,
იაგო კაჭკაჭიშვილი
ბოლო დღეების მიტინგებს ის გამოარჩევდა, რომ მასში დომინანტურად ჩაერთო ახალი თაობა (ე.წ. Generation Z – დაბადებულები 1995-2012 წლებში). ეს თაობა არ არის დატვირთული ე.წ. პროტესტის ჰუმანიზაციის ვალდებულებით, რომელიც გულისხმობს „დავარცხნილ“ პროტესტს, ანუ ბრძოლას არაძალადობრივი მეთოდების გამოყენებით.
ახალი თაობა მიმართავს პროტესტის ხისტ ფორმებს, ანუ შეგნებულად მიდის დევიაციის (ზოგჯერ, დანაშაულის) რისკზე, რადგან ფიქრობს, რომ მშვიდობიანი მეთოდები ამოწურულია, დროში გაუმართლებლად გაწელილია, ანდა - პრინციპულად უშედეგო.
აქ ერთი მნიშვნელოვანი დეტალია: ხისტი საზოგადოებრივი პროტესტი Generation Z-თვის არის არის არა თვითმიზანი, როგორც პირველადი გამღიზიანებელი, არამედ რეაქცია უსამართლობის განცდაზე, ანუ მეორადი, თანაც სიტუაციური, რეფლექსია. ახალგაზრდებმა პოლიციის მანქანა ამოატრიალეს არა იმიტომ, რომ მათთვის ზოგადად პოლიცია (როგორც ინსტიტუტი) და პოლიციელია ცუდი, არამედ იმიტომ, რომ პოლიცია, მოცემულ კონტექსტში, უსამართლოდ მოიქცა და ასეთი რეაქცია დაიმსახურა.
მოკლედ, დღევანდელი ახალგაზრდული პროტესტი საქართველოში ყველაზე მეტად დაემსგავსა ევროპულს და ეს უდავოდ ახალი მოვლენაა.
გელა ზედანია
უხერხულია ის შეფარულ-დაფარული დისკუსია ჯენ ზის შესახებ, რომელიც ამ დღეებში მიმდინარეობს. ერთი მხარე ყვირის, რომ ნაცებმა ჩააგონეს ახალგაზრდებს რაღაც, ხოლო მეორე მხარეს ვიღაცეებს ძალიან უნდათ, სრულიად დაუმსახურებლად შეიფერონ ეს პატივი.
სინამდვილეში მილენიალებიც (დაახ. 1980-1995) და ჯენ ზიც (დაახ. 1995-2010) არის თაობები, რომელთა ფორმირებაში საქართველოს გარეთ არსებულმა ფაქტორებმა ბევრად უფრო დიდი გავლენა მოხდინა, ვიდრე შიდამ.
მათი წინა თაობა - ჯენ იქსი (დაახ. 1965-1980) პირველი იყო, ვინც დასავლეთთან ინტენსიურ კონტაქტში მოვიდა, მაგრამ ის არ გამხდარა დასავლური გლობალური თაობის ნაწილი. ის თავიდან ბოლომდე ადგილობრივი კონტექტსტით იყო განსაზღვრული კულტურულადაც და პოლიტიკურადაც. ჯენერეიშენ იქსმა ქვეყანა შეცვალა სწორედ იმიტომ, რომ სინამდვილეში დასავლეთის აგენტებით კი არ იყო დაკომპლექტებული, არამედ მნიშვნელოვანწილად ლოკალური, ადგილობრივი, ლამის პროვინციული ინტერესებით იყო შეპყრობილი (შესანიშნავი მაგალითი - საქართველოს თითქმის მთელი საზოგადოებრივ-კულტურული ელიტა უჭერდა მხარს ომს ერაყში, მაშინ როცა მთელი დასავლური კულტურული ელიტა ამ ომის წინააღმდეგ იყო. ვინ აღმოჩნდა მართალი, თავად განსაჯეთ).
მომდევნო თაობები გლობალური კოჰორტების ნაწილები არიან. მათთვის მთავარი გამოცდილება ცხოვრებაში არის ის უზარმაზარი საინფორმაციო ნაკადი, რომელიც მოდის ინტერნეტის გავლით. საჯარო სფეროში გამოსული მილენიანელები ამის გამო სერიოზულ კრიზისში აღმოჩნდნენ და დაიკარგნენ - ვერ თარგმნეს გლობალური წარმოდგენები ლოკალურ კონტექსტში. "დასავლური კოლონიალიზმი" და "გლობალური სამხრეთი" საქართველოსთან მიმართებაში არადამაჯერებელი აღმოჩნდა.
ჯენ ზის გაუმართლა - მათი ინსტინქტური ანტირუსული აფექტი (საქართველოში ნამდვილი დუპლეტი უნდა იყო, რუსეთი რომ მოგწონდეს) "დააჯდა" გლობალურ ანტირუსულ ტრენდს. უკრაინის ომის მერე ჩვენი ორასწლოვანი ბრძოლა რუსული იმპერიის წინააღმდეგ გლობალურად სრულიად გასაგები და მისაღები აღმოჩნდა და ჯენ ზის პირველი გამოსვლა ასპარეზზე არანაირი ნეგატიური მინარევით არაა შერყვნილი. ძველ თაობებს ძველ ცოდვებს ამოუქექავ, მაგრამ ახალგაზრდებს ეს ყოველივე ფეხზე ჰკიდიანთ.
ვისაც ჰგონია, რომ საქართველოში ჩართავს პროპაგანდის მანქანას, რომელიც გლობალურ საინფორმაციო ნაკადს გადაწონის - good luck with that ჩვენ არ ვართ ჩინეთის მაგვარი დამოუკიდებელი ცივილიზაცია. ყოველთვის რაღაც უფრო დიდი სივრცის ნაწილი ვიყავით და, დღეს, ბუნებრივად, ეს დასავლური სივრცეა.
სანამ გლობალური ტრენდი ანტირუსულია, მანამდე ჯენ ზიც უაღრესად კომფორტულად იგრძნობს თავს საზოგადოებრივ ასპარეზზე. და რატომღაც არა მგონია, რომ ეს ტრენდი მალე შეიცვალოს.
Gen Z - ვინ ვართ ჩვენ და რა გამოგვარჩევს სხვა თაობებისგან? – გამარჯვებული ესსე
რამდენიმე კვირის წინ ფეისბუქ ჯგუფში Gen Z გამოცხადდა ესსეების კონკურსი, რომლის მიხედვითაც Gen Z თაობის წარმომადგენლებს უნდა დაეწერათ ესსე სამიდან ერთ–ერთი სათაურით:
1. Gen Z თაობის გამოწვევები
2. ვინ არის Gen Z თაობა და რა გამოარჩევს მას სხვა თაობებისგან?
3. როგორ წარმოგიდგენია საქართველო 2050 წელს?
კონკურსში 18 წლის მარიამ კილასონიამ გაიმარჯვა, თემით "ვინ არის Gen Z თაობა და რა გამოარჩევს მას სხვა თაობებისგან?"
გთავაზობთ მის ესსეს რედაქტირებული სახით:
რამდენიმე დღის წინ დედაჩემს სიტყვა crush-ის მნიშვნელობა ავუხსენი და უკვე 2 დღეა მეკითხება: რამდენი ქრაში მყავს, ვინ არიან, როგორები არიან...
ჩემთვის ყველაზე მარტივად გასაგები განმარტება Gen Z თაობისა შემდეგნაირად ფორმულირდება: ჩვენ ვართ ადამიანები, რომლებიც კრიზისში დავიბადეთ, ომის დროს სკოლაში მივედით და პანდემიის მიმდინარეობისას უნივერსიტეტში ვსწავლობთ. არ მგონია ამ გამოწვევების დაძლევის შემდეგ რამე ვერ შევძლოთ.
მასაშიც მარტივი შესამჩნევები ვართ. გვახასიათებს უცნაური ვარცხნილობა, უმეტესად ფერადი, შესაძლოა პირსინგებიც, ასევე ფერადი, ზომაზე 3-ჯერ დიდი ტანსაცმელი, უამრავი აქსესუარი, დაწყებული ჯაჭვებით დამთავრებული უამრავი ბეჭდით. მაქსიმალურად ინდივიდუალურები და მრავალფეროვანნი ვართ. ხშირად ვაპროტესტებთ იმას, რაც არ მოგვწონს, კონფლიქტურებადაც კი შეიძლება მოგვიხსენიებდნენ, განსაკუთრებით ასაკით უფროსთან შეწინააღმდეგებისას, რაც ხშირად სრულდება ფრაზით: "რა თაობა მოდის!"
ფოტო: Sofia / Dribbble
არ შეიძლება არ აღვნიშნო, რომ ჩვენში ტრადიციულობას შესანიშნავად ერწყმის თანამედროვეობა. ვკითხულობთ შოთას, ილიას, ვაჟას და ამავდროულად ვუყურებთ Netflix- ის სერიალებს. ვუსმენთ რეპს, როკს, მაგრამ ქართველი კომპოზიტორების მელოდიებთანაც განსაკუთრებული სიყვარული გვაკავშირებს. კი, ჩვენი თავისუფლების გამოსახატავად Hip-Hop-ს ვცეკვავთ, მაგრამ ტრადიციული ცეკვაც სპეციფიკურად მოგვწონს და გვხიბლავს. ვაფასებთ ეროვნულ ფასეულობებს: ენას, ქვეყნის ერთიანობაც განსაკუთრებით გვაღელვებს და თუ ქვეყანაში რაიმე უსამართლობა ხდება – ვაპროტესტებთ, თანაც დიდი სიამაყით, რადგან ვგრძნობთ პასუხისმგებლობას და მომავლის შეგრძნებაც აწმყოშივე შეგვიძლია.
მშობლების თაობისაგან ერთი მთავარი მიზეზის გამო უფრო განვსხვავდებით: ისინი საბჭოთა საქართველოში გაიზარდნენ. ჰქონდათ სკოლის უნიფორმა და მკაცრად გაწერილი წესები. ჩვენ კი უფრო თავისუფალი თაობა ვართ. კრიტიკული აზროვნებაც და განსჯის უნარიც უფრო განვითარებული გვაქვს. მაგალითად: ფაქტების გაზეპირებას ვამჯობინებთ საკითხის შესწავლას და გააზრებისთვის საჭირო, ზუსტი კითხვების დასმას.
როგორც ჩანს, პოლიტიკურ თავისუფლებას პიროვნული თავისუფლება ავტომატურად მოჰყვება.
ფოტო: Pulkesh Fouzdar / Dribbble
ჩვენმა განსხვავებულობამ უფროსი თაობის აზროვნებაში ბევრი რამ შეცვალა. მაგალითად შევთანხმდით, რომ ზოგიერთი რამ ისე არ ხდება, როგორც მამას უნდა. არ ვამბობთ იმას, რაც მამას უნდა და არც მაშინ, როცა მამას უნდა. მომავალ პროფესიაშიც აღარ ვართ შეზღუდულნი, და დავამსხვრიეთ ის სტერეოტიპი, რომ ექიმის შვილი ექიმი უნდა იყოს, იურისტის - იურისტი და ა.შ.
მიუხედავად იმ წინააღმდეგობებისა, რომლებსაც უფროს თაობასთან ვაწყდებით, მე მაინც პოზიტიურის დანახვას ვახერხებ. მაგალითად: დედაჩემის მეგობრობის დღიურში უამრავი სტიკერი აღმოვაჩინე, რომლებზეც ლეონარდო დიკაპრიოა, მათი თაობის საყოველთაო ქრაში. მეტიც, მე და ბებია ვთანხმდებით, რომ ალენ დელონი კვლავ უსიმპათიურეს მამაკაცად რჩება. მამასთანაც ბევრი საერთო მაქვს, ორივე ვთვლით, რომ Pink Floyd-ის შემოქმედება ყველა დროის ერთ-ერთი საუკეთესოა. მოკლედ, თითქოს სხვადასხვა, რადიკალურად განსხვავებული პერიოდის თაობებს, უამრავი საერთო გვქონია. იმდენად გავუგეთ ერთმანეთს, რომ ცოდნასაც ვუზიარებთ, სოციალურ ქსელსაც ერთნაირი მოხერხებით ვიყენებთ და გემოვნებაშიც მხოლოდ ინდივიდუალურობაზე დამოკიდებული განსხვავებები დაგვრჩა.
გააზრებულად თუ გაუაზრებლად, მოხდა ის რომ გლობალიზაციის ფერხულში მარტივად ჩავებით. გვჯერა, რომ ჩვენი ცოდნით, მიზანდასახულობით, შრომით და პრინციპულობით აუცილებლად ჩამოვიშორებთ საბჭოთა აზროვნებას და ვიქნებით ის თაობა, რომელიც თავისუფლებას ხოტბას შეასხამს და ძეგლსაც აუგებს.
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
