USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
«Newsweek» (აშშ): „ნამდვილად სურს თუ არა ამერიკას უკრაინის რუსეთზე გამარჯვება?“
თარიღი:  238

ამერიკული ჟურნალის „ნიუსვიქის“ (Newsweek) ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ნამდვილად სურს თუ არა ამერიკას უკრაინის რუსეთზე გამარჯვება?“ (ავტორი - დევიდ ბრენანი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

უკრაინა 2023 წლის საომარი მოქმედებების სეზონს შეუსრულებელი მოლოდინებისა და განუხორციელებელი გეგმების ტვირთის ქვეშ ამთავრებს: უკრაინელი ჯარისკაცებისა და მოქალაქეების მახსოვრობაში 2023 წელი არასასიამოვნო მოგონებების წლად დარჩება - დიდი ხნის ნანატრი კონტრშეტევა წარუმატებელი აღმოჩნდა, რაც, საბოლოო ჯამში ქვეყნის არმიის სარდალმა ვალერი ზალუჟნიმაც აღიარა და პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმაც.

კიევი მთელი ძალისხმევით ცდილობს დასავლელი მოკავშირეების სიმპათიები შეინარჩუნოს და მათ ერთიანობაში უთანხმოება არ დაუშვას. მაგრამ ოდესღაც მონოლითური დასავლეთის სიმტკიცეში ბზარები გაჩნდა, რომლებიც სულ უფრო ფართოვდება. ევროპაში მომრავლდნენ ულტრმემარჯვენე ლიდერები, რომლებიც ანტიუკრაინულ პოზიციებს ამჟღავნებენ და ქვეყნის ლიდერები ხდებიან, აშშ-ში კი უკროსკეპტიციზმი ძლიერდება - ეს ფაქტორი მნიშვნელოვან როლს შეასრულებს 2024 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში.

ვოლოდიმირ ზელენსკი, როგორც ჩანს, თავს შეურაცხყოფილად გრძნობს. „უკრაინელები აშკარად ხედავენ მოკავშირეების გაუბედაობას და შეშფოთებას ომის შესაძლო ესკალაციის გამო. უკრაინელები ხედავენ, რომ დასავლეთს რუსეთის პროვოცირება არ სურს“, - ამბობს  Newsweek-თან ინტერვიუში დენიელ ვეიდაჩი, კომპნია Yorktown Solutions-ის ხელმძღვანელი, რომელიც ვაშინგტონში უკრაინის ინტერესების ერთ-ერთ ყველაზე გავლენიან ლობისტად ითვლება. „ამერიკა ფრთხილად მოქმედებს, რის გამოც კიევს ეჭვნარევი კითხვები უჩნდება: მართლაც სურს ვაშინგტონს, რომ უკრაინამ რუსეთზე გაიმარჯვოს? დიდი ალბათობით, პასუხი ასეთი იქნება: არ სურს. იმიტომ, რომ თუ უკრაინა გამარჯვებს, დამარცხებულ რუსეთში შეიძლება დიდი არეულობა დაიწყოს“, - ამბობს დენიელ ვეიდაჩი.

თეთრი სახლი უკრაინის მიმართ გატარებულ პოლიტიკაში თანდათანობის პრინციპს ინარჩუნებს. ამერიკელი ჩინოვნიკების თქმით, თუ უკრაინას ძალიან ბევრს ძალიან სწრაფად მისცემენ, არავინ იცის, როგორ ისარგებლებს ამით უკრაინა. შესაძლოა ისეთი ესკალაცია მოხდეს, რომ კარიბის კრიზისი მონაგონი იქნება.  

დასავლურ პრესაში გახშირდა პუბლიკაციები, რომ უკრაინა, ზამთრის დადგომისა და წარუმატებელი კონტრშეტევის გამო, შეიძლება რუსეთთან მოლაპარაკებაზე დათანხმდეს. ვოლოდიმირ ზელენსკი ამ ვარაუდებს უარყოფს. კრემლის პოზიციის თანახმად, მოსკოვი ღიაა მოლაპარაკებისათვის, მაგრამ ერთი პირობით: უკრაინამ უნდა აღიაროს რეალური სიტუაცია და შეურიგდეს ტერიტორიულ ცვლილებებს.

დენიელ ვაიდიჩის თქმით, ისეთი სამშვიდობო მოლაპარაკების დაწყება, რომელსაც უკრაინული საზოგადოება არ მოიწონებს, ვოლოდიმირ ზელენსკის პრეზიდენტობის დასასრულს ნიშნავს - „არჩევნებით ან არჩევნების გარეშე“.

აქსიომაა, რომ უკრაინას არ შეუძლია ბრძოლა დასავლეთის დახმარების გარეშე. დღეს უკრაინის ეკონომიკა დანგრეულია, უკრაინის ბიუჯეტი ძირითადად დასავლურ ფინანსურ გადასხმებზეა დამოკიდებული, პირველ რიგში კი ამერიკის შეერთებულ შტატებზე. კიევი ბრიუსელისა და ვაშინგტონის იმედით სულდგმულობს.

ამას წინათ ამერიკელმა ექსპერტებმა რიჩარდ ჰაასმა და ჩარლზ კუპჩანმა ჟურნალ Foreign Affairs-ში გამოაქვეყნეს სტატია, რომელშიც ნათქვამია, რომ წარუმატებელი კონტრშეტევის გამო უკრაინას და მის მოკავშირეებს თავიანთი სტრატეგიის გადაფასება მოუწევთ. ორივე ექსპერტმა Newsweek-თან ინტერვიუში აღნიშნა, რომ ჯერ-ჯერობით უკრაინა ახალ რეალობებს კარგად ვერ აცნობიერებს. „უკვე მომწიფთა სიტუაცია, რომ ქვეყანაში საზოგადოებრივ-პოლიტიკური დისკუსია დაიწყოს. ეს აუცილებელია. სამწუხაროდ, კიევმა მსგავს დისკუსიებს ტაბუ დაადო. სწორედ ასეთი მოქმედება უწყობს ხელს ომების დაუსრულებლობას და გაჭიანურებას“, - ამბობს ჩარლზ კუპჩანი.

რიჩარდ ჰაასის მოსაზრებით, შექმნილ სიტუაციაში საჭიროა გარკვეული შუალედის ძიება, რომლის ჩარჩოებში სტრატეგია უნდა შემუშავდეს. მაგალითად, უკრაინა უარს არ ამბობს ტერიტორიების დაბრუნებაზე, მაგრამ ამ პროცესში პაუზას აკეთებს: „შეიძლება პაუზა წლები და ათწლეულები გაგრძელდეს. შეიძლება ეს საკითხი რუსეთში ხელისუფლების ცვლილებამდე გადაიდოს - პოსტპუტინური პერიოდის დადგომამდე, ან სულაც პოსტ-პოსტპუტინურ ეპოქამდე“.

როგორც რიჩარდ ჰაასი ამბობს, სამხედრო ბალანსის გათვალისწინებით, უკრაინა თავის ტერტორიებს სრულად ვერ დაიბრუნებს: „ჩვენ უკვე საომარი მოქმედებების ორწლიანი შედეგების მოწმენი ვართ. ძალიან საეჭვოა, რომ გაისად, სხვა მსოფლიო მოვლენების ფონზე, როცა უკრაინისადმი დასავლეთის ყურადღება სუსტდება, კიევი რაიმე მნიშვნელოვან წარმატებას მიაღწევს. ამიტომაც, რუსეთის გეგმების გასანეიტრალებლად, აუცილებელია უკრაინამ შეისვენოს და ძალა მოიკრიბოს“.

„ადრე თუ გვიან, მაგრამ მაინც დადგება მომენტი, როცა უკრაინელები საკუთარ თავს ასეთ კითხვას დაუსვამენ: რა ვაკეთოთ? სავარაუდოდ, ამჟამად ყველაზე გონივრული იქნება უკრაინამ რესურსები დააგროვოს იმ ტერიტორიის აღსადგენად, რომელსაც დღეს თვითონ აკონტროლებს (ანუ ქვეყნის ფართობის 82%).

აშკარაა, რომ ბევრი უკრაინელისათვის მიუღებელია დასავლელი პარტნიორების სავარაუდო მოწოდება სამშვიდობო მოლაპარაკების დაწყებისათვის, ტერიტორიების დაბრუნების გარეშე - ანუ თუნდაც მოკლევადიან კაპიტულაციაზე. მაგრამ დროა დანაკარგებიც გაანალიზდეს: ზოგიერთი შეფასებით, უკრაინამ ორწლიან საომარ მოქმედებებში 100 ათასი ჯარისკაცი დაკარგა, რაც დემოგრაფიულ კატასტროფას ნიშნავს.

ამასთან, უკრაინელები აცნობიერებენ, რომ დასავლეთი მათი მდგომარეობის გამო დიდ დისკომფორტს განიცდის. დასავლური საზოგადოება ჯერ კიდევ ითმენს და იტანს ამ დისკომფორტს, მაგრამა მათი მოთმენა უსასრულო არ იქნება.

„უკრაინისათვის რუსეთისადმი ნდობა დიდ პრობლემას წარმოადგენს“, - ამბობს „ნიუსვიქთან“ საუბარში ივან სტუპაკი, უკრაინის პარლამენტის ეროვნული უსაფრთხოებისა და თავდაცვის კომიტეტის მრჩეველი, - როგორ უნდა აიძულო რუსეთი, რომ კრემლმა დაპირებული სიტყვა შეასრულოს?“.

რა თქმა უნდა, საქმე არც რუსეთში არ არის კარგად. მიუხედავად იმისა, რომ კრემლის პროპაგანდა რუსეთს ომში წარმატებულ მხარედ წარმოაჩენს, მოსკოვს ბევრი პრობლემა აქვს შექმნილი. ვლადიმერ პუტინმა უკრაინა საბოლოოდ დაკარგა, თუმცა იგი [დასავლეთისაგან] პრიზს ელოდება უკრაინის ტერიტორიის გარკვეული ნაწილის სახით. „კრემლი თვლის, რომ ამჟამად პოლიტიკური სიტუაცია მის სასარგებლოდაა“, - ამბობს რიჩარდ ჰაასი, - მოსკოვი კარგად ხედავს ულტრამემარჯვენე პოპულისტურ ტენდენციებს ევროპაში, კარგად ხედავს აშშ-ში ჩატარებული გამოკითხვების შედეგებს, რომ უკრაინის მიმართ ამერიკელთა მხარდაჭერა სუსტდება... ვფიქრობ, რომ ვლადიმერ პუტინის სტრატეგია ასეთია: „მოდით, ვნახოთ, რა იქნება ერთი წლის შემდეგ“. შეიძლება ითქვას, რომ რუსები სანთელს ანთებენ და დონალდ ტრამპის გამარჯვებისთვის ლოცულობენ“.

ჩარლზ კუპჩანის თქმით, უკრაინამ რუსეთს უნდა მიბაძოს და გრძელვადიანად იმოქმედოს, როგორც ამას ვლადიმერ პუტინი აკეთებს: „კიევმა მოლაპარაკების გზით უნდა შეწყვიტოს საომარი მოქმედებები, უნდა აღადგინოს ეკონომიკა (დასავლეთის დახმარებით), დაელოდოს პუტინის წასვლას და ტერიტორიების დაბრუნებაზე იფიქროს. დღეს ჰორიზონტზე მსგავსი იმედი არ ჩანს, მაგრამ მოდით გავიხსენოთ: განა ვინმეს სჯეროდა 35 წლის წინ, რომ ბალტიისპირეთის რესპუბლიკები ნატოს წევრები გახდებოდნენ? არავის არ სჯეროდა, მაგრამ ისინი გახდნენ. აშკარაა, რომ პუტინი ითმენს და იმედი აქვს, დასავლეთი მის პირობებს დათანხმდება. მოდით, როლები გავცვალოთ და ჩვენც დაველოდოთ მის წასვლას“.

წყარო: https://www.newsweek.com/us-want-ukraine-defeat-russia-putin-biden-zelensky-peace-talks-1846772

 

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.