,
გრძელი დანების ღამე ( nacht der langen messer ), ასევე ცნობილია, როგორც ოპერაცია კოლიბრი(გერმანიაში რემის პუტჩი, ან კიდევ, დამცინავად, „რაიხის მკვლელობების კვირა“ (Reichsmordwoche )) —მესამე რაიხში ჩატარებული პოლიტიკური წმენდა, რომლებმაც ადგილი იქონია 1934 წლის 30 ივნისიდან 2 ივლისამდე. მათი მიზანი იყო ჰიტლერის აბსოლუტური ძალაუფლების განმტკიცება. ამ მოვლენების მსხვერპლნი სასამართლოს გადაწყვეტილების გარეშე დააპატიმრეს და დახვრიტეს. ყველაზე ცნობილი მსხვერპლი იყო sturmabteilung-ის ხელმძღვანელი ერნესტ რეიმი. რეპრესიებს ვერ გადაურჩნენ ვერც ნაცისტური პარტიის მემარცხენე ფრაქციის წევრები და ცნობილი ანტი-ნაცისტები, როგორებიც იყვნენ კურტ ფონ შლახერი და გუსტავ ფონ კარი.
Sturmabteilung-ს შესაძლო დამოუკიდებლობას, ერნსტ რემს და ორგანიაციის წევრების მიდრეკილებას ქუჩური არეულობებისკენ ადოლფ ჰიტლერი განიხილავდა როგორც საფრთხეს მისი ხელისუფლებისათვის. ფიურერს ასევე სურდა რაიხსვერის ლიდერების თავის მხარეზე გადმოყვანა — მათ ერნსტ რემი და SA ეზიზღებოდათ. გარდა ამისა, ჰიტლერს არ მოსწონდა რემის გამოსვლა, სადაც იგი მხარს უჭერდა მეორე რევოლუციას კეთილდღეობის გადანაწილებისათვის (რემი თვლიდა, რომ 1933 წლის 30 იანვარს ჰიტლერის კანცლერად დანიშნვის შემდეგ ადგილი ჰქონდა მხოლოდ ნაციონალისტურ რევოლუციას, თუმცა, უყურადღებოდ დარჩა ნაციონალ-სოციალიზმის სოციალისტური ასპექტი). გარდა ამისა, წმენდების წყალობით ჰიტლერმა შეძლო ძველ მტრებთან ანგარიშის გასწორება, მისი ხელისუფლების კრიტიკოსების და ვიცე-კანცლერის, ფრანც ფონ პაპენის ერთგული ადამიანების ლიკვიდაცია.
რეპრესიებს ემსხვერპლა მინიმუმ 85 ადამიანი (თუმცა, შესაძლოა, გარდაცვლილთა საბოლოო რაოდენობა ასობით ადამიანს შეადგენდეს),დააპატიმრეს კი ათასზე მეტი.ძირითადად, დაპატიმრებებს და მკვლელობებს ანხორციელებდა შუცშტაფელ (SS) და გესტაპო (Geheime Staatspolizei — საიდუმლო პოლიცია). გრძელი დანების ღამემ გააძლიერა ჰიტლერის მიმართ რაიხსველის ერთგულება და „დააკანონა“ ნაცისტური ხელისუფლება — გერმანულმა სასამართლოებმა ერთგულების გამოხატვის მიზნით მოხსნეს აკრძალვა სასამართლოს მიერ არასანქცირებულ სიკვდილით დასჯაზე.
წმენდების დაწყებამდე მისი ორგანიზატორები იყენებდნენ კოდურ სიტყვა Hummingbird-ს (ქართ. კოლიბრი), რომელსაც დანიშნულ დღეს შუცშტაფელის და გესტაპოს რაზმები უნდა აემოქმედებინა. თვითონ კოდური სიტყვა, როგორც ჩანს, შემთხვევით იქნა არჩეული. გერმანულ ენაში ფრაზა გრძელი დანების ღამე ხოცვა-ჟლეტვის მომასწავლელია და როგორც წესი, შურისძიების აქტს აღნიშნავს. მიუხედავად იმისა, რომ სახელმწიფო გადატრიალების ორგანიზაციის დამტკიცება ვერ მოხერხდა, გერმანიაში მოვლენები მაინც ცნობილია როგორც „რემის პუტჩი“. გერმანელი ავტორები ამ სახელს ხშირად ან ბრჭყალებში სხვამენ, ან კიდევ, ეგრედ წოდებულად მოიხსენიებენ.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
