USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Tbilisi
ჩინეთი-ყირგიზეთი-უზბეკეთი-ირანი-თურქეთის სარკინიგზო პროექტი: სტრატეგიული მნიშვნელობა და მომავალი გავლენები
Date:  2650

2024 წლის ოქტომბერში იწყება ჩინეთიდან ცენტრალურ აზიაში და შემდეგ ირანსა და თურქეთში სარკინიგზო მარშრუტის მშენებლობა. პროექტის სრული ღირებულება დაახლოებით 8 მილიარდი დოლარია და მისი მთავარი მიზანია ცენტრალური აზიის ქვეყნებს შორის, ასევე ირანსა და თურქეთს შორის სავაჭრო და სატრანსპორტო კავშირების გაძლიერება. ეს პროექტი წარმოადგენს "სარტყელისა და გზის ინიციატივის" (BRI) უმნიშვნელოვანეს ნაწილს და იმოქმედებს როგორც აზიასა და ევროპას შორის ახალი ტვირთგადაზიდვის მარშრუტი, რომელიც გაამარტივებს საქონლის გადატანას ჩინეთიდან ევროკავშირში.

პროექტის მოტივაცია და მიზნები

ამ გზის მშენებლობა მრავალი სტრატეგიული მოტივით არის გამოწვეული:

ვაჭრობის ოპტიმიზაცია: მარშრუტი უზრუნველყოფს ჩინეთიდან ცენტრალურ აზიაში, ირანში და საბოლოოდ თურქეთში ტვირთის გადატანის უფრო მოკლე, სწრაფ და უსაფრთხო გზას. ამჟამად საქონლის უმეტესობა გემებით გადაიტანება, მაგრამ სარკინიგზო გზით უფრო სწრაფად მოხდება ტრანზიტი.

ენერგეტიკული უსაფრთხოება და სავაჭრო ქსელის გაფართოება: ცენტრალური აზიის ქვეყნებს, როგორიცაა ყირგიზეთი და უზბეკეთი, სჭირდებათ პირდაპირი წვდომა საერთაშორისო სავაჭრო გზებთან. ამ სარკინიგზო ხაზის მეშვეობით, მათ შეეძლებათ ენერგეტიკული რესურსების ექსპორტის და იმპორტის გაადვილება.

ტრანსაზიური ურთიერთობის გაძლიერება: ჩინეთი არა მხოლოდ საკუთარი ინტერესებისთვის აშენებს ამ გზას, არამედ აფართოებს ურთიერთობებს იმ ქვეყნებთან, რომლებიც მის გზაზე არიან, მათ შორის ირანი და თურქეთი. ეს მარშრუტი მნიშვნელოვანია როგორც ჩინეთის, ასევე მათი პარტნიორი ქვეყნების სავაჭრო და სატრანსპორტო კავშირების განმტკიცებისთვის.

ტვირთგადაზიდვის მოცულობა და ეკონომიკური გავლენა

პროექტის შედეგად მნიშვნელოვნად გაიზრდება ტვირთგადაზიდვის მოცულობა ჩინეთიდან ევროკავშირში. გზის გახსნის შემდეგ, სარკინიგზო მარშრუტს შეუძლია 5-დან 10 მილიონ ტონამდე ტვირთის გადაზიდვა წელიწადში. ეს კი მნიშვნელოვნად შეამცირებს ტრანსპორტირების დროს და ხარჯებს ჩინეთის პროდუქტების ევროპაში მიტანისთვის.

ჩინეთის მიზანია გაამარტივოს და დააჩქაროს საქონლის გადატანა გლობალურ ბაზრებზე, ხოლო ევროკავშირისთვის ეს მარშრუტი გახდება მნიშვნელოვანი სავაჭრო გზა, რაც მათ საშუალებას მისცემს უფრო სწრაფად მიიღონ პროდუქცია და ნედლეული აზიიდან.

ინდოეთისა და პაკისტანის დაინტერესება

ამ პროექტის სტრატეგიული მნიშვნელობა არ შემოიფარგლება მხოლოდ ცენტრალურ აზიასა და ევროპით. ინდოეთიც და პაკისტანიც ინტერესდებიან ამ მარშრუტით, რადგან ისინი ამ გზით შეძლებენ პროდუქციისა და ნედლეულის ტრანსპორტირებას ცენტრალური აზიისა და ევროპის მიმართულებით. ინდოეთი აქტიურად ცდილობს ჩაერთოს მსგავს რეგიონალურ ინფრასტრუქტურულ პროექტებში, რათა გააძლიეროს საკუთარი სავაჭრო შესაძლებლობები ცენტრალურ აზიაში, ხოლო პაკისტანისთვის ამ გზის გამოყენება ხელს შეუწყობს არა მხოლოდ ტრანზიტს, არამედ საკუთარი საექსპორტო გზების განვითარებას.

 ირანის და თურქეთის როლი

ირანი და თურქეთი გადამწყვეტ როლს თამაშობენ, როგორც რეგიონული ჰაბები. ირანის სტრატეგიული მდებარეობა და მისი სარკინიგზო კავშირები თურქეთთან ქმნის კარს ევროპისკენ. თურქეთი კი, თავის მხრივ, ევროკავშირთან კავშირს უზრუნველყოფს. ამ გზის მეშვეობით ჩინეთიდან წამოსული ტვირთები შემოვა ირანში, გაივლის ქვეყნის სხვადასხვა დიდ ქალაქებს და შემდეგ თურქეთში გადავა. თურქეთში სარკინიგზო ხაზები უკავშირდება ევროპის ქვეყნებს, რაც გახსნის ახალ სატრანსპორტო მარშრუტებს.

დასკვნა

ჩინეთი-ყირგიზეთი-უზბეკეთი-ირანი-თურქეთის სარკინიგზო პროექტი არის ერთ-ერთი ყველაზე ამბიციური და მნიშვნელოვანი ინფრასტრუქტურული პროექტი, რომელიც მნიშვნელოვნად შეცვლის აზიასა და ევროპას შორის ვაჭრობის და ტრანსპორტირების გზებს. პროექტის წარმატება გააძლიერებს რეგიონულ და გლობალურ სავაჭრო კავშირებს, შეამცირებს სატრანსპორტო ხარჯებს და გაზრდის აზიისა და ევროპის ეკონომიკურ კავშირებს, ხოლო ინდოეთი და პაკისტანი ხელს შეუწყობენ მის გავლით ცენტრალურ აზიაში თავიანთი ინტერესების გაძლიერებას.

ეს სარკინიგზო მარშრუტი, თავისი სტრატეგიული მდებარეობით და მულტინაციონალური გავლენით, ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს სარტყელს წარმოადგენს ჩინეთის გლობალური სავაჭრო ინიციატივებისთვის.

რუკა

რუკაზე ნაჩვენებია ფართო სარკინიგზო მარშრუტი, რომელიც იწყება ჩინეთში და გადის ყირგიზეთის, უზბეკეთის, თურქმენეთის, ირანის და საბოლოოდ თურქეთის გავლით. ეს ხაზია, სავარაუდოდ, "ჩინეთი-ყირგიზეთი-უზბეკეთის" სარკინიგზო პროექტის გაფართოებული ვერსია, რომელიც გაივლის ირანის და თურქეთის მარშრუტით, დააკავშირებს აზიის ქვეყნებს ევროპასთან.

ამ მარშრუტის ერთ-ერთი მიზანი არის ჩინეთის "სარტყელისა და გზის ინიციატივის" (BRI) ფარგლებში, გააძლიეროს ტრანსპორტირებისა და ვაჭრობის კავშირი აზიას, ევროპას და აფრიკას შორის. რუკაზე ნაჩვენებია, რომ სარკინიგზო ხაზი ჩინეთიდან თურქეთამდე გადის თურქმენეთს, შემდეგ ირანს, და ბოლოს თურქეთს, სადაც შესაძლო საბოლოო გაერთიანება ხდება თურქეთის შიდა სარკინიგზო სისტემასთან, რომელიც მიდის სტამბოლში ან ევროპის მიმართულებით.

ეს მარშრუტი საშუალებას მისცემს ტვირთებს შანხაიდან და სხვა ქალაქებიდან გაცილებით მოკლე გზით მივიდნენ ევროპის ბაზრებზე, რაც დროისა და ხარჯების შემცირებას გამოიწვევს

analytics
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way