USD 2.7422
EUR 2.8856
RUB 2.5051
თბილისი
ეს დღე ისტორიაში - 15 სექტემბერი
თარიღი:  411

15 სექტემბერი — გრიგორიანული კალენდრის 258-ე დღე (ნაკიან წლებში – 259-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 107 დღე.


დღის მოვლენები

  • 1749 : მათემატიკური გამოთვლებით პლუტონი ნეპტუნის ორბიტას სცილდება და ყველაზე შორეული პლანეტა ხდება მზის სისტემაში 1979 წლამდე.
  • 1789 : აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი დაარსდა (ყოფილი საგარეო სამქეთა დეპარტამენტი).
  • 1812 : საფრანგეთის არმია ნაპოლეონის მეთაურობით მოსკოვში კრემლს მიადგა.
  • 1821 : კოსტა-რიკა, ელ-სალვადორი, გვატემალა, ჰონდურასი და ნიკარაგუა ერთხმად ესპანეთისგან დამოუკიდებლობას აცხადებენ.
  • 1894 : პირველი ჩინეთ-იაპონიის ომი - იაპონია ჩინეთს ამარცხებს პიონგიანგის ბრძოლაში.
  • 1916 : პირველი მსოფლიო ომი - ბრძოლაში პირველად გამოიყენეს ტანკები სომის ბრძოლაში.
  • 1928 : ალექსანდრე ფლემინგმა საკუთარ ლაბორატორიაში ბაქტერიის მკვლელი ობი აღმოაჩინა, რაც შემდგომში პენიცილინის სახელით გახდა ცნობილი.
  • 1935 : ნიურნბერგის კანონით გერმანელ ებრაელებს მოქალაქეობის უფლება წაერთვათ.
  • 1935 : ნაცისტური გერმანია ახალ დროშას იღებს სვასტიკით.
  • 1979 : გაიხსნა თბილისის მეტროპოლიტენის საბურთალოს ხაზი.
  • 1952 : გაეროს გადაწყვეტილებით ერითრეა ეთიოპიის ნაწილი ხდება.
  • 1959 : ნიკიტა ხრუშოვი პირველი საბჭოთა ლიდერი ხდება, რომელმაც აშშ მოინახულა.
  • 1968 : საბჭოთა ზონდ 5-ის გაშვება განხორციელდა - პირველი ხომალდი, რომელმაც მთვარეს შემოუფრინა და დედამიწის ატმოსფეროში დაბრუნდა.
  • 1976 : სოიუზ 22 ორი კოსმონავტით დედამიწის ორბიტას შემოუფრინა რვა დღეში.
  • 1994 : მუსლიმი ფუნდამენტალისტები იპყრობენ და თავს სჭრიან 16 ადამიანს ალჟირში.
  • 2000 : სიდნეის ზაფხულის ოლიმპიური თამაშები იწყება.
  • 2007 : ევროპული კოსმოსური სააგენტოს განცხადებით მდნარმა პოლარულმა ყინულმა არქტიკის ოკეანეში ჩრდილოდასავლეთის გასასვლელი გახსნა.
  • 2017 : NASA-მ სატურნის 20-წლიანი მისია დაასრულა — კოსმოსური ხომალდი კასინი სატურნის ატმოსფეროში გაანადგურა.
  • 2019 : ფიბა-ს მსოფლიო ჩემპიონატის ფინალში ესპანეთმა არგენტინა ანგარიშით 95-75 დაამარცხა. მატჩის საუკეთესო მოთამაშედ რიკი რუბიო დასახელდა.

ამ დღეს დაბადებულნი

  • 973 : ალ-ბირუნი — მათემატიკოსი
  • 1254 : მარკო პოლო — იტალიელი მოგზაური
  • 1675 : ვახტანგ VI — საქართველოს მეფე
  • 1890 : აგათა კრისტი — ინგლისელი დეტექტიური ჟანრის მწერალი
  • 1904 : უმბერტო II — იტალიის მეფე
  • 1909 : ირაკლი ბაგრატიონი — ქართველი მოცეკვავე, ქორეოგრაფი, მუსიკალური მოღვაწე.
  • 1922 : გიორგი ფირცხალავა — ქართველი გრაფიკოსი, მოქანდაკე, კარიკატურისტი
  • 1929 : მურაი გელ-მანი — ამერიკელი ფიზიკოსი, ნობელის პრემიის ლაურეატი
  • 1930 : მერაბ მამარდაშვილი — ქართველი ფილოსოფოსი
  • 1935 : დინხა IV – აღმოსავლეთის ასურული ეკლესიის კათოლიკოს-პატრიარქი.
  • 1944 : გიორგი სიჭინავა — ქართველი ფეხბურთელი
  • 1946 : ტომი ლი ჯონსი — ამერიკელი მსახიობი
  • 1946 : ოლივერ სტოუნი — ამერიკელი კინორეჟისორი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • 1134 : ალფონსო I — არაგონის მეფე
  • 1834 : მირიან ბატონიშვილი — ერეკლე II-ისა და დარეჯან დედოფლის ძე (დ.1766)

დღესასწაულები

  • მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
    • იოანე მმარხველი კონსტანტინოპოლელი პატრიარქი
    • მამაი, თეოდოტე და რუფინე
    • 300 628 მოწამე
მსოფლიო
ევროპარლამენტმა ევროკომისიის ახალი შემადგენლობა დაამტკიცა

ევროპარლამენტმა ევროკომისიის ახალი შემადგენლობა დაამტკიცა, რომელსაც კვლავ ურსულ ფონ დერ ლაიენი უხელმძღვანელებს.

დადგენილებას ევროკომისიის ახალი შემადგენლობის დამტკიცების შესახებ 370 ევროპარლამენტარმა დაუჭირა მხარი. წინააღმდეგი 282 იყო, ხოლო 36 დეპუტატმა თავი შეიკავა.

ევროკომისიის ახალ შემადგენლობაში 26 ევროკომისარი იქნება. მათ შორისაა ესტონეთის ყოფილი პრემიერ-მინისტრი კაია კალასი, რომელმაც ჟოზეფ ბორელი ჩაანაცვლა.

გაფართოების საკითხებში ევროკომისრის თანამდებობა სლოვენიის წარმომადგენელს მართა კოსს ერგო. მან ამ პოსტზე უნგრელი ოლივერ ვარჰეი ჩაანაცვლა, რომელიც ახალ ევროკომისიაში ჯანდაცვისა და ცხოველების კეთილდღეობის საკითხებს გაუწევს კურირებას.

ევროკომისია საკუთარი მოვალეობის შესრულებას 1 დეკემბრიდან შეუდგება.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.