USD 2.7070
EUR 3.1344
RUB 3.3058
თბილისი
«The New York Times» (აშშ): „საბრძოლო მასალების მარაგის შემცირება უკრაინის არმიისათვის სერიოზულ საფრთხეს წარმოადგენს“
თარიღი:  293

დღეისათვის მომგებიანი პოზიცია რუსეთს აქვს: რუსი მებრძოლები ჭურვებით ბევრად უფრო უკეთ არიან უზრუნველყოფილნი, ვიდრე უკრაინელები. ამის მიზეზი ბევრია, მაგრამ ყველაზე მთავარი ისაა, რომ უკრაინა პრაქტიკულად ვეღარ იღებს დასავლურ სამხედრო დახმარებას - აშშ-ის კონგრესი შესაბამის კანონპროექტს არ (ვერ) ამტკიცებს, ევროკავშირმა კი თავის დაპირება მილიონნახევარი ჭურვის მიცემის თაობაზე ვერ შეასრულა და ახლა საბრძოლო მასალებს პრაღა, ბრიუსელი და პარიზი „მსოფლიოში სანთლით ეძებენ“.

ჭურვების დეფიციტი იმიტომ არის შექმნილი, რომ უკრაინის არმია თავდაცვით ბრძოლებს თითქმის 1000 კილომეტრიან ფრონტის ხაზზე აწარმოებს და იმავდროულად აგებს გამაგრებულ ხაზს - ბუნკერებს, ტრანშეებს, დანაღმულ მინდვრებს. ჭურვები საჭიროა ფრონტის ხაზის შესანარჩუნებლად - თავდაცვითი კომუნიკაციების მშენებლობის დასრულებამდე და რუსების მოსალოდნელ შეტევამდე ამ ზაფხულს.

მთელი ომის განმავლობაში რუსეთს არტილერიაში უკრაინის მიმართ უპირატესობა ჰქონდა. მართალია, გასულ წელს უპირატესობა შემცირდა, მაგრამ დღეისათვის, სხვადასხვა შეფასებით, რუსეთი ხუთჯერ მეტს ჭურვს ამზადებს, ვიდრე უკრაინას აწვდიან. „ვერვაინ ვერ იტყვის, რომ ჯარისკაცები ჭურვების გარეშე იბრძოლებენ, - ამბობს „ნიუ-იორკ თაიმსთან“ სატელეფონი ინტერვიუში იოჰან ნორბერგი, სამხედრო ანალიტიკოსი შვედეთის თავდაცვითი კვლევების სააგენტოდან, - ეს უმთავრეს მომენტს წარმოადგენს“.

უკრაინისათვის საბრძოლო მასალების უდიდესი მიმწოდებელი ამერიკის შეერთებული შტატები იყო, მაგრამ ახლა, როგორც უკვე ვთქვით, თეთრი სახლის დახმარების პაკეტი კონგრესის წარმომადგენლების პალატაშია „გაჭედილი“... არადა, დრო და სიტუაცია არ ითმენს: როგორც ამერიკელი სამხედროები აცხადებენ, უკრაინა კრიტიკულ ეტაპზეა - „საბრძოლო მასალების ნაკლებობა უკვე აშკარად ნეგატიურად მოქმედებს უკრაინელი ჯარისკაცების მორალურ სულისკვეთებაზე და მათ ბრძოლისუნარიანობაზე. უკრაინა რუსების შეტევას დიდხანს ვერ გაუძლებს“.

უკრაინის არმია „ჭურვების შიმშილს“ განიცდის. საქმე ეხება არამარტო ზოგადად საბრძოლო მასალების ნაკლებობას, არამედ დისბალანსს მათი სახეობების მიხედვით. მაგალითად, ერთი წლის წინ უკრაინამ აშშ-საგან მიიღო კასეტური ნაღმები (ჭურვები), რომლებიც ეფექტურია ქვეითების წინააღმდეგ, მაგრამ მათ ვერ გამოიყენებ რუსული ტანკებისა და სხვა ჯავშანტექნიკის შეტევის მოსაგერიელებლად. უკრაინას ასევე აკლია ფუგასურ-მსხვრევადი ჭურვები, რომელთა გასროლა ნაღმმტყორცნებიდან ხდება. თითოეული ასეთი ჭურვის ფასი 1000 დოლარია. არტილერისტები იძულებულნი არიან მათ ნაცვლად უფრო ძვირადღირებული, 3000-დოლარიანი ჭურვები გამოიყენონ. გარდა ამისა, პარადოქსული მდგომარეობაა: უკრაინას დასავლეთი 155-მილიმეტრიანი კალიბრის მქონე ჭურვებით ამარაგებს, მაგრამ კიევს უფრო მეტად 152 მილიმეტრიანი ჭირდება - იმიტომ, რომ მას უფრო მეტად საბჭოური წარმოების ქვემეხები აქვს, რომლებიც 152 მილიმეტრიან ჭურვებს ისვრის. კიდევ ერთი მომენტი: დასავლური წარმოების ჰაუბიცები ვერ უძლებენ სროლის ინტენსიურ ტემპს, მწყობრიდან გამოდიან და აუცილებელია მათი რემონტი.

რუსმა სამხედროებმა კი პირიქით - შეიმუშავეს შედარებით ეფექტური ტაქტიკა უკრაინელთა პოზიციების წინააღმდეგ, როცა მათი არტილერია დუმს: ჯერ ქვემეხების ბათქით „აუთოებენ“, შემდეგ ზემოდან ავიაბომბებს აყრიან, რომლებიც ფრონტის ხაზიდან მოშორებით მფრენი რუსული ბომბდამშენებიდან არიან გაშვებულნი და ბოლოს, წინ გზავნიან ყოფილ პატიმართა ქვედანაყოფებს.

მოსალოდნელი კონტრშეტევის მზადების ჟამს რუსეთმა თავისი არმიის რიგების ახალწვეულებით შევსება ისე მოახერხა, რომ მასობრივი მობილიზაცია არ გამოუცხადებია (საზოგადოების უკმაყოფიება და დესტაბილიზაცია რომ არ მომხდარიყო, 2022 წლის მსგავსად).  ვლადიმერ პუტინმა მოსახლეობას საკუთარი თავი ისევ პრეზიდენტად აარჩევინა (ანუ ეს ნიშნავს, რომ პუტინმა თავისი ომი „სახალხო ომად“ წარმოადგინა), იმავდროულად კი „კროკუს-სიტში“ მომხდარ ტერაქტში უკრაინელების კვალის ძიება დაიწყო.

გასულ კვირას რუსეთის ჯარებმა ქალაქ ავდეევკას დასავლეთით წინ წაიწიეს - აშშ-ის ომის შემსწავლელი ინსტიტუტის მონაცემებით, რუსებმა ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი სამხედრო ოპერაცია განახორციელეს და ქალაქ ჩასოვ იართან განლაგებულ უკრაინულ თავდაცვით ხაზს მიუახლოვდნენ. უკრაინელებმა რუსები კი შეაჩერეს, მაგრამ კიდევ ერთი შეტევა რომ ყოფილიყო, მათ ჭურვები არ ეყოფოდათ. როგორც საარტილერიო ქვედანაყოფის ქვემეხის ეკიპაჟის მეთაური, სერჟანტი ალექსანდრე ანდრიენკო ამბობს, იმ დღეს მათ 20 ჭურვით სასწაული მოახდინეს... არადა, შარშან, წარუმატებელი კონტრშეტევის დროს, მისი ქვემეხი დღეში 80-90 ჭურვს ისროდა.

უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ ამერიკული „სი-ბი-სი ნიუსისათვის“ მიცემულ ინტერვიუში აღნიშნა, რომ მისი ქვეყანა მზად არ არის რუსეთის არმიის საზაფხულო კონტრშეტევისათვის, თუმცა, ევროპული ქვეყნების არსენალების მარაგთა შემცირებისა და ამერიკული დახმარების შეწყვეტის ფონზე, ერთადერთი იმედი მაინც რჩება - ჩეხეთის პრეზიდენტის პეტრ პაველის ინიციატივით, მსოფლიოს ქვეყნებში გროვდება ნახევარი მილიონი 155-მილიმეტრიანი და 300 ათასი 122-მილიმეტრიანი ჭურვი, რომელთა შესყიდვა უკრაინისთვის მოხდება და ფრონტს ივნისში მიეწოდება.

რასაკვირველია, თვითონ უკრაინაც გულზე ხელებდაკრეფილი არ ზის: კიევი აფართოებს ძალისხმევას ჭურვების წარმოებისათვის, რომელიც საიდუმლო პროგრამის მიხედვით ხორციელდება, რათა ქარხნების ადგილმდებარეობა რუსებმა არ გაიგონ და მათი რაკეტების სამიზნე არ გახდეს... თუმცა ჭურვების გამოშვება ჯერ არ დაწყებულა.

ანალიტიკა
კრემლს ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - გიორგი კობერიძე
დღევანდელი რუსული ბეჭდური პრესა ივლისის თვეში ეკონომიკური ვითარების დამძიმებაზე საუბრობს - რაც რუსეთის დახურული სისტემის პირობებში საკმაოდ იშვიათი მოვლენაა. გაზეთები აღნიშნავენ, რომ: საშუალოდ 12%-ით მოხდა რუსეთში კომუნალურები გადასახადების ზრდა. გაძვირდა პურის ფასიც, არადა ხორბლის ფასი გაიაფდა. მშენებლობის ბიზნესი დაეცა და ქარხნები იხურება.
 
მიზეზი? მუშახელის კატასტროფული დეფიციტი ბაზარზე, რასაც ადამიანური რესურსების კლების ხარჯზე ემატება მოთხოვნის ბუნებრივი შემცირება - რუსების ნაწილი ფრონტზე კვდება, ნაწილი კი ქვეყნიდან გარბის. დარჩენილი კვალიფიციური მუშახელი კი სამხედრო ინდუსტრიაშია მობილიზებული. იაფ ხორბალს რუსეთი თავის მოკავშირეებს საბითუმო ფასებში ყიდის, ხოლო ბაზარზე შემოსავლის შესანარჩუნებლად კრემლთან დაახლოებული პურის მსხვილი მეწარმეები მის ფასს ზრდიან.
 
ამას კი ემატება სანქციები. დღეს ევროპის მხრიდან სანქციების მე-18 პაკეტი დამტკიცდა, რომელიც რუსეთის ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიას ურტყამს. 47.6 დოლარი - ესაა ის თანხა, რომელზე ძვირადაც ნავთობს არ შეიძენს ევროკავშირი და ბრიტანეთი რუსეთისაგან, რომელსაც გათვლა 60 დოლარზე ჰქონდა. კრემლს რომ მყარი მოგება ჰქონდეს 70 დოლარად უნდა ჰყიდდეს ბარელს. სანქციების მიხედვით ნორდ სტრიმების გაზსადენები აღარ ამუშავდება. ამას ემატება რუსულ ჩრდილოვან ფლოტზე დევნაც, რომელიც სხვა ქვეყნების დროშის ქვეშ მცურავი ხომალდების დახმარებით ცდილობდა რუსული ნავთობის ევროპაში გაყიდვას და სანქციების გვერდის ავლას.
 
ამ ფონზე მნიშვნელოვანია ისიც, რომ რუსეთში ტოტალიტარული მმართველობა კიდევ უფრო უჭერს მოსახლეობას: ქვეყანაში 5500 აკრძალული საიტი, მუსიკა, საინფორმაციო საშუალება, კოდური სიტყვა, ფილმი და გამოთქმაა, რისი მოძიებაცა და ნახვაც არ შეიძლება, მათ შორის არც VPN-ის გამოყენებით. თუ ნახავ ჯერ დაგაჯარიმებენ, შემდეგ ჯერზე კი პასუხისგებაში მისცემენ შენს თავს.
 
მზარდი ინფლაციისა და ძირითადი რესურსების სამხედრო წარმოებასა თუ ფრონტზე მობილიზების ფონზე ეკონომიკური პერსპექტივა კარგად არ გამოიყურება. არსებობს ვარაუდი, რომ გვიანი შემოდგომიდან რუსეთი კიდევ უფრო მეტი ბანკნოტების დაბეჭდვას აპირებს.
 
მუშახელის დეფიციტის ფონზე ინდური პრესა საუბრობდა პოტენციურ გეგმაზე, რომლის მიხედვითაც რუსეთი წლის ბოლომდე მილიონი ინდოელი მუშახელის რეკრუტირებას აპირებს, თუმცა ამ ამბავმა რუსეთში დადებითი რეაქცია არ გამოიწვია, რის გამოც რუსეთის შრომის მინისტრმა აღნიშნული ინფორმაცია უარყო. მიუხედავად ამისა, მარტო წელს რუსეთში 71,817 ინდოეთის მოქალაქეზე გაიცა ოფიციალური სამუშაო ნებართვა. ეს რაც ლეგალურად ჩანს, და რაც არა ის კიდევ სხვაა. ინდოელების გარდა რუსეთში დიდი რაოდენობით არიან შუა აზიელები და ჩინელები.
 
ამ ვითარებაში ფრონტზე რუსეთის ვითარება არასახარბიელოა. დონეცკის მონაკვეთზე მომარაგების გზას უკვე ეწოდა "სიკვდილის ხაზი", სადაც უკრაინული დრონები ყველაფერს ბომბავენ რაც კი გადაადგილდება. მიუხედავად ამისა, რუსეთი არ წყვეტს ცოცხალი ძალის მობილიზებას და დონეცკის ოლქის დასავლეთ ნაწილში, პოკროვსკის სექტორზე დაწოლას. რუსეთის მხრიდან ყველა გათვლა ისეთი იყო, რომ პოკროვკი ჯერ 2024 წლის ბოლომდე უნდა აეღოთ, შემდეგ 2025 წლის მარტამდე, ახალი თარიღი 2025 წლის 9 მაისი იყო, შემდეგ კი ამ სექტორზე დაწყებული შეტევის ერთი წლის თავი, ანუ ივლისი. მაგრამ ერთი წლის თავზე რუსები ჯერ კიდევ არ არიან ქალაქის ფარგლებში შესულები. ზოგადად პოკროვკისაკენ გაჭრას რუსები 2024 წლის თებერვლიდან ცდილობენ, ავდიივკას დაცემის შემდეგ.
 
დასავლური მედია ამბობს, რომ რუსული ზაფხულის შეტევის მხოლოდ პირველი ფაზა ვიხილეთ ჯერ და რომ მეორე ფაზა ჯერ კიდევ წინააო. ისინი 150 ათას დამატებით რუს, კორეელ და სხვა ქვეყნებიდან დაქირავებულ სამხედროებზე საუბრობენ და ახალი მიმართულებით გაჭრას არ გამორიცხავენ, ან ძველ სექტორებზე მათ გადანაწილებასა და უკრაინულ პოზიციებზე დაწოლის გაძლიერებას.
 
კრემლი ტრამპის მიერ მიცემულ 50 დღიან ვადას მაქსიმალური შეტევისათვის გამოიყენებს და ამაში უცნაური არაფერია. მთავარია რამხელა იქნება მსხვერპლი და გამოფიტვა. როგორც ამერიკის სახელმწიფო მდივანმა აღნიშნა, მხოლოდ წელს რუსეთს 100 ათასი მოკლული ჰყავს. მან ხაზი გაუსვა ფაქტს, რომ საუბარია მოკლულ სამხედროებზე და არა დაჭრილებზე, დაშავებულებზე ან ტყვეებზე. რუსეთი წლებია იმით პოზიციონირებს, რომ თითქოს ბოლო სამხედრომდე და ბოლო საკვებამდე შეუძლია იომოს. ასეთი რამ არცერთ სახელმწიფოს არ შეუძლია, მაგრამ კრემლს რომ ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - ეს უკვე ვნახეთ. და ისიც ნათელია, რომ ახლა ომს სერიოზული გამოფიტვის სახე აქვს მიღებული, რის გამოც დამატებითი მოთამაშეებისა და სახელმწიფოების ირიბი ჩართვა კიდევ უფრო მზარდია.
 
პუტინმა ისიც კარგად იცის, რომ ომის შეწყვეტა სხვა მიზეზითაცაა საშიში - ამდენი სამხედროსა და ციხეებიდან გამოსული, თუ მობილიზებული კრიმინალის რესოციალიზაცია ძალიან რთული იქნება, მით უფრო გართულებული ეკონომიკური ვითარებიდან გამომდინარე. თუმცა ყველაფერს აქვს თავისი ზედა ზღვარი - ეკონომიკის გამძლეობასაც, მსხვერპლის რაოდენობასაც და გამარჯვების რწმენასაც.
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.