გერმანული რადიოსადგურის „დოიჩე ველეს“ (Deutsche Welle – „გერმანული ტალღა“) ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებულია ანალიტიკური სტატია სათაურით „რუზველტის მსგავსად, ტრამპსაც ნობელის პრემია სურს, უკრაინაში მშვიდობის დამყარებით“ (ავტორი - კონსტანტინ ეგერტი), რომელშიც აშშ-ის პრეზიდენტის დონლდ ტრამპის სამშვიდობო ინიციატივის პერსპექტივაა განხილული.
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
ბოლო დროს ვაშინგტონიდან და მოსკოვიდან ბევრი სიგნალი მოდის - დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციას მტკიცედ აქვს განზრახული უკრაინაში მშვიდობა დაამყაროს. ამბობენ, რომ თეთრ სახლს გეგმა უკვე შემუშავებული აქვს, თუმცა ჯერ კიდევ არის დასაზუსტებელი ზოგიერთი დებულება, ამიტომ მიუნჰენის უსაფრთხოების საერთაშორისო კონფერენციაზე, 14 თებერვალს, მისი საჯაროდ გამოცხადება ნაადრევი იქნებაო. არ არის გამორიცხული, რომ დონალდ ტრამპის წარმომადგენელმა კიტ კელოგმა ომის დასრულების გეგმის გარკვეული დებულებები მაინც წარმოადგინოს. მიუნჰენის შემდეგ იგი კიევს უნდა ეწვიოს.
სამომავლო გეგმამ რომ იმუშაოს, ამისათვის მთავარია, რომ მოსკოვი და კიევი მზად უნდა იყვნენ დიალოგის დასაწყებად და გარკვეულ დათმობებზე დასათანხმებლად.
დონალდ ტრამპი - დღევანდელი თეოდორ რუზველტი?
გადამდგარი გენერალი ტიმ კელოგი დონალდ ტრამპის პრეზიდენტობის პირველი ვადის დროს აშშ-ის უშიშროების საბჭოში მუშაობდა. იგი ცნობილია იმით, რომ საზოგადოებამდე პრეზიდენტის განზრახვები მიაქვს - თუმც არასრული და შენიღბული სახით, მაგრამ მაინც. გაზეთ „ნიუ-იორკ პოსტისათვის“ მიცემულ ინტერვიუში გენერალმა შუამავლობის მნიშვნელობაზე რომ ლაპარაკობდა, თითქოსდა გაკვრით მოიხსენია აშშ-ის 26-ე პრეზიდენტი თეოდორ რუზველტი, რომელმაც დიდი როლი შეასრულა რუსეთ იაპონიის 1904-105 წლების დასრულებასა და სამშვიდობო შეთანხმების ხელმოწერაში. ამისათვის 1906 წელს თეოდორ რუზველტს ალფრედ ნობელის მშვიდობის პრემია მიანიჭეს. როგორც ჩანს, ეს მკაფიო მინიშნებაა: დონალდ ტრამპსაც იგივე მიზანი აქვს - მიიღოს ნობელის პრემია, ყველა კრიტიკოსის „გულის გასახეთქად“. მით უმეტეს, რომ თეოდორ რუზველტი, ისევე როგორც დონალდ ტრამპი, საგარეო პოლიტიკას აშშ-ის ინტერესების თვალსაზრისით ახორციელებდა.
კიტ კელოგი (და, ალბათ, ტრამპიც) თვლიან, რომ სანქციები, რომლებიც ჯო ბაიდენის ადმინიტრაციის მიერ იყო შემოღებული, არასაკმარისად ეფექტურია. მან არ გამორიცხა, რომ ახალი ადმინისტრაცია საქნციებს გააფართოვებს და გააძლიერებს იმ შემთხვევაში, თუ კრემლი მოქნილ პოლიტიკას არ გამოავლენს კიევთან მოლაპარაკების დროს. ეს მთლიანობაში შეესაბამება დონალდ ტრამპის მიერ დეკლარირებულ მტკიცე ნათქვამს, რომ იგი დასჯის ყველას, ვინ მის შეთავაზებას არ დაეთანხმება.
ვლადიმერ პუტინი - დღევანდელი იოსებ სტალინი?
კრემლი აცნობიერებს, რომ შეიძლება მართლაც დაისაჯოს. ალბათ, ამიტომაც პუტინის პრეს-მდივანმა დიმიტრი პესკოვმა მოულოდნელად გამაცხადა, რომ მისი შეფი თავის უკრაინელ კოლეგასთან მოსალაპარაკებლად მზად არის. და ეს ხდება მაშინ, როცა რამდენიმე დღის წინ კრემლი კატეგორიულად აცხადებდა - ვოლოდიმირ ზელენსკის პრეზიდენტობის მანდატი ამოეწურა, ვადა გაუვიდა და მას ლეგიტიმურობა არ აქვსო.
მართალია, კრემლს ჯერ არ მოუხდენია თავისი ადრინდელი განცხადებების დეზავუირება, რომლის თანახმად, მოლაპარაკების დასაწყებად აუციებელია, რომ უკრაინამ სრულად გაიყვანოს თავისი ჯარები დონეცკის, ლუგანსკის, ხერსონისა და ზაპოროჟიეს ოლქებიდან, გამოაცხადოს ნეიტრალიტეტი და გაუქმდეს ანტირუსული სანქციები. როგორც ცნობილია, ვოლოდიმირ ზელენსკი ამ მოთხოვნებს არ ეთანხმება, რადგან მათი მიღება მისთვის როგორც ლიდერისათვის, პოლიტიკურ თვითმკვლელობას ნიშნავს. იმავდროულად, სერიოზულ ტერიტორიულ დათმობებზე დათანხმება მას მხოლოდ ასევე სერიოზული უსაფრთხოების გარანტიების მიცემის შემდეგ შეუძლია - ყველაზე ოპტიმალურია უკრაინის ნატოს წევრად მიღება. სხვათა შორის, ვოლოდიმირ ზელენსკისათვის შეშფოთების საფუძველი უნდა იყოს კიტ კელოგის მიერ ნახსენები ფრაზა - „ვლადიმერ პუტინი მზად არის ბოლო რუს მოქალაქემდე იბრძოლოს... 1942-43 წლებში სტალინგრადისათვის ბრძოლებში საბჭოთა კავშირმა ექვსი თვის განმავლობაშიწლის განმავლობაში 700 ათასი ჯარისკაცი გაწირა ისე, რომ თვალიც კი არ დაუხამხამებიაო“. რა თქმა უნდა, ასეთი ნათქვამი რუსული დიქტატურის შესაძლებლობების აშკარა გადაჭარბებაა: ყველაფერი ასე უბრალოდ რომ იყოს, ვლადიმერ პუტინი დიდი ხნის წინ გამოაცხადებდა მობილიზაციას და კიევისაკენ მიმავალ გზას სულ რუსი მებრძოლების გვამებით მოაფენდა.
მაგრამ ვლადიმერ პუტინის რუსეთი იოსებ სტალინის დროინდელი საბჭოთა კავშირი არ არის. მეორე მსოფლიო ომისაგან განსხვავებით, უკრაინასთან ომი რუსეთის მოსახლეობის მიერ არ არის აღქმული როგორც ომი სამშობლოს ბედისა და მომავლისათვის. დღევანდელი რუსეთი უფრო მდიდარი და უფრო გულგრილია, ვიდრე 1942 წელს საბჭოთა კავშირი იყო. ბლადიმერ პუტინი უფრო უარესად აკონტროლებს სახელმწიფო აპარატს, ვიდრე იოსებ სტალინი აკონტროლებდა (გავიხსენოთ რუსული ბიუროკრატიის პარალიჩი „ვაგნერის“ ამბოხის დროს). და ბოლოს, ვლადიმერ პუტინი, ასაკის მიხედვით, ამჟამად ათი წლით უფროსია სტალინგრადის ბრძოლის დროინდელ „კრემლელ კავკასიელთან“ შედარებით.
კაცმა რომ თქვას, ვლადიმერ პუტინს მართლაც გარკვეული შიში აქვს დონალდ ტრამპის არაპროგნოზირებადობისა და იმპულსიურობის მიმართ. თუ კიტ კელოგი და მისი შეფი ამას ვერ ხვდებიან, მაშინ ისინი კარგავენ შანსს კრემლი მოლაპარაკებაზე და დათმობებზე აიძულონ.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.