USD 2.7117
EUR 3.1231
RUB 3.3487
თბილისი
The Daily Telegraph - „რატომ დუმს და არაფერს არ ამბობს დონალდ ტრამპი ჯო ბაიდენის სარაკეტო დარტყმაზე? რაზე ილაპარაკეს წამსვლელმა და მომსვლელმა პრეზიდენტებმა ბუხრის წინ?“
თარიღი:  259

ბრიტანულ გაზეთ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) დაბეჭდილია სტატია სათაურიოთ „რატომ დუმს და არაფერს არ ამბობს დონალდ ტრამპი ჯო ბაიდენის სარაკეტო დარტყმაზე? რაზე ილაპარაკეს წამსვლელმა და მომსვლელმა პრეზიდენტებმა ბუხრის წინ?“ (ავტორი - ჯო ბარნსი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

როცა გასულ კვირას ჯო ბაიდენი და დონალდ ტრამპი თეთრ სახლში ბუხართან საუბრობდნენ, წამსვლელმა [„კოჭლმა იხვმა“] პრეზიდენტმა მომსვლელს ნათლად მიანიშნა, რომ უკრაინის მხარდაჭერა ამერიკის შეერთებული შტატების ინტერესებშია.

„თუ ამერიკა ნებას მისცემს ვლადიმერ პუტინს ბრძოლის ველზე წარმატებას მიაღწიოს, მაშინ საბოლოო ჯამში ვაშინგტონი რისკის წინაშე დგება, რომ მასშტაბურ ევროპულ სახმელეთო ომში ჩაბმული აღმოჩნდეს“, - უთქვამს ჯო ბაიდენს თავის ყოფილი მეტოქისათვის.

არადა, სწორედ ამ არგუმენტს უარყოფდა ჯო ბაიდენი მთელი თავისი საარჩევნო კამპანიის განმავლობაში.

მაგრამ რამდენადაც იგი თეთრ სახლში დასაბრუნებლად ემზადება იმ პირობით, რომ ომს პრეზიდენტობის პირველივე დღეს დაასრულებდა, ალბათ, არის მიზეზები, რომელსაც იგი ამჟამად ყურადღებას აქცევს.

დონალდ ტრამპი ამერიკელებს დაპირდა, რომ გარიგებას გააფორმებდა ვლადიმერ პუტინსა და ვოლოდიმირ ზელენსკის შორის სისხლიანი დაპირისპირების შესაწყვეტად. ისე, კაცმა რომ თქვას, მან რაღაცეები მართლაც იცის ძალის პოზიციით მოლაპარაკების თაობაზე.

ბუხართან საუბრის შემდეგ ერთი კვირა გავიდა, ჯო ბაიდენი კი უკრაინის შეაიარაღებას აგრძელებს. უფრო მეტიც - მან ნება დართო უკრაინის არმიას რუსეთის ტერიტორიისადმი დარტყმის მისაყენებლად ამერიკული შორი მოქმედების რაკეტებით ATACMS-ებით ისარგებლოს.

დონალდ ტრამპის ბევრმა მოკავშირემ, მისი შვილის ჩათვლით, აღშფოთება გამოხატეს ჯო ბაიდენის ამ გადაწყვეტილების გამო და ვარაუდი გამოთქვეს - ისევ მოახლოვდა მესამე მსოფლიო ომის საფრთხეო. მაგრამ თვითონ დონალდ ტრამპის უახლოესი გარემოცვის ყველა მნიშვნელოვანი პირი, რომლებისც ე.წ. „ქორებს“ წარმოადგენენ - ახალი სახელმწიფო მდივანი, მრჩეველი ეროვნული უსაფრთხოების საკითხებში და თავდაცვის მინისტრი - ორიოდე სიტყვის გარდა, მთლიანობაში დამთრგუნავ სიჩუმეს ინარჩუნებენ.

მაიკ უოლცი, რომელიც დონალდ ტრამპმა თავის მრჩევლად დანიშნა ეროვბული უსაფრთხოების საკთხებში, ჯო ბაიდენის გადაწყვეტილებას „ესკალაცია“ უწოდა, მაგრამ იმის ნაცვლად რომ ეს ნაბიჯი გაეკრიტიკებინა, თითქმის გაამართლა და თეთრი სახლის „ტაქტიკურ“ არჩევანად ჩათვალა. გარდა ამისა, Fox niews-ისათვის მიცემულ ინტერვიუში განაცხადა, რომ დონალდ ტრამპი ისეთ „გრანდიოზულ სტრატეგიას“ ამზადებს ომის შესაწყვეტად, რომლიც ყველაფერს პოზიტიურად გადაფარავსო.

ერთ-ერთი გეგმა, რომელიც დონალდ ტრამპის გარემოცვამ შეადგინა, გულისხმობს იმას, რომ ამერიკამ უკრაინა კარგად უნდა შეაიარაღოს და გააძლიეროს, რათა ვლადიმერ პუტინი იძულებული გახდეს მოლაპარაკების მაგიდას მიუჯდეს და რასაც ამერიკა და უკრაინა ეტყვიან, ყველაფერზე დათანხმდეს.

დობალდ ტრამპს პირდაპირი კავშირის ხაზი აქვს ვლადიმერ პუტინთან. მან უკვე ისაუბრა თავის უკრაინელ კოლეგასთან ტელეფონით პრეზიდენტად არჩევის შემდეგ (როგორც ამბობენ, დონალდ ტრამპმა ვლადიმერ პუტინსაც დაურეკაო, მაგრამ რადგანაც მხარეებს ოფიციალურად არ დაუდასტურებიათ სატელეფონო საუბარი, საკითხი ღიად რჩება).

ზოგიერთები თვლიან, რომ დონალდ ტრამპს ნობელის მშვიდობის პრემიის მიღება სურს. თავის დროზე მას ამ პრემიის მიღება ბარაკ ობამამ დაასწრო, რომელიც ჯილდოზე 2012 წელს წარადგინეს.

უკრაინის კაპიტულაცია ვაშინგტონს შესაძლებლობას მისცემს მეტი ყურადღება დაუთმოს  თავის აჟამინდელ ყველაზე მთავარ საგარეოპოლიტიკურ მიზანს - ჩინეთისადმი კონტროლს, მაგრამ პეკინი, სამხედრო-ეკონომიკური თვალსაზრისით, ვაშინგტონსა და მის მოკავშირეებს არც შეურიგდება არც მათ წინაშე არ დაიჩოქებს.

როგორც თეთრი სახლის წარმომადგენლები ამბობენ, ჯო ბაიდენმა გადაწყვეტილება ATACMS-ების რაკეტებთან დაკავშირებით ცალმხრივად მიიღო იმის შიშით, რომ დონალდ ტრამპი უკრაინას მიატოვებდა.

უკრაინის პოზიციები სუსტდება. მისი შეიარაღებული ძალები ცოცხალი ძალის უკმარისობას განიცდიან იმ დროს, როცა რუსეთი ნელა, მაგრამ შეუჩერებლად იპყრობს ახალ ტერიტორიებს ფრონტის ხაზის თითქმის მთლიან მონაკვეთზე.

ჯო ბაიდენმა ბრაზილიაში G20-ის („დიდი ოცეულის“) ლიდერებს უკრაინის დახმარებისა და გაძლიერებისაკენ მოუწოდა, სანამ დონალდ ტრამპი 20 იანვარს აშშ-ის პრეზიდენტის უფლებამოსილებას იურიდიულად მიიღებს.

თეთრი სახლი ასევე მოტივირებულია უკრაინის აქტიური დახმარებისთვის იმ მიზეზითაც, რომ რუსეთის კურსკის ოლქში ჩრდილოკორეული სამხედრო ქვედანაყოფები არიან თავმოყრილნი, რომ იქიდან უკრაინელები განდევნოს. კომუნისტური კორეის ჯარისკაცთა რაოდენობა, რომელიც კიმ ჩენ ინმა რუსეთს დასახმარებლად გაუგზავნა, ჯერ-ჯერობით  10-11 ათასია, თუმცა, კულუარული ხმებით, შესაძლოა მათი რიცხვი 100 ათასამდეც გაიზარდოს.

როგორც აშშ-ის ომის შემსწავლელი ინსტიტუტის მკვლევარი ჯორჯ ბაროსი ამბობს, ჯო ბაიდენის გადაწყვეტილება სწორედ ჩრდილოკორეელების მონაწილეობამ და არჩევნების შედეგმა (დონალდ ტრამპის გამარჯვებამ) განაპირობა: „ვფიქრობ, რომ ამ ორმა ფაქტორმა კატალიზატორის როლი შეასრულა“.

მაგრამ რა როლი შეასრულა - თუ ასეთი რამ საერთოდ მოხდა - დონალდ ტრამპმა ბუხრის წინ გამართულ საუბარში, გაანდო თუ არა მას ჯო ბაიდენმა სამომავლო გადაწყვეტილება და დაეთანხმა თუ არა მას დონალდ ტრამპი,  ჯერ-ჯერობით ეს საიდუმლოდ რჩება.

წყარო: https://www.telegraph.co.uk/us/politics/2024/11/18/why-trump-is-staying-silent-on-biden-ukraine-missile-u-turn/

 

საზოგადოება
მეუფე შიო - განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება

მხოლოდ გულმოწყალე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი, - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი)სულთმოფენობიდან ოცდამეერთე კვირას, ღირსი გაბრიელ აღმსარებლისა და სალოსის ხსენების დღეს ქადაგების დროს განაცხადა.

მიტროპოლიტის თქმით, ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს...

მისივე განცხადებით, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება“.

„სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა.

ძვირფასო მამებო, დედებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ კვირა დღეს, რომელიც დაემთხვა ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენებას. შეგვეწიოს მისი მადლი და ლოცვა ჩვენ და სრულიად საქართველოს.

გადმოგცემთ მისი უწმინდესობის და უნეტარესობის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის მოლოცვას და კურთხევას.

დღეს წაკითხული იყო იგავი სახარებიდან მდიდარსა და ლაზარეზე. ეს ორი ადამიანია, ორი სახეა წარმოდგენილი ჩვენ წინაშე. მდიდარს საერთოდ არ ენაღვლებოდა, რომ მის კართან იწვა მძიმე ავადმყოფი და გლახაკი, სრულიად გულგრილი იყო მისი ბედისადმი. ლაზარე კი ძალიან მოკრძალებული იყო. მას ის კი არ უნდოდა, რომ მდიდრის სუფრიდან ლანგრით მიეტანათ მისთვის საჭმელი, არამედ იმას ნატრობდა, რომ ძირს დაცვენილი ნამცეცი მაინც შეხვედროდა. იმდენად ავად იყო, რომ სიარულიც კი არ შეეძლო. ამ მდიდარს ეს ამბავი სრულიად არ აღელვებდა, ის იმდენად გართული იყო თავისი ნადიმებით და ფუფუნებით. გარდაცვალების შემდეგ ყველაფერი შეიცვალა, ღარიბი აღმოჩნდა აბრაამის წიაღში, მდიდარი კი - ცეცხლოვან გეენიაში, ჯოჯოხეთში.

რატომ მოხდა ასე? რაზეა ეს იგავი, საერთოდ?

ეს იგავი არის მოწყალებაზე. ასე იმიტომ მოხდა, ძვირფასო ძმებო და დებო, რომ ღმერთი არის მოწყალე. მხოლოდ გულმოწყალე, მოწყალე გულის მქონე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი. ვერცერთი ულმობელი, ვერცერთი უსიყვარულო, სასტიკი, ბოროტი ადამიანი სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს, რაგინდ ბევრი დამსახურება ჰქონდეს ამ დედამიწაზე, იმიტომ რომ ცათა სასუფეველი არ არის ის, რაც გაიცემა რაღაც დამსახურებების სანაცვლოდ, არამედ ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს და ხარბიდან გადააქცევს ხელგაშლილად, ამპარტავნიდან - თავმდაბლად, შურიანიდან - მოსიყვარულედ, ნაყროვანიდან - მმარხველად და ა. შ. არცერთი ულმობელი ადამიანისთვის, ვინც არ არის მოწყალე გულის მქონე, ეს ფერისცვალება შესაძლებელი არ არის. ვერ მოხდება ეს სასწაული მის სულში. ვიმეორებ: რატომ? - იმიტომ, რომ ასეთი ადამიანის სულში სულიწმინდის მადლი ვერ შემოდის.

ამიტომ მთელი ცხოვრება უნდა იღვაწოს ადამიანმა ქმედით სიყვარულში, რომ ეს ლმობიერება და მოწყალება ისწავლოს. სწორედ ამაზეა დღევანდელი იგავი, რომ ვისწავლოთ ეს თვისებები, ეს სათნოებები და ჩვენი ცხოვრების შედეგად ამ მდიდრის მსგავსად არ აღმოვჩნდეთ ცეცხლოვან გეენიაში, არამედ მოვემზადოთ მარადისობასთან შესახვედრად. ეს ცხოვრება იმისთვის გვაქვს მოცემული, რომ ღირსეულად მოვემზადოთ მარადისობაში გადასვლისთვის, როცა იქნება სამსჯავრო ჩვენი, როცა წარვდგებით სამსჯავროზე. თუმცა სამსჯავრო არის მთელი ცხოვრება, ადამიანი ამ ცხოვრებაშივე გამოუტანს განაჩენს თავის თავს და აკეთებს არჩევანს, თუ სად იქნება მარადისობაში.

თუ ამ ცხოვრებაში შეიძინე შური, უმოწყალობა, სიძვა, ვერცხლისმოყვარეობა, ამპარტავნება და სხვა ასეთი ვნებები, მარადისობაშიც თან წაგყვება ეს თვისებები, იქაც ასეთი იქნები. მაგრამ უფალს უნდა, რომ შეიძინო სიმდაბლე, სიყვარული, ლოცვა, მოთმინება, სულგრძელება, მოწყალება. რატომ? - იმიტომ, რომ თვითონ არის ასეთი უფალი ჩვენი იესო ქრისტე; და თუ ეს თვისებები გექნება, მაშინ ის თავისთან წაგიყვანს და გაცხონებს.

ძვირფასო ძმებო და დებო, მაგრამ ეს ადამიანის დახმარების გარეშე შეუძლებელია. თუ ადამიანს ეს არ უნდა, ყველაფერი ამაო იქნება, ხოლო თუ უნდა და იღვწის ამისთვის, მაშინ უფალი აუცილებლად შეეწევა მას, განკურნავს ამ ვნებებისგან და აცხონებს.

ასე რომ, დავფიქრდეთ ამ იგავზე: ვინ ვართ ჩვენ - მდიდარი თუ ლაზარე? და თუ ჩვენს თავში ჯერ კიდევ ვხედავთ ამ უმოწყალო მდიდრის თვისებებს, გონს მოვიდეთ, სანამ კიდევ გვაქვს ფიზიკური და სულიერი ძალები, რომ ფერი ვიცვალოთ და გამოვსწორდეთ.

დღეს არის ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენება. საოცარი სიხარული სუფევს დღეს ჩვენს მსახურებაზე, ძალიან ბევრი ხალხია შეკრებილი. გილოცავთ ამ დღესასწაულს. შეგვეწიოს მამა გაბრიელის ლოცვა და მადლი.

იგი იყო სრულიად გამორჩეული ადამიანი და მოღვაწე ჩვენი ეკლესიის უახლეს ისტორიაში. მოგეხსენებათ, ის მოღვაწეობდა ათეისტურ პერიოდში და მრავალ ადამიანს გაუნათა გზა უფლისკენ, რისთვისაც იგი მრავალჯერ ტანჯეს, დევნეს, გვემეს და დააპატიმრეს. ის ამ თავის დიდ სულიერებას ფარავდა სალოსობის ღვაწლით. ამის გამო, მრავალჯერ შეშლილი ეგონათ, მაგრამ, როგორც ამბობს პავლე მოციქული: „სულელი იგი ღვთისა უბრძენეს არს კაცთა“ (1 კორ. 25). თავისივე სიცოცხლეში ის მრავალ სასწაულს აღასრულებდა და მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სასწაული სრულდება, ადამიანები მოდიან არამხოლოდ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, არამედ მსოფლიოს სხვადასხვა მხარიდან და წმინდა გაბრიელის ლოცვით უფალი მათ უსრულებს თხოვნას და ანიჭებს სულიერ და ხორციელ კურნებებს.

დღეს, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო, საქართველოს არასდროს მოჰკლებია სულიწმინდის მადლი და არც არასდროს მოაკლდება.

მაშ, დღეს, მისი ხსენების დღეს, განსაკუთრებით ვევედროთ ღირს გაბრიელს, აღმსარებელსა და სალოსს, რომ მისი ლოცვით უფალმა დაიფაროს და გააძლიეროს ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი ეკლესია, გააძლიეროს და ადღეგრძელოს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და შეგვეწიოს ღირსი მამა გაბრიელი, რომ ამ ლაზარეს მსგავსად, უფალმა დაგვამკვიდროს აბრაამის წიაღში, რათა დავტკბეთ იმ გამოუთქმელი სიკეთეებით, რომლებიც „თვალს არ უნახავს და ყურს არ სმენია“ (1 კორ. 2,9), რისი ღირსიც დაე, გავმხდარიყავით მადლითა და კაცთმოყვარებითა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესითა, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, თანა მამით და სულიწმინდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.

ჩვენთან არს ღმერთი!“, - განაცხადა მეუფე შიომ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.