USD 2.7067
EUR 3.1230
RUB 3.3103
თბილისი
«The Daily Telegraph»: „პუტინმა უკრაინის დამარცხების შანსი ხელიდან გაუშვა“
თარიღი:  266

ბრიტანულ გაზეთ „დეილი ტელეგრაფის“ (The Daily Telegraph) 12 ივნისის ნომერში გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „პუტინმა უკრაინის დამარცხების შანსი ხელიდან გაუშვა“ (ავტორი - ფრენსის დირნლი, რედაქტორის თანაშემწე). „მოსკოვს ჰქონდა კრიტიკული დრო, რომ კიევისათვის მიმდინარე წელს გამანადგურებელი დარტყმა მიეყენებინა, მაგრამ აშშ-ის წყალობით კრემლმა ეს ვერ მოახერხა“, - ნათქვამია პუბლიკაციაში.

გთავაზობთ სტატიას მცირე შემოკლებით:

ცაში ავიაგამანადგურებლები დაფრინავენ, მიწაზე არტილერია ქუხს. ისმის ადამიანთა ემოციური შეძახილები. ეს უკრაინა არ არის, ეს საფრანგეთია, ნორმანდია, სადაც მეორე მსოფლიო ომის დროს მოკავშირეთა ჯარების გადმოსხმის („დღე „დ“) 80 წლისთავის აღსანიშნავად, საზეიმო ღონისძიება მიმდინარეობს. თუმცა სტუმრები უკრაინასაც არ ივიწყებენ:  „უკრაინაში ტირანია შეჭრილი, რომელიც მსოფლიო ბატონობაზე ოცნებობს... ჩვენ ქედს ვერ მოვიხრით ხულიგანი დიქტატორების წინაშე, რაც, უბრალოდ, წარმოუდგენელია. ასე რომ მოვქცეულიყავით, ეს იმას დაემსგავსებოდა, რომ ჩვენ დავივიწყეთ ის, რაც ამ ქვიშიან ნაპირზე ხდებოდა“, - ამბობს აშშ-ის პრეზიდენტი ჯო ბაიდენი სიტყვით გამოსვლისას.

შესაძლოა ჯო ბაიდენის სიტყვას, მისი პოლიტიკური წინამორბედის აბრაამ ლინკოლნის გამოსვლისაგან განსხვავებით, რომელიც მან 1863 წელს გეტისბერგის ბრძოლის შემდეგ წარმოსთქვა, პოეტურობა აკლია, მაგრამ მასში მკაფიოდაა აღნიშნული: ებრძვის რა რუსეთს,  კიევმა თავის მხრებზე დაიდო დასავლური ფასეულობების ტვირთი და მას ღირსებით ატარებს.

ბოლო დროს მომხდარი ამბები ერთ გასაოცარ ჭეშმარიტებას აჩვენებს: ვლადიმერ პუტინმა, შესაძლოა, ხელიდან გაუშვა გადამწყვეტი გამარჯვების მოპოვების შანსი აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნების წინ, რომელიც ნოემბერში უნდა ჩატარდეს. კრემლმა ვერ მოახერხა ხარკოვის ოლქში დასახული მიზნის მიღწევა, და ამ დროს ჯო ბაიდენმა ნება დართო უკრაინის პრეზიდენტს გამოიყენოს თანამედროვე ამერიკული რაკეტები რუსეთის ტერიტორიაზე განლაგებული სამხედრო ობიექტების გასანადგურებლად. ამ ნებართვამ კიევს უდიდესი დივიდენდები მოუტანა. უკრაინის არმიამ უკვე განახორციელა რამდენიმე ავია- და სარაკეტო შეტევა-თავდასხმები რუსეთის ტერიტორიაზე დისლოცირებული საზღვაო და ავიაბაზების წინააღმდეგ.

რასაკვირველია, ცალკე აღებული, არცერთი ეს შეტევა სტრატეგიულ სიტუაციას არ ცვლის, მაგრამ  რუსეთის არმიის საწყობებზე ხშირი დარტყმები, მათ შორის გასულ კვირაში, რომლის შედეგად 540 მილიონი დოლარის ნავთობის მარაგი განადგურდა, იმას ნიშნავს, რომ ლოჯისტიკის თვალსაზრისით, უკრაინამ შემობრუნებით მომენტს მიაღწია: კიევის არმიას უკვე მოსკოვის ჯარები ვეღარ დასძლევენ.

რუსეთის ტერიტორიაზე კონკრეტული დარტყმების განხორციელების მიზნით აშშ-ის მიერ გაცემულ ნებართვასთან ერთად, კიდევ ერთ საკვანძო ფაქტორად ითვლება ის, რომ კონგრესის მიერ დამტკიცებული დახმარების კანონის შესაბამისად, ფრონტს უკვე რეგულარულად მიეწოდება საბრძოლო მასალები. მართალია, ამ მხრივ სიტუაცია ჯერ კიდევ არასახარბიელოა, მაგრამ ისეთი დრო უკვე აღარ არის, როცა უკრაინელი ჯარისკაცები სასოწარკვეთილ მდგომარეობაში იყვნენ ჩავარდნილნი. სიტუაცია სასიკეთოდ იცვლება. ჩეხეთის გეგმა მილიონნახევარი საარტილერიო ჭურვის შესყიდვის თაობაზე წარმატებით, სწრაფი ტემპით რეალიზდება.

მოკლედ რომ ვთქვათ, ის კრიტიკული პერიოდი, როცა მოსკოვი კიევის მიმართ სრულ უპირატესობას ფლობდა საბრძოლო მასალების, ტექნიკისა და შეიარაღების რაოდენობის თვალსაზრისით, წარსულში დარჩა. კრემლმა დრო აშკარად ხელიდან გაუშვა და შანსით ვერ ისარგებლა, რაც ვლადიმერ პუტინს ძალიან ძვირად დაუჯდება - აშშ-ის საპრეზიდენტო არცევნების მოახლოების კვალობაზე. ვლადიმერ პუტინს მაისში გამიზნული ჰქონდა, რომ სანამ ამერიკაში არჩევნები დაიწყებოდა, მას ხარკოვის ოლქში რაც შეიძლება მეტი ტერიტორია დაეკავებინა, რომ ჯო ბაიდენი უხერხულ სიტუაციაში ჩაეგდო და ის, ვინც თეთრ სახლში მას შეცვლიდა, კიევი სამშვიდობო მოლაპარაკების დაწყებაზე აეძულებინა.

ამის ნაცვლად რუსეთის პრეზიდენტი უკრაინის მიერ გამაგრებული ფრონტის ხაზის წინაშე აღმოჩნდა. როგორც ნორმანდიაში ჯო ბაიდენმა განაცხადა, ორწლიან ომში კრემლმა უკვე დაკარგა 350 ათასი ჯარისკაცი (შედარებისათვის: ავღანეთში 10-წლიანი ყოფნის დროს 50 ათასი საბჭოთა სამხედრო მოსამსახურე დაიღუპა. ასეთმა დანაკარგებმა სსრკ-ის დაშლა დააჩქარა).

ამიტომაც დადგა დრო, რომ უკრაინის ორწლიანი საომარი მოქმედებების გადაფასება მოხდეს, მათ შორის შარშანდელი ზაფხულის წარუმატებელი კონტრშეტევისაც. რუსეთი თანდათან სუსტდება, უკრაინის თავდაცვა კი სულ უფრო მაღალეფექტური ხდება, რაც ნიშნავს პოტენციალს სამომავლო გამარჯვებისათვის.

რა თქმა უნდა, ჯერ ვერ ვიტყვით, რომ ომი უკვე მოგებულია. უკრაინას ჯერ კიდევ ბევრი რამ აკლია გამარჯვებისთვის, მათ შორის დასავლური იარაღით მომარაგებისა და მხარდაჭერის  უკმარისობა. მაგრამ მხარდაჭერა მაინც არის -  მიუხედავად იმისა, რომ უკრაინის დანაკარგები ბევრად აღემატება ნორმანდიაში, ამერიკელთა სასაფლაოზე მდგარ 10 ათას ჯვარს, ალბათ, ათჯერ მაინც. უკრაინა დგას - ისევე როგორც ის ამერიკელი ჯარისკაცები, რომლებიც იმ საბედისწერო დღეს, 80 წლის წინათ, ნორმანდიაში გადმოსხდნენ, მედგრად იდგნენ და საბოლოო ჯამში გაიმარჯვეს კიდეც.

წყარო: https://www.telegraph.co.uk/news/2024/06/11/putin-has-missed-his-chance-to-crush-ukraine/

 

ანალიტიკა
კრემლს ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - გიორგი კობერიძე
დღევანდელი რუსული ბეჭდური პრესა ივლისის თვეში ეკონომიკური ვითარების დამძიმებაზე საუბრობს - რაც რუსეთის დახურული სისტემის პირობებში საკმაოდ იშვიათი მოვლენაა. გაზეთები აღნიშნავენ, რომ: საშუალოდ 12%-ით მოხდა რუსეთში კომუნალურები გადასახადების ზრდა. გაძვირდა პურის ფასიც, არადა ხორბლის ფასი გაიაფდა. მშენებლობის ბიზნესი დაეცა და ქარხნები იხურება.
 
მიზეზი? მუშახელის კატასტროფული დეფიციტი ბაზარზე, რასაც ადამიანური რესურსების კლების ხარჯზე ემატება მოთხოვნის ბუნებრივი შემცირება - რუსების ნაწილი ფრონტზე კვდება, ნაწილი კი ქვეყნიდან გარბის. დარჩენილი კვალიფიციური მუშახელი კი სამხედრო ინდუსტრიაშია მობილიზებული. იაფ ხორბალს რუსეთი თავის მოკავშირეებს საბითუმო ფასებში ყიდის, ხოლო ბაზარზე შემოსავლის შესანარჩუნებლად კრემლთან დაახლოებული პურის მსხვილი მეწარმეები მის ფასს ზრდიან.
 
ამას კი ემატება სანქციები. დღეს ევროპის მხრიდან სანქციების მე-18 პაკეტი დამტკიცდა, რომელიც რუსეთის ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიას ურტყამს. 47.6 დოლარი - ესაა ის თანხა, რომელზე ძვირადაც ნავთობს არ შეიძენს ევროკავშირი და ბრიტანეთი რუსეთისაგან, რომელსაც გათვლა 60 დოლარზე ჰქონდა. კრემლს რომ მყარი მოგება ჰქონდეს 70 დოლარად უნდა ჰყიდდეს ბარელს. სანქციების მიხედვით ნორდ სტრიმების გაზსადენები აღარ ამუშავდება. ამას ემატება რუსულ ჩრდილოვან ფლოტზე დევნაც, რომელიც სხვა ქვეყნების დროშის ქვეშ მცურავი ხომალდების დახმარებით ცდილობდა რუსული ნავთობის ევროპაში გაყიდვას და სანქციების გვერდის ავლას.
 
ამ ფონზე მნიშვნელოვანია ისიც, რომ რუსეთში ტოტალიტარული მმართველობა კიდევ უფრო უჭერს მოსახლეობას: ქვეყანაში 5500 აკრძალული საიტი, მუსიკა, საინფორმაციო საშუალება, კოდური სიტყვა, ფილმი და გამოთქმაა, რისი მოძიებაცა და ნახვაც არ შეიძლება, მათ შორის არც VPN-ის გამოყენებით. თუ ნახავ ჯერ დაგაჯარიმებენ, შემდეგ ჯერზე კი პასუხისგებაში მისცემენ შენს თავს.
 
მზარდი ინფლაციისა და ძირითადი რესურსების სამხედრო წარმოებასა თუ ფრონტზე მობილიზების ფონზე ეკონომიკური პერსპექტივა კარგად არ გამოიყურება. არსებობს ვარაუდი, რომ გვიანი შემოდგომიდან რუსეთი კიდევ უფრო მეტი ბანკნოტების დაბეჭდვას აპირებს.
 
მუშახელის დეფიციტის ფონზე ინდური პრესა საუბრობდა პოტენციურ გეგმაზე, რომლის მიხედვითაც რუსეთი წლის ბოლომდე მილიონი ინდოელი მუშახელის რეკრუტირებას აპირებს, თუმცა ამ ამბავმა რუსეთში დადებითი რეაქცია არ გამოიწვია, რის გამოც რუსეთის შრომის მინისტრმა აღნიშნული ინფორმაცია უარყო. მიუხედავად ამისა, მარტო წელს რუსეთში 71,817 ინდოეთის მოქალაქეზე გაიცა ოფიციალური სამუშაო ნებართვა. ეს რაც ლეგალურად ჩანს, და რაც არა ის კიდევ სხვაა. ინდოელების გარდა რუსეთში დიდი რაოდენობით არიან შუა აზიელები და ჩინელები.
 
ამ ვითარებაში ფრონტზე რუსეთის ვითარება არასახარბიელოა. დონეცკის მონაკვეთზე მომარაგების გზას უკვე ეწოდა "სიკვდილის ხაზი", სადაც უკრაინული დრონები ყველაფერს ბომბავენ რაც კი გადაადგილდება. მიუხედავად ამისა, რუსეთი არ წყვეტს ცოცხალი ძალის მობილიზებას და დონეცკის ოლქის დასავლეთ ნაწილში, პოკროვსკის სექტორზე დაწოლას. რუსეთის მხრიდან ყველა გათვლა ისეთი იყო, რომ პოკროვკი ჯერ 2024 წლის ბოლომდე უნდა აეღოთ, შემდეგ 2025 წლის მარტამდე, ახალი თარიღი 2025 წლის 9 მაისი იყო, შემდეგ კი ამ სექტორზე დაწყებული შეტევის ერთი წლის თავი, ანუ ივლისი. მაგრამ ერთი წლის თავზე რუსები ჯერ კიდევ არ არიან ქალაქის ფარგლებში შესულები. ზოგადად პოკროვკისაკენ გაჭრას რუსები 2024 წლის თებერვლიდან ცდილობენ, ავდიივკას დაცემის შემდეგ.
 
დასავლური მედია ამბობს, რომ რუსული ზაფხულის შეტევის მხოლოდ პირველი ფაზა ვიხილეთ ჯერ და რომ მეორე ფაზა ჯერ კიდევ წინააო. ისინი 150 ათას დამატებით რუს, კორეელ და სხვა ქვეყნებიდან დაქირავებულ სამხედროებზე საუბრობენ და ახალი მიმართულებით გაჭრას არ გამორიცხავენ, ან ძველ სექტორებზე მათ გადანაწილებასა და უკრაინულ პოზიციებზე დაწოლის გაძლიერებას.
 
კრემლი ტრამპის მიერ მიცემულ 50 დღიან ვადას მაქსიმალური შეტევისათვის გამოიყენებს და ამაში უცნაური არაფერია. მთავარია რამხელა იქნება მსხვერპლი და გამოფიტვა. როგორც ამერიკის სახელმწიფო მდივანმა აღნიშნა, მხოლოდ წელს რუსეთს 100 ათასი მოკლული ჰყავს. მან ხაზი გაუსვა ფაქტს, რომ საუბარია მოკლულ სამხედროებზე და არა დაჭრილებზე, დაშავებულებზე ან ტყვეებზე. რუსეთი წლებია იმით პოზიციონირებს, რომ თითქოს ბოლო სამხედრომდე და ბოლო საკვებამდე შეუძლია იომოს. ასეთი რამ არცერთ სახელმწიფოს არ შეუძლია, მაგრამ კრემლს რომ ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - ეს უკვე ვნახეთ. და ისიც ნათელია, რომ ახლა ომს სერიოზული გამოფიტვის სახე აქვს მიღებული, რის გამოც დამატებითი მოთამაშეებისა და სახელმწიფოების ირიბი ჩართვა კიდევ უფრო მზარდია.
 
პუტინმა ისიც კარგად იცის, რომ ომის შეწყვეტა სხვა მიზეზითაცაა საშიში - ამდენი სამხედროსა და ციხეებიდან გამოსული, თუ მობილიზებული კრიმინალის რესოციალიზაცია ძალიან რთული იქნება, მით უფრო გართულებული ეკონომიკური ვითარებიდან გამომდინარე. თუმცა ყველაფერს აქვს თავისი ზედა ზღვარი - ეკონომიკის გამძლეობასაც, მსხვერპლის რაოდენობასაც და გამარჯვების რწმენასაც.
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.