USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
გარი კასპაროვი - „უკრაინის ომში დამარცხების შემდეგ რუსეთი მეორეხარისხოვანი ქვეყანა გახდება“
თარიღი:  256

გერმანული სამაუწყებლო კომპანია „დოიჩე ველემ“ (Deutsche Welle) 7 იანვარს ეთერში გადასცა ინტერვიუ რუსეთის ხელისუფლების ოპოზიციონერთან, ჭადრაკში მსოფლიოს ექს-ჩემპიონთან გარი კასპაროვთან, რომლის ტექსტი გამოქვეყნებულია ვებ-გვერდზე სათაურით „უკრაინის ომში დამარცხების შემდეგ რუსეთი მეორეხარისხოვანი ქვეყანა გახდება“.

გთავაზობთ პუბლიკაციის შემოკლებულ ვერსიას:

- თქვენ ცდილობთ რუსეთის ოპოზიციის გაერთიანებას. როგორია წარმატებები?

- ტერმინი „გაერთიანება“ მოქმედების შესაბამისი მაინცდამაინც არ არის - იმდენად, რამდენადაც ადამიანები რომ გაერთიანდნენ, უნდა იცოდნენ, როგორია საბოლოო მიზანი. ლაპარაკი [დასავლური დემოკრატიის ტრანზიტზე, ჩემი ზრით, საკმაოდ წამგებიანია, თუ არ ვიცით, საიდ მივდივართ. 9-თვიანმა ომმა გვერდზე მისწია ზოგიერთი ის პრობლემა, რომლებიც რუსეთის ოპოზიციას ჰყოფდა. დღეს ისინიც კი, რომლებიც სრულიად კომფორტულად გრძნობდნენ თავს ყირიმის ანექსიის დროს და თვლიდნენ, რომ ეს ხელს არ უშლით მათ კვაზიოპოზიციურობაში, დღეს უკვე ამბობენ, რომ ყირიმი უკრაინის ნაწილია - მართალია, ჯერ კიდევ ენა ებმით ამის აღიარებაზე, მაგრამ მაინც.

- ალექსი ნავალნის გუნდი გყავთ მხედველობაში?

- დიახ, უპირველეს ყოვლისა, ალექსი ნავალნის გუნდი, თუმცა არის კიდევ საკმაოდ ბევრი ლიბერალურად მოაზროვნე ადამიანი. მე ვგულისხმობ იმათ, ვინც უკრაინის წინააღმდეგ  რუსეთის სრულმასშტაბიან აგრესიამდე თვლიდა, რომ რუსეთის ფედერაცია ჰიბრიდულ დემოკრატიას წარმოადგენს. ჩემი აზრიათ, რუსული ოპოზიციის სწორედ ამ შრის დამსახურებაა, რომ დასავლეთს შეგრძნება დაუსუსტდა და რუსეთის ნამდვილ მიზნებს ვერ ხედავდა და ვერ გრძნობდა. მართალია, იყვნენ ადამიანები, მათ შორის მეც, რომლებიც აცხადებდნენ, რომ ვლადიმერ პუტინი უკრაინასთან სრულმასშტაბიანი დაპირისპირებისათვის ემზადება და ომი გარდაუვალი იყო, მაგრამ ჩვენი ხმები საერთო ფონზე არ ისმოდა. „არა, რას ამბობთ! თანამშრომლობა უნდა გაგრძელდეს, პუტინი ასეთ ავანტიურაზე არ წავა...“. ახლა მიხვდნენ, მაგრამ არ აღიარებენ...

- არიან ადამიანები, რომლებიც არასამთავრობო უფლებადამცველ ორგანიზაციებს თუ ჟურნალისტურ კოლექტივებს ხელმძღვანელობენ და იტყვიან, რომ „მე ამის თქმა და აღიარება არ შემიძლია, რადგან [აგვკრძალავენ]...“

- რომელი არასამთავრობო უფლებადამცველი ორგანიზაციები შეიძლება არსებობდნენ პუტინის რუსეთში? ჟურნალისტი, რომელსაც ხელისუფლებასთან დაპირისპირებისა ეშინია, ის უკვე ჟურნალისტი აღარ არის, იგი მძევალია. კი, შენი ნებაა მშვიდად იცხოვრო, მაგრამ სხვებს თავს ნუ მოაჩვენებ ჟურნალისტად, მით უმეტეს, ოპოზიციურ ჟურნალისად. რა თქმა უნდა, მე ვაღიარებ ამ ადამიანების უფლებას იზრუნონ საკუტარ თავზე, საკუთარ ოჯახზე... მაგრამ საერთო ფონი არ უნდა გააფუჭონ - ვთქვათ, ომთან დამოკიდებულების საკითხში. მაგალითად,  ვინ აწარმოებს ამ ომს - ვლადიმერ პუტინი თუ რუსეთი?

- თქვენი აზრით, ვინ აწარმოებს?

- რა თქმა უნდა, რუსეთი. რა თქმა უნდა, ეს რუსეთის ომია. მეორე მსოფლიო ომს ადოლფ ჰიტლერი კი არ აწარმოებდა, არამედ ჰიტლერული გერმანია. დიახ, დღეს რუსეთს „პუტინის რუსეთს“ ეძახიან, მაგრამ ამ მომენტში რუდოლფ ჰესი მახსენდება, რეიხსფიურერის მოადგილე... იგი სწორად ამბობდა - „არ იქნება ფიურერი, არ იქნება გერმანია“ - ანუ მ მომენტში ორივე ერთ მთლიანობას წარმოადგენდა. ასევე მართალი თქვა ვიაჩესლავ მოლოდინმაც - „დღევანდელი რუსეთი - ეს პუტინის რუსეთია“. დღეს ჩვენ მოწმენი ვართ რუსეთის საზოგადოების სიღრმული ფაშიზაციისა, რომელმაც საშუალება მისცა ვლადიმერ პუტინს არა მარტო ომი დაეწყო, არამედ ომისთვის ასეთი საშინელი ფორმა მიეცა.

რუსეთში ანტიადამიანის ჩამოყალიბების პროცესი მიმდინარეობს. მოქალაქეებს ადამიანურ სახეებს უკარგავენ. პროცესი დიდი ხანია დაიწყო და ახლა, ომის დროს დამკვრელური ტემპით გრძელდება. რუსეთში დღეს ანტისაომარი პროტესტები არ იმართება. კარგად ვიცი, რომ მოსახლეობის უდიდეს ნაწილს უკრაინასთან ომში მონაწილეობა არ სურს. მაგრამ როცა საქმე მობილიზაციას ეხება, ძირითადი კითხვები, რომლებიც მშობლებს და ახლობლებს აწუხებთ, ასეთია: როგორ არიან მათი შვილები ეკიპირებული? რატომ არ არიან აღჭურვილნი კარგი იარაღით? ომისადმი წინააღმდეგობა კი არავის ახსოვს“.

- თქვენი აზრით, თუ „ნაწილობრივი“ მობილიზება მასობრივი გახდება, შესაძლოა მოსახლეობის ანტისაომარი აზრი უფრო მკვეთრად გამოიხატოს?

- ქვეყნდება [გამოკითხვების] მონაცემები, რომ რუსეთში ომის მხარდამჭერთა რაოდენობა გაიზარდაო. ამ ციფრების დაჯერება ძნელია, მაგრამ არის შეგრძნება იმისა, რომ ომი მართლაც რუსების საერთო საქმე ხდება. თავიანთი შვილების ომში გაგზავნის შემდეგ, როცა ვიღაც კვდება, ვიღაც იჭრება, ადამიანები უკვე სხვადასხვანაირად რეაგირებენ: ხშირ შემთხვევაში სიძულვილი მატულობს არა ხელისუფლების მიმართ, ვინც მათი შვილები ომში მოსაკლავად გაგზავნა, არამედ უკრაინის მიმართ. ჩვენ საერთოდ ვეღარ ვხედავთ იმ პროტესტის ნარჩენსაც კი, რომელიც მეტ-ნაკლებად იყო ომის დასაწყისში. ბევრი პროტესტანტი უკვე საზღვარგარეთ არის გაქცეული, ან „ფსკერზეა გაწოლილი“ და ჩუმად არის.

მე ძალიან კარგად მესმის, რომ დღეს რუსეთში პროტესტის ღიად გამოხატვა დიდ რისკთან არის დაკავშირებული არამარტო ჯანმრთელობის მხრივ, არამედ საფრთხე შეიძლება თვით სიცოცხლეს დაემუქროს. უფრო მეტიც - მე არასოდეს არავის არ მოვუწოდებ ქუჩაში გამოსასვლელად. იმიტომ, რომ მე როცა თვითონ შორს ვარ, საფრთხე არ მემუქრება, სხვას არ ვუბიძგებ მთავრობასთან დასაპირისპირებლად. მე, უბრალოდ, ამით ის მინდა ვთქვა, რომ ჩინეთშიც და ირანშიც მთავრობა რუსეთზე არანაკლებ სასტიკია, მაგრამ ხალხი საპროტესტო აქციებში მაინც მონაწილეობს. ანუ ჩვენ საქმე გვაქვს საზოგადოების სტაგნაციასთან.

- თქვენ გეტყვიან, რომ დიდი ხნის განმავლობაში საზღვარგარეთ ცხოვრობთ და ხალხთან კავშირი დაკარგული გაქვთ... რომ არ იცით, ხალხი სინამდვილეში რას ფიქრობსო...

- რაზე ფიქრობს ხალხი სინამდვილეში? ვიცი, რომ ფიქრობს იმაზე, რომ რუსული იარაღით ადამიანები იხოცებიან, რუსული რაკეტები ადამიანებს ელექტროენერგიისა და გათბობის გარეშე ტოვებენ, წყლისა და საჭმლის გარეშე... ამბობენ, რომ ზოგჯერ მთავრობას დანაშაული უნდა ეპატიოსო, მაგრამ რუსეთში ხალხი ხელისუფლებას ომში დამარცხებას არასოდეს პატიობდა. თუ ომი იმ შედეგით დასრულდება, როგორსაც ჩვენ ველოდებით, ანუ რუსეთისათვის კატასტროფულით, სამხედრო განადგურებით, უკრაინისათვის წართმეული ტერიტორიების დაბრუნებით და სევასტოპოლში უკრაინის დროშით, ეს საზოგადოებისათვის შოკი იქნება. რუსეთი უკრაინასთან ომში დამარცხების შემდეგ პირველი კლასის სახელმწიფო აღარ იქნება, გადაიქცევა მეორე ხარსიხის ქვეყნად. კი, ბირთვული შეიარაღებით, მაგრამ რად გინდა ასეთი შეიარაღება, როცა ღილაკზე თითის დამჭერი არავინ არის.

- თქვენი აზრით, ბირთვული ომი არ იქნება? ვლადიმერ პუტინი ტაქტიკური დანიშნულების იარაღსაც არ გამოიყენებს?

- ბირთვული იარაღის გამოსაყენებლად აუცილებელია ბევრი ადამიანის მზადყოფნა საკუთარი სიცოცხლის გასარისკად. მე ვფიქრობ, რომ ყველა ადმირალი და გენერალი ძირითადად იმაზე ფიქრობს, თუ როგორ შეინარჩუნოს ნაქურდალი ქონება. რუსულ სამხედრო „ლატარეაში ძალიან დიდი ფული თამაშდება“.

- როცა რუსეთი საბოლოოდ დამარცხდება, სოციალური აფეთქებაც მაშინ მოხდება?

- დამარცხება კრიტიკულ მასას წარმოქმნის: ფრონტიდან რუსეთში ასობით ათასი შეიარაღებული ადამიანი დაბრუნდება. ყოველი ახალი მობილიზაცია კიდევ უფრო მეტ მსგავს ადამიანებს აჩენს. ჯერ-ჯერობით ისინი უკრაინაში მიდიან, მაგრამ შემდეგ იქიდან როცა წამოვლენ... სხვათა შორის, სამხედრო მოსამსახურეები ისეთი რევოლუციის ინგრედიენტები არიან, რომელიც 1917 წელს მოხდა: არმია დამარცხების შემთხვევაში ხელისუფლების მესაფლავე ხდება.

  • თქვენ თვლით, რომ რუსეთში გიგანტური სისხლისღვრაა მოსალოდნელი?

- რა თქმა უნდა, მოხდება, თუ ქვეყანა ქაოსში ჩაიძირება... ერთადერთი გზა, რომ რუსეთი ცივილიზაციის გზაზე გავიდეს, ისაა, რომ მოხდეს სახელმწიფოს დეფოლტი.

წყარო: https://www.dw.com/ru/kasparov-posle-porazenia-v-ukraine-rf-budet-vtorostepennoj-stranoj/a-64309081

მოამზადა სიმონ კილაძემ

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.