USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
გიორგი ცინცაძე - ბუნება ატრაქციონი არ არის
თარიღი:  458

2022 წლის შემოდგომაზე, აბაშის ხეობის სამხრეთი ნაწილი, რომელსაც ბალდის კანიონს უწოდებენ, დაცული ტერიტორიების სააგენტომ აუქციონზე გაიტანა. აუქციონის შედეგად, მარტვილში მდებარე კანიონი, რომელიც 2013 წლიდან ბუნების ძეგლის სტატუსს ატარებს, ორმოცწლიანი იჯარის წესით კერძო ინვესტორს გადაეცა.

ისედაც დისტოპიური მოცემულობა კიდევ უფრო შემაშფოთებელი ხდება, როცა აუქციონში გამარჯვებული კომპანიის წარმომადგენელი, მედიასთან საუბრისას, სურათს დეტალებით ავსებს: „ადგილზე ტურისტული ინფრასტრუქტურა უნდა მოვაწყოთ, რომელიც 390-400 მეტრის ბილიკს, საფეხმავლო ბილიკს, დაკიდულ ბილიკს, გასართობ დიდ ატრაქციას მოიცავს“, - განმარტავს „კანიონი 350”-ის დირექტორი და იქვე ყურადღებას ამახვილებს პროექტის ინოვაციურ ხასიათზე: „ამ შემთხვევაში ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ საქართველოში ძალიან ბევრი ზიპლაინი გვაქვს აშენებული და აქ რაიმე ახლის შემოტანა გადავწყვიტეთ. ეს ე.წ. „როლერია“, იგივე ზიპლაინი, თუმცა არა სწორხაზოვანი, არამედ კანიონის რელიეფს იმეორებს“.

როგორც ჩანს, ჯერაც დასაზუსტებელია, ბილიკი 390 მეტრი იქნება, თუ ათი მეტრით უფრო გრძელი, მაგრამ პროექტის შინაარსი დამაბრმავებლად ნათელია, როგორც მზიანი დღე თოვლით დაფარულ კანიონში. იქაურობა უნდა „მოწესრიგდეს“, „გასუფთავდეს“, გახდეს „უსაფრთხო“ და „მიმზიდველი“. კანიონი უნდა იქცეს „დიდ ატრაქციად“ - ადგილობრივი და საერთაშორისო ტურისტების მაგნიტად, რომელსაც ყოველ წელს 100,000 ადამიანი ესტუმრება. „ვიზიტორები“ გადაიხდიან ბილეთის საფასურს, იყიდიან სუვენირებს, ჩამოსრიალდებიან ზიპლაინზე და მოძებნიან ფულის დახარჯვის სხვა და მრავალფეროვან გზებს. ამ ფულის ნაწილი ადგილობრივ მოსახლეობასთან დარჩება, როგორც ბიუჯეტში გადახდილი თანხის, ისე ანაზღაურების სახით, რომელსაც ახალ სამუშაო ადგილებზე დასაქმებულები მიიღებენ.

ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, რა პრეტენზია შეიძლება გვქონდეს დაცული ტერიტორიების სააგენტოსთან, რომელმაც ჩაატარა აუქციონი, შეარჩია კომპანია და ბალდის კანიონი 40 წლით კერძო ინვესტორს გადასცა?

სააგენტოს გადაწყვეტილებაში ტერიტორიის კერძო ინვესტორისთვის გადაცემის შესახებ,  ირონიული მხოლოდ ის არ არის, რომ კანიონი დღეს მიმზიდველი ზუსტად იმიტომაა, რომ ის მიუთვისებელი, საერთო სივრცეა - ხელუხლებელი თუ არა, უფრო ნაკლებად ხელშევლებული, ვიდრე ის ქუჩები და ქალაქები, სადაც მის სანახავად ჩასული ვიზიტორები ცხოვრობენ. ირონიულია ისიც, რომ დაცული ტერიტორიების სააგენტო, არათუ არ იცავს ამ სივრცეს კომერციული გარდაქმნისგან, არამედ თავად გადასცემს მას ბიზნესს, რომლისგან დაცვაც საქართველოს ეკოსისტემებს ყველაზე მეტად სჭირდება.

დაცული ტერიტორიების სააგენტო, როგორც ჩანს, ვერ აცნობიერებს მთავარს - დღეს, საქართველოში, კომერციალიზაცია არა ბუნებრივი სივრცეების „მოწესრიგების“, „გასუფთავების“ ან მიმზიდველად ქცევის, არამედ მათი დეგრადაციის, გაერთფეროვნების და გაუფასურების ინსტრუმენტია. კომერციალიზაცია - განსაკუთრებით იმ ტიპის, რომელსაც ბალდის კანიონის ახალი პროექტი მოიაზრებს - მორგებულია არა ზოგადად ადამიანის კანიონში მიზიდვასა და მის შესაძლო ინტერესებზე, არამედ ბუნებრივ გარემოსთან ურთიერთობის ერთ კონკრეტულ და განსაკუთრებით საზიანო ფორმაზე.

ჯოზეფ საქსი, თავის მოკლე და ძალიან დახვეწილ წიგნში, „მთა მოაჯირის გარეშე“, ამ ტიპის „დასვენებას“ კონსუმერისტულ რეკრეაციას უწოდებს. ჯერ კიდევ ოთხმოციანი წლების დასაწყისში, საქსი წერდა ტურისტული „გამოცდილებების“ ახალ და პოპულარულ ფორმებზე, რომლებიც უპირატესობას ანიჭებს არა ბუნების „უბრალოდ მონახულებას“ - რაც თანამედროვე ვიზიტორისთვის ძალიან მოსაწყენია - არამედ მრავალფეროვან აქტივობებს ბუნებაში. ხედები, მდინარის ხმა და ბიომრავალფეროვნებაზე დაკვირვება თანდათან დამარცხდნენ ისეთ ტურისტულ პროდუქტებთან კონკურენციაში, როგორიცაა კაიაკინგი, პიკნიკი, ექსტრემალური სპორტი, სრიალი, ცოცვა და, რა თქმა უნდა, ზიპლაინი. შედეგად, ძვირფასი ბუნებრივი სივრცეები მზარდი პოპულარობის აქტივობებისთვის საჭირო ინფრასტრუქტურით და მათი ფულისმხარჯველი მომხმარებლებით გადაიჭედა. საქსთან საუბრისას მსოფლიოს ერთ-ერთი უძველესი ეროვნული პარკის მთავარი ეკოლოგი ვიზიტორების ინტერესის ცვლილებას ასე აფასებდა: „ადრე აქ ხალხი სიმშვიდისა და სილამაზისთვის ჩამოდიოდა. დღევანდელ ვიზიტორს ხალხის სიმრავლე არც აწუხებს - პირიქით, მოსწონს კიდეც. ის აქ ექშენისთვის ჩამოდის“.[1]

ძვირფასი ბუნებრივი სივრცეების კომერციული აქტივობებით გადატვირთვის ტენდენცია, მთელ მსოფლიოში, მას შემდეგ კიდევ უფრო გაძლიერდა. საქსი მკითხველს აფრთხილებდა, რომ მომხმარებლური ტურიზმის მზარდი პოპულარობა განსაკუთრებული სიფრთხილისკენ უნდა უბიძგებდეს დაცულ ტერიტორიებზე პასუხისმგებელ უწყებებს, რომლებმაც დატვირთვა ისე უნდა გაანაწილონ, რომ მათი ძირითადი ფუნქცია - ღირებული ბუნებრივი ტერიტორიების დაცვა - კომერციალიზაციის ტალღას არ შეეწიროს. ყველაზე ღირებული ეკოსისტემები ყველაზე მომხმარებლური გამოცდილებების დეკორაციად რომ არ იქცეს, კომერციული დატვირთვისთვის უნდა გამოინახოს არა ისეთი სივრცეები, რომლებიც პირველ რიგში თავიანთი ბუნებრივი სილამაზით თუ ეკოლოგიური ღირებულებითაა მნიშვნელოვანი, არამედ ისეთი საჯარო თუ კერძო ტერიტორია, სადაც კომერციული აქტივობა კონსერვაციის პრიორიტეტთან წინააღმდეგობაში არ მოვა. უფრო მოკლედ - მოეწყოს ზიპლაინი მათთვის, ვისაც ეს აქტივობა უყვარს და ვისაც ამაში ფულის გადახდა სურს, მაგრამ ნუ მოეწყობა ბუნების ძეგლის ტერიტორიაზე.

საქსის „კონსუმერი-დამსვენებლის“ აჩრდილი საქართველოს კურორტებს დასტრიალებს მშიერ მოჩვენებასავით, რომელსაც სჭირდება სასტუმროები, კაფეები და რესტორნები, მაღაზიები 24/7, ყოველთვის ხელმისაწვდომი ყველა სახის პროდუქტი და, რაც ყველაზე მთავარია, უწყვეტი გართობა. ტურისტის მზერა თავის თავზე ირგებს მისთვის მიმზიდველი სივრცის მთლიანობას, აწესებს მისი მართვის პრიორიტეტებს. მისი ინტერესი ისახება სამშენებლო მტვრის ვერცხლისფერ ღრუბელში, ისმის ბურღის ბიძგებს შორის, კრთება გადანათებული სარეკლამო აბრის შუქზე.

საქართველოს ეკოსისტემების ნაწილი კომერციალიზაციის ალყაშია, ნაწილში კი კონსუმერისტულმა ტურიზმმა უკვე ღრმად გაიდგა ფესვი. კომერციალიზაცია ზოგან განაშენიანების სახეს იღებს, ზოგან ტურისტული ინფრასტრუქტურის, ზოგან კი სამონადირეო მეურნეობის. ჭარბმა კომერციულმა ინტერესმა ბაკურიანი სამშენებლო მოედნად აქცია. მახლობლად, ბორჯომის პარკში მიმსვლელი ვერსად გაექცევა ხმამაღალ და ყველაფერ ბუნებრივთან შეუსაბამო მუსიკას, რომელიც პარკის ღობეს მიბჯენილი კაფეებიდან მოდის. კვარიათი დაემსგავსა ბაგებს, მწვანე კონცხი კი იმდენად გადაივსო ახალი სახლებითა და სასტუმროებით, რომ იქ ჩასული ტურისტები მალე გიდს ჰკითხავენ - რატომ დაარქვეს ამ ადგილს მწვანე კონცხი?

თუმცა ადგილი, რომელიც ყველაზე უკეთ განასახიერებს მომხმარებლური ტურიზმის აღმასვლას, წალკაში მდებარეობს. იქ, დაშბაშის კანიონის ორ მხარეს დღეს საფეხმავლო ხიდი აკავშირებს, რომლის ცენტრშიც გიგანტური შუშის ბრილიანტი კიდია. დაშბაშის კანიონიც ბუნებრივი ძეგლია.

„წალკის ბრილიანტი“, რომლის მონახულებაც საქართველოს მოქალაქეებს შეღავათიან ფასად, 29 ლარად შეუძლიათ, მიუღებელია არა მხოლოდ მათთვის, ვინც შესაძლოა სკეპტიკური იყოს ზოგადად ეკოტურისტული ინფრასტრუქტურის მიმართ, არამედ თავად საქართველოს ეკოტურიზმის ასოციაციისთვისაც, რომელიც მიიჩნევს, რომ „მოწყობილმა ინფრასტრუქტურამ შენარჩუნების ნაცვლად სრულად შეცვალა არსებული ბუნებრივი ლანდშაფტის გარეგნული მხარე“, და რომ „საერთოდ არ იქნა გათვალისწინებული ცოცხალი კულტურის კომპონენტი. შესაბამისად, დაცული ტერიტორიების სააგენტოს მხრიდან ამ კონკრეტული ინვესტიციის „უნიკალურ ეკოტურისტულ სივრცედ“ წარმოჩენა შეუსაბამობაში მოდის თავად ეკოტურიზმის არსთან და მის ძირითად პრინციპებთან“. „ეკოტურიზმი“, როგორც ტურიზმის ქვეკატეგორია, სწორედ იმ უდავო ფაქტის გაცნობიერების შედეგად გაჩნდა, რომ ტურიზმი ხშირად ბუნებრივ სივრცეებს შეუქცევადად აზიანებს. თუმცა ბუნებრივი გარემოს კომერციალიზაციის უახლესი ქართული გამოცდილება მიუთითებს, რომ ტურისტული შეჭრა ბუნებრივ სივრცეებში, მიუხედავად პრეფიქსისა, ამ სივრცეებს გაცილებით უფრო დიდი საფრთხის წინაშე აყენებს, ვიდრე უბილიკობა ან უხიდობაა.

ბუნებრივი სივრცეების ამ ტიპის „განვითარებას“ არაფერი აქვს საერთო წესრიგსა თუ სისუფთავესთან. ასეთ სივრცეებში, ბუნებრივ მრავალფეროვნებას მომხმარებლური ერთფეროვნება ანაცვლებს. კომერციული მონოკულტურა მასპინძელ ეკოლოგიურ სისტემებს ერთგვაროვან თარგზე ჭრის. შედეგად, სივრცეებსა და გამოცდილებებს შორის განსხვავება ისევე მცირდება, როგორც განსხვავება ზიპლაინსა და როლერს შორის.

უნიკალური ბუნების ძეგლი არ უნდა იმართებოდეს იმ ვიზიტორისთვის, რომლისთვისაც კანიონი უინტერესოა, თუ იქ ზიპლაინით ვერ ჩამოსრიალდება. ეს ტიპური კონსუმერია, რომლისთვისაც ბუნებრივი გარემო ნაყიდი გამოცდილებების დეკორაციაა. როგორც არ უნდა მოვინდომოთ, მის კაპრიზულ, ცვალებად გემოვნებას ვერ დავეწევით, როგორც აქილევსი ვერ დაეწევა კუს. ზიპლაინის „როლერით“ ჩანაცვლება, მიუხედავად ამ არქიტექტურული გადაწყვეტის უდავო ინოვაციურობისა, მხოლოდ გადაავადებს ეგზოტიკურის გარდაუვალ გაშინაურებას - სიახლე წარმავალია, პოპულარობას აუცილებლად მოსდევს ყავლგასულობა.

დაცული ტერიტორიების სააგენტო ხელს უწყობს ბალდის კანიონის ისეთ ვიზიტორზე - ან, უფრო ზუსტად რომ ვთქვათ, ისეთ მომხარებელზე - მორგებას, რომლის ვიზიტსაც ინფასტრუქტურა, კომერციული პროდუქცია და კომერციული გამოცდილებები სჭირდება და რომელსაც კუდში დამლაგებლების არმია უნდა მოსდევდეს. ამის ნაცვლად, სააგენტო ამ სივრცეს იმ მიზნით უნდა მართავდეს, რომ მიმსვლელებს შორის ბუნებრივი გარემოს მიმართ არამომხმარებლური დამოკიდებულების ჩამოყალიბებას შეუწყოს ხელი. ისეთი დამოკიდებულების, რომელიც იქაურობის სისუფთავეს თუ უსაფრთხოებას არ დაემუქრება.

თუმცა სააგენტო ცდილობს ბუნებრივი გარემო თვითონ აქციოს სამომხმარებლო გამოცდილებად. სწორედ ამისთვის სჭირდება მას ინფრასტრუქტურა და მისი მომწყობი კერძო ინვესტორი. ინფრასტრუქტურა სჭირდება ტურისტულ ინდუსტრიას, რომელმაც კანიონი არა უბრალოდ „მიმზიდველი“, არამედ კომერციულად მიმზიდველი უნდა გახადოს. თორემ მიმზიდველი ბალდის კანიონი ისედაც არის - უბრალოდ ის დღეს არ არის მომგებიანი.

ცხადია, ჩარევასა და სივრცის მაქსიმალურად ხელუხლებლად შენარჩუნებას შორის კონფლიქტი მხოლოდ კომერციული ინტერესის პირობებში არ ჩნდება. უნდა იყოს თუ არა ეროვნული პარკები შშმ-ადაპტირებული? ტურისტული ინფრასტრუქტურის რა ნაწილია აუცილებელი, და რა - ზედმეტი? რამდენად შეთავსებადია ლაშქრობა და კომფორტი? როგორ შეიძლება რეკრეაციის მრავალფეროვანი ფორმების თანაგანვითარება ურთიერთდაუზიანებლად? რამდენად თავსებადია სამეცნიერო-კვლევითი საქმიანობა ბუნების კონსერვაციასთან?

ამ კითხვებზე პასუხის გაცემას ფრთხილი და წინდახედული გადაწყვეტილებები სჭირდება. სენსიტიური და წინდახედული მართვისთვის დაცული ტერიტორიების სააგენტოს აქვს სივრცის დაცვის განსხვავებული სტატუსების არსენალი, რომელთა დახმარებითაც მას დატვირთის გონივრულად განაწილება და კონსერვაციის და სხვა მიზნების ერთმანეთთან შეთავსება შეუძლია. თუმცა ამის ნაცვლად დღეს ის პრობლემების წყაროს - კომერციალიზაციას - მათი გადაჭრის გზად წარმოსახავს.

წყარო: https://socialjustice.org.ge

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.