USD 2.7215
EUR 3.2155
RUB 3.4658
თბილისი
ევროპა მიწისძვრის, პოლიტიკური მიწისძვრის მოლოდინშია - ლევან ლორთქფანიძე
თარიღი:  
დღეს საფრანგეთში საპარლამენტო არჩევნების მეორე ტური იმართება, პირველ ტურში მხოლოდ 76 დეპუტატის არჩევა მოხერხდა, 501 მანდატის ბედი დღეს გადაწყდება.
 
უცნაური საარჩევნო სისტემა აქვს საფრანგეთს, ყველა დეპუტატს მაჟორიტარული წესით ირჩევენ, პირველ ტურში ასარჩევად 50% + 1 ხმის მიღებაა საჭირო, თუ ვერავინ შეძლებს მაღალი ბარიერის გადალახვას მეორე ტური იმართება, სადაც ყველა ის კანდიდატი მონაწილეობს, რომელსაც პირველ ჯერზე 12,5%-ზე მეტი აქვს დაგროვებული. მეორე წრეზე უკვე უბრალო უმრავლესობაც საკმარისია გამარჯვებისთვის.
 
 მეორე ტურამდე პარტიები ერთმანეთთან მოლაპარაკებებს მართავდნენ, რათა მარინ ლე პენის ულტრამემარჯვენე ბლოკს ერთი კანდიდატით დაპირისპირებოდნენ.
 
ძველი ფრანგული ტრადიცია გადარჩენილია!
 
მაჟორიტარული ოლქების უდიდეს უმრავლესობაში რესპუბლიკური წესრიგის მომხრე ყველა ძალა ერთი კანდიდატის ირგვლივ შემოიკრიბა, რათა „ნაციონალურ გაერთიანებას“ უმრავლესობის მოპოვების შესაძლებლობა არ მისცენ. ლე პენის კანდიდატთა მთავარი ოპონენტები „ახალი სახალხო ფრონტიდან“ არიან  (იხ. ბმული: https://bit.ly/4cUw3KJ )
 
საფრანგეთში დემოკრატიის მხარდამჭერებმა საყოველთაო მობილიზაცია გამოაცხადეს, კილიან მბაპედან დაწყებული ცნობილ რეპერთა კოლექტივით დამთავრებული, ყველანი გაიძახიან „No pasaran!”, მათთვის კატეგორიულად მიუღებელია მოფაშისტო ძალის ხელისუფლებაში მოსვლა. საარჩევნო უბნებზე ხალხმრავლობაა მოსალოდნელი. საღამოსთვის დიდ ქალაქებში პოლიციის დამატებითი ქვედანაყოფები განლაგდებიან, რათა კენჭისყრის შედეგების მიუხედავად სამოქალაქო მშვიდობის უზრუნველყოფა მოხერხდეს.
 
 „ნაციონალური გაერთიანების“ წინააღმდეგ ერთიანი კანდიდატით გაბრძოლებისა და ამომრჩეველთა მაღალი აქტივობის ფონზე მიწისძვრის სიმძლავრე შეიძლება შემცირდეს. საპარლამენტო უმრავლესობის მოსაპოვებლად ლე პენის ბანაკს 289 მანდატი სჭირდება. ულტრამემარჯვენეებისათვის ყველაზე ოპტიმისტური გათვლებითაც კი, ისინი ამდენ ოლქში გამარჯვებას დიდი ალბათობით ვერ მოახერხებენ.
 
 რას წარმოადგენს მარინ ლე პენის „ნაციონალური გაერთიანება“ (RN)?
2010-იანი წლების დასაწყისში მარინ ლე პენის ჯგუფის წევრები მიხვდნენ, რომ თავიანთი რადიკალური პროგრამის შერბილების გარეშე სამუდამოდ მარგინალურ ძალად დარჩებოდნენ. შესაბამისად, ქ-ნმა ლე პენმა მრავალი წლის წინ დაიწყო მუშაობა იმისთვის, რომ პარტიას ზომიერი, მაგრამ გამოკვეთილად ნაციონალისტური ძალის იმიჯი დაუმკვიდროს. დერადიკალიზაციის პოლიტიკის ფარგლებში პრეზიდენტობის მარადიულმა კანდიდატმა პარტიას სახელი გადაარქვა, ორგანიზაციის რიგებიდან გარიცხა საკუთარი მამა, რომელიც ჰოლოკოსტს მაინცდამაინც დიდ პრობლემად არ აღიქვამს, შეარბილა ევროკავშირის დაშლისა და საფრანგეთის გაერთიანებიდან გამოსვლის რიტორიკა, ცდილობს მოიპოვოს განათლებული ამომრჩევლებისა და ქალების მხარდაჭერა, ემიჯნება გერმანულ AfD-ს, პარტიის თავმჯდომარის პოსტი 28 წლის სიძეს - ჯორდან ბარდელას გადააბარა, რომელიც TikTok ვარსკვალავი და ახალგაზრდების გულთამპყრობელია.
ქ-ნი მარინას ძალისხმევამ შედეგი გამოიღო.
 
1970-იანი წლებიდან მოყოლებული ფრანგ ამომრჩეველში არსებობდა ერთგვარი რეფლექსი - ქვეყანა რომ დაქცეულიყო, ულტრამემარჯვენეებისთვის ხმის მიცემა სირცხვილად და თავის მოჭრად ითვლებოდა. ნელ-ნელა აღნიშნული რეფლექსი თავის ძალას კარგავს, „მარინაჩკამ“ (ჟირინოვსკი ასე ეძახდა) მოახერხა, რომ „ნაციონალური გაერთიანებისთვის“ ხმის მიცემა აღარ „ტეხავს“.
 
 რა ძირითად პრინციპებს ეფუძნება RN-ის პროგრამა?
- მიგრაცია
პარტია ემხრობა საფრანგეთის საზღვრებზე კონტროლის გაძლიერებას, დეპორტაციის სწრაფი და მკაცრი წესების შემოღებას, მოქალაქეობის მიღების პროცედურების კიდევ უფრო მეტად გართულებას, მიგრანტებისთვის სოციალური მხარდაჭერის შემცირებასა და სამედიცინო დახმარების მიღების შეზღუდვას. საფრანგეთში დაბადება აღარ იქნება საკმარისი წინაპირობა მოქალაქეობის მიღებისთვის. ორმაგი მოქალაქეობის მქონე პირებს აეკრძალებათ თანამდებობების დაკავება.
 
- ეკონომიკა
 
RN-ის პრიორიტეტია ევროკავშირის რეგულაციების გაუქმება, „მწვანე ეკონომიკის“ პრინციპების ფეხქვეშ გათელვა, მაკრონის საპენსიო რეფორმაც თავდაპირველად ხელუხლებლად დარჩება. პარტია გადასახედბის შემცირების ინიციატივითაც გამოდის.
 
- ევროკავშირი
 
„Frexit”-ს აღარ ითხოვენ, მაგრამ დანარჩენი ყველა მოთხოვნა, რომელიც ევროკავშირს ძირს უთხრის კვლავ მათ პროგრამაშია. მარინ ლე პენი რომ მიუშვათ, ევროკავშირს ლამის მხოლოდ „ერასმუსის“ დონეზე დაიყვანს. უკრაინის მხარდაჭერაზე უარის თქმას არც ჟორდან ბარდელა აპირებს, უბრალოდ, გამორიცხავენ შორი მოქმედების რაკეტების გადაცემას და დასავლეთ უკრაინაში საჯარისო ნაწილების განთავსებას.
 
 რა ელის საფრანგეთსა და ევროპას RN-ის წარმატების შემთხვევაში?
 
თუ ლე პენმა და ბარდელამ „რესპუბლიკელების“ ნაწილის გულის მოგება შეძლეს (სარკოზისა და შირაკის პარტიის ამჟამინდელი თავმჯდომარე - ერიკ კიოტი მზად არის ტაბუს დასარღვევად), გამორიცხული არ არის, რომ მინისტრთა კაბინეტი ულტრამემარჯვენეების ხელში აღმოჩნდეს. ეს კოაბიტაციას ნიშნავს! პრეზიდენტი მაკრონი თავდაცვისა და საერთაშორისო პოლიტიკას გააკონტროლებს, ბიუჯეტის კონტროლი და შიდა პოლიტიკა კი ულტრამემარჯვენეების ხელში გადავა. მივიღებთ საჭურის პრეზიდენტს, რომელსაც ყველაფრის შეთანხმება თავის დაუძინებელ მტრებთან შეთანხმება მოუწევს.
 
კოაბიტაცია ევროპულ დონეზე ნიშნავს იმას, რომ საფრანგეთის პრემიერ-მინისტრი და ფინანსთა მინისტრი დაიწყებენ საერთო ევროპული გადაწყვეტილებების საბოტაჟს. განსაკუთრებით გართულდება ვითარება ევროკავშირის 2025 წლის ბიუჯეტის დამტკიცების პერიოდში. გარდა ამისა, ლე პენი და ბარდელა კიდევ უფრო გაართულებენ უკრაინის საკითხთან დაკავშირებით ევროპული კონსენსუსის მიღწევის შესაძლებლობას.
მოკლედ, საფრანგეთის ევროკავშირის ერთ-ერთი მთავარი სახელმწიფოა, მის პრემიერ-მინისტრს კი შესწევს ძალა, რომ იქცეს მუხრუჭად ევროკავშირის მიერ ნებისმიერი გადაწყვეტილების მიღების დროს. ლე პენს შეუძლია წირვა გამოუყვანოს ევროკავშირს!
 
შენიშვნა: ლე პენსა და ბარდელას აბსოლუტური უმრავლესობის, 289 დეპუტატის გარეშეც შეუძლიათ მთავრობის ჩამოყალიბება. თუ ვერ მოხერხდა პარტიული კაბინეტის არჩევა, ტექნოკრატების გამოძახებაც არ არის გამორიცხული. თეორიული შანსი ჩვენებს, ახალ სახალხო ფრონტელებსაც აქვთ.
 
ანალიტიკა
«The Guardian»: „ პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“

„სწორედ იმ დროს, როცა მსოფლიოს უაღრესად ჭირდება ბრძენი უხუცესები, პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“ - ასეთი სათაური აქვს ბრიტანულ გაზეთ „გარდიანში“ (The Guardian) გამოქვეყნებულ სტატიას, რომლის ავტორია დევიდ ვან რეიბრუკი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ფილოსოფიაში ნიდერლანდებიდან.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

მოდით ერთ დელიკატურ საკითხზე მსჯელობას შევეცადოთ: ვისაუბროთ ასაკზე ისე, რომ ეიჯიზმში - ასაკობრივ დისკრიმინაციაში - არ გადავვარდეთ.

არასოდეს არ მომხდარა ისეთი პრეცედენტი პლანეტის თანამედროვე ისტორიაში, როგორიც დღეს არის: მსოფლიოში მშვიდობის ბედი ისეთი ადამიანების ხელშია, რომლებიც საკმაოდ ხანდაზმულები არიან. ვლადიმერ პუტინს და სი ძინპინს 72 წელი შეუსრულდათ, ნარენდრა მოდი - 74 წლისაა, ბენიამინ ნეთანიაჰუ - 75-ის, დონალდ ტრამპი - 79-ის, ალი ჰამენეი - 86-ის.

რასაკვირველია, მედიცინის განვითარების წყალობით, ადამიანები სულ უფრო მეტ ხანს ცოხლობენ და შეუძლიათ აქტიური ცხოვრებით იცხოვრონ, მაგრამ ამის მიუხედავად, დრეს ცვენ მოწმენი ვართ იმ პოლიტიკური ლიდერების რაოდენობის ზრდისა, რომლებიც ასაკის კვალობაზე სულ უფრო ამკაცრებენ საკუთარ ხელისუფლებას, ხშირად თავიანთი ახალგაზრდა კოლეგების ხარჯზე.

გასულ კვირაში ჰააგაში ნატოს ყოველწლიურ სამიტზე ალიანსის ლიდერები, ემანუელ მაკრონის და მეტე ფრედერიქსონის (ორივე 47-47 წლისაა), ჯორჯა მელონის (48 წლის), პედრო სანჩესის (53 წლის) ჩათვლით, იძულებულნი იყვნენ დათანხმებულიყვნენ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას სამხედრო ბიუჯეტის გაზრდის შესახებ. ნატოს წევრი ქვეყნების მეთაურების საშუალო ასაკი 60 წელს შეადგენს: გერმანიის კანცლერი 69-ისაა, ხოლო თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ ერდოღანი - 71 წლის.

ყველა დაეთანხმა სამხედრო ასიგნებათა 5%-იან ზრდას, თუმცა აშკარაა, რომ ეს ციფრო თვითნებურად არის დადგენილი - მისი განხილვა სერიოზული დებატებით არ მომხდარა არც ნატოში და არც წევრი ქვეყნების შიგნით. ამ დროს უფრო მეტად სამხედრო-პოლიტიკური რეალობას კი არ მიექცა ყურადღება, არამედ ჭირვეული ამერიკელი პატრიარქის პატივისცემას და მის აკვიატებულ მოთხოვნას. ნატოს გენერალური მდივანი მარკ რიუტე, რომელიც მხოლოდ 58 წლისაა, ისე შორს წავიდა აშშ-ის პრეზიდენტისადმი მოწიწებაში, რომ დონალდს „მამიკოთი“ (Daddy) მიმართა. ეს დიპლომატია არ არის. ეს მორჩილებაა.

თაობათა კონფლიქტი სხვა არენებზეც ხდება: უკრაინის 47 წლის პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი უპირისპირდება მასზე ბევრად უფროსი ასაკის კოლეგას - რუსეთის 72 წლის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს. იმავე ასაკის მქონე სი ძინპინი მტრული თვალით უყურებს ტაივანის  პრეზიდენტს, რომელიც კომუნისტ ბელადზე 7 წლით უმცროსია. ბენიამინ ნეთანიაჰუ, რომლის წლოვანება საუკუნის სამ მეოთხედს შეადგენს, აუღელვებლად უყურებს ღაზას სექტორის განადგურებას, რომლის მოსახლეობის საშუალო ასაკი 18-20 წელია. ირანში 86 წლის ლიდერი მართავს ქვეყნის 80-მილიონიან მოსახლეობას, რომელთა საშუალო ასაკი 32 წელია. კამერუნელი 92 წლის პრეზიდენტი პოლ ბია 1982 წლიდან იმყოფება იმ ქვეყნის სათავეში, რომლის მცხოვრებლების საშუალო ასაკს 18 წელი შეადგენს, ხოლო სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა - 62 წელს.

რასაკვირველია, ჩვენ არ ვდგავართ გერონტოკრატიული შეთქმულების წინაშე. ჯერ-ჯერობით არც მოხუცი მოქმედი ლიდერების კლუბი არ არსებობს, რომლებიც მსოფლიოს ბატონობას სიცოცხლის ბოლომდე ესწრაფვიან... მაგრამ არის რაღაც შემაშფოთებელი იმაში, რომ  მშვიდობა ინგრევა სწორედ იმ ადამიანების მიერ, რომელთა ცხოვრება მეორე მსოფლიო ომის შემდომი არქიტექტურით განისაზღვრა. ალი ჰამენეი 6 წლისა იყო, როცა ჯერ გერმანიამ, შემდეგ კი იაპონიამ ხელი უსიტყვო კაპიტულაციას მოაწერეს.

დონალდ ტრამპი 1946 წელს დაიბადა, როცა გაერომ თავისი პირველი გენერალური ასამბლეის სხდომა ჩაატარა. ბენიამინ ნეთანიაჰუ  დაიბადა ისრაელის სახელმწიფოს შექმნიდან ერთი წლის შემდეგ. ნარენდრა მოდი დაიბადა 1950 წელს, როცა ინდოეთი საპარლამენტო რესპუბლიკად გამოცხადდა და ქვეყნის კონსტიტუცია მიიღეს. ვლადიმერ პუტინი ქვეყანას 1952 წლის ოქტომბერში მოევლინა, იოსებ სტალინის სიკვდილამდე რამდენიმე თვით ადრე. ამხანაგი სი ძინპინი - 1953 წლის ივნისში დაიბადა, სტალინის სიკვდილის შემდეგ. რეჯეფ ერდოღანი გაჩნდა 1954 წელს, თურქეთის ნატოში შესვლიდან ორი წლის შემდეგ. ყველა ჩამოთვლილი პირები ომისშემდგომი ეპოქის ბავშვები არიან და ახლა, როცა თავიანთი სიცოცხლის მიჯნას უახლოვდებიან, ისინი, როგორც ჩანს, მზად არიან იმ მსოფლიოს დასანგრევად, რომლებშიც თვითონ დაიბადნენ. ასთი მოქმედება შურისძიებას ჰგავს.

დიახ, საერთაშორისო წესრიგი, რომელიც თეორიულად გარკვეულ წესებს ემყარებოდა, პრაქტიკაში ყოველთვის არეულ-დარეული იყო, ვიდრე ეს ქაღალდზე ჩანდა. მაგრამ, ნებისმიერ შემთხვევაში რაღაც იდეალი არსებობდა, რომლის მიღწევას ყველა თავისებურად ცდილობდა. არსებობდა საერთო მორალური პრინციპები - დიახ, მყიფე, მაგრამ გულწრფელი, რომელიც იმ რწმენას ემყარებოდა, რომლის მიხედვით, კაცობრიობას აღარ უნდა გაემეორებინა მე-20 საუკუნის პირველი ნახევრის მხეცობები და რომ უმჯობესია უთანხმოებები დიალოგისა და დიპლომატიის მეშვეობით მოგვარდეს. დღეს ეს რწმენები აორთქლდა, გაქრა და უმეტესად იმ ადამიანთა გონებასა და სულში, რომლებისთვისაც ყველაზე ძვირფასი უნდა ყოფილიყო და რომელებიც სიკეთის რწმენას ყველაზე მეტად უნდა გაფრთხილებოდნენ.

დღეს უპრეცედენტო მომენტია. წინა მსოფლიო მართლწესრიგის არქიტექტორები - ადოლფ ჰიტლერი, ბენიტო მუსოლინი, იოსებ სტალინი და მაო ძედუნი სულ რაღაც 30-40 წლისანი იყვნენ, როცა ხელისუფლებაში მოვიდნენ. ახალმა თაობამ ახალი მსოფლიო ააშენა, მაგრამ წინა მართლწესრიგის შედეგებს შეეჯახნენ. დრეს ახალი მსოფლიოც ინგრევა იმ ძველი თაობის ადამიანების მიერ, რომლებიც ვერ იცოცხლებენ იმ დრომდე, რათა დაინახონ, როგორი ნანგრევები დარჩება მათი მოქმედებით.

ჩვენ შეიძლებოდა გვქონოდა იმის იმედი, რომ თაობა, რომელსაც ბედმა გაუღიმა და სიცოცხლის ხანგრძლივობა გაუგრძელდა, თავიანთი სიკვდილის შემდეგ სიკეთის, პტივისცემის და გლობალური პოზიტიური ხელმძღვანელობის მემკვიდრეობას დატოვებდა. ამის ნაცვლად ჩვენ მოწმენი ვართ ბოლო ათწლეულებში მომხდარი ყველაზე უარესი რეპრესიების, ძალადობის, გენოციდების, ეკოციდების და საერთაშორისო სამართლის მიმართ უპატივცემლო დამოკიდებულებისა, რომლებსაც ყველაზე მეტად ულმობელი 70-80 წლის მოხუცები სჩადიან და რომლებიც, როგორც ჩანს, უფრო მეტად იმით არიან დაინტერესებული, რომ თავი აარიდონ სამართლებრივ პასუხისმგებლობას, ვიდრე მშვიდობის შენარჩუნებაზე იზრუნონ.

მაგრამ ასე არ უნდა იყოს.

როცა ნელსონ მანდელამ 1999 წელს სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის პრეზიდენტის პოსტი დატოვა, მან ჩამოაყალიბა ორგანიზაცია „უხუცესები“, რომელიც ყოფილ მსოფლიო ლიდერებს აერთიანებდა. ისინი მუშაობდნენ მშვიდობის, სამართლიანობისა და ადამიანის უფლებების მხარდასაჭერად. დღეს, მოქმედებენ რა კონსენსუსის ტრადიციებით და წინა თაობების პოლიტიკოსთა საუკეთესო გამოცდილებით, „უხუცესების“ წევრები ითვლებიან იმის მაგალითად, თუ როგორ შეუძლიათ ასაკოვან ადამიანებს კაცობრიობას მოუტანონ მეტი სინათლე, გამოხატონ თანაზიარობა, იმოქმედონ სინდისით და არა მარტო გავლენითა და ძალით.

პრობლემა მოხუცებულობაში არ არის. პრობლემა იმაშია, თუ როგორი მიზნის მიღწევა სურთ მისი სარგებლობით და რას აძლევენ უპირატესობას. მსოფლიოს არ სურს ისეთი ახალი მოხუცი ძალოვანი პირები, რომლებსაც მმართველის საჭისა და ტახტის დატოვება არ სურთ. მსოფლიოსათვის უკეტესია ის მოხუცი ლიდერები, ის უხუცესები, რომლებიც მზად არიან კომპრომისებისათვის და ადამიანთა ენერგიის სასიკეთოდ წარმართვისათვის. ისინი, ვინც მემკვიდრეობაზე ფიქრობენ არა როგორც პირად დიდებაზე, არამედ როგორც მშვიდობაზე, რომელსაც ისინი თავიათი სიცოცხლის შემდეგ დატოვებენ. ჩვენს დროში გვჭირდება არა ბატონობა, არამედ სიბრძნის გამოვლენა. და ეს, საბოლოო ჯამში, არის ის, რაც მმართველს ლიდერისაგან განასხვავებს.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.