდატეხა და გარღვევა მოკავშირეების სასარგებლოდ მხოლოდ მაშინ მოხდა, როცა 1917 წელს ევროპაში ამერიკის ორმილიონიანი არმია გამოჩნდა. ამიტომ, „ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ვინმემ, ამჟამად შექმნილი ვითარების ფონზე, გაბედულება გამოიჩინოს და თქვას, რომ უკრაინა უახლოეს ხანში რუსების მიერ ოკუპირებულ ტერიტროიებს უკან დაიბრუნებს“.

თუმცა განსხვავებულად ფიქრობს ჯეიმს ნიქსი, ლონდონის ანალიტიკური ცენტრის „ჩეთემ ჰაუსის“ (Chatham House) დოქტორი, რომელიც ამბობს, რომ უკრაინის არმიას ჯერ კიდევ შეუძლია მნიშვნელოვანი წარმატების მიღწევა, ვთქვათ, ყირიმის მიმართულებით, სამხრეთის ფრონტზე. ამასთან, იგი მიუთითებს, რომ ვლადიმერ პუტინი „ვა-ბანკზე“ მიდის და რუსი ჯარისკაცების სიცოცხლეს არ უფრთხილდება, ტოტალური ომის პრინციპით მოქმედებს“. ჯეიმს ნიქსიც ეთანხმება იმ აზრს, რომ უკრაინის ბრძოლის ველზე გავლენა რომელიმე საერთაშორისო  ფაქტორმა მოახდინოს.

კრემლს იმედი აქვს, რომ საერთაშორისო სიტუაცია რუსეთის სასარგებლოდ შეიცვლება. „ვლადიმერ პუტინი ფსონს დებს აშშ-ის პრეზიდენტად დონალდ ტრამპის დაბრუნებაზე“, - ამბობს ჯეიმს ნიქსი. რუსეთის პრეზიდენტი ასევე იმედოვნებს, რომ ახლო აღმოსავლეთში ისრაელსა და „ჰამასს“ შორის დაწყებული ომი უფრო გაფართოვდება და მასში „ჰეზბოლაც“ ჩაერთვება, სავარაუდოდ, ირანიც. ეს ნიშნავს, რომ ამერიკის რესურსები და ფინანსების ნაკადი უკრაინიდან ისრაელისაკენ გადაინაცვლებს.

თუმცა ჯო ბაიდენმა უარყო მსგავსი პერსპექტივა და CBS New-ის ეთერში განაცხადა, რომ ამერიკა მსოფლიოში უძლიერესი სახელმწიფოა და არავის დახმარების გარეშე არ დატოვებს: „ჩვენ გვაქვს ვალდებულებაც და შესაძლებლობაც. ჩვენ თუ არა, აბა სხვა ვინ?“, - რიტორიკულად იკითხა აშშ-ის პრეზიდენტმა.

დოქტორები პატრიკ ბერი და ფრენკ ლედვიჯი თანხმდებიან იმაში, რომ მეორე კონფლიქტის გაჩენას ნადვილად აქვს აშშ-ის დასუსტების პოტენციალი და თუ უკრაინის ომი ჩიხში შევა, ეს რუსეთის პრეზიდენტს „ძალიან აწყობს“.

„ვლადიმერ პუტინის სტრატეგია - ეს არის მოლოდინი. მან მოხერხებულად ისარგებლა ბირთვული იარაღის „ჟღარუნით“ და აშშ-სა და გერმანიას უკრანისათვის ავიაციისა და შორი მოქმედების რაკეტების მიწოდება გააჭიანურებინა“, - ამბობს პატრიკ ბერი.

„და ამ ყველაფერმა რუსეთს შესაძლებლობა მისცა ძალიან კარგი თავდაცვითი ზღუდეები აეშენებინა, რითაც უკრაინას სიტუაცია გაურთულა“, - ამატებს ფრენკ ლედვიჯი.

წყარო: https://www.independent.co.uk/news/world/europe/putin-trump-ukraine-russia-war-b2430967.html

 

 

საზოგადოება
მეუფე შიო - განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება

მხოლოდ გულმოწყალე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი, - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი)სულთმოფენობიდან ოცდამეერთე კვირას, ღირსი გაბრიელ აღმსარებლისა და სალოსის ხსენების დღეს ქადაგების დროს განაცხადა.

მიტროპოლიტის თქმით, ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს...

მისივე განცხადებით, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება“.

„სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა.

ძვირფასო მამებო, დედებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ კვირა დღეს, რომელიც დაემთხვა ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენებას. შეგვეწიოს მისი მადლი და ლოცვა ჩვენ და სრულიად საქართველოს.

გადმოგცემთ მისი უწმინდესობის და უნეტარესობის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის მოლოცვას და კურთხევას.

დღეს წაკითხული იყო იგავი სახარებიდან მდიდარსა და ლაზარეზე. ეს ორი ადამიანია, ორი სახეა წარმოდგენილი ჩვენ წინაშე. მდიდარს საერთოდ არ ენაღვლებოდა, რომ მის კართან იწვა მძიმე ავადმყოფი და გლახაკი, სრულიად გულგრილი იყო მისი ბედისადმი. ლაზარე კი ძალიან მოკრძალებული იყო. მას ის კი არ უნდოდა, რომ მდიდრის სუფრიდან ლანგრით მიეტანათ მისთვის საჭმელი, არამედ იმას ნატრობდა, რომ ძირს დაცვენილი ნამცეცი მაინც შეხვედროდა. იმდენად ავად იყო, რომ სიარულიც კი არ შეეძლო. ამ მდიდარს ეს ამბავი სრულიად არ აღელვებდა, ის იმდენად გართული იყო თავისი ნადიმებით და ფუფუნებით. გარდაცვალების შემდეგ ყველაფერი შეიცვალა, ღარიბი აღმოჩნდა აბრაამის წიაღში, მდიდარი კი - ცეცხლოვან გეენიაში, ჯოჯოხეთში.

რატომ მოხდა ასე? რაზეა ეს იგავი, საერთოდ?

ეს იგავი არის მოწყალებაზე. ასე იმიტომ მოხდა, ძვირფასო ძმებო და დებო, რომ ღმერთი არის მოწყალე. მხოლოდ გულმოწყალე, მოწყალე გულის მქონე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი. ვერცერთი ულმობელი, ვერცერთი უსიყვარულო, სასტიკი, ბოროტი ადამიანი სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს, რაგინდ ბევრი დამსახურება ჰქონდეს ამ დედამიწაზე, იმიტომ რომ ცათა სასუფეველი არ არის ის, რაც გაიცემა რაღაც დამსახურებების სანაცვლოდ, არამედ ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს და ხარბიდან გადააქცევს ხელგაშლილად, ამპარტავნიდან - თავმდაბლად, შურიანიდან - მოსიყვარულედ, ნაყროვანიდან - მმარხველად და ა. შ. არცერთი ულმობელი ადამიანისთვის, ვინც არ არის მოწყალე გულის მქონე, ეს ფერისცვალება შესაძლებელი არ არის. ვერ მოხდება ეს სასწაული მის სულში. ვიმეორებ: რატომ? - იმიტომ, რომ ასეთი ადამიანის სულში სულიწმინდის მადლი ვერ შემოდის.

ამიტომ მთელი ცხოვრება უნდა იღვაწოს ადამიანმა ქმედით სიყვარულში, რომ ეს ლმობიერება და მოწყალება ისწავლოს. სწორედ ამაზეა დღევანდელი იგავი, რომ ვისწავლოთ ეს თვისებები, ეს სათნოებები და ჩვენი ცხოვრების შედეგად ამ მდიდრის მსგავსად არ აღმოვჩნდეთ ცეცხლოვან გეენიაში, არამედ მოვემზადოთ მარადისობასთან შესახვედრად. ეს ცხოვრება იმისთვის გვაქვს მოცემული, რომ ღირსეულად მოვემზადოთ მარადისობაში გადასვლისთვის, როცა იქნება სამსჯავრო ჩვენი, როცა წარვდგებით სამსჯავროზე. თუმცა სამსჯავრო არის მთელი ცხოვრება, ადამიანი ამ ცხოვრებაშივე გამოუტანს განაჩენს თავის თავს და აკეთებს არჩევანს, თუ სად იქნება მარადისობაში.

თუ ამ ცხოვრებაში შეიძინე შური, უმოწყალობა, სიძვა, ვერცხლისმოყვარეობა, ამპარტავნება და სხვა ასეთი ვნებები, მარადისობაშიც თან წაგყვება ეს თვისებები, იქაც ასეთი იქნები. მაგრამ უფალს უნდა, რომ შეიძინო სიმდაბლე, სიყვარული, ლოცვა, მოთმინება, სულგრძელება, მოწყალება. რატომ? - იმიტომ, რომ თვითონ არის ასეთი უფალი ჩვენი იესო ქრისტე; და თუ ეს თვისებები გექნება, მაშინ ის თავისთან წაგიყვანს და გაცხონებს.

ძვირფასო ძმებო და დებო, მაგრამ ეს ადამიანის დახმარების გარეშე შეუძლებელია. თუ ადამიანს ეს არ უნდა, ყველაფერი ამაო იქნება, ხოლო თუ უნდა და იღვწის ამისთვის, მაშინ უფალი აუცილებლად შეეწევა მას, განკურნავს ამ ვნებებისგან და აცხონებს.

ასე რომ, დავფიქრდეთ ამ იგავზე: ვინ ვართ ჩვენ - მდიდარი თუ ლაზარე? და თუ ჩვენს თავში ჯერ კიდევ ვხედავთ ამ უმოწყალო მდიდრის თვისებებს, გონს მოვიდეთ, სანამ კიდევ გვაქვს ფიზიკური და სულიერი ძალები, რომ ფერი ვიცვალოთ და გამოვსწორდეთ.

დღეს არის ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენება. საოცარი სიხარული სუფევს დღეს ჩვენს მსახურებაზე, ძალიან ბევრი ხალხია შეკრებილი. გილოცავთ ამ დღესასწაულს. შეგვეწიოს მამა გაბრიელის ლოცვა და მადლი.

იგი იყო სრულიად გამორჩეული ადამიანი და მოღვაწე ჩვენი ეკლესიის უახლეს ისტორიაში. მოგეხსენებათ, ის მოღვაწეობდა ათეისტურ პერიოდში და მრავალ ადამიანს გაუნათა გზა უფლისკენ, რისთვისაც იგი მრავალჯერ ტანჯეს, დევნეს, გვემეს და დააპატიმრეს. ის ამ თავის დიდ სულიერებას ფარავდა სალოსობის ღვაწლით. ამის გამო, მრავალჯერ შეშლილი ეგონათ, მაგრამ, როგორც ამბობს პავლე მოციქული: „სულელი იგი ღვთისა უბრძენეს არს კაცთა“ (1 კორ. 25). თავისივე სიცოცხლეში ის მრავალ სასწაულს აღასრულებდა და მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სასწაული სრულდება, ადამიანები მოდიან არამხოლოდ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, არამედ მსოფლიოს სხვადასხვა მხარიდან და წმინდა გაბრიელის ლოცვით უფალი მათ უსრულებს თხოვნას და ანიჭებს სულიერ და ხორციელ კურნებებს.

დღეს, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო, საქართველოს არასდროს მოჰკლებია სულიწმინდის მადლი და არც არასდროს მოაკლდება.

მაშ, დღეს, მისი ხსენების დღეს, განსაკუთრებით ვევედროთ ღირს გაბრიელს, აღმსარებელსა და სალოსს, რომ მისი ლოცვით უფალმა დაიფაროს და გააძლიეროს ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი ეკლესია, გააძლიეროს და ადღეგრძელოს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და შეგვეწიოს ღირსი მამა გაბრიელი, რომ ამ ლაზარეს მსგავსად, უფალმა დაგვამკვიდროს აბრაამის წიაღში, რათა დავტკბეთ იმ გამოუთქმელი სიკეთეებით, რომლებიც „თვალს არ უნახავს და ყურს არ სმენია“ (1 კორ. 2,9), რისი ღირსიც დაე, გავმხდარიყავით მადლითა და კაცთმოყვარებითა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესითა, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, თანა მამით და სულიწმინდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.

ჩვენთან არს ღმერთი!“, - განაცხადა მეუფე შიომ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.