,
გავლენიანი ბრიტანული გამოცემა The Times აქვეყნებს სტატის, სადაც ალექსეი ნავალნისათვის ნობელის პრემიის მინიჭების მართებულობაზეა საუბარი.. სტატიაში რუსი პოლიტიკოსი საბჭოთა დისიდენტთან აკადემიკოს ანდრეი სახაროვთანაა შედარებული.
პუტინის ყველაზე გაბედული კრიტიკოსი-ალექსეი ნავალნი იმსახურებს ისეთსავე პატივს, როგორსაც ლეგენდარული საბჭოთა დისიდენტი, აკადემიკოსი ანდრეი სახაროვი.
1975 წელს, როცა ვლადიმერ პუტინი კგბ-ის რიგებში შევიდა, საბჭოთა ფიზიკოსი ანდრეი სახაროვი უკვე დაჯილდოებული იყო ნობელის პრემიით (მშვიდობის დარგში). ერთი წლის შემდეგ კგბ-მ ყველაზე ცნობილი საბჭოთა დისიდენტი „ნომერ პირველ შინაურ მტრად“ გამოაცხადა.
სახაროვმა შეასრულა გადამწყვეტი როლი საბჭოთა წყალბადის ბომბის შექმნაში. ამ საქმისათვის მან მიიღო ჯილდოების უპრეცედენტო რაოდენობა, მათ შორის სამჯერ „სოციალისტური შრომის გმირის“ , ოთხჯერ ლენინის ორდენი, სტალინისა და ლენინის პრემიები.
მაგრამ 1957 წლიდან სახაროვი გახდა საბჭოთა კავშირის მთავარი კრიტიკოსი-გამოდიოდა რა ბირთვული იარაღის გავრცელების წინააღმდეგ, ითხოვდა დემოკრატიზაციას და წერდა განცხადებებს პოლიტიტპატიმრების დასაცავად.
„აზრის თავისუფლება არის ერთადერთი, რაც კურნავს მასობრივი მითებისაგან.ეს უკანასკნელი ვერაგი მლიქვნელებისა და დემაგოგების ხელში ადვილად გადაიქცევა სისხლიან დიქტატურად“-წერდა იგი.
ნობელის კომიტეტმა განაცხადა, რომ სახაროვი იქცა „კაცობრიობობის სინდისად“.
სახაროვი რჩებოდა კგბ-ის მთავარ მტრად უკანასკნელი 14 წლის განმავლობაში. მას მკაცრად დევნიდნენ და 1980 წელს ბოლოსდაბოლოს დააკავეს მას შემდეგ, რაც მან გააკრიტიკა საბჭოთა ჯარების შეჭრა ავღანეთში-მოუსაჯეს ხუთწლიანი შინაპატიმრობა ქალაქ გორკში( ამჟამად ნიჟნი ნოვგოროდი), სადაც ის მიმართავდა შიმშილობებს, მაგრამ მეცნიერს ძალით აჭმევდნენ საჭმელს.
იმ ადამიანის თავისუფლებაზე ყოველი ახალი თავდასხმის შემდეგ, რომელიც იბრძოდა ყველას თავისუფლებისათვის, მისი რეპუტაცია მყარდებოდა. კგბ კი უფრო და უფრო შფოთავდა. დასავლეთი სულ უფრო და უფრო უდასტურებდა თავის პატივისცემას ღირსეულ მეცნიერს მაშინ, როდესაც საბჭოთა ხელისუფლება ყველა ღონეს ხმარობდა, მის საიზოლაციოდ და დასადუმებლად .
1977 წელს პრეზიდნტმა ჯიმი კარტერმა ანდრეი სახაროვს მისწერა გამამხნევებელი ღია წერილი,მისი სახელი უწოდეს ასტეროიდს და მის შესახებ გადაიღეს ფილმი.
როცა „პერესტროიკამ“ და იწყო ძალის მოკრება, 1986 წელს მიხეილ გორბაჩოვმა ბოლოსდაბოლოს დაურეკა სახაროვს (საამისოდ საჭირო გახდა მეცნიერისათვის სპეციალურად დაედგათ ტელეფონი, რადგან იგი მთლიანად მოწყვეტილი იყო გარესამყაროს) და შეატყობინა, რომ შეეძლო მოსკოვში დაბრუნება. იმ მომენტში მისი პოპულარობა წარმოადგენდა განუზომელ პოლიტიკურ საფრთხეს კრემლისათვის. ვაცლავ ჰაველი, ჩეხეთის ეროვნული გმირი და მწერალი თვლიდა, რომ სახაროვს რომ დასცლოდა, აუცილებლად აირჩევდნენ ქვეყნის პრეზიდენტად.
1988 წელს ევროპარამენტმა დააწესა სახაროვის სახელობის პრემია „აზრის თავისუფლებისათვის“. პრემია, რომელსაც ყოველწლიურად გადასცემენ ადამიანის უფლებების დაცვის საქმეში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისათვის. პირველმა ეს პრემია მიიღო ნელსონ მანდელამ. ამ პრემიას ისაკუთრებდნენ დისიდენტები, ჟურნალისტები თუ აქტივისტები, რომლებმაც მაღალი პირადი ფასი გადაიხადეს თავიანთი მრწამსის ერთგულებისათვის.
სახაროვი გარდაიცვალა 1989 წელს, როცა საბჭოთა კავშირის დაშლა ახლოვდებოდა.
სახაროვმა გაიმარჯვა.
ამ მოვლენების დროს ვლადიმერ პუტინი გახლდათ დაზვერვის ახალგაზრდა ოფიცერი, რომელიც თვალს ადევნებდა სახაროვის მორალური ავტორიტეტის ზრდას და კაგებესეულ უხეშ მანევრებს მის გასანეირტალებლად.
დღეს კი, რუსეთის პრეზიდენტს, რომელიც დევნის ოპოზიციურ ლიდერს-ალექსეი ნავალნის, მუდამ თან სდევს სახაროვის აჩრდილი. თავის მცდელობებში შეინარჩუნოს რეჟიმი რეჟიმის კრიტიკოსის თავიდან მოშორების გზით, პუტინი იმეორებს მისი წინამორბედი კგბ-ის კოლეგების შეცდომებს. იგი „ნომერ პირველ შინაურ მტერს“ გარდაქმნის წინააღმდეგობის მოძრაობის საერთაშორისო სიმბოლოდ. ნავალნისთან მიმართებაში ხდება ის, რაც ხდებოდა თავის დროზე სახაროვთან დაკავშირებით. ბევრი რუსი იცავს ნავალნის არა იმიტომ, რომ თავს მიაკუთვნებს ოპოზიციას, არამედ იმიტომ, რომ აღშფოთებულია იმით, თუ როგორ ეპყრობა ხელისუფლება ამ უკანასკნელს.
მათ ერთმანეთისაგან განასხვავებთ ბევრი რამ.
მაგალითად, სახაროვი გახლდათ ინტელექტუალი მაშინ, როცა ნავალნი არის გამჭრიახი პოლიტიკოსი, რომლის იქედნური ღიმილი განსასჯელის სკამიდან მოწმობს იმაზე, რომ იგი არამხოლოდ მზადაა საჯარო თვითშეწირისათვის, არამედ მოწოდებულია კიდეც ამისათვის. სახაროვს არასოდეს სურდა რქმეოდა წამებული:“მე წინააღმდეგი ვარ თვითშეწირვის ნებისმიერი ფორმის“.
თუმცა მათ შორის ბევრი საერთოც მოიძებნება- სამართლიანობის გამძაფრებული გრძნობა, რომელიც მოწოდებულია ავტოკრატიის დასამხობად.
მათ, ორთავეს გვერდში უდგანან მამაცი და მჭერმეტყველიი ქალები.
იულია ნავალნაია იქცა თავისი მსჯავრდებული მეუღლის აზრების გამხმოვანებლად ისევე, როგორც თავის დროზე სახაროვის მეუღლე აქტივისტი ელენა ბონერი ყველა საშუალებას მიმართავდა, რომ მისი მეუღლის ნააზრევი, მისი ნაშრომები ჩაკეტილი ქალაქიდან სამზეოზე გამოეტანა და მთელი მსოფლიოსათვის ემცნო. შემთხვევითი არაა, რომ ზოგიერთი მასშტაბური აქცია სწორედ სახაროვის პროსპექტზე მიმდინარეობდა.
პუტინს ეშინია სახაროვისაც და ნავალნისაც. ნობელის პრემიის ლაურეატს იშვიათად იხსენიებენ ოფიციალურ საზეიმო ღონისძიებებზე, სასკოლო სახელმძღვანელოებში კი ძალზე მწირი ინფორმაციაა მის შესახებ, მისი მემკვიდრეობისა და მისი დამსახურების შესახებ. ორგანიზაციები, რომლებსაც ევალებათ სახაროვის პრინციპების დამკვიდრებისათვის ხელშეწყობა, ხშირად ხდებიან თავდასხმის სამიზნე, როგორც „უცხოეთის აგენტები“.
აღნიშვნის ღირსია, რომ პუტინი ნავალნის არასოდეს არ მოიხსენიებს სახელით.
ამჯერად კრემლი, ნავალნის სახით, შეეჯახა ისეთივე დილემას, როგორსაც აკადემიკოს სახაროვთან დაკავშირებით რამდენიმე ათეული წლის წინ.
თუ ის გაათავისუფლებს ნავალნის, ეს უკანასკნელი მოახერხებს, რომ თავისი მზარდი პოპულარობა პოლიტიკურ კაპიტალად აქციოს.მეორეს მხრივ, თუკი ნავალნის საპატიმროში გამოკეტავს და მის მომხრეებს კი ომონს მიუქსევს, ეს ნავალნის აქცევს რეჟიმის რეპრესიის წინააღმდეგ ბრძოლის საერთაშორისო სიმბოლოდ. ისტორია მეორდება და დასავლეთის ვალია მოიქცეს ისე, როგორც მოიქცა თავის დროზე სახაროვის მიმართ.
სიცოცხლის მიწურულს სახაროვს ჩამოართვეს ყველა ის სახელმწიფო ჯილდო, რომელიც მან მიიღო საბჭოთა ხელისუფლებისაგან, მაგრამ დარჩა დასავლეთისაგან მინიჭებული არაერთი ჯილდო: ნობელის პრემია, საერთაშორისო ლიტერატურული პრემია და საერთაშორისო ჰუმანიტარული კავშირის ჯილდო.
ამგვარ ჯილდოებს ზოგჯერ ნაკლები მნიშვნელობა ენიჭება, რადგან ისინი გვერდს აუვლიან იმ ადამიანებს , ვინც ამ პრემიას იმსახურებენ. მაგ.მაჰათმა განდი ხუთჯერ იყო ნომინირებული ნობელის პრემიაზე მშვიდობის დარგში, მაგრამ მაინც ვერ მიიღო. სამაგიეროდ აღმაშფოებელი ის ფაქტი, რომ აღნიშნული ჯილდო გადასცეს იასირ არაფატს.
მაგრამ თუ გულდასმით დავაკვირდებით ლაურიატთა ნუსხას, მივხვდებით, რომ ეს ჟესტი იძენს განუზომელ მორალურ ღირებულებას და იქცევა იმის მაუწყებელ სიგნალად, რომ იმ ადამიანის ხმა, რომელსაც აღუკვეთეს თავისუფლება და დაადუმეს საკუთარ სამშობლოში, მაინც გაარღვევს საზღვრებს და გადასწვდება მთელ მსოფლიოს.
სულ ერთია, ამ ხმას მაინც გაიგონებენ.
თუ 2021 წელს ნავალნის მიანიჭებენ ნობელის პრემიას მშვიდობის დარგში და აგრეთვე სახაროვის სახელობის პრემიას, ეს უკანასკნელი ვერ შეძლებს მათ აღებას.
სწორედ ამიტომ მას უნდა მიანიჭონ ორივე ეს ჯილდო.
წყარო: https://www.thetimes.co.uk/
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
