USD 2.6935
EUR 3.1336
RUB 3.3397
თბილისი
დემენცია - რუანდელი ტუტსის ტომის ხალხისთვისაც აქტუალური თემაა
თარიღი:  489
დემენცია - რუანდელი ტუტსის ტომის ხალხისთვისაც აქტუალური თემაა. ათეული წლები ელოდნენ, როდის დაიჭერდნენ ფელისიენ კაბუგას და საკადრისად დასჯიდნენ, მაგრამ ჰააგის სასამართლომ გადაწყვიტა, რომ მას დემენცია ჭირს და ამის გამო განაჩენს არ გამოუტანენ. პატიმრის ადვოკატებმა დაამტკიცეს, რომ კაბუგა გონებაჩლუნგია და მას აღარაფერი ახსოვს..
რა დაავიწყდა კაბუგას?
რუანდაში „ათასი ბორცვის რადიო“ გააკეთა და ეს რადიო ქვეყნის ახალგაზრდებში პოპულარული გახდა. მაშინ, რუანდაში ტელევიზორი იშვიათად ვინმეს თუ ჰქონდა. რადიოს შექმნის მიზნად გამოცხადდა -სამოქალაქო თანხმობის მიღწევა. დაწერა პროექტი და კონრად ადენაუერის ფონდმა გრანტი გამოუყო.
პირველად, რუანდაში ბელგიის ელჩმა ატეხა განგაში. საკუთარი ხელისუფლება და საერტაშორისო ორგანიზაციები გააფრთხილა, თუ ეს რადიო არ ჩაიხშო, რუანდაში გენოციდი გარდაუვალიაო. სახელმწიფო დეპარტამენტმა ბელგიელის შეშფოთება არ გაიზიარა, მაგ რადიოდან ყველაზე ობიექტურ ინფორმაციას ვიღებთო.გაერო-მ ფინანსებზე დაიჩივლა, რადიოს ჩახშობა ძვირი დაგვიჯდებაო. სხვებმა თქვეს, რადიოს გათიშვა თავისუფალი სიტყვის ჩახშობაა და ასე არ ივარგებსო.
„ათასი ბორცვის რადიოში“ სულ ხუტუს ტომის ხალხი მუშაობდა თანამოქალაქე ტუტსის ტომის ხალხის დეჰუმანიზაციის პროპაგანდას ეწეოდნენ. „ტარაკნები, რომლებიც უნდა გავჟლიტოთ,“- აცხადებდნენ რადიოეთერში.
მას შემდეგ, რაც ხუტუს ტომი ტუტსის ტომს ტავს დაესხა, რადიო ზუსტი თავდასხმების კოორდინაციას ეწეოდა. მსმენელებს ზუსტად ეუბნებოდნენ მისამართებს, თუ სად გახიზნულიყვნენ ტუტსის შეშინებული ხალხი.
ას დღეში მილიონამდე ადამიანი დახოცეს. აღმოჩნდა, რომ იმ დასახლებულ პუნქტებში სადაც რადიოს უსმენდნენ, ათი პროცენტით მეტი მკვლელობა მოხდა, ვიდრე სხვაგან. 23 პროცენტით მეტს კლავდნენ იმ ადგილებში, სადაც რადიო არ იჭერდა და აქაურები ამბებს მეზობელი სოფლების რადიო მსმენელებისგან გებულობდნენ.
საერთაშორისო ტრიბუნალმა რადიოს ჟურნალისტები, რედაქტორები და მეპატრონე გაასამართლა ან ახლა ასამართლებს. სამ მათგანს შუღლის გაღვივებისთვის ოცდაათ წელზე მეტი ხნით პატიმრობა მიესაჯა. კაბუგას დაპატიმრებისთანავე ადვოკატებმა დაიწყეს მტკიცება, რომ ბრალდებულის გასამართლება არ შეიძლებოდა, რადგან მას დემენცია ჭირდა. ფელისიენ კაბუგა ვეღარ იხსენებდა რუანდაში როგორ დააფინანსა რადიო, რომელიც ტუტსის ტომის ხალხს გასაწყვეტ ტარაკანებად მოიხსენიებდა და თავისისვე დაფინანსებულ შეიარაღებულ რაზმებს მათი დახოცვისკენ მოუწოდებდა. ტუტსის ხალხი უმეტესად მაჩეტებით დახოცეს. ეს მაჩეტებიც მეზობელ ქვეყნებში კაბუგამ შეიძინა.
რუანდის საერთაშორისო ტრიბუნალის წინაშე კაბუგა 26 წლიანი ძებნის შემდეგ წარსდგა. ის საფრანგეთში დააპატიმრეს,სადაც ყალბი პასპორტით ცხოვრობდა. ათასობით რუანდელი კაბუგას გასამართლებას ელოდა, მაგრამ განაჩენი არ იქნება: სამიდან ორმა მოსამართლემ ჩათვალა, რომ მას დემენცია აქვს.
დემენცია კი დაუდასტურდა, მაგრამ ამის გამო სახლში არ გაუშვიათ, პროცესი გრძელდება. კაბუგა ექიმების მეთვალყურეობის ქვეშ ჰააგის ციხეში იმყოფება. 87 წლის უნდა იყოს, თუმცა ადვოკატები 90-ს ამბობენ, უმატებენ წლებს, რომ უფრო ხანდაზმული გამოჩნდეს.
პ.ს
არის მეორე გნიდაც, სამართლიანობის აღდგენის კომისიას უთხრა, ოცი ათასი ადამიანი, მათ შორის ბავშვები, პირადად დავხოცეო და დღეს მღვდელია, ხალხი ფულს წირავს და აღსარებებს იბარებს.. სხვა დროს დავწერ მაგაზე
მიყევით ბმულს - ბესო კურტანიძე
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.