,
უკრაინა დათანხმდა ცეცხლის დროებით შეწყვეტის წინადადებაზე, რომლის შემდეგ აშშ-მა განაახლა უკრაინისათვის სამხედრო დახმარება და სადაზვერვო მონაცემების გადაცემა, - ნათქვამია ბრიტანულ გაზეთ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „უკრაინის დიდი გამარჯვება? სინამდვილეში საქმე უფრო რთულადაა: საეჭვოა, რომ რუსეთი ცეცხლის შეწყვეტას დათანხმდეს“ (ავტორი - დევიდ ბლერი). „რა მოხდება, თუ კრემლი უარს იტყვის ტრამპ-ზელენსკის გარიგების შესრულებაზე? აშშ-ის პრეზიდენტი ფრიად უხერხულ სიტუაციაში შეიძლება აღმოჩნდეს“, - ასეთია პუბლიკაციაში გამოხატული ვარაუდი.
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
ვლადიმერ პუტინს არ სურს ცეცხლის შეწყვეტა ისეთი პირობით, რომ აშშ-მა უკრაინას იარაღით დახმარება და სადაზვერვო მონაცემების მიწოდება აღუდგინოს. როგორი იქნება მისი პასუხი? მოემზადეთ კრემლის მზაკვრობის ახალი გამოვლენისათვის.
შეერთებული შტატები თითქოსდა თითების ერთი გატკაცუნებით უკრაინიდან რუსეთზე გადაერთო.
სახელმწიფო მდვანმა მარიო რუბიომ განაცხადა, რომ უკრაინამ მზადყოფნა გამოხატა ცეცხლის 30-დღიანი შეწყვეტის წინადადებაზე და ხაზი გაუსვა, რომ „ბურთი უკვე რუსეთის მხარესაა“. მან ეს განცხადება გააკეთა სულ რაღაც 11 დღის შემდეგ იმ მომენტიდან, როცა ვოლოდიმირ ზელენსკი სამარცხვინოდ გააგდეს თეთრი სახლიდან, შემდეგ კი შეუწყვიტეს სამხედრო დახმარება და სადაზვერვო მონაცემების გადაცემა - ამით განგებ იქნა გაზრდილი მისი მოწყვლადობის დონე: „თუ არ დათანხმდები, რასაც გეუბნებით, რუსეთს უჩვენოდ წინააღმდეგობას ვერ გაუწევო“.
დაეთანხმა რა ცეცხლის შეწყვეტას იმ პირობით, რომ რუსეთიც იგივეს გააკეთებს და დაეთანხმა რა მოლაპარაკებას „მტკიცე მშვიდობაზე“, როგორც ჩანს, უკრაინამ საკმარისი გააკეთა იმისათვის, რომ ამერიკამ დაუყონებლივ აღუდგინა დახმარება.
ერთი შეხედვით ისე გამოდის, რომ ჯიდაში გამართულმა მოლაპარაკებამ აშშ-ის პოზიციის შეცვლა გამოიწვია, მაგრამ სინამდვილეში საქმე უფრო რთულადაა.
ატეხილი აჟიოტაჟის მიუხედავად, ვაშინგტონი, როგორც ჩანს, იმ გეგმის მიხედვით მოქმედებს, რომელიც გასულ წელს გენერალმა კიტ კელოგმა გამოაქვეყნა, დონალდ ტრამპის ამჟამინდელმა სპეცწარმომადგენელმა უკრაინის საკითხებში.
გენერლის გეგმა მოკლედ ასე ჟღერს: ვურტყათ უკრაინელებს, სანამ ისინი ცეცხლის შეწყვეტაზე და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე არ დათანხმდებიან, შემდეგ კი ხელები გადავუგრიხოთ რუსეთს, რომ მათაც იგივეს გაკეთება ვაიძულოთ.
მაგრამ დავუშვათ, რომ რუსები იმას არ გააკეთებენ, რასაც მოვთხოვთ. ჩნდება ერთი ძალიან მნიშვნელოვანი კითხვა: როგორ რეაქციას მოახდენს ამერიკა, თუ ვლადიმერ პუტინი, უბრალოდ, უარყოფს ჯიდაში შეთანხმებულ ამერიკულ-უკრაინულ წინადადებას?
მართლაცდა, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ კრემლი ცეცხლის შეწყვეტაზე დათანხმდება იმ მომენტში, როცა ვლადიმერ პუტინის ჯარებმა უკრაინის არმია კურსკის ოლქიდან გააგდეს. კრემლს კიდევ ბევრი მიზანი აქვს სესასრულებელი. რუსეთის პრეზიდენტის გათვლებით, რუსებმა უპირატესობა უნდა შეინარჩუნონ, რომ კიევი დათმობებზე აიძულონ ნებისმიერი მოლაპარაკების დროს.
მარკო რუბიოს კი სურს, რომ რუსებმა სრულიად საწინააღმდეგო რამ გააკეთონ - საომარი მოქმედებები შეაჩერონ იმ დროს, როცა წარმატებით უტევენ უკრაინას არმიას, უკან ახევინებენ და ფრონტზე თითქმის ყველგან უპირატესობას ფლობენ.
თუ რუსეთი ნებაყოფლობით არ დათანხმდება ამერიკულ-უკრაინულ ულტიმატუმს, მაშინ ვაშინგტონს მხოლოდ ერთი ვარიანტითღა რჩება, რომელიც კიტ კელოგის გეგმაშია - ზეწოლა მოახდინოს კრემლზე, დაუმატოს რუსეთს ახალი სანქციები, ხოლო უკრაინას სამხედრო დახმარება გაუფართოვოს.
თეთრ სახლს მოუწევს კონგრესის ორივე პალატას მიმართოს უკრაინისათვის სამხედრო დახმარების პაკეტის მისაღებად, რომლის წინააღმდეგ - ყურადღება მიაქციეთ - სულ ახლახან თვითონ დონალდ ტრამპი და მისი ვიცე-პრეზიდენტი ჯეიმს დევიდ ვენსი გამოდიოდნენ.
დონალდ ტრამპს უყვარს ხოლმე არაპროგნოზირებადი და მოულოდნელი ნაბიჯების გადადგმა, მაგრამ ასეთი რამ მისთვისაც კი უჩვეულო პოლიტიკური კულბიტი („საკუთარ თავზე გადახტომა“) იქნებოდა.
შესაძლოა (და უფრო სავარაუდოა), რომ რუსეთი ისეთ სახეს მიიღებს, თითქოსდა აშშ-უკრაინის წინადადებას იღებს და ისე გააკეთებს, რომ ამერიკა უკრაინისადმი დახმარების გაწევას ა არ გააფართოვებს. სხვა სიტყვებით რომ ვათქვათ, კრემლი დაარღვევს ცეცხლის შეწყვეტის რეჟიმს და იპოვის მიზეზს, რომ ამაში ვოლოდიმირ ზელენსკის დაადანაშაულოს
სამწუხაროდ, ვლადიმერ პუტინის მტავარი უპირატესობა გამოიხატება იმით, რომ დონალდ ტრამპი და მისი მხარდამჭერები აშკარად რუსული ყალბი განცხადებებეისა და ნარატივების გავლენის ქვეშ იმყოფებიან.
მაგრამ არ არსებობს არავითარი ეჭვი იმაზე, რომ უკრაინამ მარჯვედ და მოხერხებულად გადადგა დიპლომატიური ნაბიჯები - აშშ-ის ყურადღება რუსეთისაკენ მიმართა და თეთრი სახლი რთული გადაწყვეტილების მიღების აუცილებლობის წინაშე დააყენა.
წყარო:
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
