USD 2.6802
EUR 2.8555
RUB 2.8670
თბილისი
დავით კანდელაკი - საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის პირველი რექტორი
თარიღი:  1364

საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის პირველი რექტორი იყო ქართული ინტელიგენციის ერთ-ერთი თვალსაჩინო და აღიარებული წარმომადგენელი - დავით კანდელაკი. იგი დაიბადა  განათლებულ და ქართული ტრადიციების მქონე ოჯახში, მისი მშობლები - ვლადიმერ კანდელაკი და ნეოლინა ჩხენკელი პედაგოგები იყვნენ და მოღვაწეობდნენ ქ. ბაქოში. მათ სამი შესანიშნავი ვაჟიშვილი გაზარდეს - გიგა, სანდრო და დავითი, რომლებიც ახალგაზრდობიდანვე ეწეოდნენ აქტიურ საზოგადოებრივ და პოლიტიკურ მოღვაწეობას და გასული საუკუნის 30-იანი წლების ავბედით ჟამს ემსხვერპლნენ.

მინი დოსიე: დაბადების თარიღი: 1895წ; გარდაცვ. თარიღი: დაბადების ადგილი: სოფელი კულაში, ქუთაისის გუბერნია. 1921-1930წწ. განათლების სახალხო კომისარი (განათლების მინისტრი); 1930 წლიდან საბჭოთა კავშირის საგარეო ვაჭრობის სახალხო კომისრის მოადგილე; 1930-1934წწ. საბჭოთა კავშირის სავაჭრო წარმომადგენელი შვედეთში, 1935-1937წწ. - გერმანიაში; 1937 წლის 11 სექტემბერს მოსკოვში დააპატიმრეს. ბრალად ედებოდა ტერორისტულ ორგანიზაციაში მონაწილეობა. დახვრიტეს 1938 წლის 29 ივლისს.

დავით კანდელაკს საუნივერსიტეტო განათლება გერმანიაში ჰქონდა მიღებული. იგი სრულყოფილად ფლობდა ევროპულ ენებს. განათლებით ეკონომისტს, ჯერ რუსეთში მოუხდა მუშაობა, ხოლო საქართველოში 1921 წლის შემოდგომაზე ჩამოვიდა და დაინიშნა განათლების სახალხო კომისრად (მინისტრად). ამ დიდ ეროვნულ საქმეს მთელი 10 წლის განმავლობაში უანგაროდ, საქმის დიდი ცოდნითა და თავდადებით ემსახურა. იმ დროს განათლების უწყებაში შედიოდა სკოლამდელი აღზრდის კერები, საშუალო და უმაღლესი სასწავლებლები, პროფესიულ-ტექნიკური განათლება, თეატრები, მუზეუმები, კინო და სახელმწიფო გამომცემლობა.

დავით კანდელაკის სახელთან უშუალოდ არის დაკავშირებული სახელმწიფო სამეცნიერო საბჭოს პედაგოგიური სექციების უაღრესად ნაყოფიერი შემოქმედებითი მუშაობა, ქართულ ენაზე საშუალო და უმაღლესი სასწავლებლებისათვის სახელმძღვანელოების შექმნა, პედაგოგიური კადრების აღზრდა, პედაგოგიკურ-მეთოდიკური მუშაობის დონის ამაღლებაზე ზრუნვა და სხვ.

1928 წლის ოქტომბრისათვის დამთავრდა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პოლიტექნიკური ფაკულტეტის რეორგანიზაცია. მას შეუერთდა ამიერკავკასიის რუსული პოლიტექნიკური ინსტიტუტის საინჟინრო განყოფილება და ამ ორი სასწავლებლის ბაზაზე დაფუძნდა საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი. პროფესორთა საბწომ ინსტიტუტის პირველ რექტორად აირჩია ერთ-ერთი მისი დამაარსებელი, საქართველოს განათლების სახალხო კომისარი დავით კანდელაკი, ხოლო პრორექტორებად - პროფესორი ნიკოლოზ მუსხელიშვილი და პროფესორი ევგენი პეტკევიჩი. ჩამოყალიბდა სამი ფაკულტეტი: სამშენებლო - დეკანი კირიაკ ზავრიევი, სამთო-ქიმიური - დეკანი გიორგი წულუკიძე, ელექტრო-მექანიკური დეკანი - გიორგი გედევანიშვილი. დავით კანდელაკის, როგორც რექტორის საზრუნავი და სამოქმედო არე მეტად მრავალმხრივი იყო. ძალასა და ენერგიას არ იშურებდა ახალი კათედრების ჩამოყალიბების, პროფესორ-მასწავლებელთა შემადგენლობის მაღალი დონის საინჟინრო-ტექნიკური კადრებით შევსების, სასწავლო და სამეცნიერო ბაზის შექმნისა და განვითარების, სტუდენტთა და პროფესორ-მასწავლებელთა საყოფაცხოვრებო პირობების გაუმჯობესებისათვის.

თანამედროვეთა დახასიათებით დავით კანდელაკი იყო მაღალი, მკერდგაშლილი, ჩაფსკვნილი, სპორტული აღნაგობის, საკმაოდ ლამაზი სახისა და დახვეწილი მანერების მქონე პიროვნება. ჰქონდა მაღალი შუბლი, ქართული, ოდნავ კეხიანი ცხვირი, თბილი, წკვიანი, კეთილშობილური და ნათელი გამოხედვა.

ერთი შეხედვით მკაცრი და უკარება კაცის შთაბეწდილებას ტოვებდა, მაგრამ გამოსაუბრებისას წამსვე შეიცნობოდა მისი დიდი ადამიანური, კეთილი ბუნება. იცოდა ყურადღებიანი მოსმენა და მიმზიდველი საუბარი. მასთან ნებისმიერი სოციალური წარმოშობისა და ასაკის ადამიანს შეეძლო გამოენახა საერთო ენა. ყოველმხრივ დახმარებას უწევდა ხელმოკლე სტუდენტებს, რომელთათვისაც იგი ადამიანობის ეტალონი ბრძანდებოდა.

დავით კანდელაკის უახლოესი მეგობრები იყვნენ ცნობილი ქართველი მეცნიერი შალვა ნუცუბიძე, მწერალი დია ჩიანელი და განათლების დარგის ერთ-ერთი თვალსაჩინო მოღვაწე - თეიმურაზ წუმბურიძე. მათთან ერთად დავით კანდელაკმა საფუძველი ჩაუყარა ქუთაისის პედაგოგიურ ინსტიტუტს.

დავით კანდელაკი 1937 წელს მოსკოვში გამოიძახეს, სადაც პოლიტიკური რეპრესიების მსხვერპლი გახდა.

კულტურა
პარიზის წიგნის ფესტივალზე საქართველოს მწერალთა სახლი ეროვნული სტენდით პირველად არის წარმოდგენილი
კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით 12-14 აპრილს საქართველოს მწერალთა სახლი 2024 წლის პარიზის წიგნის ფესტივალზე ეროვნული სტენდით პირველად მონაწილეობს.
Grand Palais Éphémère–ში ფესტივალისა და საქართველოს ეროვნული სტენდის გახსნას მწერალთა სახლის დირექტორი ქეთევან დუმბაძე, საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩი საფრანგეთის რესპუბლიკაში გოჩა ჯავახიშვილი და ლიტერატურული სფეროს წარმომადგენლები ესწრებოდნენ.
საქართველოს ეროვნული სტენდის პრეზენტაცია გაიმართა ღონისძიებით - „ჰაგიოგრაფიიდან პოსტმოდერნიზმამდე“. მწერალთა სახლის სტენდის სტუმრებს, ქართული მწერლობის გაცნობასთან ერთად, საინტერესო კალიგრაფიულ აქტივობაში ჩართვის შესაძლებლობა ჰქონდათ. კალიგრაფმა გიორგი სისაურმა მათ ქართული ანბანით დაუწერა სასურველი სიტყვები, გამონათქვამები, ფრაზები, სახელები და ა. შ. ასევე გაიმართა ღონისძიება, სახელწოდებით, „თექვსმეტსაუკუნოვანი უწყვეტი ლიტერატურული პროცესი“, რომელიც განიხილავს ქართულ ლიტერატურას, ქართულ-ფრანგულ ლიტერატურულ ურთიერთობებსა და ქართული და ევროპული ლიტერატურის კავშირს.
პირველ საფესტივალო დღეს გამართულ პანელ-დისკუსიაში მონაწილეობა მიიღეს საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანმა ელჩმა საფრანგეთის რესპუბლიკაში გოჩა ჯავახიშვილმა და ფრანგული ფილოლოგიის დოქტორმა, პროფესორმა, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რომანული ფილოლოგიის ფაკულტეტის ხელმძღვანელმა ბელა ხაბეიშვილმა. შეხვედრას ასევე ესწრებოდნენ უცხოელი გამომცემლები, ლიტერატურული აგენტები, მედიის წარმომადგენლები და ქართული სათვისტომოს საპატიო წევრები.
ფესტივალის მსვლელობისას ქართულ სტენდზე დაგეგმილია არაერთი აქტივობა და საქმიანი შეხვედრა - PUBLISHERS MATCHMAKING. შეხვედრის მონაწილეები იქნებიან საქართველოს მწერალთა სახლი, ქართული გამომცემლობები: „სეზან ფაბლიშინგი“, „მედუზა,“ „ბაკმი“ და მთარგმნელები - მაია ვარსიმაშვილი და მაია გიორხელიძე. შეხვედრაზე განიხილავენ ქართული ლიტერატურის კატალოგს. მთარგმნელი დალი იაშვილი წარადგენს მიხეილ ჯავახიშვილის მოთხრობას - „ლამბალო და ყაშა“ და მოთხრობების კრებულს. მთავარ სცენაზე გაიმართება წიგნის - „მზე, მთვარე და პურის ყანა“ წარდგენა. წიგნს წარადგენენ ავტორი - მწერალი და კინორეჟისორი თემურ ბაბლუანი და ეროვნული კინოცენტრის წარმომადგენელი ევროპაში სოფიო ბაბლუანი. ქართველ გამომცემლებთან ერთად საქართველოს სტენდთან იქნებიან ფრანგული გამომცემლობები: LE CHERCHE MIDI, GINGKO, EDITIONS DES CARNETS DU DESSERT DE LUNE, MEDUZA, და იტალიური გამომცემლობა MODERN TIMES, რომლებიც წარმოადგენენ ფრანგულად თარგმნილ კლასიკურ და თანამედროვე ქართულ პროზასა და პოეზიას.
საქართველოს ეროვნულ სტენდზე წარმოდგენილი იქნება ბუკლეტი ქართველი ავტორების 50-ამდე ნამუშევრის სინოპსისითა და ამონაბეჭდებით ისეთი ცნობილი ნაწარმოებებიდან, როგორიც არის „შუშანიკის წამება“, „ვეფხისტყაოსანი“ და სხვა.
აღსანიშნავია, რომ პარიზის წიგნის ბაზრობა ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი კულტურული მოვლენაა, რომელიც ყოველწლიურად გაზაფხულზე იმართება და მასში მონაწილეობას 1 200 გამომცემელი და 2 000 ავტორი იღებს. საქართველოს წელს პირველად მიეცა საშუალება, საკუთარი სტენდით ჩაერთოს საფესტივალო აქტივობებში.
ფესტივალში ეროვნული სტენდით მონაწილეობა საქართველოსთვის ძალიან მნიშვნელოვანია.
საფესტივალო აქტივობები მწერალთა სახლს, ქართველ მწერლებსა თუ გამომცემლებს დაეხმარება ლიტერატურული ურთიერთობების წარმართვაში, ქართული მწერლობის პოპულარიზაციაში, ახალი კონტაქტების მოძიებასა და მთარგმნელობითი საქმიანობის ხელშეწყობაში.
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.