USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Тбилиси
ენერგეტიკული ხაფანგი
дата:  923

საქართველოს მდებარეობის და სამეზობლოს მქონე ქვეყნისთვის ენერგოდამოუკიდებლობა რომ ქვეყნის ეკონომიკური და, ზოგადად, პოლიტიკური დამოუკიდებლობის ერთ-ერთი საფუძველია, ამაზე თითქოს აღარ ვდავობთ.

საქართველოს ეკონომიკა გარდამავალი და მზარდია. შესაბამისად, ბევრ სხვა სიკეთესთან ერთად, ყოველწლიურად სულ უფრო და უფრო მეტი ენერგორესურსი სჭირდება. ასე იყო ბოლო წლების განმავლობაში შეუქცევადად.

თუმცა, 2019-ში უკუპროცესი დაფიქსირდა. ელექტროენერგეტიკული ბაზრის ოპერატორის გათვლებით, შარშან საქართველომ 13 მილიარდ 154 მილიონი კვტ.სთ ელექტროენერგია მოიხმარა, როცა 2018 წელს ეს მაჩვენებელი 13 მლრდ 198 მლნ კვტ.სთ იყო.

კლება უმნიშვნელოა. და არც ეკონომიკის ზრდის მრუდი მიანიშნებს, რომ ეს ტენდენცია შეუქცევადი იქნება. უფრო პირიქით - ეკონომიკა სულ უფრო მეტ ენერგიას მოიხმარს და ამ რესურსის სულ უფრო მეტი გამომუშავება (ერთის მხრივ) და იმპორტი (მეორეს მხრივ) იქნება საჭირო.

თუმცა, 2019 წლის მონაცემებმა კიდევ ერთხელ ძალიან დამაფიქრებელი ვითარება გამოკვეთა: იმავე ელექტროენერგეტიკული ბაზრის ოპერატორის მონაცემებით, შარშან საქართველოში ელექტროენერგიის იმპორტი თითქმის 8%-ით გაიზარდა. დანაკლისს ორი მეზობელი გვივსებდა - აზერბაიჯანი და რუსეთი. და თუ აზერბაიჯანიდან იმპორტი 10%-ით შემცირდა, რუსეთიდან იმპორტი, არც მეტი, არც ნაკლები, 2,5-ჯერ გაიზარდა.
სურათის შესავსებად ისიც შეგვიძლია დავსძინოთ, რომ შარშან საქართველოდან ელექტროენერგიის ექსპორტიც შემცირებულა - 2018 წელთან შედარებით, თითქმის 60%-ით ნაკლები ენერგია გავყიდეთ. ანუ, ან ნაკლები გამოვიმუშავეთ (სხვასთან ერთად, საკმაოდ „მშრალი“ წელიც იყო) და ვერ გავყიდეთ მეტი, ან მთლიანად შიდა მოხმარებამ წაიღო.

მოკლედ, ენერგია გვაკლია. ეს ფაქტია. მოქმედი ენერგოობიექტებიც არ გვაქვს იმ ოდენობით, რომ მზარდი მოხმარება უზრუნველყოს.
და გამოსავალი? რაღაც უნდა გაიზარდოს - ან გენერაციის ობიექტების და გამომუშავებული ენერგიის მოცულობა, ან იმპორტი, ან ალტერნატიული ენერგოწყაროების შესაძლებლობები.

ეს უკანასკნელი ყველაზე პოპულარული განსახილველი თემაა. როგორ უნდა ჩაანაცვლოს ტრადიციული ენერგეტიკა ახალმა, ალტერნატიულმა ენერგორესურსებმა და როგორ გააკეთეს ეს გერმანიამ, ნორვეგიამ, ესპანეთმა თუ კიდევ სხვებმა და როგორ გაზარდეს გენერაციაში ქარის, მზის და სხვა ენერგიების წილი.

ეს თემა ნელ-ნელა საქართველოშიც იკრებს პოპულარობას და გვაქვს ცალკეული წარმატებული მაგალითები. თუმცა ისიც ფაქტია, რომ ეს წყაროები არც ისე იაფია, როგორც ერთი შეხედვით ჩანს და ვერც ისე სწრაფად ხდება მასობრივი, როგორც სასურველი იქნებოდა.

იმპორტის ზრდის შედეგი უკვე თვალსაჩინოა (იმავე 2019 წლის მაგალითზე). ფაქტია, რომ აზერბაიჯანს თვითონაც მაღალზრდადი ეკონომიკა აქვს და უფრო მეტ ენერგორესურსს რთულად გაიმეტებს. თურქეთში და სომხეთში ხშირად თავად აქვთ ენერგიის დეფიციტი. ვინც უშურველად შეგვივსებს ენერგოდეფიციტს, რუსეთია, თუმცა, რამდენად სასიამოვნოა ამ ქვეყანაზე რაიმე საკითხში დამოკიდებულების მატება, თავად განსაჯეთ - მაგალითი უამრავია.
ესეც არ იყოს, იმპორტის კანონი მარტივია - მას ქვეყნიდან, ერთის მხრივ, ფული გააქვს და, მეორეს მხრივ, ძალიან რთულია მის ფასწარმოქმნაზე გავლენის მოხდენა - ან ყიდულობ იმ ფასად, რადაც გაძლევენ (ხშირად ძვირად), ან რჩები ხელცარიელი.

და ახალ ენერგოობიექტებზე რა ხდება? დიდად სახარბიელო აქაც არაფერი. სავარაუდოდ, წელს ექსპლუატაციაში ვერც ერთი ისეთი ჰესი ვერ შევა, რომელიც სურათს კარდინალურად შეცვლის და ქვეყნის ენერგოსექტორის მდგრადობას გაზრდის. „შუახევიჰესი“ ან შეეხიდება სისტემას, ან ვერა. პანკისში „ხადორი-3“-ის და „სამყურაწყალი-2“-ის მშენებლობა ჯერ კიდევ შარშან გაზაფხულზე უნდა დაწყებულიყო, მაგრამ ადგილიდან ვერ დაიძრა.

მერე, ღმერთმა არა ქნას და გენერაცია თუ ვერ გავზარდეთ, ისევ იმპორტზე „მიწოლა“ დაგვჭირდა და ძვირი იმპორტის გამო ელექტროენერგიის ტარიფის გაზრდა გახდა საჭირო, დამნაშავე აქაც ნაპოვნი იქნება - ყველა, ვინც ენერგიის ახალი წყაროები ვერ გამოძებნა. თუ რომელიმე ინვესტორი, ვისაც მშენებლობის ნებართვა აქვს და ვერ აშენებს, არბიტრაჟში წავა, აქაც ყველა იქნება დამნაშავე, რომ პირობები ვერ შეუქმნა.

მანამდე ვზივართ და მშვიდად ვუყურებთ, როგორ იზრდება ენერგიის იმპორტი რუსეთიდან, როდის დადგება დღის წესრიგში დენის ფასის მატების საკითხი და მშვიდად ვითვლით, რამდენი ჯოხი და ქვა გავარდება ახალი ჰესების წინააღმდეგ პანკისში თუ სვანეთში.

 

 

21 იანვარი 2020 წელი

რეზო საყევარიშვილი

წყარო:https://mediacritic.ge/article/energetikuli-khapangi?fbclid=IwAR00tu5zWXpg-JsAS163GVIt5guH1ZdLJRMFgCIHHUQpU9ykNq1-nxeEax4

аналитика
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати