დემენცია - რუანდელი ტუტსის ტომის ხალხისთვისაც აქტუალური თემაა. ათეული წლები ელოდნენ, როდის დაიჭერდნენ ფელისიენ კაბუგას და საკადრისად დასჯიდნენ, მაგრამ ჰააგის სასამართლომ გადაწყვიტა, რომ მას დემენცია ჭირს და ამის გამო განაჩენს არ გამოუტანენ. პატიმრის ადვოკატებმა დაამტკიცეს, რომ კაბუგა გონებაჩლუნგია და მას აღარაფერი ახსოვს..
რა დაავიწყდა კაბუგას?
რუანდაში „ათასი ბორცვის რადიო“ გააკეთა და ეს რადიო ქვეყნის ახალგაზრდებში პოპულარული გახდა. მაშინ, რუანდაში ტელევიზორი იშვიათად ვინმეს თუ ჰქონდა. რადიოს შექმნის მიზნად გამოცხადდა -სამოქალაქო თანხმობის მიღწევა. დაწერა პროექტი და კონრად ადენაუერის ფონდმა გრანტი გამოუყო.
პირველად, რუანდაში ბელგიის ელჩმა ატეხა განგაში. საკუთარი ხელისუფლება და საერტაშორისო ორგანიზაციები გააფრთხილა, თუ ეს რადიო არ ჩაიხშო, რუანდაში გენოციდი გარდაუვალიაო. სახელმწიფო დეპარტამენტმა ბელგიელის შეშფოთება არ გაიზიარა, მაგ რადიოდან ყველაზე ობიექტურ ინფორმაციას ვიღებთო.გაერო-მ ფინანსებზე დაიჩივლა, რადიოს ჩახშობა ძვირი დაგვიჯდებაო. სხვებმა თქვეს, რადიოს გათიშვა თავისუფალი სიტყვის ჩახშობაა და ასე არ ივარგებსო.
„ათასი ბორცვის რადიოში“ სულ ხუტუს ტომის ხალხი მუშაობდა თანამოქალაქე ტუტსის ტომის ხალხის დეჰუმანიზაციის პროპაგანდას ეწეოდნენ. „ტარაკნები, რომლებიც უნდა გავჟლიტოთ,“- აცხადებდნენ რადიოეთერში.
მას შემდეგ, რაც ხუტუს ტომი ტუტსის ტომს ტავს დაესხა, რადიო ზუსტი თავდასხმების კოორდინაციას ეწეოდა. მსმენელებს ზუსტად ეუბნებოდნენ მისამართებს, თუ სად გახიზნულიყვნენ ტუტსის შეშინებული ხალხი.
ას დღეში მილიონამდე ადამიანი დახოცეს. აღმოჩნდა, რომ იმ დასახლებულ პუნქტებში სადაც რადიოს უსმენდნენ, ათი პროცენტით მეტი მკვლელობა მოხდა, ვიდრე სხვაგან. 23 პროცენტით მეტს კლავდნენ იმ ადგილებში, სადაც რადიო არ იჭერდა და აქაურები ამბებს მეზობელი სოფლების რადიო მსმენელებისგან გებულობდნენ.
საერთაშორისო ტრიბუნალმა რადიოს ჟურნალისტები, რედაქტორები და მეპატრონე გაასამართლა ან ახლა ასამართლებს. სამ მათგანს შუღლის გაღვივებისთვის ოცდაათ წელზე მეტი ხნით პატიმრობა მიესაჯა. კაბუგას დაპატიმრებისთანავე ადვოკატებმა დაიწყეს მტკიცება, რომ ბრალდებულის გასამართლება არ შეიძლებოდა, რადგან მას დემენცია ჭირდა. ფელისიენ კაბუგა ვეღარ იხსენებდა რუანდაში როგორ დააფინანსა რადიო, რომელიც ტუტსის ტომის ხალხს გასაწყვეტ ტარაკანებად მოიხსენიებდა და თავისისვე დაფინანსებულ შეიარაღებულ რაზმებს მათი დახოცვისკენ მოუწოდებდა. ტუტსის ხალხი უმეტესად მაჩეტებით დახოცეს. ეს მაჩეტებიც მეზობელ ქვეყნებში კაბუგამ შეიძინა.
რუანდის საერთაშორისო ტრიბუნალის წინაშე კაბუგა 26 წლიანი ძებნის შემდეგ წარსდგა. ის საფრანგეთში დააპატიმრეს,სადაც ყალბი პასპორტით ცხოვრობდა. ათასობით რუანდელი კაბუგას გასამართლებას ელოდა, მაგრამ განაჩენი არ იქნება: სამიდან ორმა მოსამართლემ ჩათვალა, რომ მას დემენცია აქვს.
დემენცია კი დაუდასტურდა, მაგრამ ამის გამო სახლში არ გაუშვიათ, პროცესი გრძელდება. კაბუგა ექიმების მეთვალყურეობის ქვეშ ჰააგის ციხეში იმყოფება. 87 წლის უნდა იყოს, თუმცა ადვოკატები 90-ს ამბობენ, უმატებენ წლებს, რომ უფრო ხანდაზმული გამოჩნდეს.
პ.ს
არის მეორე გნიდაც, სამართლიანობის აღდგენის კომისიას უთხრა, ოცი ათასი ადამიანი, მათ შორის ბავშვები, პირადად დავხოცეო და დღეს მღვდელია, ხალხი ფულს წირავს და აღსარებებს იბარებს.. სხვა დროს დავწერ მაგაზე
