,
„პატიმრების გაცვლის ფაქტით დადასტურდა, რომ მოსკოვს და ვაშინგტონს სენსიტიურ საკითხებზე ერთმანეთთან დიალოგი შეუძლიათ. კიევში სერიოზულად განერვიულდნენ - ვაითუ რუსეთმა და დასავლეთმა უკრაინაში ომის დასრულებაზე ისე მოილაპარაკონ, რომ ვოლოდიმირ ზელენსკის არაფერი არ ჰკითხონ, - ნათქვამია ამერიკულ გაზეთ „ვაშინგტონ პოსტში“ (The Washington Post) გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „უკრაინა თვალს ყურადღებით ადევნებს: პატიმრების გაცვლა მოწმობს, რომ მოსკოვსა და ვაშინგტონს მოლაპარაკება შეუძლიათ“ (ავტორი - დევიდ სტერნი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
უკრაინელ პოლიტიკოსებს რუსეთსა და დასავლეთს შორის პატიმრების მასშტაბურ გაცვლაში პირდაპირი მონაწილეობა არ მიუღიათ, თუმცა, როგორც კი ეს ფაქტი ცნობილი გახდა, კიევში ზოგიერთები ჩაფიქრდნენ: რას უმზადებს მომხდარი გარიგება უკრაინას რუსეთთან მიმართებით?
ქვეყნის უმაღლეს პირებს, ვოლოდიმირ ზელენსკის ჩათვლით, პატიმრების გაცვლაზე არანაირი კომენტარი არ გაუკეთებიათ, მაგრამ ცხრა ქვეყნის ჩინოვნიკების მონაწილეობით მომზადებული და ჩატარებული გაცვლა კიევში შეუმჩნეველი არ დარჩენილა.
მართალია, კრემლის პრესმდივანმა დიმიტრი პესკოვმა უარყო ვარაუდები, რომ თითქოსდა პატიმრების გაცვლასთან დაკავშირებით გაფორმებულ გარიგებს შეუძლია უკრაინაში ცეცხლის შეწყვეტა გამოიწვიოს, მაგრამ კიევში მაინც შეფიქრიანდნენ, რომ მოკავშირეებს, განსაკუთრებით კი ამერიკის შეერთებულ შტატებს, მოსკოვთან საიდუმლო მოლაპარაკებების დაწყება შეუძლიათ. გასულ ხუთშაბათს უკრაინელმა ჩინოვნიკებმა განაცხადეს, რომ შეახსენებენ პრეზიდენტ ჯო ბაიდენს მისსავე დაპირებას - „არაფერი უკრაინაზე თვითონ უკრაინის თანხმობის გარეშე“.
ვოლოდიმირ ზელენსკის მრჩეველმა მიხეილ პოდოლიაკმა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბრისას განაცხადა, რომ უკრაინა ამჟამად ისეთი ქვეყანა არ არის, რომ მას გვერდი აუარონ რაიმე მოლაპარაკების დაწყებისას ან თავს მოახვიონ რაიმე არასასურველი პირობა ცეცხლის შეწყვეტასთან დაკავშირებით.
„უკრაინის გარეშე თქვენ [აშშ] რუსეთთან ვერანაირად ვერ მოილაპარაკებთ“, - აღნიშნა მიხეილ პოდოლიაკმა გაზეთის კორესპონდენტთან საუბარში, - ომის ფასი ძალიან მაღალია და თუ ცეცხლის შეწყვეტის პირობებზე უკრაინის გარეშე მოილაპარაკებენ, ასეთი გარიგება ტრაგედია იქნება არამარტო უკრაინელი ხალხისათვის“.
უკრაინელებმა კარგად იციან, რომ მათი ქვეყანა მხოლოდ დასავლეთის ფულის, იარაღისა და სამხედრო ტექნიკის ხარჯზე არსებობს. და თუ ამ სასიცოცხლო არტერიებიდან ერთი მაინც გადაიკეტება, ქვეყანა დიდ უბედურებაში აღმოჩნდება. ამ მიზეზით ცნობამ პატიმართა გაცვლის თაობაზე, რომელსაც წინ მრავალთვიანი საიდუმლო მოლაპარაკება უძღოდა ვაშინგტონსა და მოსკოვს შორის, უკრაინელები შეაშფოთა. „გაჩნდა არასასიამოვნო შეგრძნება, რომ მსგავსი ფარული გარიგებები შეიძლება ტენდენციად იქცეს“, - თქვა კიევის მერმა ვიტალი კლიჩკომ და დაამატა, რომ „ყოველგვარი მოლაპარაკება უკრაინის ბედზე უკრაინისავე პოზიციებთან უნდა იყოს შეთანხმებული“.
ისტორია გვასწავლის, რომ კიევს შეშფოთების მიზეზი ნამდვილად აქვს - იყო შემთხვევები, რომ უკრაინას კომპრომისებზე წასვლას აიძულებდნენ. გავიხსენოთ: ცხრა წლის წინათ, როცა რუსეთთან კონფლიქტი ის-ის იყო ღვივდებოდა, საფრანგეთისა და გერმანიის იმდროინდელმა ლიდერებმა ფრანსუა ოლანდმა და ანგელა მერკელმა უკრაინის პრეზიდენტს პეტრო პოროშენკოს უბიძგეს, რომ ხელი მოეწერა მინსკის შეთანხმებებისათვის ცეცხლის შეწყვეტის თაობაზე, უკრაინისათვის უკიდურესად წამგებიანი პირობებით. დოკუმენტების მიხედვით, რუსეთი გარანტის სახით კი არ გამოდიოდა, არამედ კონფლიქტის უშუალო მონაწილის სტატუსით, რის შედეგადაც კრემლმა თავისი ინტერესები განახორციელა - კონფლიქტი მცდარი გაგებით წარმოადგინა - როგორც დავა უკრაინასა და მის ორ სეპარატისტულ რეგიონს შორის, რომლებიც სინამდვილეში მოსკოვის ბრძანებებს და მითითებებს ასრულებდნენ.
მინსკის შეთანხმებების მოთხოვნები შეუსრულებელი დარჩა, რადგან უკრაინისა და რუსეთის პოზიციები დოკუმენტის დებულებების მიმართ ერთმანეთს დაშორდნენ.
პატიმრების გაცვლა რომ საერთო სურათში „ჩავწეროთ“ (და რომ გაუმართლებლად არ გაჩნდეს მოლოდინი სამშვიდობო მოლაპარაკებებთან დაკავშირებით) ავღნიშნავთ, რომ კიევმა და მოსკოვმა მსგავსი გარიგებები თვითონაც ბევრჯერ განახორციელეს - ერთმანეთთან სამხედრო ტყვეები გაცვალეს. თუმცა ასეთ გაცვლებს, როგორც უკრაინელები თვლიან, მხოლოდ ვიწრო მნიშვნელობა აქვს, შეზღუდული სარგებლიანობით და არანაირად არ ამზადებს ნიადაგს სამშვიდობო მოლაპარაკებისათვის.
უკრაინელმა ჩინოვნიკმა, რომელიც, საკითხის დელიკატურობის გამო, ანონიმურობის დაცვით ესაუბრებოდა „ვაშინგტონ პოსტის“ ჟურნალისტს, აღნიშნა, რომ ტყვეთა წარმატებული გაცვლა არ გულისხმობს დიალოგისათვის მზადებას საომარი მოქმედებების შეწყვეტაზე. ამასთან, მან ხაზი გაუსვა, რომ უკრაინა ღია რჩება ისეთი სამართლიანი სამშვიდობო მოლაპარაკებებისათვის, რომელიც საერთაშორისო სამართლის ნორმებს და პრინციპებს შეესაბამება. „ჩვენ არაერთხელ გვისაუბრია რუსებთან სამხედრო ტყვეების გაცვლაზე და წარმატებითაც - ათასობით ადამიანმა თავისუფლება მიიღო, მაგრამ ეს ჩვენ ჯერ კიდევ არ გვიბიძგებს სამშვიდობო მოლაპარაკებისაკენ“, - ხაზი გაუსვა ჩინოვნიკმა.
სხვა მოსაუბრეების თქმით, როცა პოლიტპატიმრები (ოპოზიციონერები - დასავლეთის აზრით) ნამდვილ დამნაშავეებზე და ჯაშუშებზე (უსამართლოდ დასჯილებზე - რუსეთის აზრით) იცვლებიან, დასავლეთი მოსკოვს დამატებით სტიმულს უქმნის, რომ რუსეთის სპეცსამსახურებმა ცრუ ბრალდებებით კიდევ დააკავონ და გაასამართლონ უდანაშაულო ადამიანები.
„რუსეთი, უკანონოდ დაკავებული უდანაშაულო ადამიანების გაცვლის დროს, თავისთან იბრუნებს ნამდვილ დამნაშავეებს - ჯაშუშებს და პოლიტიკურ მკვლელებს, რომლებიც ისევ მალე დაიწყებენ დასავლეთის წინააღმდეგ მიმართულ საქმიანობას“, - წერს სოციალურ ქსელში სამოქალაქო საზოგადოების რუსი აქტივისტი ელენე გალშკა, - ეს არანაირ „კეთილი ნების“ ჟესტს არ წარმოადგენს, არამედ ისეთი დამნაშავეების გათავისუფლებაა, რომლებიც სახელმწიფო ტერორიზმს ემსახურებიან“.
მართალია, ვლადიმერ პუტინმა პატიმრების გაცვა რუსეთის დიპლომატიურ გამარჯვებად შეაფასა, მაგრამ უკრაინელების მტკიცებით, რუსეთის პრეზიდენტი ვერ შეძლებს ზეწოლის მოხდენას და უკრაინას ვერ დააძალებს უარი თქვას თავისუფალ, დემოკრატიურ მომავალზე ევროკავშირის შემადგენლობაში.
ზოგიერთმა უკრაინელმა ჩინოვნიკმა პატიმრების გაცვლაში წარსულში დაბრუნება დაინახა: „იქმნება ისეთი შთაბეჭდილება, რომ ხდება ცივი ომის დროინდელი მოქმედებების გამეორება, როცა დისიდენტები ჯაშუშებზე იცვლებოდნენ“, - განაცხადა ამერიკელ ჟურნალისტთან საუბარში ერთ-ერთმა ანონიმმა მაღალჩინოსანმა, რომელსაც იმავდროულად არავითარი შეშფოთება არ გამოუხატავს იმის გამო, რომ შესაძლოა დასავლელი ოფიციალური პირები დათანხმდნენ დათმობებს უკრაინის მხარდაჭერის საკითხში.
„მოლაპარაკებები მუდმივად მიმდინარეობს, თვით ყველაზე უარეს მომენტებშიც, - თქვა მაღალჩინოსანმა, - და მადლობა ღმერთს, რომ არ წყდება. უფრო უარესი სიტუაცია იქნებოდა იმ შემთხვევაში, როცა მოლაპარაკება არ იქნებოდა. ასეთ შემთხვევაში მხარეები, უბრალოდ, ბირთვულ დარტყმებზე გადავიდოდნენ“.
წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/08/02/ukraine-russia-prisoner-swap-war/
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
