21:14,
04/02
„თეთრი სახლის პრეს-სამსახურის ცნობით, ერ-რიადში რუსეთმა და უკრაინამ მიაღწიეს შეთანხმებას შავ ზღვაზე საომარი მოქმედებების შეწყვეტის თაობაზე, ასევე განიხილეს დეტალები, რომლებიც ერთმანეთის ენერგეტიკულ ინფრასტრუქტურაზე დარტყმების შეწყვეტას ეხება. ეს პირველი მნიშვნელოვანი ნაბიჯია ცეცხლის სრული შეწყვეტის გზაზე, რომელსაც დონალდ ტრამპის ადმინისტრაცია ცდილობს. თუმცა აქვე უნდა ითქვას ისიც, რომ გრძელვადიანი მშვიდობის დასამყარებლად ეს ძალისხმევა არასაკმარისია. გაურკვეველი რჩება აგრეთვე ის, თუ როგორ და როდის დაიწყებს მოქმედებას ეს ნაწილობრივი დაზავება“, - ნათქვამია აშშ-ის გაზეთ „ნიუ-იორკ თაიმსში“ (The New York Times) გამოქვეყნებული სტატიის დასაწყისში, სათაურით „რუსეთი და უკრაინა შავ ზღვაზე ცეცხლის შეწყვეტაში შეთანხმდნენ, მაგრამ უცნობია მისი ძალაში შესვლის დრო. კრემლმა თავისი პირობები წამოაყენა“ (ავტორები - კონსთან მეე და ივან ნეჩეპურენკო).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებული სახით:
უკრაინამ და რუსეთმა დაადასტურეს მოლაპარაკების ფაქტი, თუმცა, როგორც გაირკვა, მოსკოვს სერიოზული შენიშვნები და დათქმები წამოუყენებია. შემაჯამებელ განცხადებაში რუსულმა მხარემ აღნიშნა, რომ შეთანხმების პირობების შესრულებას მხოლოდ მაშინ დაიწყებს, როცა „როსსელხოზბანკი“ (რუსეთის სახელმწიფო სასოფლო-სამეურნეო ბანკი) ისევ მიიღებს გადახდების საერთაშორისო სისტემით (მაგალითად, SWIFT-ით) სარგებლობის უფლებას და მოიხსნება რიგი შეზღუდვები, ანუ სანქციები, რომლებიც რუსეთს დაუწესდა უკრაინაში შეჭრის შემდეგ.
თეთრი სახლის განცხადებიდან ჩანს, რომ ვაშინგტონი მოსკოვის მიერ წაყენებულ ზოგიერთ პირობას დაეთანხმა. „აშშ მზად არის ხელი შეუწყოს რუსეთის უფლების აღდგენას სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციისა და სასუქის მსოფლიო ბაზარზე, საზღვაო გადაზიდვების დაზღვევის გაფართოებაზე, აგრეთვე ნავსადგურებში შესვლაზე და ფინანსური ოპერაციების წარმოებაზე გადახდის საერთაშორისო სიტემებით“, - ნათქვამია დოკუმენტში.
მხარეებმა ამ შეთანხმებას მიაღწიეს ერ-რიადში (საუდის არაბეთი) მიმდინარე სამდღიანი დაძაბული მოლაპარაკების შემდეგ. უკრაინისა და რუსეთის დელეგაციები რიგ-რიგობით ხვდებოდნენ აშშ-ის დელეგაციას და საკითხებს ისე ათანხმებდნენ.
დიახ, თეთრი სახლის ძალისხმევის შედეგად აღნიშნული შეთანხმებები შეიძლება ერთგვარ გარღვევად ჩაითვალოს სამწლიანი ომის შეწყვეტის გზაზე, მაგრამ იმავდროულად ისინი მაინც არ ტოვებენ იმის შთაბეჭდილებას, რომ რუსეთი - ქვეყანა-აგრესორი - რაიმე მნიშვნელოვან დათმობაზე მიდის - პირიქით, კრემლი უფრო წარმატებულ პოზიციაშია.
ის, რომ კიევი და მოსკოვი დაინტერესებულნი არიან ენერგეტიკული ინფრასტრუქტურის დაბომბვების შეწყვეტაში, ეს გასაგებია - დაბომბვები ორივეს ზიანს აყენებს. რაც შეეხება შავი ზღვის აკვატორიაში საომარი მოქმედებების შეწყვეტას, ეს შეთანხმება რუსეთისათვის უფრო მომგებიანია: უკრაინა, შეიძლება ითქვას, გაბატონებული მსგომარეობა აქვს, მისმა რაკეტებმა რუსეთს ბევრი დიდი ხომალდი გაუნადგურეს და ამიტომ ოდესღაც რეგიონში უძლიერესი შავი ზღვის ფლოტი ამჟამად თავისი მთავარი ბაზიდან - სევასტოპოლიდან - შორს მდებარე ნავსადგურებშია მიმალული (მაგალითად, ნოვოროსიისკში). ახლა კი, როგორც მიღწეული შეთანხმებიდან იგულისხმება, მათ, სავარაუდოდ, თავისუფლად შეუძლიათ ცურვა და სევასტოპოლში დაბრუნება.
როგორც ცნობილია, აშშ-ის წინადადება ცეცხლის 30-დღიან შეწყვეტაზე რუსეთმა უარყო - ვლადიმერ პუტინმა განცხადებით, მოსკოვი მხოლოდ იმ შემთხვვეაში გაიზიარებს ვაშინგტონის წინადადებას, თუ დასავლეთი უარს იტყვის უკრაინის დახმარებაზე და თუ უკრაინა თავის სამობილიზაციო ძალისხმევას შეაჩერებს. ცხადია, რომ ამ პრეტენზიების შესრულება ამ ეტაპზე შეუძლებელია.
როგორც რუსეთი, ისე უკრაინა შავ ზღვას ნედლეულის და სურსათის ექსპორტისათვის იყენებენ 2022 წლის შუახანებში მხარეებმა ხელი მოაწერეს „მარცვლეულის გარიგებას“, რომელიც უკრაინას უფლებას აძლევდა თავისი მარცვლეული საზღვაო მარშრუტით გაეტანა. თუმცა ერთი წლის შემდეგ რუსეთმა განაცხადა, რომ შეთანხმების პირობებს აღარ დაიცავს, რადგან დასავლური სანქციები სერიოზულად ზღუდავს მის შესაძლებლობებს სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის ექსპორტის თვალსაზრისით. შესაბამისად, მხარეები არათანასწორ მდგომარეობაში იმყოფებიან და ასეთი შეთანხმების პირობებს რუსეთი აღარ შეასრულებს.
შემდეგ რუსეთმა დაიწყო მუქარები იმ უცხოური გემების მიმართ, რომლებიც უკრაინის ნავსადგურებისაკენ მიცურავდნენ და ცდილობდა უკრაინის საზღვაო ექსპორტის ჩაშლას. თავის მხრივ, უკრაინელმა სამხედროებმა რუსეთის ფლოტის შევიწროვება დაიწყეს და იძულებული გახადეს რუსული გემები, რომ მათ თავი შავი ზღვის აღმოსავლეთ ნავსადგურებისათვის შეეფარებინათ. უკრაინამ შეუძლებელი შეძლო: მარცვლეულის ექსპორტის მოცულობა თითქმის ომამდელი დონით აღადგინა.
შესრულდება თუ არა ერ-რიადში მიღწეული შეთანხმება რუსული მხარის სასარგებლოდ? მართლაც ექნებათ თუ არა რუსულ გემებს სევასტოპოლში დაბრუნების შესაძლებლობა? ამოქმედდებიან თუ არა ხერსონისა და ნიკოლაევის ნავსადგურები, რაც უკრაინას ძალიან სურს? პასუხგაუცემელი კითხვები კვლავ ბევრი რჩება. საყურადღებოა უკრაინის თავდაცვის მინისტრის რუსტემ უმაროვის განცხადებაც, რომლის თანახმად, „რუსული სამხედრო ხომალდების ნებისმიერი გადაადგილება შავი ზღვის აღმოსავლეთი ნაპირიდან დასავლეთისაკენ კიევის მიერ შეფასებული იქნება როგორც შეთანხმების დარღვევა“. თანაც უკრაინა „თავდაცვის უფლებას იტოვებს“.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
