USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
«Deutsche Welle» (გერმანია): „რა გამოცდები ელოდება ევროკავშირს 2024 წელს“
თარიღი:  272

გერმანულმა სამაუწყებლო კომპანიამ „დოიჩე ველემ“ (Deutsche Welle) თავის ვებ-გვერდზე გამოაქვეყნა 2024 წლის პროგნოზები, რომლებიც ევროკავშირის პერსპექტივას ეხება. სტატიის სათაურია „რა გამოცდები ელოდება ევროკავშირს 2024 წელს“ (ავტორი - ბერნდ რიგერტი).

გთვაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

ევროკავშირი, თავისი 27 წევრი ქვეყნით, უკრაინას დაპირდა, რომ მხარს დაუჭერდა რუსეთის აგრესიის მოგერიებაში „იმდენ ხანს, რამდენიც საჭირო იქნება“ - იმიტომ, რომ რუსეთის გამარჯვება უკრაინასთან ომში მთელ ევროპას საფრთხეს შეუქმნის. მაგრამ რამდენად ერთგული იქნება ევროკავშირი 2023 წელს მიცემული თავისი დაპირებისა 2024 წელს?

ბრიუსელში ბოლო დროს სულ უფრო ხშირად ლაპარაკობენ ომის გამოწვეული საერთო დაღლილობაზე და ევროკავშირის წევრი ქვეყნების სოლიდარობის  შესუსტებაზე უკრაინის მიმართ. ცოტა ხნის წინათ, 2023 წლის დეკემბერში, ევროკავშირს დიდი ძალისხმევა დაჭირდა ყველა წევრი ქვეყნის თანხმობის მისაღწევად, კიევისათვის ფინანსური დახმარების გაწევის მიზნით. მაგრამ 2024 წელს, იმის მიუხედავად, დაიწყებს თუ არა უკრაინა რუსეთთან მოლაპარაკებას ცეცხლის შესაწყვეტად, დახმარების გაწევა კითხვის ნიშნის ქვეშ აღმოჩნდება.

ევროკომისიის თავმჯდომარე ურსულა ფონ დერ ლაიენი ხაზს უსვამს, რომ აუცილებელია არა დროებითი ცეცხლის შეწყვეტა და კონფლიქტის გაყინვა, არამედ ხანგრძლივი მშვიდობის დამყარება. ეს მიზანი უკრაინის ევროკავშირში მიღებით იქნება გარანტირებული“.

ევროკავშირის გაფართოება:

მაგრამ საქმე იმაშია, რომ ევროკავშირის გაფართოებისადმი ბევრ წევრ ქვეყანას განსხვავებული მოსაზრებები აქვთ. ზოგი მიიჩნევს, რომ გაფართოება სწრაფი ტემპით არ მოხდეს, ამ საკითხში აჩქარება ზიანის მომტანი იქნება. არადა, ომით დანგრეულ უკრაინასთან და ღარიბ მოლდოვასთან ბრიუსელმა მოლაპარაკება უკვე მიმდინარე 2024 წელს უნდა დაიწყოს, რაც უდიდეს ხარჯებს მოასწავებს. ამიტომაც უკრაინის ისეთი მეგობრებიც კი, როგორებიც პოლონეთი და ბალტიისპირა ქვეყნები, კიევის დაჩქარებულ მიღებას ჯერ-ჯერობით არ იწონებენ: ამჟამად ისინი ევროკავშირისაგან საბიუჯეტო დახმარებას იღებენ და თუ უკრაინა და მოლდოვა წევრები ბლოკის გახდებიან, მთელ დახმარებას ისინი „მიიზიდავენ“. ვარშავას, რიგას, ვილნიუსს და ტალინს ევროკავშირელი ჩინოვნიკები ამშვიდებენ - „დაწყნარდით, უკრაინისა და მოლდოვას მიღების პროცესი ათწლეულობით გაგრძელდება და ამიტომ თქვენ ნუ ღელავთო“.

ამასობაში კი დასავლეთ ბალკანეთის ქვეყნები უკვე 20 წელი ელოდებიან თავიანთ რიგს ევროკავშირში მიღებისათვის და ამრეზით უყურებენ უკრაინასა და მოლდოვას მცდელობებს, რომ როგორმე დააჩქარონ თავიანთი მიღება. ჩერნოგორიისათვის, ჩრდილოეთ მაკედონიისა და ალბანეთისათვის ზუსტად უნდა დასახელდეს მიღევის ვადა იმიტომაც, რომ ამ ქვეყნებზე რუსეთისა და ჩინეთის გავლენები შემცირდეს. ხერბიისათვის, კოსოვოსა და ბოსნია-ჰერცეგოვინისათვის კი ევროკავშირში მიღების პერსპექტივები ჯერ მკაფიო არ არის, რადგანაც მათში არსებული ეთნიკური კონფლიქტები გაწევრიანებისათვის ხელმშემშლელ ფაქტორს წარმოადგენს.

ევროკავშირის რეფორმიერება

ახალი წევრების მიღებამდე  ბრიუსელში რეფორმირების პროცესი უნდა დასრულდეს  და დაფინანსების საკიტხები უნდა გადაწყდეს. საფრანგეთის პრეზიდენტი ემანუელ მაკრონის არგუმენტაციით, ახალი წევრების მიღება მხოლოდ სუვერენულ  და ეკონომიკურად ძლიერ ევროპას შეუძლია. გერმანიის მტავრობა ცდილობს ევროკავშირის რეფორმირება ისე მოხდეს, რომ გადაწყვეტილების მიღება ხმების უმრავლესობით მოხდეს და არა ისე, როგორც ახლა ხდება - კონსენსუსით, ანუ წევრი ქვეყნების სრული თანხმობით. მაგრამ, ექსპერტების თქმით, საეჭვოა, რომ ევროკავშირში 2024 წელს ამგვარი რეფორმირება განხორციელდეს.

საერთოდ, კონსენსუსის პრინციპი ევროკავშირში ბევრი გადაწყვეტილების მიღების დამაბრკოლებელია: ბოლო დროს გახშირდა შემთხვევები, როცა ერთი ან ორი წევრი ქვეყანა რომელიმე გადაწყვეტილების მიღების წინააღმდეგ გამოდის. მაგალითად, უნგრეთი, პოლონეთი, სლოვაკეთი... სხვათა შორის, თავიანთი მოქმედებით, ისინი შიდა ევროპულ კანონმდებლობასაც ხშირად არღვევენ, სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპების დაცვის თვალსაზრისით. ბრიუსელი რამდენჯერმე შეეცადა უნგრეთისა და პოლონეთის დარწმუნებას, რომ ასეთი მოქმედება ზიანს აყენებს ევროკავშირს, მაგრამ უშედეგოდ. 2024 წელს უნგრეთის პრემიერი ვიქტორ ორბანი, როგორც ჩანს, თავის პოზიციებს არ დათმობს. რაც შეეხება პოლონეთს, იქ უკვე კონსერვატორები - იაროსლავ კაჩინსკის პარტია „პრავო ი სპრავედლივოშჩის“ წევრები - ხელისუფლებას ჩამოშორდნენ და პროევროპელი პრემიერი დონალდ ტუსკი, ალბათ, ევროკავშირის ცენტრის მხარდამჭერი იქნება, თუმცა კაჩინსკის მომხრე ჯერ კიდევ მოქმედი პოლონეთის პრეზიდენტი ანჯეი დუდა შეეცდება „ვარშავა-ბრიუსელის“ მატარებელს ბარიერები შეუქმნას.

ოცი წლის წინ, როცა ევროკავშირის შემადგენლობაში ერთბაშად 8 ქვეყანა გაწევრიანდა, მათ შორის მალტა და კვიპროსი, ლისაბონის ხელშეკრულება („ევროკავშირის კონსტიტუცია“) შემუშავდა და ცოტა მოგვიანებით, დამტკიცდა კიდეც.  მაგრამ განა დაიცავენ მის დებულებებს 2024 წელს?

დონალდ ტრამპის შესაძლო დაბრუნება

თუ რესპუბლიკელი დონალდ ტრამპი, ყველაფრის მიუხედავად, თეთრ სახლში მაინც დაბრუნდება, ნატოსა და ევროკავშირისათვის მძიმე დრო დაიწყება. ევროპა აშშ-ის სახით, ალბათ, უმნიშვნელოვნეს მოკავშირეს დაკარგავს უკრაინის დახმარებისა და რუსეთის შეკავების საკითხში. დაუდეგარი დონალდ ტრამპი რომ კონტროლის ქვეშ ჰყავდეს, ევროკავშირი მას უკრაინისათვის სამხედრო დახმარების გაგრძელებას შესთავაზებს. სამაგიეროდ, აშშ-ის პრეზიდენტი  ევროკავშირს, ალბათ, საჯარიმო გადასახადებს მოსთხოვს, ევროკავშირი კი ამერიკული იმპორტის ბაჟს მოამატებს, რაც ამერიკისათვის უარყოფით შედეგის მომტანი იქნება.

ვის გაეხარდება ევოკავშირში ამერიკის პრეზიდენტად დონალდ ტრამპის არჩევა? ვის და მის მეგობარს, უნგრეთის პრემიერ-მინისტრს ვიქტორ ორბანს, აგრეთვე, ალბათ, მის სლოვაკ კოლეგას რობერტ ფიცოს...

ევროპარლამენტის არჩევნები

2024 წლის ივნისის დასწყისში ევროკავშირის დაახლოებით 400 მილიონი ამომრჩეველმა ევროპის პარლამენტი უნდა აირჩიოს, თუმცა ბოლო არჩევნების დროს ურნებთან მხოლოდ 200 მილიონი მივიდა. როგორც მოსალოდნელია, დაგეგმილ არჩევნებში გაიმარჯვებენ ქრისტიანულ-დემოკრატიული პარტიები, თუმცა ასევე ვარაუდობენ, რომ ევროპარლამენტში მოიმატებს მემარჯვენე პოპულისტურისა და ულტრამემარჯვენეთა ფრაქციების რაოდენობაც.

ყველაზე მნიშვნელოვანი თემა, რომელიც დღეს ევროპელ ამომრჩევლებს აღელვებთ, „ევრობარომეტრის“ მიერ ჩატარებული სოციოლოგიური გამოკითხვის მიხედვით, არის თავიანთი საკუთარი ეკონომიკური სიტუაცია და სასიცოცხლო სტანდარტები. უკრაინა, მიგრაცია, რეფორმები და ევროკავშირის გაფართოება - მეორეხარისხოვან თემებს წარმოადგენენ.

როგორც ამბობენ, 2024 წელს გერმანელი პოლიტიკოსი ურსულა ფონ დერ ლაიენი ევროკომისიის თავმჯდომარედ დარჩება, მაგრამ მისი კანდიდატურა ევროპარლამენტმა უნდა დაამტკიცოს. მის კანდიდატურას ევროკავშირის ყველა 27 წევრმა ქვეყანმ მხარი უნდა დაუჭიროს... მაგრამ დაუჭერს?

ევროპელთა მოლოდინი: პესიმისტები და ოპტიმისტები

ხუთი ძირითადი გამოწვევის გარდა, მომავალ წელს ევროკავშირს სხვა მნიშვნელოვანი ამოცანების გადაჭრაც მოუწევს: ისინი ეხებიან თავშესაფრის მიცემის უფლებას და მიგრაციული პაქტის ძალაში შესვლას. ევროკავშირს ასევე ჭირდება ახალი წესების შემოღება, რომლებიც ეხება დაფინანსების პროცედურას, ხელოვნურ ინტელექტს, კლიმატის დაცვას და ასე შემდეგ. ევროკავშირის შიგნით უნდა გადაილახოს უთანხმოებები ჩრდილოეთ ევროპის ქვეყნებს (რომლებიც ფულის დონორები არიან) და სამხრეთ და აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებს შორის (რომლებიც დონორებისგან ფულს იღებენ). თავის მხრივ, ევროკავშირი გეგმავს თავისი შვიდწლიანი ბიუჯეტი 1,1 ტრილიონი ევროს ოდენობით კიდევ 66 მილიარდით გაზარდოს.

მაგრამ ეს ყველაფერი ევროკავშირის მოსახლეობას ნაკლებად აღელვებს. როგორც სოციოლოგიური გამოკითხვით ირკვევა, მართალია, ისინი ჩივიან გარკვეული პრობლემების გამო, მაგრამ მაინც ოპტიმისტურად არიან განწყობილნი - გამოკითხულთა დაახლოებით 60%. ყველაზე ნაკლები ოპტიმიზმი აქვთ ფრანგებს - 50%-ზე დაბალი, ყველაზე მაღალი კი - დანიელებს (86%) და გერმანელებს (58%).

წყარო: https://p.dw.com/p/4afj6

 

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.