USD 2.7117
EUR 3.1231
RUB 3.3487
თბილისი
გიორგი კობერიძე - როგორ აშენებს ჩინეთი პორტებს, გზებსა და რკინიგზებს და რა გამოწვევა შეიძლება დადგეს ჩვენს წინაშე
თარიღი:  1085
ანაკლიის პორტზე დისკუსია მალე მიინავლა. მაგრამ მოდი ვნახოთ თუ როგორ აშენებს ჩინეთი პორტებს, გზებსა და რკინიგზებს და რა გამოწვევა შეიძლება დადგეს ჩვენს წინაშე.
2013 წლიდან ჩინეთმა აბრეშუმის გზისა და ერთი სარტყლისა და ერთი გზის ინიციატივა დააანონსა. პროექტის მიხედვით ჩინეთი მეტწილად განვითარებად სახელმწიფოებს აძლევდა მილიარდობით სესხს ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელებისათვის. სესხის აღების შემდეგ მიმღები ქვეყანა ისევ ჩინურ კომპანიას ქირაობდა, რომელსაც უნდა აეშენებინა დაგეგმილი ინფრასტრუქტურული პროექტი. რადგან ჩინეთი კომუნისტური ავტოკრატიაა, იქ თითქმის ყველა კომპანია ამა თუ იმ ფორმით მთავრობის მიერ კონტროლდება ან/და პასუხისმგებელია მათ წინაშე. გამოდის, რომ ჩინეთი სესხის გაცემით ერთი ჯიბიდან მეორე ჯიბეში იდებდა ფულს, ოღონდ სესხის ამღები სახელმწიფოსა და ჩინური კომპანიების გავლით.
სესხს დაბრუნება უნდა. ჩინური სესხის პროცენტი კი ყოველთვის ძალიან მაღალია ხოლმე. ვადები კი მოკლე. ვინც სესხს ვერ აბრუნებს ჩინეთი სესხის გადავადების სანაცვლოდ მარტივ გამოსავალს სთავაზობს: რაც აგიშენე იმის მმართველ პაკეტს ითხოვს ან სრულიად ახალ ტერიტორიას, სადაც მისი საზღვაო ან სახმელეთო ბაზა აშენდება ხოლმე. თუკი ეს ყველაფერი არ გააკეთა, ყველაზე უკეთეს შემთხვევაში, ჩინეთი მის მიერ აშენებული ინფრასტრუქტურის გამტარობისას შეზღუდვებს ითხოვს იმ სახელმწიფოებისათვის, რომელიც ჩინეთისათვის მიუღებელია. მარტივად რომ ვთქვათ, ჩინეთი იტყვის შენს ტერიტორიაზე ევროპული ხომალდი ან ამერიკული ესა და ეს პროდუქცია არ უნდა დაუშვაო. რეალურად კი საგარეო პოლიტიკის კონტროლი წესდება. ამ ყველაფერს საერთაშორისო პოლიტიკაში სესხის მახე ეწოდება და ბოლო 10 წელია ძალიან აქტიურად იყენებს ჩინეთი იგივე პაკისტანში, ლაოსსა და შრი-ლანკაში.
ზოგიერთი სახელმწიფო თავდაპირველად ჩინურ სესხს არ იღებს. მაგრამ დაგეგმილ პროექტში ჩინეთის თანამონაწილეობა თითქმის ნახევარია ხოლმე 30%-დან 49%-მდე. 51%-ს კი სხვადასხვა სახელმწიფოს კომპანიების თანამონაწილეობით კეთდება. მაგრამ ჩინეთთან ერთად დაგეგმილ პროექტში მონაწილეობა არავის უნდა. ამის მიზეზი მარტივია:
1. ჩინური კომპანიების დიდი ნაწილი სანქცირებულია; სანქცირებულ კომპანიებთან თანამშრომლობა სარისკოა.
2. ჩინური კომპანიები შესასრულებელი სამუშოების დიდ ნაწილს უხარისხოდ ან საერთოდ არ ასრულებენ. მიტოვებული, არასათანადოდ შესრულებული ან სულაც განადგურებული ჩინური პროექტები ბოლო 10 წელიწადში ძალიან ბევრია, განსაკუთრებით აზიაში;
3. ჩინური კომპანიები გარემოს ტოტალურ განადგურებას ახდენენ დაგეგმილი პროექტის შესრულებისას. ძალიან ხშირია შემთხვევა, როდესაც ჩინური კომპანია გარემოზე ზემოქმედების კვლევას აყალბებს ხოლმე. მთელი სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზია განადგურებულია ჩინური კომპანიების დაუდევრობის მიერ;
4. ჩინური კომპანიები პერსონალის უმეტეს ნაწილს ჩინეთის მოქალაქეებს ასაქმებს და არა ადგილობრივებს. ამასთან, დასაქმებულების უფლებები მინიმალური და უკუგდებულია ხოლმე. იყო შემთხვევები მუშებს რომ მიუტოვებიათ სამუშაო ადგილი გაუსაძლისი პირობების გამო.
როგორც აღვნიშნეთ ყველა სახელმწიფო არ იღებს ჩინეთისაგან ვალს, მაგრამ ისინიც კი მალევე ორ პრობლემას აწყდებიან: ასეთმა სახელმწიფომ პროექტში თანამონაწილეობის მეორე ნახევარი ან თავად უნდა დაფაროს ხოლმე, რისი შანსიც მინიმალურია ან ისეთ ქვეყნებს ჩაადებინოს, როგორიც რუსეთია (ჩინეთთან არ თანამშრომლობს ბევრი სახელმწიფო). რუსული პორტის ან სხვა ინფრასტრუქტურული პროექტის ხილვა არავის სურს. ამიტომ რჩება მესამე გამოსავალიც: მიმართოს ჩინეთის ხელისუფლებას და აიღოს ის სესხი, რომელსაც კაბალური პირობებით დაბრუნება მოუწევს მალე. ანუ მაინც სესხამდე დადის ხშირად. და თან კაბალური პირობების მქონე სესხამდე.
ეს სესხი მხოლოდ საქმეს არ ხმარდება. მისი მნიშვნელოვანი ნაწილი კორუმპირებული პოლიტიკოსების ჯიბეებში ილექება ხოლმე. რა ხდება შემდგომ? ჩინეთი აცხადებს, რომ პროექტი უფრო ძვირი ჯდება, ვიდრე პირველი შეფასებისას ჩანდა რის გამოც სახელმწიფოს კიდევ უფრო მეტი სესხის აღება უწევს მისგან. ან ამ პროექტის მიტოვება. მაგრამ ვალი მაინც რჩება. თუ მაინც დასრულდა პროექტი სესხის დაბრუნების დროც მოდის.
დიდ სესხს განვითარებადი სახელმწიფო ფიზიკურად ვერ დააბრუნებს, რის გამოც ორი გამოსავალი რჩება მას: მიმართოს საერთაშორისო სავალუტო ფონდს და იქიდან აიღოს სესხი, რომ ჩინური სესხი დაფაროს. ეს შემთხვევა ხშირად არ მუშაობს, რადგან სავალუტო ფონდს არ სურს ჩინეთის ჯიბის დაფინანსება. მაგრამ ასეც რომ მოხდეს სესხით სესხი იფარება მხოლოდ. ამაში კი კარგი არაფერია. ან მეორე ვარიანტი და უფრო რეალისტური - ჩინეთი ითხოვს აშენებული პროექტის საკონტროლო წილს, ან ქვეყანაში სამხედრო ბაზას, ან მთელს ქვეყანაზე პოლიტიკურ ზეგავლენას. ეს ზეგავლენა ეხება როგორც საშინაო, ისე განსაკუთრებით, საგარეო პოლიტიკას. ჩინეთი კი ჩინურ-რუსულ ღერძს ქმნის.
კარგი, ხომ შეიძლება სახელმწიფომ არ აიღოს სესხი? დიახ. არის ეს ვარიანტიც. პროექტს ახორციელებს ჩინეთი ნაწილობრივ. სესხის გარეშე. ამ პროექტის განხორციელების 49%-ს ჩინეთი კისრულობს და ჩინეთი ფლობს. მეორე ნაწილზე კი უნდა გაჩნდნენ თანამონაწილე ქვეყნები (კიდევ ერთხელ - რადგან ჩინეთთან ბევრი არ თანამშრომლობს შეიძლება თანამონაწილე იყოს მაგალითად რუსეთის მსგავსი ქვეყანა) ან ადგილობრივი ბიზნესმენები. მაგრამ, ასეც რომ მოხდეს, რადგან ჩინეთს ყველაზე მეტი მეწილეობაც აქვს და ზეგავლენაც, სახელმწიფომ სულ რომ სესხი არ აიღოს, აღნიშნული პროექტის განხორციელების შემდეგ პეკინი მაინც აქტიურდება და მოთხოვნას აყენებს: მისი პროექტით მხოლოდ ის სახელმწიფოები ისარგებლებენ ვისაც საჭიროდ კომუნისტურ პარტიაში ჩათვლიან.
ამაზეც რომ გადარჩეს სახელმწიფო, მაინც, ჩინეთი ასე ადვილად არ ახორციელებს პროექტებს და ხანდახან ფარულ გარიგებებსაც მიმართავს. იმისათვის, რომ სახელმწიფომ მისგან აიღოს სესხი, ასეთი ქვეყნების ხელისუფლებას კორუფციულ გარიგებას და დიდ ფულს ჰპირდება ხოლმე. პერსონალურად. დაახლოებით ასე მოხდა შრი-ლანკაში, რამაც საბოლოოდ ქვეყანა ჩინეთის ეკონომიკურ ვასალად აქცია.
ანაკლიის პორტი საქართველოსათვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია. ორი აზრი არ არსებობს, რომ რაც უფრო მეტი პორტი გაქვს, მით უფრო ღრმაწყლოვანი, მით უკეთეს პოზიციაში ხარ. მაგრამ ის უნდა იყოს საქართველოსი, მოჰქონდეს შემოსავალი და ემსახურებოდეს საქართველოს ინტერესებს. სასიხარულო შეძახილი "ჩინეთი ანაკლიის პორტს აშენებს" სინამდვილეში რას ნიშნავს ჯერ კიდევ გასარკვევია ხოლო რისკები - ასაწონი. ჩინეთი ის ქვეყანაა არაა მხოლოდ ააშენოს და პოლიტიკური სარგებელი არ ნახოს. ჩინეთს ფული აქვს და ფულით ზეგავლენის ყიდვა სურს.
მარტივი კითხვები რომ დავსვათ: რას იღებს ჩინეთი პორტის აშენების სანაცვლოდ - მხოლოდ ფულს? ვინ იქნება ჩინეთის კომპანიების გარდა მშენებლობაში თანამონაწილე სახელმწიფო ან კერძო ორგანიზაცია? თუკი არავინ არ გამოჩნდა და სრულიად ჩინეთმა აითვისა მშენებლობა რას მოასწავებს ეს? ან თუ გამოჩნდა ისეთი ქვეყანა, როგორიც რუსეთი ან რომელიმე ანტიდასავლური ძალაა და გამოთქვა პროექტში მონაწილეობის სურვილი, მაშინ რა ხდება? როცა პორტს სანქცირებული ჩინური კომპანია აშენებს დააზიანებს რამდენად განხორციელებადია ეს პროექტი? ყველაზე უარეს შემთხვევაში, იქნება თუ არა სესხი აღებული? ეს და სხვა კითხვები პოლიტიკურმა ეკონომისტებმა უნდა დასვან. სხვა გვარად ბნელ სივრცეში გადაადგილებას ჰგავს ეს ყველაფერი, სადაც სხვა ქვეყნების გამოცდილება კარგს არაფერს გვასწავლის.
სხვების გამოცდილებიდან, ცუდ შემთხვევაში ქვეყნის სუვერენიტეტის ნაწილიც კი დგება ხოლმე საფრთხის ქვეშ. პაკისტანს სწორედ ეს პრობლემა დაუდგა, როდესაც აიღო ჩინური სესხი და ჩინურ კომპანიასვე ააშენებინა გვადარის პორტი ჩინეთს, მაგრამ 2016 წელს ოპერაციული კონტროლი დაკარგა კიდეც მასზე და დღეს ეს პორტი ჩინეთის არაპირდაპირ მფლობელობაშია. უარესი შემთხვევაა შრი-ლანკაში არსებული ჰამბანტოტას პორტი, რომელიც 99 წლითაა ჩინეთის მფლობელობაში.
ზოგადად, მშვიდობა-მშვიდობაო რომ გაიძახიან, სინამდვილეში ეს ყველაფერი რუსულ-ჩინურ ავტოკრატიულ და კორუფციულ ღერძში გადანაცვლებას და დასავლეთთან კონფლიქტში შესვლას თუ გულისხმობს, ძალიან ცუდი იდეაა ეს ჩვენნაირი სახელმწიფოსათვის.
საზოგადოება
მეუფე შიო - განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება

მხოლოდ გულმოწყალე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი, - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი)სულთმოფენობიდან ოცდამეერთე კვირას, ღირსი გაბრიელ აღმსარებლისა და სალოსის ხსენების დღეს ქადაგების დროს განაცხადა.

მიტროპოლიტის თქმით, ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს...

მისივე განცხადებით, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება“.

„სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა.

ძვირფასო მამებო, დედებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ კვირა დღეს, რომელიც დაემთხვა ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენებას. შეგვეწიოს მისი მადლი და ლოცვა ჩვენ და სრულიად საქართველოს.

გადმოგცემთ მისი უწმინდესობის და უნეტარესობის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის მოლოცვას და კურთხევას.

დღეს წაკითხული იყო იგავი სახარებიდან მდიდარსა და ლაზარეზე. ეს ორი ადამიანია, ორი სახეა წარმოდგენილი ჩვენ წინაშე. მდიდარს საერთოდ არ ენაღვლებოდა, რომ მის კართან იწვა მძიმე ავადმყოფი და გლახაკი, სრულიად გულგრილი იყო მისი ბედისადმი. ლაზარე კი ძალიან მოკრძალებული იყო. მას ის კი არ უნდოდა, რომ მდიდრის სუფრიდან ლანგრით მიეტანათ მისთვის საჭმელი, არამედ იმას ნატრობდა, რომ ძირს დაცვენილი ნამცეცი მაინც შეხვედროდა. იმდენად ავად იყო, რომ სიარულიც კი არ შეეძლო. ამ მდიდარს ეს ამბავი სრულიად არ აღელვებდა, ის იმდენად გართული იყო თავისი ნადიმებით და ფუფუნებით. გარდაცვალების შემდეგ ყველაფერი შეიცვალა, ღარიბი აღმოჩნდა აბრაამის წიაღში, მდიდარი კი - ცეცხლოვან გეენიაში, ჯოჯოხეთში.

რატომ მოხდა ასე? რაზეა ეს იგავი, საერთოდ?

ეს იგავი არის მოწყალებაზე. ასე იმიტომ მოხდა, ძვირფასო ძმებო და დებო, რომ ღმერთი არის მოწყალე. მხოლოდ გულმოწყალე, მოწყალე გულის მქონე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი. ვერცერთი ულმობელი, ვერცერთი უსიყვარულო, სასტიკი, ბოროტი ადამიანი სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს, რაგინდ ბევრი დამსახურება ჰქონდეს ამ დედამიწაზე, იმიტომ რომ ცათა სასუფეველი არ არის ის, რაც გაიცემა რაღაც დამსახურებების სანაცვლოდ, არამედ ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს და ხარბიდან გადააქცევს ხელგაშლილად, ამპარტავნიდან - თავმდაბლად, შურიანიდან - მოსიყვარულედ, ნაყროვანიდან - მმარხველად და ა. შ. არცერთი ულმობელი ადამიანისთვის, ვინც არ არის მოწყალე გულის მქონე, ეს ფერისცვალება შესაძლებელი არ არის. ვერ მოხდება ეს სასწაული მის სულში. ვიმეორებ: რატომ? - იმიტომ, რომ ასეთი ადამიანის სულში სულიწმინდის მადლი ვერ შემოდის.

ამიტომ მთელი ცხოვრება უნდა იღვაწოს ადამიანმა ქმედით სიყვარულში, რომ ეს ლმობიერება და მოწყალება ისწავლოს. სწორედ ამაზეა დღევანდელი იგავი, რომ ვისწავლოთ ეს თვისებები, ეს სათნოებები და ჩვენი ცხოვრების შედეგად ამ მდიდრის მსგავსად არ აღმოვჩნდეთ ცეცხლოვან გეენიაში, არამედ მოვემზადოთ მარადისობასთან შესახვედრად. ეს ცხოვრება იმისთვის გვაქვს მოცემული, რომ ღირსეულად მოვემზადოთ მარადისობაში გადასვლისთვის, როცა იქნება სამსჯავრო ჩვენი, როცა წარვდგებით სამსჯავროზე. თუმცა სამსჯავრო არის მთელი ცხოვრება, ადამიანი ამ ცხოვრებაშივე გამოუტანს განაჩენს თავის თავს და აკეთებს არჩევანს, თუ სად იქნება მარადისობაში.

თუ ამ ცხოვრებაში შეიძინე შური, უმოწყალობა, სიძვა, ვერცხლისმოყვარეობა, ამპარტავნება და სხვა ასეთი ვნებები, მარადისობაშიც თან წაგყვება ეს თვისებები, იქაც ასეთი იქნები. მაგრამ უფალს უნდა, რომ შეიძინო სიმდაბლე, სიყვარული, ლოცვა, მოთმინება, სულგრძელება, მოწყალება. რატომ? - იმიტომ, რომ თვითონ არის ასეთი უფალი ჩვენი იესო ქრისტე; და თუ ეს თვისებები გექნება, მაშინ ის თავისთან წაგიყვანს და გაცხონებს.

ძვირფასო ძმებო და დებო, მაგრამ ეს ადამიანის დახმარების გარეშე შეუძლებელია. თუ ადამიანს ეს არ უნდა, ყველაფერი ამაო იქნება, ხოლო თუ უნდა და იღვწის ამისთვის, მაშინ უფალი აუცილებლად შეეწევა მას, განკურნავს ამ ვნებებისგან და აცხონებს.

ასე რომ, დავფიქრდეთ ამ იგავზე: ვინ ვართ ჩვენ - მდიდარი თუ ლაზარე? და თუ ჩვენს თავში ჯერ კიდევ ვხედავთ ამ უმოწყალო მდიდრის თვისებებს, გონს მოვიდეთ, სანამ კიდევ გვაქვს ფიზიკური და სულიერი ძალები, რომ ფერი ვიცვალოთ და გამოვსწორდეთ.

დღეს არის ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენება. საოცარი სიხარული სუფევს დღეს ჩვენს მსახურებაზე, ძალიან ბევრი ხალხია შეკრებილი. გილოცავთ ამ დღესასწაულს. შეგვეწიოს მამა გაბრიელის ლოცვა და მადლი.

იგი იყო სრულიად გამორჩეული ადამიანი და მოღვაწე ჩვენი ეკლესიის უახლეს ისტორიაში. მოგეხსენებათ, ის მოღვაწეობდა ათეისტურ პერიოდში და მრავალ ადამიანს გაუნათა გზა უფლისკენ, რისთვისაც იგი მრავალჯერ ტანჯეს, დევნეს, გვემეს და დააპატიმრეს. ის ამ თავის დიდ სულიერებას ფარავდა სალოსობის ღვაწლით. ამის გამო, მრავალჯერ შეშლილი ეგონათ, მაგრამ, როგორც ამბობს პავლე მოციქული: „სულელი იგი ღვთისა უბრძენეს არს კაცთა“ (1 კორ. 25). თავისივე სიცოცხლეში ის მრავალ სასწაულს აღასრულებდა და მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სასწაული სრულდება, ადამიანები მოდიან არამხოლოდ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, არამედ მსოფლიოს სხვადასხვა მხარიდან და წმინდა გაბრიელის ლოცვით უფალი მათ უსრულებს თხოვნას და ანიჭებს სულიერ და ხორციელ კურნებებს.

დღეს, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო, საქართველოს არასდროს მოჰკლებია სულიწმინდის მადლი და არც არასდროს მოაკლდება.

მაშ, დღეს, მისი ხსენების დღეს, განსაკუთრებით ვევედროთ ღირს გაბრიელს, აღმსარებელსა და სალოსს, რომ მისი ლოცვით უფალმა დაიფაროს და გააძლიეროს ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი ეკლესია, გააძლიეროს და ადღეგრძელოს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და შეგვეწიოს ღირსი მამა გაბრიელი, რომ ამ ლაზარეს მსგავსად, უფალმა დაგვამკვიდროს აბრაამის წიაღში, რათა დავტკბეთ იმ გამოუთქმელი სიკეთეებით, რომლებიც „თვალს არ უნახავს და ყურს არ სმენია“ (1 კორ. 2,9), რისი ღირსიც დაე, გავმხდარიყავით მადლითა და კაცთმოყვარებითა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესითა, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, თანა მამით და სულიწმინდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.

ჩვენთან არს ღმერთი!“, - განაცხადა მეუფე შიომ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.