USD 2.7433
EUR 2.8862
RUB 2.7214
Тбилиси
«The New York Times» (აშშ): „პრეზიდენტის ვეტო უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის კანონზე: გადალახავს თუ არა მას პარლამენტი და საით წავა საქართველო - ევროპისკენ თუ რუსეთისკენ?“
дата:  302

კრიზისმა გააშუქა საქართველოს პოლიტიკური ცხოვრების უკიდურესად პოლარიზებული ხასიათი. საეჭვო გახდა ქვეყნის პროდასავლური კურსი, რომელიც მის კონსტიტუციაშია ჩაწერილი. ევროპელი და ამერიკელი ოფიციალური პირები დაემუქრნენ ხელისუფლებას, რომ საქართველოსთან ურთიერთობა გაუარესდება, თუ კანონპროექტი საბოლოოდ შევა ძალაში და საპროტესტო აქციების ჩახშობა ძალის გამოყენებით მოხდება.

საქართველო კავკასიის ცენტრში მდებარე მთიან ქვეყანას წარმოადგენს 3,6 მილიონი მცხოვრებით, რომელიც ოდესღაც პროდასავლური გზის პირველი გამკვლევი იყო პოსტსაბჭოთა რესპუბლიკებს შორის. თუ ის დასავლეთს ზურგს შეაქცევს რუსეთთან უფრო მჭიდრო კავშირების სასარგებლოდ, მაშინ შეიძლება მთლიანი რეგიონის გეოპოლიტიკა შეიცვალოს - საქართველოს, როგორც უკვე ავღნიშნე, სამხრეთ კავკასიის რეგიონში ცენტრალური ადგილი უკავია.

კანონპროექტს, რომელსაც საკმაოდ უვნებელი სახელწოდება აქვს და როგორც მმართველი პარტია აცხადებს, აუცილებელია ქვეყნის დამოუკიდებლობის განსამტკიცებლად და მიმართულია პოლიტიკურ ცხოვრებაში გარედან ჩარევების წინააღმდეგ, დასავლეთის მიერ დაფინანსებული არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მასმედიის საშუალებების მეშვეობით. რადგანაც კანონპროექტის დებულებები რუსეთში მოქმედ ანალოგიურ კანონს ჰგავს, ოპოზიცია მას „რუსულ კანონს“ უწოდებს, რომელიც მიმართულია საქართველოს გადაქცევისაკენ პრომოსკოვურ სახელმწიფოდ.

სალომე ზურაბიშვილი დარწმუნებულია, რომ კანონპროექტი აბსოლუტურად პრორუსულ სამართლებრივ აქტს წარმოადგენს, ამიტომ ქვეყნის პროვეროპული დემოკრატიული ოიენტაციისათვის საზიანოა.

საინტერესოა, რომ 2018 წელს მმართველმა პარტიამ „ქართულმა ოცნებამ“ მხარი დაუჭირა სალომე ზურაბიშვილს და მან საპრეზიდენტო არჩევნებში გაიმარჯვა, მაგრამ დიდ ხამს არ გაუვლია, რომ პრეზიდენტმა თავისი მხარდამჭერი „ქართული ოცნების“ კრიტიკა დაიწყო. გაუცხოების პროცესი გაღრმავდა და თავის პიკს მიაღწია, როცა მმართველმა პარტია მისთვის იმპიჩმენტის გამოცხადებას შეეცადა 2023 წელს.

სალომე ზურაბიშვილი პარიზში დაიბადა და გაიზარდა. მისი მშობლები - ცნობილი ემიგრანტები - რუსი ბოლშევიკების მიერ ოკუპირებული საქართველოდან 1921 წელს გაიქცნენ. იგი 2003 წელს საფრანგეთის ელჩად დაინიშნა საქართველოში, მომდევნო წელს კი საქართველოს მოქალაქეობა მიიღო და ქვეყნის პირველი საგარეო საქმეთა ქალი-მინისტრი გახდა, რომელსაც ეს პოსტი 2005 წლამდე ჰქონდა დაკავებული, [მოგვიანებით კი იგი პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილს დაუპირისპირდა]. სანამ თვითონ მას აირჩევდნენ პრეზიდენტად, სალომე ზურაბიშვილმა თავისი პოლიტიკური პარტია შექმნა და 2016 წელს საქართველოს პარლამენტის წევრი გახდა.

იმის მიუხედავად, რომ კონსტიტუციის მიხედვით, საქართველოს პრეზიდენტის სტატუსი ძირითადად ცერემონიალურია, სალომე ზურაბიშვილი მმართველი პარტიის წინააღმდეგ დაპირისპირებულ ყველაზე ცნობილ და მოქმედ თანამდებობის პირს წარმოადგენს. იგი საპროტესტო აქციის საჯარო ფიგურა გახდა ქართული ოპოზიციის სისუსტის ფონზე.

მას შემდეგ, რაც „ქართული ოცნების“ მიერ აპრილის დასაწყისში განსახილველად იქნა წარდგენილი პარლამენტში, თბილისი საპროტესტო აქციებმა მოიცვა. ანტისამთავრობო მიტინგების მონაწილეთა ძირითად ნაწილს ახალგაზრდები და სტუდენტები წარმოადგენენ, რომლებიც თბილისის ქუჩებში ყოველდღიურად მარშირებენ და გაჰყვირიან „არა რუსულ კანონს!“. მათ არაერთხელ შემოარტყეს ალყა რუსთაველის გამზირზე მდებარე საბჭოთა მონუმენტური არქიტექტურის ნიმუშს - პარლამენტის შენობას და შესასვლელების ბლოკირებას ცდილობდნენ.

პროტესტები თანდათან ძალადობაში გადაიზარდა - პოლიციის სპეცდანიშნულების ქვედანაყოფებმა მომიტინგეები ცრემლმდენი გაზის გამოყენებით დაშალეს, ზოგიერთები სცემეს და დააკავეს. მოგვიანებით ბევრმა განაცხადა, რომ ხელისუფლების წარმომადგენლებმა მათზე ზეწოლა განახორციელეს და დაშინებას მიმართავდნენ.

აპრილის ბოლოს მმართველი პარტია, რომელსაც ბიძინა ივანიშვილი - განდეგილი ოლიგარქი - ხელმძღვანელობს (იგი საქართველოში 2000-იანი წლების დასაწყისში დაბრუნდა რუსეთიდან, სადაც თავისი ქონება დააგროვა), აპრილის ბოლოს სამთავრობო მიტინგი ჩაატარა კანონპროექტის მხარდასაჭერად. გარდა ამისა, პარასკევს, 17 მაისს გამართულ საეკლესიო მსვლელობაში მონაწილეობა მიიღო ათასობით კონსერვატიულად განწყობილმა ქართველმა, რომელთაგან ბევრმა განაცხადა, რომ მხარს უჭერს კანონპროექტის ამოქმედებას და ძალაში შესვლას.

„მე პირადად ბევრი მეგობარი მყავს უკრაინაში, რუსეთში და მოლდოვაში“, - ამბობს
„ნიუ-იორკ თაიმსის“ კორესპონდენტთან საუბარში 62 წლის ფერმერი გოჩა კეკენაძე, რომელიც კახეთის მხარიდან ჩამოვიდა დედაქალაქში, საეკლესიო მსვლელობაში მონაწილეობისათვის, - „ჩვენ გვინდა ისე ვიცხოვროთ, როგორც ადრე, [უკრაინის ომის დაწყებამდე] ვცხოვრობდით. ამერიკელები კი გვთავაზობენ ხელში თოფი ავიღოთ და რუსეთის წინააღმდეგ ვიომოთ“.

წყარო: https://www.nytimes.com/2024/05/18/world/europe/georgia-president-veto-foreign-influence-law.html

 

аналитика
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати