USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
«The Daily Telegraph» (დიდი ბრიტანეთი): „რუსეთის დრო თითქმის ამოიწურა - კრემლის სტრატეგია კიევის წინააღმდეგ კრიტიკას ვერ უძლებს“
თარიღი:  

„უკრაინის კონტრშეტევა, შეიძლება ისე სწრაფად არ მიმდინარეობს, როგორც ელოდნენ, მაგრამ, ამ შემთხვევაშიც კი, დრო კიევის წინააღმდეგ კი არა, მოსკოვის საზიანოდ მუშაობს“, - ნათქვამია ბრიტანულ გაზეთ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „რუსეთის დრო თითქმის ამოიწურა - კრემლის სტრატეგია კიევის წინააღმდეგ კრიტიკას ვერ უძლებს“ (ავტორი - რიჩარდ კემპი).

„უკრაინის არმიის კონტრშეტევის ოპერაცია ერთი თვის წინ დაიწყო. მძიმე ბრძოლების შედეგები მაინცდამაინც წარმატებული არ არის, თუმცა ტერიტორიის მცირე ნაწილი ხელიდან ხელში გადავიდა. უკრაინის დასავლელი მოკავშირეები - თავიანთი ამომრჩევლებისათვის რომ კიევისადმი გაწეული დახმარების მნიშვნელობა ეჩვენებინათ - წინასწარ განგებ დიდ იმედებს ამყარებდნენ შეტევაზე, თუმცა, რასაკვირველია, იმედებისა და სურვილების დაუყონებლივი დაკმაყოფილება არ მომხდარა, ეს მიუღწეველი იყო.

უკრაინას დასავლეთის მიერ გაწეული ათობით მილიარდიანი დახმარებაც კი არ ჰყოფნის ისეთი დამთრგუნავი ძალის მოსაკრებად, რომელმაც აშშ-სა და მის მოკავშირეებს შესაძლებლობა მისცა სწრაფად გაენადგურებინათ ერაყი 1991 და 2003 წლებში. უკრაინის არმია ამჟამად სასინჯ შეტაკებებს აწყობს, რუსეთის ჯარის პოზიციებში სუსტი ადგილების გამოსავლინებლად. შესაბამისად, ისეთი სწრაფი გარღვევის იმედი არ უნდა გვქონდეს, როგორიც გასულ წელს ხარკოვისა და ხერსონის ოლქებში ვნახეთ. არსებობს იმის შიშიც, რომ თუ ნატოს მიერ აღჭურვილი კიევის ჯარი რუსულ პოზიციებს ვერ გაარღვევს, რუსეთის არმია პირიქით, თვითონ გადავა კონტრშეტევაზე.

როგორც ჩანს, რომ რუსეთის სტრატეგია უკრაინელთა დაქანცვას გულისხმობს - კრემლი იმედოვნებს, რომ მოწინააღმდეგის მოქმედება ისეთი მძლავრი თავდაცვითი ხაზით შეზღუდოს, რომელსაც მრავალი თვეების განმავლობაში ამზადებდა, შემდეგ კი, როცა კიევი წარმატებას ვერ მიაღწევს, პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი შეთანხმების დადებაზე აიძულოს, ან ისევ დაარტყას უკრაინის დასუსტებულ არმიას.

ვლადიმერ პუტინი უპირატესობას, ალბათ, პირველ ვარიანტს მისცემს - იმიტომ, რომ კრემლი სწრაფ გამარჯვებაში დარწმუნებული არ არის: რუსული ჯარი მსხვილმასშტაბიანი სამხედრო ოპერაციის დროს უკრაინულ არმიას ვერ დაამარცხებს. ვლადიმერ პუტინს იმის შიშიც აქვს, რომ დასავლეთი კიევს უფრო ფართოდ დაეხმარება. დღეს იგი შოკშია ჩავარდნილი - მას ნამდვილად არ ეგონა, რომ ამერიკა და ევროპა უკრაინას ასე ფართო მრავალმხრივ მხარდაჭერას აღმოუჩენდა. ეს შიშები აშშ-ის სენატის იმ რეზოლუციითაც ძლიერდება, რომლის თანახმად, თუ რუსეთი უკრაინის წინააღმდეგ ბირთვულ იარაღს გამოიყენებს, ეს ფაქტი განხილული იქნება ნატოზე თავდახმად, რომლის პასუხი წესდების მე-5 მუხლით არის განსაზღვრული.

უკრაინის დაყოვნებული წინსვლა, რომლის დროსაც ჩვენ მძიმე ტექნიკისა და ცოცხალი ძალის დანაკარგების მოწმენი გავხდით, ერთი შეხედვით, ზოგიერთებმა შეიძლება ვლადიმერ პუტინის ნებაზე - ომის გაჭიანურებაზე - თანხმობად აღიქვას, მაგრამ განა რამდენი დრო აქვს რუსეთის პრეზიდენტს რეზერვში, განსაკუთრებით „ვაგნერის“ წარუმატებელი ამბოხების შემდეგ?

ყველაფერი იმას აჩვენებს, რომ ახლა რუსეთის მმართველი რეჟიმი შედარებით ნაკლებად სტაბილურია. განა ვინმე წარმოიდგენდა ჯერ ევგენი პრიგოჟინის ანტისამთოვრობო შეიარაღებულ გამოსვლას, შემდეგ კი იმას, რომ მას წინააღმდეგობას არავინ გაუწევდა? ეს ნიშნავს, რომ რუსეთის არმიის უმაღლეს სარდლობაში ხელისუფლებისადმი არალოიალური დამოკიდებულება არსებობს. სად გაქრა გენერალი სერგეი სუროვიკინი, რომელიც ევგენი პრიგოჯინის მომხრეა? რაც უფრო მეტ ხანს გრძელდება ომი რუსეთისათვის აშკარა წარუმატებლობის ფონზე, მით უფრო მეტი შანსია რეჟიმი შეიცვალოს.

რუსეთს შეიძლება ახალწვეულების შეუზღუდავი რეზერვი ჰქონდეს, მაგრამ მას არ შეიძლება ჰქონდეს საბრძოლო მასალების განუსაზღვრელი მარაგი. კრემლმა ძლივ-ძლივობით შეძლო მობილიზებულების აღჭურვა, თუმცა ძალიან დიდი პრობლმები აქვს მძიმე სამხედრო ტექნიკის, რაკეტებისა და საბრძოლო მასალების წარმოებაში. ამიტომაც რუსეთი ეძებს ისეთ ქვეყნებს, რომლებიც მისი სამხედრო მანქანის „მკვებავი“ გახდება, ვთქვათ, სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა. თუმცა დღეის მდგომარეობით, ყველაზე მეტ იარაღს რუსეთს აიათოლების ირანი აწოდებს.

ჩინეთსაც აქვს შესაძლებლობა რუსეთს „მაშველი რგოლი“ გადაუგდოს. რუსეთის გამარჯვება დასავლეთზე, ჩინეთის ინტერესებში შედის, მაგრამ „ცისქვეშეთს“ ისეთი რუსეთის ხილვა ჭირდება, რომელიც ომიდან დასუსტებული გამოვა და პეკინი მასზე დომინირებას განახორციელებს. თუ ვინმე ფიქრობს იმას, რომ ჩინეთი რუსეთის გამო ამერიკასთან ისედაც დაძაბულ სიტუაციას კიდევ უფრო მეტად გაამძაფრებს, ის ძალიან სცდება. ამიტომაც ნაკლებად სავარაუდოა, რომ პეკინი მოსკოვს სამხედრო თვალსაზრისით ღიად დაეხმარება.

ნებისმიერ შემთხვევაში, უკრაინას საერთაშორისო მხარდაჭერის მტკიცე საფუძველი აქვს - განსაკუთრებით ახლა, როცა ჩინეთი თავშეკავებას ავლენს რუსეთის იარაღით მომარაგების საკითხში. დასავლეთის სამხედრო-სამრეწველო კომპლექსი, თუ ის სრული პოტენციალით ამოქმედდება, რუსეთის შესაძლებლობებს მთლიანად გადასწონის. კიდევ ერთი მომენტი: იმ დროს, როცა რუსეთის სავარაუდო მარცხი მხოლოდ მისი მარცხი იქნება და არ განიხილება კრემლის მოკავშირეების მარცხად, უკრაინის შემთხვევაში პირიქითაა - კიევის მარცხი მთელი დასავლეთის, ნატოს მარცხად იქნება აღიარებული. ამიტომ ევროპამ და ამერიკამ ამ ფაქტორს ყურადღება უნდა მიაქციოს.

რა თქმა უნდა, პოლიტიკაში ყველაფერი შეიძლება მოხდეს და სიტუაცია შეიცვალოს, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ აშშ შეწყვეტს თავის მზადყოფნას უკრაინის დასახმარებლად. დღეისათვის დასავლეთის დახმარება იმისთვისაა საკმარისი, რომ რუსეთმა კიდევ რაიმეს ხელში ჩაგდება ვერ შეძლოს, მაგრამ არასაკმარისია იმისათვის, რომ უკრაინამ ოკუპირებული ტერიტორია დაიბრუნოს. ამისათვის აუცილებელია სამხედრო დახმარების მნიშვნელოვანი გაზრდა, აგრეთვე უკომპრომისო ძალისხმევა, რათა მოსკოვისათვის იარაღის მიწოდება შეწყდეს, განსაკუთრებით ირანიდან.

წყარო: https://www.telegraph.co.uk/news/2023/07/03/time-is-no-longer-on-vladimir-putins-side/

 

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.