USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
«The New York Times» (აშშ): „ომის მომდევნო ეტაპი უკრაინაში: 2023 წლის მეორე ნახევარი იმედგამაცრუებელი აღმოჩნდა. რა იქნება ხვალ?“
თარიღი:  

ამერიკული გაზეთის „ნიუ-იორკ თაიმსის“ (The New York Times) 14 დეკემბრის ნომერში გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ომის მომდევნო ეტაპი უკრაინაში: 2023 წლის მეორე ნახევარი იმედგამაცრუებელი აღმოჩნდა. რა იქნება ხვალ?“ (ავტორი - დევიდ ლეონჰარდტი), რომელშიც განხილულია რუსეთ-უკრაინის ომის ფრონტზე შექმნილი რთული სიტუაცია, აშშ-ის პრობლემები კიევისადმი დახმარების საკითხში და სავარაუდო პერსპექტივა უკრაინისათვის.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

ჩვენი იმედების გამაცრუებელი 2023 წლის მეორე ნახევარში უკრაინა და აშშ ვერადავერ პოულობენ საერთო ენას იმის შესახებ, თუ რა უნდა გაკეთდეს ომის გასაგრძელებლად სამომავლოდ და საერთოდ, როგორ უნდა წარიმართოს ვაშინგტონისა და კიევის ურთიერთდამოკიდებულება. უკრაინის ლიდერები უპირატესობას აძლევენ „მიწოლით“ მოქმედებას და ცდილობენ თავიანთი გაიტანონ, ქვეყნის ტერიტორიის დაბრუნების მიზნით, მაგრამ აშშ-ის ოფიციალური პირები თვლიან, რომ ასეთი მიდგომა არარეალისტურია.

თუმცა ვერ ვიტყვით, რომ სიტუაცია მთლად უიმედოა. არსებობენ ისეთი მომენტები, რომლებიც სამომავლოდ კომპრომისისა და კონსენსუსის მიღწევის შესაძლებლობაზე მიუთითებენ. მე შევეცდები ავხსნა და განვმარტო, თუ რას მოგვიტანს მომავალი წელი.

საერთო სურათი ასეთია: რუსეთის პრეზიდენტს ვლადიმერ პუტინს იმედი აქვს, რომ დამდეგ ახალ წელს აშშ და ევროპა საბოლოოდ დაკარგავენ მოთმინებას და სამუდამოდ დაუთმობენ რუსეთს უკრაინის ტერიტორიის მნიშვნელოვან ნაწილს. „კრემლი ელოდება იმ დროს, როცა აშშ უკრაინის დახმარებას შეწყვეტს“, - გამაფრთხილებლად განაცხადა ჯო ბაიდენმა, რომელიც თეთრი სახლის წინ ვოლოდიმირ ზელენსკის გვერდით იდგა.

თუ რუსეთი გაიმარჯვებს, ეს იქნება დიდი დარტყმა ევროპულ დემოკრატიაზე და იმის მაუწყებელი, რომ მსოფლიო სამხედრო აგრესიების ახალ ეპოქაში შევიდა. უკრაინის ლიდერი და მისი მოკავშირეები იმედოვნებენ, რომ შეძლებენ რუსეთის წინსვლის შეჩერებას და მას ისეთ ზიანს მიყენებენ, რომ ვლადიმერ პუტინს ფრონტზე შექმნილიპოზიციური ჩიხი ყველაზე უკეთეს მდგომარეობად მოეჩვენება.

სიტუაცია ბრძოლის ველზე

უკრაინაში რუსეთის ჯარების შეჭრისა და მათი სწრაფი წინსვლის შემდეგ მთელი მსოფლიო ელოდებოდა, რომ კრემლი კიევის ხელისუფლებას დაამხობდა. მართალია, ეს არ მოხდა, მაგრამ რუსეთმა მაინც შეძლო მნიშვნელოვანი წარმატების მიღწევა. ამჟამად მოსკოვი საბჭოური უკრაინის ტერიტორიის 20%-ს აკონტროლებს, მათ შორის ყირიმის ნახევარკუნძულს, ჯერ კიდევ 2014 წლიდან.

უკრაინის არმიის კონტრშეტევის მიზანს ამ ზაფხულს რუსეთის მიერ ოკუპირებული ტერიტორიის მთლიანად თუ არა, ნაწილობრივად დაბრუნებას მაინც ითვალისწინებდა, რათა ვლადიმერ პუტინისათვის შიშის გრძნობა ჩაენერგა. სამწუხაროდ, ეს მიზანიც ვერ განხორციელდა: უკრაინის არმიამ ვერ შეძლო რუსეთის გამაგრებული ხაზის გარღვევა ვერც აღმოსავლეთის და ვერც სამხრეთის ფრონტებზე - ნაწილობრივ იმიტომ, რომ რუსეთის სარდლობა დაკვირვებით ადევნებდა თვალს უკრაინის საჯარისო ქვედანაყოფების მოქმედებას სადაზვერვო დრონებით და სწრაფ რეაგირებას ახდენდა. კონტრშეტევის დროს თავი იჩინა კიდევ ერთმა ძველმა სამხედრო გაკვეთილმა: ტერიტორიის ხელში ჩაგდება უფრო ძნელია, ვიდრე მისი შენარჩუნება.

თუმცა ისიც უნდა იტქვას, რომ უკრაინამ ზღვაზე გარკვეულ წარმატებას მიაღწია: ყირიმში რუსეთის მთავარ სამხედრო-საზღვაო ბაზას - სევასტოპოლს საფრთხე დაემუქრა და ბაზაში მყოფი ხომალდები დარტყმის ქვეშ აღმოჩნდნენ. ეს აღნიშნეს ჩემმა „ნიუ-იორკ თაიმსელმა“ კოლეგებმა ჯულიან ბარნსმა, ერის შმირმა, დევიდ სენგერმა და თომას გიბონს-ნეფმა. მოვახდენ მათი სტატიის ფრაგმენტის ციტირებას:

„ზოგიერთმა ამერიკელმა ჩინოვნიკმა შავ ზღვაზე შექმნილი სიტუაცია უკრაინის გამარჯვებად შეაფასა - იმ ქვეყნის წარმატებად, რომელსაც თავისი სამხედრო-საზღვაო ფლოტი არ ჰყავს. რაში გამოიხატება კიევის მიღწევა? იმაში, რომ უკრაინამ ბრიტანული რაკეტების  Storm Shadow-ის დახმარებით ყირიმის სამხედრო ინფრასტრუქტურას, სევასტოპოლის ბაზას და შავი ზღვის ფლოტის შტაბს დიდი ზიანი მიაყენა. რუსეთი იძულებული გახდა თავისი ხომალდების მნიშვნელოვანი ნაწილი სევასტოპოლიდან კრასნოდარის მხარის ნავსადგურებში გადაეყვანა. შესაბამისად, უკრაინამ შეძლო დაეწყო საზღვაო გზის უსაფრთხოების უზრუნველყოფა და თავისი მარცვლეულის თავისუფლად ექსპორტირება. მოკლედ, ეს მნიშვნელოვანი გამარჯვება იყო, თუმცა ტერიტორიების დაბრუნების საკითხი ისევ ღია დარჩა“.

უკრაინის ლიდერები არ კარგავენ მიტაცებული მიწების - ყირიმისა და დონბასის -  დაბრუნების იმედს და ფიქრობენ, რომ მათი მიზანი 2024 წელს შესრულდება. ამერიკელი ჩინოვნიკების აზრით კი, უფრო რეალური მიზანი იქნება ის, რომ რუსეთს წარმატების განვითარების შესაძლებლობა არ ჰქონდეს მანამ, სანამ უკრაინა თავისი საკმაოდ შელახული არმიის ბრძოლისუანარიანობას აღადგენს. პარალელურად კიევს შეუძლია ყირიმს რაკეტების შეუტიოს და რუსეთის სიღრმეში არსებული სამხედრო ქარხნები დაბომბოს, ააფეთქოს ხიდები და მატარებლები, რითაც საბრძოლო მასალები გადაიტანება.

ჩემმა კოლეგებმა ისიც დაწერეს, რომ „ასეთი შეტევის მიზანი არის რუსეთის იძულება მოლაპარაკების დაწყებაზე არაუგვიანეს 2024 წლის დასასრულს ან 2025 წლის დასაწყისში“.

პოლიტიკური რისკები

ვოლოდიმირ ზელენსკი ამერიკული ვიზიტის დროს შეეცადა პრეზიდენტისა და კონგრესმენების დარწმუნებას იმაში, რომ დღეს უკრაინას იარაღის მიწოდება ჰაერივით ჭირდება. აშშ-ის დახმარების გარეშე მომავალ წელს უკრაინა ბრძოლას ვერ გააგრძელებს.

ჯო ბაიდენი და მისი თანაპარტიელი დემოკრატები დამატებითი დახმარების გაწევას მხარს უჭერენ. სხვათა შორის, ბევრი რესპუბლიკელიც, მაგრამ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ადმინისტრაცია მეტ ყურადღებას მიაქცევს და დააფინანსებს არალეგალურ იმიგრაციასთან ბრძოლას. ცნობილია, რომ უკანონო იმიგრაციამ ჯო ბაიდენის პრეზიდენტობის დროს, ბოლო წლებში, შესამჩნევად მოიმატა. გარდა ამისა, რესპუბლიკელი კანონმდებლები მოითხოვენ უკრაინის საკითხის გამოყოფას საერთო პაკეტიდან, რომელიც ისრაელისა და ტაივანის დაფინანსებასაც ითვალისწინებს.

ვოლოდიმირ ზელენსკის ვაშინგტონში ვიზიტის შედეგები ადასტურებს მის შიშებს, რომ ამერიკული დახმარება მუდმივი არ იქნება. მარტალია, ამერიკელების უმრავლესობა სოციალურ გამოკითხვებში მხარს უჭერენ უკრაინისადმი დახმარებას, მაგრამ რესპუბლიკელი ამომრჩევლები ამ საკითხს ცოტა სხვაგვარად უყურებენ. დონალდ ტრამპი მიანიშნებს, რომ თუ იგი 2024 წლის ნოემბერში დაგეგმილ საპრეზიდენტო არჩევნებში გაიმარჯვებს და თეთრი სახლის ოვალურ კაბინეტს დაუბრუნდება, იგი უკრაინისადმი დახმარებას დაასრულებს და კიევზე ზეწოლას განახორციელებს, ბრძოლის შეწყვეტისა და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე თანხმობის მიზნით. ვლადიმერ პუტინი, რასაკვირველია, სწორედ ასეთი სიტუაციის იმედი აქვს.

ევროპულ დახმარებასაც სტაბილურს ვერ ვუწოდებთ. უნგრეთი მზადაა ვეტო დაადოს ევროკავშირის დახმარების პაკეტს, ხოლო გერმანიის მთავრობა გამალებით ეძებს თანხებს, რომ საკუთარი დაპირება შეუსრულოს გერმანელ ამომრჩეველს. ბერლინისათვის უკრაინის ომი მეორეხარისხოვანი ხდება. „ევროპელი ზოგიერთი სამხედრო მაღალჩინოსანი კულისებში აღიარებს, რომ იმ შეიარაღების მოცულობა, რომელიც უკრაინას დღეს მიეწოდება. სრულიად არასაკმარისია და ფრონტის მოთხოვნას აბსოლუტურად ვერ აკმაყოფილებს“, - აღნიშნა ჩემმა კოლეგამ ლარა ჯეიკსმა თავის ევროპულ რეპორტაჟში, - ამრიგად, უკრაინის არმიას იარაღი ახალი წლის წინ დაუმთავრდება, თუ ამერიკა რამენაირად არ დამატებით არ გაუგზავნის“.

როგორც მეთიუკამინსკი წერს გაზეთ „პოლიტიკოში“, „ვლადიმერ პუტინი თვლის, რომ ამორალური დასავლეთი თავისთავად დაიშლება“.

ამერიკელი და ევროპელი ბევრი ოფიციალური პირი, უკრაინის მომხრეების ჩათვლით, თვლიან, რომ დღეს ერთადერთ რეალისტურ მიდგომად საომარი სიტუაციის მოლაპარაკებით დარეგულირება წარმოადგენს, მაგრამ დარეგულირება გარდაუვალი კრახის შიშით და დარეგულირება ჩიხში შესვლის გამო - ეს ერთიდაიგივე არ არის.

წყარო: https://www.nytimes.com/2023/12/13/briefing/ukraine-war-russia-biden.html

 

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.