USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
დიდი მაესტრო ზურაბ სოტკილავა - ცხოვრება ფეხბურთსა და ოპერას შორის
 1120

პარადოქსია, მაგრამ ზურაბ სოტკილავას ოცნება არასოდეს ყოფილა ოპერა. იგი მხოლოდ ფეხბურთელის პროფესიულ კარიერაზე ოცნებობდა და სიცოცხლის ბოლომდე ამაყობდა, რომ მოზარდ ფეხბურთელთა შორის საბჭოთა კავშირის ჩემპიონი იყო

რუსეთის დიდი თეატრის სოლისტი, საბჭოთა კავშირისა და საქართველოს სსრ სახალხო არტისტი ზურაბ ლავრენტის ძე სოტკილავა 1937 წლის 12 მარტს საქართველოში, სოხუმში დაიბადა. გაიზარდა ისტორიის მასწავლებლისა და ექიმის ოჯახში. დედამ, ქსენია ქარჩავამ, ვაჟი მუსიკალურ სკოლაში მიაბარა, რათა ფორტეპიანოზე ან ვიოლინოზე დაკვრას დაუფლებოდა, მაგრამ ბავშვს ფეხბურთის გარდა არაფერი აინტერესებდა: „შეიძლება ითქვას, მუსიკაზე სიარული დედამ სასტიკი გზით მაიძულა. ის კლასიკურ მუსიკას აღმერთებდა, ისე როგორც ბებია, შესანიშნავად მღეროდა, უკრავდა გიტარაზე და უნდოდა მეც ამ ხელოვნების მოზიარე გავმხდარიყავი. მაგრამ მე კატეგორიულ უარზე ვიყავი მევლო მუსიკალურ სკოლაში. ვფიქრობდი, რომ ეს კაცის საქმე არ იყო, აი ფეხბურთელები კი ნამდვილი მამაკაცები იყვნენ“, – იგონებდა მომღერალი ერთ–ერთ ინტერვიუში.

12 წლის ზურაბი სოხუმის საფეხბურთო სკოლაში აიყვანეს. 16 წლისა უკვე სოხუმის „დინამოში“ მოხვდა და საქართველოს პირველობაზე ითამაშა, 18 წლისა კი ახალგაზრდა კადრების ცნობილმა სელექციონერმა ანდრო ჟორდანიამ თბილისის „დინამოში“ მიიწვია. მისი დებიუტი საბჭოთა კავშირის უმაღლეს ლიგაში 1955 წლის 15 აგვისტოს სტალინოს (დონეცკის) „შახტიორის“ წინააღმდეგ შედგა. იგი საქართველოს ახალგაზრდული ნაკრების კაპიტანიც იყო.

თბილისის „დინამოში“ ზურაბ  სოტკილავამ სულ სამი სეზონი (1955, 1958, 1959) დაჰყო და ამ ხნის მანძილზე, ტრავმებისა და მწვრთნელთა ხშირი ცვლის გამო, ძირითადში, მხოლოდ სამი თამაში ჩაატარა. პარალელურად, საქართველოს ტექნიკურ ინსტიტუტში სამთო–გეოლოგიის ფაკულტეტზე სწავლობდა, ერთი სეზონი ინსტიტუტის გუნდშიც თამაშობდა. საფეხბურთო კარიერა 22 წლის ასაკში დაასრულა, მაგრამ სიცოცხლის ბოლომდე ფეხბურთის დიდ გულშემატკივრად დარჩა.

პოლიტექნიკური ინსტიტუტი მომავალმა მომღერალმა 1961 წელს დაამთავრა. სწორედ იმ პერიოდში, სრულიად შემთხვევით, სოტკილავას ბარიტონი პროფესორმა ნიკოლოზ ბოკუჩავამ მოისმინა და მისი დაჟინებული მოთხოვნით, უკვე ყოფილმა ფეხბურთელმა, სამთო-ინჟინრის დიპლომით, თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიაში ჩააბარა.

ზურაბი მაესტრო დავით ანდღულაძის კლასში მოხვდა. ერთობლივი მუშაობის შედეგად გამოიკვეთა, რომ მომღერალს ბარიტონი კი არა ლირიკულ-დრამატული ტენორი ჰქონდა და შესაბამისი რეპერტუარიც დამუშავდა. კონსერვატორია 1965 წელს დაამთავრა. 1965-1974 წწ. თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრის სოლისტი იყო; 1966-1968 წწ. სტაჟირება გაიარა მილანის თეატრ ლა სკალაში, სადაც მოამზადა ჰერცოგის პარტია ვერდის "რიგოლეტოდან", ხოსეს პარტია ბიზეს "კარმენიდან", ტურიდუს პარტია მასკანის "სოფლის პატიოსნებიდან" (პედაგოგი: ჯ. ბარა).

1970 წელს ზურაბ სოტკოლავა და ელენა ობრაზცოვა იყვნენ პირველი საბჭოთა მომღერლები, რომლებიც ბარსელონაში, ვინიასის სახელობის ვოკალისტთა საერთაშორისო კონკურსზე გამოვიდნენ. ორივე შემსრულებელმა ოქროს მედალი დაიმსახურა და ესპანეთში დარჩენაც შესთავაზეს. ამავე წელს სოტკილავამ მოსკოვში ჩაიკოვსკის სახელობის კონკურსზე, მეორე პრემია მიიღო. 1994 წელს მომღერალი ამავე კონკურსის ჟიურის თავმჯდომარეობდა.

ტენორის დებიუტი მოსკოვის დიდ თეატრში 1973 წელს ხოზეს პარტიით შედგა. ერთი წლის შემდეგ კი იგი ამავე თეატრის საოპერო დასს შეუერთდა როგორც სოლისტი. პარალელურად, 1975–1988 წლებში მოსკოვის კონსერვატორიაში ასწავლიდა (სოლო სიმღერა), 1987 წლიდან პროფესორის თანამდებობა ეკავა.  პედაგოგიური მოღვაწეობა მან 2002 წელს განაახლა.

აფხაზეთის, სოხუმის ოკუპაცია, სადაც მისი მშობლები არიან დაკრძალულნი, დიდი ტენორის უდიდესი ტკივილი იყი: „სოხუმში ჩავიდოდი, კაი პატივსაც მცემდნენ და კაციშვილი თითს ვერ გაანძრევდა ჩემს წინააღმდეგ, მაგრამ სინდისი არ მაძლევს იმის უფლებას, რომ მე სოხუმში ვიხარხარო და იქედან გამოდევნილი 300 000 ადამიანი აქედან მიყურებდეს. გულწრფელად ვამბობ, რომ სანამ ჩემი ხალხი დევნილი იქნება და არ დაბრუნდება, მე სოხუმში არ ჩავალ, ჩემი პროტესტი ეს არის", – აღნიშნა მომღერალმა ერთ–ერთ უკანასკნელ სატელევიზიო გამოსვლაში.

 

ზურაბ სოტკილავა გასტროლებს მართავდა მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში. მოვლილი აქვს ავსტრიის, ბულგარეთის, გერმანიის, დიდი ბრიტანეთის, ესპანეთის, ისრაელის, იტალიის, ლუქსემბურგის. ნიდერლანდების, ნორვეგიის, რუმინეთის, საფრანგეთის, ფინეთის, ჩეხეთის, სლოვაკეთის, ყოფილი სსრ კავშირის, კანადის, აშშ–ის  უდიდესი საოპერო თეატრები და საკონცერტო დარბაზები. მას ჰქონდა ძალზე ლამაზი ტემბრის ხმა, მისი სიმღერა გამოირჩეოდა გემოვნებით, მგზნებარე ტემპერამენტით, ლირიკული სიფაქიზითა და დახვეწილი ოსტატობით.

დროდადრო ჩამოდიოდა თბილისშიც: „ ალბათ არცერთ საოპერო თეატრში არ ვღელავ ისე, როგორც თბილისში. აქ ბევრი მიცნობს, ბევრი თვალყურს ადევნებს ჩემს მოღვაწეობას პირველი ნაბიჯებიდან დღემდე, ამიტომ ვცდილობ, რაც შეიძლება ღირსეულად წარვსდგე მათ წინაშე“, – აღნიშნავდა ბატონი ზურაბი.

დიდი ხელოვანი ხშირად მართავდა კონცერტებსაც, სადაც გამოდიოდა კამერული რეპერტუარით და განსაკუთრებული ოსტატობით ასრულებდა ქართულ ხალხურ სიმღერებს ("სისატურა“, „ასე ჩონგური“) და სხვა.

მომღერლის მეუღლე იყო პიანისტი ელისო თურმანიძე. მათ ორი ქალიშვილი შეეძინათ – თეა (1967) და ქეთევანი (1971).

ზურაბ სოტკილავა 2017 წლის 18 სექტემბერს გარდაიცვალა. ანდერძის თანახმად იგი საქართველოში ჩამოასვენეს და საბურთალოს სასაფლაოს ეკლესიის ეზოში მიაბარეს მიწას.  "ოპერის ვარსკვლავი ზურაბ სოტკილავა მსოფლიოს ყველა ცნობილ საოპერო სცენაზე გამოდიოდა და მსმენელს უდიდეს სიამოვნებას ანიჭებდა.

ოპერის მომღერალის უდიდესი სიყვარული იყო ფეხბურთი და რომ არა გასაოცარი ხმა, ზურაბ სოტკილავა თავის მომავალს ფეხბურთს დაუკავშირებდა.

ეკატერინე ხომერიკი ქართველ მომღერალთან დაკავშირებით ერთ საინტერესო ისტორიას იხსენებს:

“მოსკოვის „დიდი თეატრის“ სოლისტი, გენიალური ქართველი მომღერალი ზურაბ სოტკილავა ახალგაზრდობაში იმედისმომცემი ფეხბურთელი იყო. ის თბილისის „დინამოშიც“ მიიწვიეს და რომ არა მისი უნიკალური სასიმღერო ხმა და ნიჭი, ალბათ წარმატებული ფეხბურთელი გამოვიდოდა. თუმცა, ის დიდი ხელოვანი გახდა და მსოფლიოს ყველა ცნობილი საოპერო სცენა დაიპყრო.

1988 წლის 23 ივნისია. სოტკილავა მილანის „ლა სკალას“ სცენაზე დგას და ცნობილ არიებს მღერის. ბოლო არია რომ იმღერა, დარბაზი ფეხზე წამოდგა და მაყურებელმა მხურვალე ტაში დასცხო…

პარტერში საერთო აღტაცებას გამოეყო ერთი ჯგუფი, რომელმაც ობსტრუქციის მოწყობა სცადა. სტვენდნენ, თან გაჰკიოდნენ: – გაეთრიეთ, საბჭოთა ღორებო! ძირს საბჭოთა ნაკრები! გაუმარჯოს იტალიის ნაკრებს!

საქმე კი ის იყო, რომ წინა ღამით გერმანიაში გამართულ ევროპის საფეხბურთო ჩემპიონატის ნახევარფინალში საბჭოთა ნაკრებმა იტალიის ვარსკვლავური გუნდი 2:0 დაამარცხა. საბჭოეთის მოძულეები ამას განიცდიდნენ და ერთ-ერთმა მათგანმა ნამდვილი საფეხბურთო ბურთიც კი ისროლა სცენაზე, რომ ქართველი მომღერლისთვის მოერტყა…

51 წლის სოტკილავამ ბურთი მკერდზე მიიღო. შემდეგ თავზე აიგდო, რამდენიმეჯერ აკენწლა, ბოლოს ფეხზე ჩამოიგდო, ისევ აკენწლა, მკვეთრად შეტრიალდა და ბურთი ქუსლით დააბრუნა დარბაზში.

ქართველი ვირტუოზის საფეხბურთო ოსტატობას სულგანაბული უყურებდა მთელი „ლა სკალა“. ბოლოს კი ისეთი ოვაცია მოაწყვეს, რომ ლამის ჭერი ჩამოინგრა. ბატონმა ზურაბმა თავი დაუკრა პუბლიკას და ღირსეული ნაბიჯით, დინჯად დატოვა სცენა.

მეორე დღეს კი ყველა იტალიური გამოცემა წერდა: – საბჭოთა ნაკრებმა იტალიის ნაკრებს გადაუარა, სოტკილავამ კი – „ლა სკალასო“.

პარადოქსია, მაგრამ ზურაბ სოტკილავას ოცნება არასოდეს ყოფილა ოპერა. იგი მხოლოდ ფეხბურთელის პროფესიულ კარიერაზე ოცნებობდა და სიცოცხლის ბოლომდე ამაყობდა, რომ მოზარდ ფეხბურთელთა შორის საბჭოთა კავშირის ჩემპიონი იყო:

მე ვიყავი ამ გუნდის კაპიტანი. 1956 წელს, მოსკოვში ფინალური მატჩი უკრაინასთან, 4-2 გავიმარჯვეთ და გავხდით ჩემპიონები. ძალიან ვამაყობ რომ საბჭოთა კავშირის ჩემპიონი ვარ.

"მოზარდებს შორის ფეხბურთში საბჭოთა კავშირის ჩემპიონატი მოვიგეთ, მე ვიყავი ამ გუნდის კაპიტანი. 1956 წელს მოსკოვში, ფინალური მატჩში უკრაინასთან, 4-2 გავიმარჯვეთ და გავხდით ჩემპიონები. ძალიან ვამაყობ, რომ საბჭოთა კავშირის ჩემპიონი ვარ."

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.