,
„უნგრეთის პრემიერ-მინისტრ ვიქტორ ორბანის ნაციონალისტურმა პარტიამ, კვირას გამართულ არჩევნებში გამარჯვება მოიპოვა. თუმცა, მისი ყოფილი მოკავშირე - უფრო პრო-ევროპული პოზიციებით - ამბობს, რომ ახალი პარტიის წარმატება მაინც საგულისხმო იყო და ეს პოლიტიკური გარდატეხის დასაწყისია“, - ნათქვამია ბრიტანული საინფორმაციო-ანალიტიკური სააგენტოს „როიტერის“ (Reuters) მიერ გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „ვიქტორ ორბანის ვატერლოო? უნგრეთის პრემიერ-მინისტრი აღიარებს, რომ არჩევნებში მისმა პარტიამ დაბალი მხარდაჭერა მიიღო“ (ავტორები - ანიტა კომუვესი და გერგელი ზაკაჩი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას:
ვიქტორ ორბანის ნაციონალისტურ-პოპულისტური პარტია „ფიდესმა“, ხმების 44%-ით, ადგილობრივ არჩევნებში გამარჯვება მოიპოვა, თუმცა ევროპარლამენტში ერთი მანდატი დაკარგა. თითქმის ყველა ხმა უკვე დათვლილია და ამ დროის მონაცემებით, ხმათა 30% მიიღო ვიქტორ ორბანის ყოფილი მოკავშირის პეტერ მაგიარის პარტიამ „პატივისცემა და თავისუფლება“ (უნგრულად: TISZA - Tisztelet és Szabadság Párt).
"ფიდეს"-ს ევროპარლამენტში უნგრეთის 21 მანდატიდან 11 მანდატი ექნება, მანამდე მას 13 წარმომადგენელი ჰყავდა. ახალი პარტია „ტისა" პარტია კი სავარაუდოდ 7 მანდატს გააკონტროლებს.
საარჩევნო კომისიის თანახმად, ამომრჩევლის აქტივობა რეკორდულად მაღალი იყო და 10 ათასზე მეტ საარჩევნო უბანზე დარეგისტრირებული ამომრჩევლის 57% მივიდა. ვიქტორ ორბანი მის არც ისე წარმატებულ საარჩევნო ასპარეზობას გამოეხმაურა და თქვა, რომ მნიშვნელოვანი ისაა, რომ ამ მაღალი აქტივობისას, მისმა გუნდმა ორივე არჩევნებში მოიპოვა გაამრჯვება - როგორც შიდა, ადგილობრივ, ისე - ევროპარლამენტის არჩევნებში.
"დღეს ჩვენ დავამარცხეთ ძველი და ახალი ოპოზიცია, მნიშვნელობა არ აქვს რა ჰქვია ახლანდელ ოპოზიციას, ჩვენ მას კიდევ და კიდევ დავამარცხებთ", - თქვა ორბანმა, რომლის გუნდიც პარლამენტს უდიდესი უმრავლესობით 2010 წლიდან აკონტროლებს. მისი გუნდის წინასაარჩევნო კამპანია, დიდწილად, იმ შიშს ეფუძნებოდა, რომ უნგრეთი უკრაინაში მიმდინარე ომში ჩათრეული არ აღმოჩნდეს.
მისმა უმთავრესმა მოწინააღმდეგე მაგიარმა კი თავის კანდიდატებს წარმატება მიულოცა და თქვა, რომ ეს "ორბანის ვატერლოო" იყო - "დასასრულის დასაწყისი". მაგიარი ორბანის კაბინეტის წევრი იყო, მისი საგარეო საქმეთა მინისტრი და უნგრეთის პარლამენტის წარმომადგენელი ევროკავშირში. თუმცა 2023 წლიდან ის პრემიერს დაუპირისპირდა. ქვეყანაში შემდეგი საყოველთაო არჩევნები 2026 წელს გაიმართება.
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
