USD 2.7433
EUR 2.8862
RUB 2.7214
Тбилиси
გიორგი კობერიძე - როგორ აშენებს ჩინეთი პორტებს, გზებსა და რკინიგზებს და რა გამოწვევა შეიძლება დადგეს ჩვენს წინაშე
дата:  669
ანაკლიის პორტზე დისკუსია მალე მიინავლა. მაგრამ მოდი ვნახოთ თუ როგორ აშენებს ჩინეთი პორტებს, გზებსა და რკინიგზებს და რა გამოწვევა შეიძლება დადგეს ჩვენს წინაშე.
2013 წლიდან ჩინეთმა აბრეშუმის გზისა და ერთი სარტყლისა და ერთი გზის ინიციატივა დააანონსა. პროექტის მიხედვით ჩინეთი მეტწილად განვითარებად სახელმწიფოებს აძლევდა მილიარდობით სესხს ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელებისათვის. სესხის აღების შემდეგ მიმღები ქვეყანა ისევ ჩინურ კომპანიას ქირაობდა, რომელსაც უნდა აეშენებინა დაგეგმილი ინფრასტრუქტურული პროექტი. რადგან ჩინეთი კომუნისტური ავტოკრატიაა, იქ თითქმის ყველა კომპანია ამა თუ იმ ფორმით მთავრობის მიერ კონტროლდება ან/და პასუხისმგებელია მათ წინაშე. გამოდის, რომ ჩინეთი სესხის გაცემით ერთი ჯიბიდან მეორე ჯიბეში იდებდა ფულს, ოღონდ სესხის ამღები სახელმწიფოსა და ჩინური კომპანიების გავლით.
სესხს დაბრუნება უნდა. ჩინური სესხის პროცენტი კი ყოველთვის ძალიან მაღალია ხოლმე. ვადები კი მოკლე. ვინც სესხს ვერ აბრუნებს ჩინეთი სესხის გადავადების სანაცვლოდ მარტივ გამოსავალს სთავაზობს: რაც აგიშენე იმის მმართველ პაკეტს ითხოვს ან სრულიად ახალ ტერიტორიას, სადაც მისი საზღვაო ან სახმელეთო ბაზა აშენდება ხოლმე. თუკი ეს ყველაფერი არ გააკეთა, ყველაზე უკეთეს შემთხვევაში, ჩინეთი მის მიერ აშენებული ინფრასტრუქტურის გამტარობისას შეზღუდვებს ითხოვს იმ სახელმწიფოებისათვის, რომელიც ჩინეთისათვის მიუღებელია. მარტივად რომ ვთქვათ, ჩინეთი იტყვის შენს ტერიტორიაზე ევროპული ხომალდი ან ამერიკული ესა და ეს პროდუქცია არ უნდა დაუშვაო. რეალურად კი საგარეო პოლიტიკის კონტროლი წესდება. ამ ყველაფერს საერთაშორისო პოლიტიკაში სესხის მახე ეწოდება და ბოლო 10 წელია ძალიან აქტიურად იყენებს ჩინეთი იგივე პაკისტანში, ლაოსსა და შრი-ლანკაში.
ზოგიერთი სახელმწიფო თავდაპირველად ჩინურ სესხს არ იღებს. მაგრამ დაგეგმილ პროექტში ჩინეთის თანამონაწილეობა თითქმის ნახევარია ხოლმე 30%-დან 49%-მდე. 51%-ს კი სხვადასხვა სახელმწიფოს კომპანიების თანამონაწილეობით კეთდება. მაგრამ ჩინეთთან ერთად დაგეგმილ პროექტში მონაწილეობა არავის უნდა. ამის მიზეზი მარტივია:
1. ჩინური კომპანიების დიდი ნაწილი სანქცირებულია; სანქცირებულ კომპანიებთან თანამშრომლობა სარისკოა.
2. ჩინური კომპანიები შესასრულებელი სამუშოების დიდ ნაწილს უხარისხოდ ან საერთოდ არ ასრულებენ. მიტოვებული, არასათანადოდ შესრულებული ან სულაც განადგურებული ჩინური პროექტები ბოლო 10 წელიწადში ძალიან ბევრია, განსაკუთრებით აზიაში;
3. ჩინური კომპანიები გარემოს ტოტალურ განადგურებას ახდენენ დაგეგმილი პროექტის შესრულებისას. ძალიან ხშირია შემთხვევა, როდესაც ჩინური კომპანია გარემოზე ზემოქმედების კვლევას აყალბებს ხოლმე. მთელი სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზია განადგურებულია ჩინური კომპანიების დაუდევრობის მიერ;
4. ჩინური კომპანიები პერსონალის უმეტეს ნაწილს ჩინეთის მოქალაქეებს ასაქმებს და არა ადგილობრივებს. ამასთან, დასაქმებულების უფლებები მინიმალური და უკუგდებულია ხოლმე. იყო შემთხვევები მუშებს რომ მიუტოვებიათ სამუშაო ადგილი გაუსაძლისი პირობების გამო.
როგორც აღვნიშნეთ ყველა სახელმწიფო არ იღებს ჩინეთისაგან ვალს, მაგრამ ისინიც კი მალევე ორ პრობლემას აწყდებიან: ასეთმა სახელმწიფომ პროექტში თანამონაწილეობის მეორე ნახევარი ან თავად უნდა დაფაროს ხოლმე, რისი შანსიც მინიმალურია ან ისეთ ქვეყნებს ჩაადებინოს, როგორიც რუსეთია (ჩინეთთან არ თანამშრომლობს ბევრი სახელმწიფო). რუსული პორტის ან სხვა ინფრასტრუქტურული პროექტის ხილვა არავის სურს. ამიტომ რჩება მესამე გამოსავალიც: მიმართოს ჩინეთის ხელისუფლებას და აიღოს ის სესხი, რომელსაც კაბალური პირობებით დაბრუნება მოუწევს მალე. ანუ მაინც სესხამდე დადის ხშირად. და თან კაბალური პირობების მქონე სესხამდე.
ეს სესხი მხოლოდ საქმეს არ ხმარდება. მისი მნიშვნელოვანი ნაწილი კორუმპირებული პოლიტიკოსების ჯიბეებში ილექება ხოლმე. რა ხდება შემდგომ? ჩინეთი აცხადებს, რომ პროექტი უფრო ძვირი ჯდება, ვიდრე პირველი შეფასებისას ჩანდა რის გამოც სახელმწიფოს კიდევ უფრო მეტი სესხის აღება უწევს მისგან. ან ამ პროექტის მიტოვება. მაგრამ ვალი მაინც რჩება. თუ მაინც დასრულდა პროექტი სესხის დაბრუნების დროც მოდის.
დიდ სესხს განვითარებადი სახელმწიფო ფიზიკურად ვერ დააბრუნებს, რის გამოც ორი გამოსავალი რჩება მას: მიმართოს საერთაშორისო სავალუტო ფონდს და იქიდან აიღოს სესხი, რომ ჩინური სესხი დაფაროს. ეს შემთხვევა ხშირად არ მუშაობს, რადგან სავალუტო ფონდს არ სურს ჩინეთის ჯიბის დაფინანსება. მაგრამ ასეც რომ მოხდეს სესხით სესხი იფარება მხოლოდ. ამაში კი კარგი არაფერია. ან მეორე ვარიანტი და უფრო რეალისტური - ჩინეთი ითხოვს აშენებული პროექტის საკონტროლო წილს, ან ქვეყანაში სამხედრო ბაზას, ან მთელს ქვეყანაზე პოლიტიკურ ზეგავლენას. ეს ზეგავლენა ეხება როგორც საშინაო, ისე განსაკუთრებით, საგარეო პოლიტიკას. ჩინეთი კი ჩინურ-რუსულ ღერძს ქმნის.
კარგი, ხომ შეიძლება სახელმწიფომ არ აიღოს სესხი? დიახ. არის ეს ვარიანტიც. პროექტს ახორციელებს ჩინეთი ნაწილობრივ. სესხის გარეშე. ამ პროექტის განხორციელების 49%-ს ჩინეთი კისრულობს და ჩინეთი ფლობს. მეორე ნაწილზე კი უნდა გაჩნდნენ თანამონაწილე ქვეყნები (კიდევ ერთხელ - რადგან ჩინეთთან ბევრი არ თანამშრომლობს შეიძლება თანამონაწილე იყოს მაგალითად რუსეთის მსგავსი ქვეყანა) ან ადგილობრივი ბიზნესმენები. მაგრამ, ასეც რომ მოხდეს, რადგან ჩინეთს ყველაზე მეტი მეწილეობაც აქვს და ზეგავლენაც, სახელმწიფომ სულ რომ სესხი არ აიღოს, აღნიშნული პროექტის განხორციელების შემდეგ პეკინი მაინც აქტიურდება და მოთხოვნას აყენებს: მისი პროექტით მხოლოდ ის სახელმწიფოები ისარგებლებენ ვისაც საჭიროდ კომუნისტურ პარტიაში ჩათვლიან.
ამაზეც რომ გადარჩეს სახელმწიფო, მაინც, ჩინეთი ასე ადვილად არ ახორციელებს პროექტებს და ხანდახან ფარულ გარიგებებსაც მიმართავს. იმისათვის, რომ სახელმწიფომ მისგან აიღოს სესხი, ასეთი ქვეყნების ხელისუფლებას კორუფციულ გარიგებას და დიდ ფულს ჰპირდება ხოლმე. პერსონალურად. დაახლოებით ასე მოხდა შრი-ლანკაში, რამაც საბოლოოდ ქვეყანა ჩინეთის ეკონომიკურ ვასალად აქცია.
ანაკლიის პორტი საქართველოსათვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია. ორი აზრი არ არსებობს, რომ რაც უფრო მეტი პორტი გაქვს, მით უფრო ღრმაწყლოვანი, მით უკეთეს პოზიციაში ხარ. მაგრამ ის უნდა იყოს საქართველოსი, მოჰქონდეს შემოსავალი და ემსახურებოდეს საქართველოს ინტერესებს. სასიხარულო შეძახილი "ჩინეთი ანაკლიის პორტს აშენებს" სინამდვილეში რას ნიშნავს ჯერ კიდევ გასარკვევია ხოლო რისკები - ასაწონი. ჩინეთი ის ქვეყანაა არაა მხოლოდ ააშენოს და პოლიტიკური სარგებელი არ ნახოს. ჩინეთს ფული აქვს და ფულით ზეგავლენის ყიდვა სურს.
მარტივი კითხვები რომ დავსვათ: რას იღებს ჩინეთი პორტის აშენების სანაცვლოდ - მხოლოდ ფულს? ვინ იქნება ჩინეთის კომპანიების გარდა მშენებლობაში თანამონაწილე სახელმწიფო ან კერძო ორგანიზაცია? თუკი არავინ არ გამოჩნდა და სრულიად ჩინეთმა აითვისა მშენებლობა რას მოასწავებს ეს? ან თუ გამოჩნდა ისეთი ქვეყანა, როგორიც რუსეთი ან რომელიმე ანტიდასავლური ძალაა და გამოთქვა პროექტში მონაწილეობის სურვილი, მაშინ რა ხდება? როცა პორტს სანქცირებული ჩინური კომპანია აშენებს დააზიანებს რამდენად განხორციელებადია ეს პროექტი? ყველაზე უარეს შემთხვევაში, იქნება თუ არა სესხი აღებული? ეს და სხვა კითხვები პოლიტიკურმა ეკონომისტებმა უნდა დასვან. სხვა გვარად ბნელ სივრცეში გადაადგილებას ჰგავს ეს ყველაფერი, სადაც სხვა ქვეყნების გამოცდილება კარგს არაფერს გვასწავლის.
სხვების გამოცდილებიდან, ცუდ შემთხვევაში ქვეყნის სუვერენიტეტის ნაწილიც კი დგება ხოლმე საფრთხის ქვეშ. პაკისტანს სწორედ ეს პრობლემა დაუდგა, როდესაც აიღო ჩინური სესხი და ჩინურ კომპანიასვე ააშენებინა გვადარის პორტი ჩინეთს, მაგრამ 2016 წელს ოპერაციული კონტროლი დაკარგა კიდეც მასზე და დღეს ეს პორტი ჩინეთის არაპირდაპირ მფლობელობაშია. უარესი შემთხვევაა შრი-ლანკაში არსებული ჰამბანტოტას პორტი, რომელიც 99 წლითაა ჩინეთის მფლობელობაში.
ზოგადად, მშვიდობა-მშვიდობაო რომ გაიძახიან, სინამდვილეში ეს ყველაფერი რუსულ-ჩინურ ავტოკრატიულ და კორუფციულ ღერძში გადანაცვლებას და დასავლეთთან კონფლიქტში შესვლას თუ გულისხმობს, ძალიან ცუდი იდეაა ეს ჩვენნაირი სახელმწიფოსათვის.
аналитика
«Lauterbacher Anzeiger» (გერმანია): „საქართველო პუტინის ორბიტაზე გადადის: უშვებს თუ არა „შეცდომას“ ევროკავშირი?“

გერმანული გაზეთი „ლაუთერბახერ ანცეიგერი“ (Lauterbacher Anzeiger - იბეჭდება ჰესენის მხარეში) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „საქართველო პუტინის ორბიტაზე გადადის: უშვებს თუ არა „შეცდომას“ ევროკავშირი?“ (ავტორი - ფლორიან ნაუმანი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

საქართველოში ჩატარებული არჩევნებიდან სამ კვირაზე მეტი გავიდა, მაგრამ ევროკავშირს ჯერ კიდევ არ აქვს გამოხატული მკაფიო პოზიცია და ამ ეტაპზე მხოლოდ განმარტებებს ითხოვს. ბრიუსელს ამისათვის საკმაო მიზეზები აქვ: არცევნებში რატომღაც მოულოდნელად გაიმარჯვა სულ უფრო ავტორიტარმა და პრორუსულად განწყობილმა პარტიამ „ქართულმა ოცნებამ“, რაც ბევრ კითხვას იწვევს. ოქტომბრის ბოლოდან ოპოზიცია არჩევნების დროს მომხდარი დარღვევების ფაქტებს აგროვებს, მაგრამ მნიშვნელოვანი კანონდარღვევების რაოდენობა, როგორც ჩანს, საკმარისი არ არის.

დებატები ევროპარლამენტში: საით მიდის საქართველო?

ამ კვირაში ევროპის პარლამენტში მიმდინარე დებატების დროს ორი მომენტი აშკარად გამოიკვეთა: პარლამენტართა ერთმა ნაწილმა ევროკავშირი ორმაგი პოლიტიკის გატარებაში  და არჩევნების შედეგების მხოლოდ პოლიტიკური ნიშნით შეფასებაში დაადანაშაულა, ხოლო მეორე ნაწილმა საქართველოს მთავრობის მიმართ უფრო ხისტი ზემოქმედება მოითხოვა. გადაწყვეტილება (ალბათ, სიმბოლური მნიშვნელობის მქონე) ჯერ მიღებული არ არის.

საბოლოო ჯამში, როგორც ჩანს, ამჟამად საკითხის აქტუალობა იმაშია, გადავა თუ არა  საქართველო რუსეთის ორბიტაზე და გახდება თუ არა მისი თანამგზავრი - მიუხედავად იმისა, რომ მოსახლეობას ევროპული ორიენტაცია აქვს. ასევე მნიშვნელოვანია დადგინდეს - იყო თუ არა არჩევნები დემოკრატიული და სამართლიანი.

გერმანიის „მწვანეთა“ პარტიის წარმომადგენელი სერგეი ლაგოდინსკი და ესტონელი სოციალ-დემოკრატი მარინა კალიურანდი ჯერ კიდევ არ არიან დარწმუნებულები იმაში, რომ საქართველოში არჩევნები გაყალბდა. ყოველ შემთხვევაში, ისინი დამადასტურებელ ფაქტებს ვერ ხედავენ. ორივე პოლიტიკოსი ევროპარლამენტის დელეგაციის - „ევრონესტის“ წევრები არიან, რომელთა მოვალებაშია ურთიერთობა და აზრთა გაცვლა-გამოცვლა ჰქონდეთ ისეთ ქვეყნებთან, როგორებიცაა საქართველო, მოლდოვა, უკრაინა და სომხეთი. სერგეი ლაგოდინსკი, თავის მხრივ, „ევრონესტის“ თავმჯდომარეა.

თბილისი მოსკოვსა და ბრიუსელს შორის

„საქართველო და მოლდოვა ჭადრაკის ფიგურები არ არიან, რომ ჩვენ ისინი დაფაზე გადავაადგილოთ. ისინი სახელმწიფოებს წარმოადგენენ და მათ თავიანთი მომავალი აქვთ“, - ამბობს სერგეი ლაგოდინსკი, რომელსაც მხედველობაში აქვს ორივე ქვეყანაში ჩატარებული არჩევნები. თუმცა იგი ყურადღება ასევე ამახვილებს სავარაუდო გაყალბებაზეც და აღნიშნავს, რომ არსებობს არგუმენტები განმეორებითი არჩევნების ჩასატარებლად.

 „პირადად ჩემთვის საკითხი ასე გამოიხატება: რა უნდა ვუქნათ იმ პარტიას, რომელიც ანტიკონსტიტუციურ პოლიტიკას ატარებს? საქართველოს ძირითად კანონში ჩაწერილია, რომ ქვეყნის მიზანს ევროკავშირთან ინტეგრაცია წარმოადგენს“, - აცხადებს სერგეი ლაგოდინსკი. მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ სიტყვით ოფიციალურად ადასტურებს, რომ მისი მიზანი 2030 წლისათვის ევროკავშირში გაწევრიანებაა, მაგრამ საქმით მთავრობამ უკვე დიდი ხნის გადაუხვია ევროკავშირისაკენ მიმავალი გზიდან, როცა პრორუსული კანონები მიიღო, ბრიუსელის გაფრთხილებისა და საპროტესტო აქციების მიუხედავად. „ვფიქრობ, მართლაც გონივრული იქნებოდა არჩევნების განმეორებით ჩატარება - უბრალოდ, საზოგადოება რომ სიმართლეში დარწმუნდეს“, - ამბობს სერგეი ლაგოდინსკი, - ნებისმიერ შემთხვევაში, თუ დამტკიცდება, რომ მანიპულაციები მართლაც მოხდა, ახალი არჩევნების ჩატარება აუცილებელია, თანაც საერთაშორისო კონტროლით“.

მარინა კალიურანდსაც ასეთივე თავალსაზრისი აქვს: „უნდა დაველოდოთ განმარტებებს [და სასამართლოს გადაწყვეტილებებს], სპეკულირება არ უნდა მოხდეს... მაგრამ თუ დამტკიცდება, რომ არჩევნები იმაზე უარესად ჩატარდა, როგორც ამას ეუთოს დამკვირვებლები აღწერენ, მაშინ ჩვენ მკაფიო რეაგირება უნდა მოვახდინოთ“. აღსანიშნავია, რომ ეუთოს მისიამ დაგმო ცალკეული დარღვევები, მიუთითა მთავრობისა და ოპოზიციის არათანაბარ პირობებზე, მაგრამ არჩევნებში მასშტაბური ფალსიფიცირება არ დაუფიქსირებია.

„ეუთოს მისიამ 2020 წლის არჩევნებიც დაახასიათა როგორც კონკურენტული და კარგად ორგანიზებული“, - ამბობს მარინა კალიურანდი, რომელიც ადრე ესტონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი იყო, მანამდე კი ესტონეთის ელჩი რუსეთში, - „თუმცა ასეთი დახასიათება დემოკრატიული ქვეყნისათვის საკმარისი არ არის. ჩვენ ყველას გვსურს, რომ არჩევნები გამჭვირვალე და პატიოსნად ჩატარდეს“. მისი თქმით, საქართველოსთვის კანდიდატის სტატუსის გაუქმება ლოგიკური იქნება, თუ ქვეყანა თამაშის წესებს არ დაიცავს.

განხეთქილება ევროპარლამენტის მემარჯვენეთა ბანაკში

სერგეი ლაგოდინსკის თქმით, საქართველოს ახალგაზრდა იურისთა ასოციაცია თვლის, რომ არჩევნებში მრავალი დარღვევა მოხდა. „თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ ასოციაციის წევრები ობიექტურად აფქსირებდნენ დარღვევებს მიხეილ სააკაშვილის მმართველობის დროსაც, მაშინ მათი პოზიცია პოლიტიკურად მიუკერძოებლად  უნდა ჩაითვალოს. ეს სერიოზული არგუმენტია“, - ამბობს მწვანეთა პარტიის წარმომადგენელი.

დღემდე ევროკავშირს თავისი მტკიცე პოზიცია დაფიქსირებული არ აქვს. „ალბათ, ეს იმას უკავშირდება, რომ ჯერ-ჯერობით მოსმენები კომისიებში ისევ მიმდინარეობს... საბოლოო ჯამში გადაწყვეტილების მიღება ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ნებაზეა დამოკიდებული. ამჟამად რაიმე კონფრონტაცია არ შეიმჩნევა“, - აცხადებს სერგეი ლაგოდინსკი.

ევროპარლამენტში 13 ნოემბერს დებატების დროს აზრდტა სხვადასხვაობა დაფიქსირდა აღმოსავლეთევროპელ მემარჯვენეთა შორის. უნგრელი პოლიტიკოსის ანდრაშ ლასლოს აზრით, საქართველოს მთავრობა ევროკავშირის კურსის ერთგულია და რომ არჩევნების შედეგები ევროკავშირმა უნდა აღიაროს. პოლონელმა მალგოჟატა ჰოსევსკამ ყოფილი მმართველი პარტიიდან „კანონი და სამართლიანობა“, პირიქით, განაცხადა, რომ „საქართველოს ხელისუფლებაში არის პიროვნება, რომელსაც [რუსეთთან] გაურკვეველი კავშირები აქვს“ (იგულისხმება ბიძინა ივანიშვილი). პოლონელმა დეპუტატმა ევროკავშირს მოუწოდა, რომ „საქართველოს მმართველი რეჟიმის ირგვლივ სანიტარული კორდონი უნდა შეიქმნას“.

წყარო: https://www.lauterbacher-anzeiger.de/politik/georgien-rueckt-in-putins-umlaufbahn-begehen-die-eu-einen-error-zr-93415845.html

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати