,
ბრიტანულ გაზეთ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) დაბეჭდილია სტატია-კომენტარი სათაურით „კამალა ჰარისმა აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები „ააფეთქა“: მან შეიძლება გაიმარჯვოს // ჩვენ ვფიქრობდით, რომ პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი გახდებოდა, მაგრამ ის ახლა ჩრდილშია მოქცეული“ (ავტორი - ჯანეთ დეილი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
პოლიტიკა აქტიურ ბიზნესს ჰგავს. დონალდ ტრამპზე განხორციელებული ტერაქტის მცდელობის შემდეგ პრაქტიკულად ყველა ეთანხმებოდა იმ აზრს, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნების შედეგად ქვეყნის მეთაურის პოსტს, დიდი ალბათობით, რესპუბლიკელი კანდიდატი დაიკავებდა. ეს ის დროა, როცა ჯო ბაიდენი ჯერ კიდევ უარზე იყო თავისი კანდიდატურა მოეხსნა. ერთადერთი, რისი იმედიც დემოკრატებს ჰქონდათ, იყო ის, რომ როგორმე კონგრესის ორივე პალატაში არსებულ მდგომარეობას შეინარჩუნებდნენ და საკანონმდებლო ორგანოში თავიანთ ადგილებს არ დაკარგავდნენ, ანუ მარცხი მეტ-ნაკლებად დასაშვები ისტორიული პარამეტრების ფარგლებში მოთავსდებოდა.
და რა მოხდა შემდეგ? დონალდ ტრამპის მაღლა აწეულმა მუშტმა დემოკრატების ყველაზე მინიმალურ იმედებსაც კი ბოლო მოუღო. ვისაც კი ვკითხე ჩემი მეგობრებიდან, რომლებიც დემოკრატების მხარდამჭერები იყვნენ, ყველა სასოწარკვეთით მპასუხობდა: „მორჩა. ტრამპი და რესპუბლიკელები იმარჯვებენ“.
მაგრამ ჩვენ „პოლიტიკური სასწაულის“ მოწმენი გავხდით: დემოკრატიულამ პარტიამ თავი ხელში აიყვანა, „მძინარე“ ჯო უპერსპექტივობაში დაარწმუნა და იძულებული გახადა პრეზიდენტობის რბოლიდან გასულიყო. პრეზიდენტის უუნარობით გამოწვეული საყოველთაო იმედგაცრუების ფონზე, დემოკრატებმა მზერა კამალა ჰარისს მიაპყრეს, რადგან სხვა გზა აღარ რჩებოდა - პარტიას ფატალური ზიანი მიადგებოდა. ასე რომ, „საწყალი“ ვიცე-პრეზიდენტი, რომელიც მანამდეც თავისივე პარტიაში ღია ირონიისა და დაცინვის ობიექტი იყო, უეცრად ახალ პოტენციურ პრეზიდენტად იქნა შერაცხული.
მოვლენები სწრაფად განვითარდა: მუდმივად მომცინარი „არასერიოზული“ კამალა ჰარისი ისეთი სიტყვით გამოვიდა, რომ ყველა მსმენელზე ფურორი მოახდინა. „მე როცა პროფესიონალ პროკურორად ვმუშაობდი, ყველა ჯურის მტაცებლებთან მქონდა საქმე - ისეთებთან, რომლებიც ქალებს ჩაგრავდნენ... ვიჭერდი აფერისტებს, გაიძვერებს, თაღლითებს, რომლებიც წესებს და კანონებს საკუთარი ინტერესებისათვის არღვევდნენ... ასე რომ, მე კარგად ვიცნობ დონალდ ტრამპის მსგავს ტიპებს“. აი, ამ ერთი ფრაზით კამალა ჰარისმა წინასაარჩევნო კამპანიის მსვლელობა დემოკრატების სასარგებლოდ შეცვალა. ახლა იგი უნებისყოფო ვიცე-პრეზიდენტი კი არ იყო, არამედ მრისხანე პროკურორი, რომელიც კანონის უზენაესობას იცავდა იმ დამნაშავედ აღიარებული კანდიდატისაგან, რომელიც ამერიკულ თემიდას დასცინოდა.
დონალდ ტრამპი და მისი გუნდი პირდაპირ „ჭკუიდან გადავიდა“: ყველა მათი მოლოდინი, იმედი და რწმენა ერთ წამში საფრთხის ქვეშ დადგა. რაღაც მომენტში დონალდ ტრამპიც კი შიშმა შეიპყრო - მან მოითხოვა, რომ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს ჯო ბაიდენთან პაექრობაში დახარჯული თანხები ანაზღაურებილყო (იმ მოტივით, რომ რადგან დემოკრატები კანდიდატს ცვლიან, მას ისევ ხელახლა მოუწევს თანხების დახარჯვა, ახლა უკვე კამალას წინააღმდეგ). ყველაზე კატასტროფული კი ჯეიმს დევიდ ვენსის ვიცე-პრეზიდენტად წამოყენების ფაქტი გამოდგა: მისმა გამონათქვამებმა და რიტორიკამ ფერადკანიანი ქალების მიმართ რესპუბლიკელ კანდიდატს მხარდამჭერები დაუფრთხო - ისინიც კი, რომლებიც ექს-პრეზიდენტის მიმართ ერთგულებას მტკიცედ გამოხატავდნენ.
ამ მხრივ უფრო მეტად საკუთარი თავი თვითონ დონალდ ტრამპმა დაიზიანა: რასობრივ პრობლემაზე (ანუ კამალა ჰარისზე) აქცენტის გადასატანად მან ორი ფერადკანიანი ჟურნალისტი დაიქირავა, რომლებმაც დემოკრატების რჩეულ ქალზე იერიში მიიტანეს და შეურაცხმყოფელი ფრაზები გამოიყენეს. მათი თქმით, კამალა ჰარისი თავის თავს მუდამ „ინდური წარმომავლობის მქონედ პიროვნებას“ წარმოსახავდა და მხოლოდ მაშინ დაიწყო სიტყვა „ფერადკანიანის“ ხმარება, როცა ჯო ბაიდენმა მას კანდიდატის სტატუსი მიანიჭა. ანუ იმიჯის გაზრდის მიზნით, რათა არჩევნების დროს ფერადკანიანების თვალში უპირატესობა მიეღო. რასაკვირველია, ეს აშკარად ცილისწამებას წარმოადგენს.
რა გამოდის? ვხედავთ თუ არა ჩვენ დღეს ნამდვილ კამალა ჰარისს, იმ მარგინალიზებული ადამიანის ნაცვლად, რომელსაც პრეზიდენტის ოჯახთან დაახლოებულ პიროვნებად თვლიდნენ? თუ მას გამოსვლის ტექსტი „კარგმა სპიჩრაიტერმა“ დაუწერა? ვინ იცის...
რაც უეჭველია, არის ის, რომ ამერიკულ პოლიტიკას სახიფათო მდგომარეობიდან გამოსვლის შესაძლებლობა მიეცა, რომლის დროსაც დიდი ალბათობა იყო უკვე ჩასახული სიძულვილი და განხეთქილება გაღვივებულიყო. ახლა უკვე არის რეალური შანსი იმისა, რაც ერთი თვის წინათ ყველას წარმოუდგენლად ეჩვენებოდა: დემოკრატები კვლავ მოიპოვებენ თეთრ სახლში ყოფნის უფლებას და ისტორიაში იმით შევლენ, რომ პრეზიდენტად, პირველად აშშ-ის ისტორიაში, მათი კანდიდატი - ქალი იქნება არჩეული, თანაც ფერადკანიანი - ორი ეთნიკური ჯგუფის (ინდოელების და იამაიკელი აფრიკელების) წარმომადგენელი. რა თქმა უნდა, ეს კონცეფცია დონალდ ტრამპისათვის გაუგებარია.
სხვათა შორის, მსგავსი ტენდენცია შეინიშნება დიდ ბრიტანეთშიც: რომ არაფერი ვთქვათ აწ უკვე ყოფილ პრემიერ რიში სუნაკზე (წარმოშობით ინდოელზე), მინისტრებად ჩვენ ხშირად ვხედავთ აფრიკული წარმოშობის პოლიტიკოსებს - შინაგან საქმეთა ექს-მინისტრს სუელა ბრავერმანს (კენიელი და მავრიკიელი მშობლებით), განსაკუთრებით კი ვაჭრობის ექს-მინისტრს კემი ბეიდენოკს (ნიგერიელი დედ-მამით), რომელიც მთავრობის წევრის თანამდებობაზე ყოფნისას ხისტი ხასიათით და უკომპრომისობით გამოირჩეოდა.
რასაკვირველია, ჩემი მხრიდან შესაძლოა რასისტობა იყოს კამალა ჰარისს და კემი ბეიდენოკს შორის პარალელების გავლება მხოლოდ ეთნიკური წარმომავლობის ნიშნით, მაგრამ გამორიცხული არ არის, რომ ფერადკანიანმა ქალებმა უფრო კარგად იციან გადაულახავი პრობლემების დაძლევა, ანუ ის, რაც თეთრკანიანმა მამაკაცებს არ შეუძლიათ.
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
