USD 2.7086
EUR 3.1783
RUB 3.4210
თბილისი
«Deutsche Welle» (გერმანია): „რატომ აქვს უკრაინას რუსეთის ტერიტორიაზე მდებარე სამიზნეებზე შეტევის უფლება“
თარიღი:  346

გერმანული სამაუწყებლო კომპანია „დოიჩე ველე“ (Deutsche Welle) თავის ვებ-გვერდზე აქვეყნებს ანალიტიკურ სტატიას სათაურით „რატომ აქვს უკრაინას რუსეთის ტერიტორიაზე მდებარე სამიზნეებზე შეტევის უფლება“ (ავტორი - ბერნდ რიგერტი), რომელშიც განხილულია საკითხი - რამდენად არის უფლებამოსილი უკრაინის არმია მტრის წინააღმდეგ, მისსავე ტერიტორიაზე დარტყმების განხორციელებისათვის - იურიდიული, პოლიტიკური და სამხედრო თვალსაზრისით

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

იმ დროს, როცა რუსეთის არმია უკრაინის სამოქალაქო ობიექტებზე მასირებულ და უწყვეტ შეტევებს ახორციელებს რაკეტებითა და უპილოტო საფრენი აპარატების (დრონების) მეშვეობით, გერმანიაში მიდის დისკუსია თემაზე - შეუძლია თუ არა უკრაინას დარტყმების მიყენება რუსეთის ტერიტორიაზე და თუ შეუძლია, როგორ და რა გზებით?

დისკუსიის დაწყებას საბაბი მისცა უკრაინის პრეზიდენტის ვოლოდიმირ ზელენსკის ამასწინანდელმა განცხადებამ, რომ „ომი თანდათან რუსეთის ტერიტორიაზე ბრუნდება“. უკრაინელი ლიდერის თქმით, რუსეთის სამხედრო ობიექტებზე და პოლიტიკურ ცენტრებზე, აგრეთვე სახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის სიმბოლურ ობიექტებზე (მაგალითად, კრემლზე) განხორციელებული დარტყმები „გარდაუვალია, ბუნებრივია და აბსოლუტურად სამართლიან ქმედებად უნდა ჩაითვალოს“.

მოსკოვი - უკრაინის არმიის სამართლიანი სამიზნე

აქვს თუ არა უკრაინას რუსეთის ტერიტორიაზე მდებარე სამხედრო და სახელმწიფო დანიშნულების მქონე ობიექტებზე შეტევის უფლება?

საერთაშორისო სამართლის მიხედვით, სახელმწიფოს, რომელსაც თავს დაესხმება მეორე სახელმწიფო და მასზე აგრესიას განახორციელებს, თავდაცვის სრული უფლება აქვს. თავდაცვის უფლება მოიცავს დარტყმების განხორციელებას თავდამსხმელი სახელმწიფოს ტერიტორიაზეც - სამხედრო ობიექტების, ინფრასტრუქტურის და აგრესორის არმიის სარდლობის განადგურების მიზნით. ასეთი შეტევები შეიძლება მოხდეს ქვეყნის სიღრმეში, ტერიტორიის შიგნით, ანუ დარტყმები მხოლოდ ფრონტის ხაზითა და მის ახლო-მახლო არეალით არ არის შეზღუდული. რა თქმა უნდა, „ომის წარმოების საერთაშორისო წესებითა და ნორმებით“ სამოქალაქო მოსახლეობაზე თავდასხმა იკრძალება.

უკრაინის არმიას ასევე შეუძლია დატყმების განხორციელება იმ ტერიტორიების მიმართაც, რომლებიც იურიდიულად მას ეკუთვნის, მაგრამ რუსეთის მიერ არიან ოკუპირებულნი (მაგალითად, ყირიმის მიმართ) და სადაც ოკუპანტს მნიშვნელოვანი სამხედრო დანიშნულების ობიექტები აქვს. ბუნებრივია, უკრაინის არმიის სამართლიან სამიზნეებს წარმოადგენენ რუსეთის შავი ზღვის ფლოტის სამხედრო ხომალდებიც.

დარტყმა რუსეთზე - ყველანაირი იარაღით, მაგრამ...

როგორი იარაღის გამოყენება შეუძლია უკრაინას რუსეთის ტერიტორიაზე? პრინციპში, კიევს უფლება აქვს ისარგებლოს ამჟამად მის ხელთ არსებული ყველანაირი იარაღით - დრონებით, რეაქტიული ჭურვებით, თვითმფრინავებით, ფრთოსანი რაკეტებით... მაგრამ ამასთან ერთად, არსებობს მისი მოქმედების შემზღუდავი ფაქტორი: პოლიტიკური შეთანხმება უკრაინის ხელმძღვანელობასა და დასავლელ მოკავშირეებს შორის, რომ კიევმა დასავლური წარმოების იარაღი რუსეთის ტერიტორიის სიღრმეში მდებარე ობიექტების დასაბომბად არ უნდა გამოიყენოს. რატომ?

იმიტომ, რომ ნატოს წევრი სახელმწიფოები შიშობენ: მოსკოვს შეუძლია დასავლური იარაღის გამოყენების ფაქტით ისარგებლოს და ამ საბაბაით ომის ესკალაცია მოახდინოს. აშშ-ის შეიარაღებული ძალების შტაბების უფროსების გაერთიანებული კომიტეტის თავმჯდომარემ, გენერალმა მარკ მილიმ ჯერ კიდევ მაისში დაბეჯითებით განაცხადა: „ეს უკრაინის ომია. ეს არ არის ომი რუსეთსა და ამერიკას შორის. ეს არ არის ომი ნატოსა და რუსეთს შორის. ეს არის ომი ორ სახელმწიფოს - უკრაინასა და რუსეთს შორის. ჩვენ უკრაინელებს მხარს ვუჭერთ, ვეხმარებით ჯარის აღჭურვასა და წრთვნებში, კონსულტაციებს ვუწევთ... მაგრამ ჩვენ არ გვსურს რუსეთთან პირდაპირი კონფლიქტი“, - ასე განმარტა ყველაზე მაღალჩინოსანმა ამერიკელმა სამხედრო მოსამსახურემ.

ბირთვული იარაღის შანსი: „არა“ ომის ესკალაციას!

უკრაინა-რუსეთის ომის მიმდინარეობის განხილვისას, ნებით თუ უნებლიედ, ყოველთვის კითხვა ჩნდება ბირთვული იარაღის გამოყენების ალბათობაზე, რომელიც რუსეთს ათასობით აქვს. წითელი ხაზი, რომელიც აშშ-მა ამ ომთან დაკავშირებით „გაავლო“, სხვადასხვა ქვეყნები სხვადასხვანაირ ინტრპრეტირებას აძლევენ. საფრანგეთი და დიდი ბრიტანეთი მზად არიან უკრაინას ისეთი ფრთოსანი რაკეტები მიაწოდონ, რომლებსაც პერსპექტივაში რუსეთის სიღრმეში განლაგებულ სამხედრო ბაზებზე და ინფრასტრუქტურულ ნაგებობებზე შეტევა შეუძლიათ. „ჩვენ გადავვწყვიტეთ უკრაინას ისეთი ახალი რაკეტები მივაწოდოთ, რომლებიც რუსეთის ტერიტორიაზე უფრო შორს მდებარე ობიექტების წინააღმდეგ შეიძლება იქნას გამოყენებული“, - განაცხადა საფრანგეთის პრეზიდენტმა ემანუელ მაკრონმა ნატოს ვილნიუსის სამიტზე.

იმ საარტილერიო სისტემების მოქმედების (სროლის) სიშორე, რომლებსაც უკრაინა დასავლეთის ქვეყნებიდან იღებს, თანდათან იზრდება. შორსმსროლელი არტილერია აუცილებელია რუსეთის ტერიტორიაზე მდებარე იმ სამხედრო პოზიციებისა და აეროდრომების გასანადგურებლად, საიდანაც უკრაინის ტერიტორიის სარაკეტო დაბომბვა ხდება.

გერმანიაში უკრაინის ელჩი ალექსი მაკეევი ბერლინისაგან ფრთოსანი რაკეტების მიწოდებას ითხოვს. ბუნდესტაგის დეპუტატამა აგნეშკა ბრუგერმა რადიო „დოიჩლანდფუნკის“ ეთერში გამოსვლისას არ გამორიცხა კიევისათვის რაკეტების მიცემა, თუმცა თავდაცვის ფედერალური მინისტრი ბორის პისტორიუსი ამგვარი იარაღის მიწოდებას არ ეთანხმება. გერმანიის მთავრობა ფიქრობს, რომ თუ უკრაინის არმია შორეული მოქმედების რეაქტიული შეიარაღებით იქნება აღჭურვილი და თუ კიევი მას რუსეთის წინააღმდეგ მიმართავს, მაშინ ეს ფაქტი კრემლს ბირთვული ტაქტიკური იარაღის გამოყენებისაკენ უბიძგებს. ოფიციალური ბერლინი თავს არიდებს ომის ესკალაციას.

არის თუ არა იარაღის მიმწოდებელი ქვეყანა „ომის მონაწილე“?

საერთაშორისო სამხედრო სამართალში მკაფიოდ არ არის განსაზღვრული ის ზღურბლი, რომლის გადაბიჯებისას სახელმწიფო კონფლიქტის მონაწილე ხდება. ბევრი ექსპერტი ვარაუდობს, იარაღისა და საბრძოლო მასალების მიწოდება მხოლოდ უკრაინის თავდაცვისადმი დახმარებას წარმოადგენს. ამრიგად, სახელმწიფოები ომში აქტიურად არ ერთვებიან. ამასთან, ის საკითხი - ნიშნავს თუ არა უკრაინელი სამხედრო მოსამსახურეების წრთვნა ამა თუ იმ უცხოური სახელმწიფოს ტერიტორიაზე ამ სახელმწიფოს ჩართვას რუსეთ-უკრაინის ომში - ჯერ-ჯერობით სადაოდ რჩება.

მაგრამ როგორც კი იარაღის მიმწოდებელი ქვეყნები დაიწყებენ თავიანთ ზეწოლას და გავლენის განხორციელებას უკრაინაზე - მიწოდებული იარაღისათვის რუსეთის ტერიტორიაზე არსებული სამიზნეების არჩევის საკითხში, ისინი, ბევრი ექსპერტ-იურისტის აზრით, უკვე ომის მონაწილეები აღმოჩნდებიან. ასევე, თუ მაგალითად, უკრაინის მოსაზღვრე პოლონეთი, რომელსაც რუსეთის მიმართ ძალზე ნეგატიური დამოკიდებულება აქვს - „თავდაცვის კოლექტიური უფლების“ მოტივით უკრაინაში თავის ჯარს გაგზავნის, ვარშავა შეიძლება რუსეთის საჰაერო დარტყმის ობიექტი გახდეს, რაც ნატოზე თავდასხმას ნიშნავს. მოკლედ, დასავლეთი ომის ასეთ სცენარს თავს არიდებს.

თავის მხრივ, კრემლი უკვე დიდი ხანია თვლის, რომ უკრაინისათვის იარაღის მიმწოდებელი ქვეყნები - ნატოს წევრები - რუსეთთან მებრძოლ მხარეებს წარმოადგენენ. „ისინი ჩვენთვის მტრული სახელმწიფოები არიან. რასაც ისინი სჩადიან და აკეთებენ, ეს ომის გაჩაღების ტოლფასია“, - თითქმის ერთი წლის წინ განაცხადა რუსეთის პრეზიდენტის პრეს-მდივანმა დიმიტრი პესკოვმა. რუსი პოლიტიკოსები მუდმივად იმუქრებიან, რომ კრემლი შეიძლება იძულებული გახდეს ბირთვული ტაქტიკური იარაღი გამოიყენოს დასავლეთისაგან თავის დასაცავად.

მოსკოვს შეუძლია ესკალაციაზე წავიდეს და დაბომბოს უკრაინისათვის იარაღის მიმწოდებელი ქვეყნები, რაც უკანონო ომის უკრაინის ფარგლებს გარეთ გაგრძელება იქნება. ამიტომაც დასავლეთს არ სურს კონფლიქტის გაფართოების კატალიზატორი გახდეს.

ევროკავშირს მოსკოვის არ სჯერა... და უკრაინას აფრთხილებს

უკანასკნელ დღეებში „უცნობი წარმოშობის“ დრონებით მოსკოვისა და სხვა ქალაქების დაბომბვის ფონზე „დოიჩე ველემ“ კითხვა დაუსვა ევროკავშირის საგარეოპოლიტიკური უწყების ოფიციალურ წარმომადგენელს ნაბილა მასრალს, თუ რამდენად შეიძლება დრონები უკრაინიდან იყოს გაშვებული. მან განაცხადა, რომ ბრიუსელს არ აქვს უპილოტო საფრენი აპარატების კუთვნილების დამადასტურებელი ზუსტი მონაცემები. „რუსეთის ყოველი განცხადება ამ ფაქტებთან დაკავშირებით საეჭვოა და სანდო არ არის, რადგან კრემლი ინფორმაციით აქტიურად მანიპულირებს", - ხაზი გაუსვა ნაბილა მასრალმა.

ევროკავშირის დიპლომატიური უწყების წარმომადგენლის აზრით, რუსეთმა დრონებით შეტევა საბაბად არ უნდა გამოიყენოს საომარი მოქმედებების შემდგომი გამწვავებისათვის, უკრაინელი ხალხის წინააღმდეგ. ამასთან, ნაბილა მასრალმა განსაკუთრებით აღნიშნა: „უკრაინას სრული უფლება აქვს თავი დაიცვას, მაგრამ ის იარაღი, რომლის მიწოდებასაც ევროკომისია აფინანსებს, მხოლოდ და მხოლოდ თავდაცვისათვის უნდა იქნეს გამოყენებული და არა რუსეთის ტერიტორიაზე შეტევის განსახორციელებლად“.

წყარო: https://www.dw.com/ru/pocemu-ukraine-razreseno-atakovat-celi-na-territorii-rf/a-66417388

 

ანალიტიკა
კრემლს ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - გიორგი კობერიძე
დღევანდელი რუსული ბეჭდური პრესა ივლისის თვეში ეკონომიკური ვითარების დამძიმებაზე საუბრობს - რაც რუსეთის დახურული სისტემის პირობებში საკმაოდ იშვიათი მოვლენაა. გაზეთები აღნიშნავენ, რომ: საშუალოდ 12%-ით მოხდა რუსეთში კომუნალურები გადასახადების ზრდა. გაძვირდა პურის ფასიც, არადა ხორბლის ფასი გაიაფდა. მშენებლობის ბიზნესი დაეცა და ქარხნები იხურება.
 
მიზეზი? მუშახელის კატასტროფული დეფიციტი ბაზარზე, რასაც ადამიანური რესურსების კლების ხარჯზე ემატება მოთხოვნის ბუნებრივი შემცირება - რუსების ნაწილი ფრონტზე კვდება, ნაწილი კი ქვეყნიდან გარბის. დარჩენილი კვალიფიციური მუშახელი კი სამხედრო ინდუსტრიაშია მობილიზებული. იაფ ხორბალს რუსეთი თავის მოკავშირეებს საბითუმო ფასებში ყიდის, ხოლო ბაზარზე შემოსავლის შესანარჩუნებლად კრემლთან დაახლოებული პურის მსხვილი მეწარმეები მის ფასს ზრდიან.
 
ამას კი ემატება სანქციები. დღეს ევროპის მხრიდან სანქციების მე-18 პაკეტი დამტკიცდა, რომელიც რუსეთის ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიას ურტყამს. 47.6 დოლარი - ესაა ის თანხა, რომელზე ძვირადაც ნავთობს არ შეიძენს ევროკავშირი და ბრიტანეთი რუსეთისაგან, რომელსაც გათვლა 60 დოლარზე ჰქონდა. კრემლს რომ მყარი მოგება ჰქონდეს 70 დოლარად უნდა ჰყიდდეს ბარელს. სანქციების მიხედვით ნორდ სტრიმების გაზსადენები აღარ ამუშავდება. ამას ემატება რუსულ ჩრდილოვან ფლოტზე დევნაც, რომელიც სხვა ქვეყნების დროშის ქვეშ მცურავი ხომალდების დახმარებით ცდილობდა რუსული ნავთობის ევროპაში გაყიდვას და სანქციების გვერდის ავლას.
 
ამ ფონზე მნიშვნელოვანია ისიც, რომ რუსეთში ტოტალიტარული მმართველობა კიდევ უფრო უჭერს მოსახლეობას: ქვეყანაში 5500 აკრძალული საიტი, მუსიკა, საინფორმაციო საშუალება, კოდური სიტყვა, ფილმი და გამოთქმაა, რისი მოძიებაცა და ნახვაც არ შეიძლება, მათ შორის არც VPN-ის გამოყენებით. თუ ნახავ ჯერ დაგაჯარიმებენ, შემდეგ ჯერზე კი პასუხისგებაში მისცემენ შენს თავს.
 
მზარდი ინფლაციისა და ძირითადი რესურსების სამხედრო წარმოებასა თუ ფრონტზე მობილიზების ფონზე ეკონომიკური პერსპექტივა კარგად არ გამოიყურება. არსებობს ვარაუდი, რომ გვიანი შემოდგომიდან რუსეთი კიდევ უფრო მეტი ბანკნოტების დაბეჭდვას აპირებს.
 
მუშახელის დეფიციტის ფონზე ინდური პრესა საუბრობდა პოტენციურ გეგმაზე, რომლის მიხედვითაც რუსეთი წლის ბოლომდე მილიონი ინდოელი მუშახელის რეკრუტირებას აპირებს, თუმცა ამ ამბავმა რუსეთში დადებითი რეაქცია არ გამოიწვია, რის გამოც რუსეთის შრომის მინისტრმა აღნიშნული ინფორმაცია უარყო. მიუხედავად ამისა, მარტო წელს რუსეთში 71,817 ინდოეთის მოქალაქეზე გაიცა ოფიციალური სამუშაო ნებართვა. ეს რაც ლეგალურად ჩანს, და რაც არა ის კიდევ სხვაა. ინდოელების გარდა რუსეთში დიდი რაოდენობით არიან შუა აზიელები და ჩინელები.
 
ამ ვითარებაში ფრონტზე რუსეთის ვითარება არასახარბიელოა. დონეცკის მონაკვეთზე მომარაგების გზას უკვე ეწოდა "სიკვდილის ხაზი", სადაც უკრაინული დრონები ყველაფერს ბომბავენ რაც კი გადაადგილდება. მიუხედავად ამისა, რუსეთი არ წყვეტს ცოცხალი ძალის მობილიზებას და დონეცკის ოლქის დასავლეთ ნაწილში, პოკროვსკის სექტორზე დაწოლას. რუსეთის მხრიდან ყველა გათვლა ისეთი იყო, რომ პოკროვკი ჯერ 2024 წლის ბოლომდე უნდა აეღოთ, შემდეგ 2025 წლის მარტამდე, ახალი თარიღი 2025 წლის 9 მაისი იყო, შემდეგ კი ამ სექტორზე დაწყებული შეტევის ერთი წლის თავი, ანუ ივლისი. მაგრამ ერთი წლის თავზე რუსები ჯერ კიდევ არ არიან ქალაქის ფარგლებში შესულები. ზოგადად პოკროვკისაკენ გაჭრას რუსები 2024 წლის თებერვლიდან ცდილობენ, ავდიივკას დაცემის შემდეგ.
 
დასავლური მედია ამბობს, რომ რუსული ზაფხულის შეტევის მხოლოდ პირველი ფაზა ვიხილეთ ჯერ და რომ მეორე ფაზა ჯერ კიდევ წინააო. ისინი 150 ათას დამატებით რუს, კორეელ და სხვა ქვეყნებიდან დაქირავებულ სამხედროებზე საუბრობენ და ახალი მიმართულებით გაჭრას არ გამორიცხავენ, ან ძველ სექტორებზე მათ გადანაწილებასა და უკრაინულ პოზიციებზე დაწოლის გაძლიერებას.
 
კრემლი ტრამპის მიერ მიცემულ 50 დღიან ვადას მაქსიმალური შეტევისათვის გამოიყენებს და ამაში უცნაური არაფერია. მთავარია რამხელა იქნება მსხვერპლი და გამოფიტვა. როგორც ამერიკის სახელმწიფო მდივანმა აღნიშნა, მხოლოდ წელს რუსეთს 100 ათასი მოკლული ჰყავს. მან ხაზი გაუსვა ფაქტს, რომ საუბარია მოკლულ სამხედროებზე და არა დაჭრილებზე, დაშავებულებზე ან ტყვეებზე. რუსეთი წლებია იმით პოზიციონირებს, რომ თითქოს ბოლო სამხედრომდე და ბოლო საკვებამდე შეუძლია იომოს. ასეთი რამ არცერთ სახელმწიფოს არ შეუძლია, მაგრამ კრემლს რომ ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - ეს უკვე ვნახეთ. და ისიც ნათელია, რომ ახლა ომს სერიოზული გამოფიტვის სახე აქვს მიღებული, რის გამოც დამატებითი მოთამაშეებისა და სახელმწიფოების ირიბი ჩართვა კიდევ უფრო მზარდია.
 
პუტინმა ისიც კარგად იცის, რომ ომის შეწყვეტა სხვა მიზეზითაცაა საშიში - ამდენი სამხედროსა და ციხეებიდან გამოსული, თუ მობილიზებული კრიმინალის რესოციალიზაცია ძალიან რთული იქნება, მით უფრო გართულებული ეკონომიკური ვითარებიდან გამომდინარე. თუმცა ყველაფერს აქვს თავისი ზედა ზღვარი - ეკონომიკის გამძლეობასაც, მსხვერპლის რაოდენობასაც და გამარჯვების რწმენასაც.
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.