USD 2.7067
EUR 3.1230
RUB 3.3103
თბილისი
The Daily Telegraph - „როგორ გავუმკლავდეთ პუტინს: უნდა ვისარგებლოთ ტაქტიკური ბირთვული იარაღით“
თარიღი:  342

ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „როგორ გავუმკლავდეთ პუტინს: უნდა ვისარგებლოთ ტაქტიკური ბირთვული იარაღით“ (ავტორი - ჰემიშ ბრეტონ-გორდონი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

ბრიტანეთის სტრატეგიული ბირთვული ძლიერება ბოლო 70-80 წლის განმავლობაში მშვენივრად ერთმევდა თავს შემკავებელი ფუქნცების შესრულებას და არმაგედონს თავიდან იცილებდა. სტრატეგიული ბირთვული ბალანსი ისეთია, რომ იმ შემთხვევაშიც კი, ჩინეთმა რომ კიდევ უფრო მეტი ბირთვული იარაღი შექმნას, ძალთა თანაფარდობა უახლოეს დროში არ შეიცვლება. ჩვენ შეგვიძლია თავი უსაფრთხოდ ვიგრძნოთ და დარწმუნებული ვიყოთ, რომ დიდი ბრიტანეთის წინააღმდეგ სტრატეგიული დანიშნულების ბირთვულ იარაღს არავინ გამოიყენებს - ქვეყანა, რომელიც ამას გაბედავს, უნდა ელოდოს, რომ თვითონაც განადგურდება. 

მაგრამ ის, რაც თანაფარდობის მიღმა არსებობს, განსაკუთრებით ევროპაში - ეს არის ტაქტიკური ბირთვული იარაღის რაოდენობა. რუსეთს ბევრი აქვს, საფრანგეთსაც აქვს, მაგრამ ცოტა, დიდ ბრიტანეთს კი საერთოდ არ აქვს მსგავსი რამ. გამოდის, რომ ლონდონი არასწორად აღიქვამს ახალი მსოფლიო წესრიგის მოახლოებას და რეალური ძალის მნიშვნელობას ვერ აცნობიერებს?

იარაღის აუცილებელი რაოდენობის არსებობას ნამდვილად აქვს მნიშვნელობა, განსაკუთრებით დიდი ბრიტანეთისათვის - უკრაინის ომის გაკვეთილების გათვალისწინებით. ადოლფ ჰიტლერმა ძალიან გვიან გააცნობიერა ერთი ჭეშმარიტება: თუ მეომარ ქვეყანას არ შეუძლია საჭირო რაოდენობის ტანკების გამოშვება, არ აქვს თვითმფრინავები და არ ჰყავს საჭირო რაოდენობის ცოცხალი ძალა, მაშინ საეჭვოა მან ომში გაიმარჯვოს. მაგრამ როგორ უნდა შეიქმნას ძალის ეფექტი ტანკებისა და მილიონობით ჯარისკაცის გარეშე?

როგორც შოკის მომგვრელად არ უნდა ჟღერდეს, უნდა ვაღიაროთ, რომ ერთადერთი პრაქტიკული გამოსავალი ასეთი სიტუაციიდან არის ტაქტიკური ბირთვული იარაღი ქონა და მისი გამოყენების მუქარა. ჩვენ ეს ცივი ომის დროს კარგად ვიცოდით, 1990 წლამდე დიდი ბრიტანეთს სხვადასხვა ძალისა და დანიშნულების ბირთვული იარაღი ჰქონდა, მაგრამ შემდეგ ჩავთვალეთ, რომ აღარ გვჭირდებოდა და მათი დიდი ნაწილი გავანადგურეთ, მათ შორის ტაქტიკურიც..

მაგრამ დღეს სიტუაცია შეცვლილია. რუსული ურდოები წინ მიიწევენ და უამრავ ტანკს, დრონს და სხვა თანამედროვე იარაღს ფლობენ, რომ  ბრძოლის ველზე გამარჯვებას მიაღწიონ. ჩვენ როცა ასობით ტანკზე ვლაპარაკობთ, რუსებს ათასობით აქვთ. სამწუხაროდ, ჩვენ არ გვაქვს იმდენი საავიაციო თუ სატანკო ქარხანა, რომ ბალანსი უახლოეს ხანში აღვადგინოთ.

ალბათ, ბევრს უჩნდება კითხვა: როგორ უნდა მოვახდინოთ რეაგირება რუსეთის ტაქტიკური ბირთვული იარაღის მუქარებზე, თუ ჩვენ ძია სემი (აშშ) გვერდით აღარ დაგვიდგება? ტაქტიკური ბირთვული იარაღი ნიშნავს, რომ ქვეყანას ისეთი ძალა აქვს, რომელიც მასიურ ეფექტს მოახდენს, ანუ ისეთ შედეგს მოიტანს, რომელსაც ჩვეულებრივი იარაღი ვერ შეძლებს. როგორ და რით გავცემთ პასუხს, თუ რუსეთი, ვტქვათ კონკრეტულად ბალტიისპირეთისა და ევროკავშირის დამაკავშირებელ სუვალკის ვიწრო დერეფანს დაარტყამს? ჩვენ, რასაკვირველია, არ გვინდა არმაგედონის პროვოცირება და სტრატეგიული დანიშნულების მქონე ჩვენი ბირთვული რაკეტებით „ტრაიდენტებით“ მოსკოვს ვერ დავარტყამთ. სავარაუდოდ, ჩვენი სახმელეთო არმიის ქვედანაყოფები დამარცხდებიან, ჩვენ ჩავბარდებით და რუსეთი ბალტიისპირეთს დაიპყრობს, ამ სხვა ქვეყნებსაც ზედ მიაყოლებს..

მოკლედ, კრემლის მიმართ საუკეთესო პასუხი იქნებოდა ტაქტიკური ბირთვული დარტყმის მიყენება, რომელიც პუტინის არმიას ისევე გაანადგურებდა, როგორც რუსები ჩვენსას. ასეთ ვარიანტს ძლიერი შემკავებელი ეფექტი ექნებოდა.

ჩემი სპეციალიზაცია სწორედ ბირთვული იარაღია და ვფიქრობ, ჩვენი მდგომარეობა არცთუ ძალიან ცუდია. ჩვენ შეგვიძლია შესაფერისი ბირთვული საბრძოლო ქობინების წარმოება და მათი დანიშნულების ადგილზე მიტანა უმოკლეს ვადაში.

გასაგებია, რომ ბრიტანული ბირთვული ტაქტიკური იარაღის წარმოების იდეა უეჭველად გამოიწვევს უკმაყოფილებას ჩვენს აკადემიურ ინსტიტუტებში, მაგრამ ჩვენ ყურადღება არ უნდა მივაქციოთ პაციფისტების ცარიელი სიტყვების რახა-რუხს და უნდა დაველოდოთ რუსეთის რეაქციას. ვფიქრობ, შემკავებელი ეფექტი უფრო მეტი იქნება, ვიდრე ის, რომელიც ჩვენი ტანკების უახლოეს მოდელს - ათასობით „ჩელენჯერ-3“-ს შეუძლია, როგორი უპირატესობაც არ უნდა ჰქონდეთ მათ რუსულ ტანკებთან შედარებით .

ვლადიმერ პუტინი პატივს სცემს მოწინააღმდეგის ძალას და სარგებლობს მისი სისუსტით. ბირთვული იარაღი ბრძოლის ველზე ისეთ ძალის დემონსტრირებას ახდენს, რომელიც არცერთ სხვა სახეობის იარაღს არ აქვს. ასე რომ, სანამ ჩემზე ვინმე რაიმე კრიტიკულს იტყვის, მანამ ამაზე დაფიქრდეს.

რედაქციის შენიშვნა: ავტორი ბრიტანეთის არმიის მაღალჩინოსანი ოფიცერია და სამხედრო სამსახურის 23 წლიანი გამოცდილება აქვს. იგი მეთაურობდა ბრიტანულ ბირთვულ ქვედანაყოფს ნატოს სწრაფი რეაგირების ძალებში.

წყარო: https://www.telegraph.co.uk/news/2025/04/16/tactical-nuclear-weapons-uk-vital-against-putin-invasion/

 

 

ანალიტიკა
კრემლს ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - გიორგი კობერიძე
დღევანდელი რუსული ბეჭდური პრესა ივლისის თვეში ეკონომიკური ვითარების დამძიმებაზე საუბრობს - რაც რუსეთის დახურული სისტემის პირობებში საკმაოდ იშვიათი მოვლენაა. გაზეთები აღნიშნავენ, რომ: საშუალოდ 12%-ით მოხდა რუსეთში კომუნალურები გადასახადების ზრდა. გაძვირდა პურის ფასიც, არადა ხორბლის ფასი გაიაფდა. მშენებლობის ბიზნესი დაეცა და ქარხნები იხურება.
 
მიზეზი? მუშახელის კატასტროფული დეფიციტი ბაზარზე, რასაც ადამიანური რესურსების კლების ხარჯზე ემატება მოთხოვნის ბუნებრივი შემცირება - რუსების ნაწილი ფრონტზე კვდება, ნაწილი კი ქვეყნიდან გარბის. დარჩენილი კვალიფიციური მუშახელი კი სამხედრო ინდუსტრიაშია მობილიზებული. იაფ ხორბალს რუსეთი თავის მოკავშირეებს საბითუმო ფასებში ყიდის, ხოლო ბაზარზე შემოსავლის შესანარჩუნებლად კრემლთან დაახლოებული პურის მსხვილი მეწარმეები მის ფასს ზრდიან.
 
ამას კი ემატება სანქციები. დღეს ევროპის მხრიდან სანქციების მე-18 პაკეტი დამტკიცდა, რომელიც რუსეთის ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიას ურტყამს. 47.6 დოლარი - ესაა ის თანხა, რომელზე ძვირადაც ნავთობს არ შეიძენს ევროკავშირი და ბრიტანეთი რუსეთისაგან, რომელსაც გათვლა 60 დოლარზე ჰქონდა. კრემლს რომ მყარი მოგება ჰქონდეს 70 დოლარად უნდა ჰყიდდეს ბარელს. სანქციების მიხედვით ნორდ სტრიმების გაზსადენები აღარ ამუშავდება. ამას ემატება რუსულ ჩრდილოვან ფლოტზე დევნაც, რომელიც სხვა ქვეყნების დროშის ქვეშ მცურავი ხომალდების დახმარებით ცდილობდა რუსული ნავთობის ევროპაში გაყიდვას და სანქციების გვერდის ავლას.
 
ამ ფონზე მნიშვნელოვანია ისიც, რომ რუსეთში ტოტალიტარული მმართველობა კიდევ უფრო უჭერს მოსახლეობას: ქვეყანაში 5500 აკრძალული საიტი, მუსიკა, საინფორმაციო საშუალება, კოდური სიტყვა, ფილმი და გამოთქმაა, რისი მოძიებაცა და ნახვაც არ შეიძლება, მათ შორის არც VPN-ის გამოყენებით. თუ ნახავ ჯერ დაგაჯარიმებენ, შემდეგ ჯერზე კი პასუხისგებაში მისცემენ შენს თავს.
 
მზარდი ინფლაციისა და ძირითადი რესურსების სამხედრო წარმოებასა თუ ფრონტზე მობილიზების ფონზე ეკონომიკური პერსპექტივა კარგად არ გამოიყურება. არსებობს ვარაუდი, რომ გვიანი შემოდგომიდან რუსეთი კიდევ უფრო მეტი ბანკნოტების დაბეჭდვას აპირებს.
 
მუშახელის დეფიციტის ფონზე ინდური პრესა საუბრობდა პოტენციურ გეგმაზე, რომლის მიხედვითაც რუსეთი წლის ბოლომდე მილიონი ინდოელი მუშახელის რეკრუტირებას აპირებს, თუმცა ამ ამბავმა რუსეთში დადებითი რეაქცია არ გამოიწვია, რის გამოც რუსეთის შრომის მინისტრმა აღნიშნული ინფორმაცია უარყო. მიუხედავად ამისა, მარტო წელს რუსეთში 71,817 ინდოეთის მოქალაქეზე გაიცა ოფიციალური სამუშაო ნებართვა. ეს რაც ლეგალურად ჩანს, და რაც არა ის კიდევ სხვაა. ინდოელების გარდა რუსეთში დიდი რაოდენობით არიან შუა აზიელები და ჩინელები.
 
ამ ვითარებაში ფრონტზე რუსეთის ვითარება არასახარბიელოა. დონეცკის მონაკვეთზე მომარაგების გზას უკვე ეწოდა "სიკვდილის ხაზი", სადაც უკრაინული დრონები ყველაფერს ბომბავენ რაც კი გადაადგილდება. მიუხედავად ამისა, რუსეთი არ წყვეტს ცოცხალი ძალის მობილიზებას და დონეცკის ოლქის დასავლეთ ნაწილში, პოკროვსკის სექტორზე დაწოლას. რუსეთის მხრიდან ყველა გათვლა ისეთი იყო, რომ პოკროვკი ჯერ 2024 წლის ბოლომდე უნდა აეღოთ, შემდეგ 2025 წლის მარტამდე, ახალი თარიღი 2025 წლის 9 მაისი იყო, შემდეგ კი ამ სექტორზე დაწყებული შეტევის ერთი წლის თავი, ანუ ივლისი. მაგრამ ერთი წლის თავზე რუსები ჯერ კიდევ არ არიან ქალაქის ფარგლებში შესულები. ზოგადად პოკროვკისაკენ გაჭრას რუსები 2024 წლის თებერვლიდან ცდილობენ, ავდიივკას დაცემის შემდეგ.
 
დასავლური მედია ამბობს, რომ რუსული ზაფხულის შეტევის მხოლოდ პირველი ფაზა ვიხილეთ ჯერ და რომ მეორე ფაზა ჯერ კიდევ წინააო. ისინი 150 ათას დამატებით რუს, კორეელ და სხვა ქვეყნებიდან დაქირავებულ სამხედროებზე საუბრობენ და ახალი მიმართულებით გაჭრას არ გამორიცხავენ, ან ძველ სექტორებზე მათ გადანაწილებასა და უკრაინულ პოზიციებზე დაწოლის გაძლიერებას.
 
კრემლი ტრამპის მიერ მიცემულ 50 დღიან ვადას მაქსიმალური შეტევისათვის გამოიყენებს და ამაში უცნაური არაფერია. მთავარია რამხელა იქნება მსხვერპლი და გამოფიტვა. როგორც ამერიკის სახელმწიფო მდივანმა აღნიშნა, მხოლოდ წელს რუსეთს 100 ათასი მოკლული ჰყავს. მან ხაზი გაუსვა ფაქტს, რომ საუბარია მოკლულ სამხედროებზე და არა დაჭრილებზე, დაშავებულებზე ან ტყვეებზე. რუსეთი წლებია იმით პოზიციონირებს, რომ თითქოს ბოლო სამხედრომდე და ბოლო საკვებამდე შეუძლია იომოს. ასეთი რამ არცერთ სახელმწიფოს არ შეუძლია, მაგრამ კრემლს რომ ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - ეს უკვე ვნახეთ. და ისიც ნათელია, რომ ახლა ომს სერიოზული გამოფიტვის სახე აქვს მიღებული, რის გამოც დამატებითი მოთამაშეებისა და სახელმწიფოების ირიბი ჩართვა კიდევ უფრო მზარდია.
 
პუტინმა ისიც კარგად იცის, რომ ომის შეწყვეტა სხვა მიზეზითაცაა საშიში - ამდენი სამხედროსა და ციხეებიდან გამოსული, თუ მობილიზებული კრიმინალის რესოციალიზაცია ძალიან რთული იქნება, მით უფრო გართულებული ეკონომიკური ვითარებიდან გამომდინარე. თუმცა ყველაფერს აქვს თავისი ზედა ზღვარი - ეკონომიკის გამძლეობასაც, მსხვერპლის რაოდენობასაც და გამარჯვების რწმენასაც.
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.