USD 2.7215
EUR 3.2155
RUB 3.4658
თბილისი
ბესიკ ლაგვილავა - ვაშინგტონში "კომენდანტის საათი" 2006 წლიდან არის გამოცხადებული
თარიღი:  1693

იცოდით, რომ 2006 წლიდან ამერიკის დედაქალაქ ვაშინგტონში მუდმივად გამოცხადებულია "კომენდანტის საათი"?

არ იცოდით?

თუ ღამით გასერინებას გადაწყვეტთ, ნუ წახვალთ აღმოსავლეთით მე-20 ქუჩის მიღმა... ეს აფროამერიკელების ზონაა. თუკი შემთხვევით იქ აღმოჩნდით, საჭიროა კარგი სირბილის უნარი! თუმცა, შავკანიანები ისე კარგად დარბიან - გაგიჭირდებათ გაქცევა! - სიცილით გვითხრა ჩვენმა გიდმა, - ბედნიერება იქნება, თუკი იქიდან ცოცხალი გამოაღწევთ.

ეს გიდი თუ სპეცსამსახურის თანამშომელი არაერთხელ წავიყვანეთ ბარში, სადაც ჩვენი ახალგაზრდა შავკანიანი ბარმენი მეგობარი, ჯორჯტაუნის უნივერსიტეტის სტუდენტი აიზია სასმელით გვიმასპინძლდებოდა .

ამ ბარს თავისი მუღამი ჰქონდა. აიზია იატაკზე ყრიდა არაქისს და ეს არაქისი ტკაცა-ტკუცით სკდებოდა, როცა მოცეკვავეები მასზე დახტოდნენ.

პოპულარული, სიმპათიური და მონდომებული მულატი კაცი იყო, ჩვენი მეგობარი აიზია.თავისუფალ დროს თან წიგნებს კითხულობდა ბართან, თან დაუგვიანებლად უსხამდა ყველას სასმელს და თან გოგოები უხტებოდნენ კალთაში... გოგოს თმებს გადაწევდა და... აგრძელებდა წიგნის კითხვას.

ჩვენ ამ ბარში პირველი შესვლისას, სარაჯიშვილის კონიაკი ვაჩუქეთ და პატივს გვცემდა.. იმდენად, რომ ერთხელ ორი გოგონა, გამოგვიგზავნა, რომლებიც იატაკზე ხოხვით და იქ დაყრილი არაქისის ტკაცუნით მოიწევდნენ ჩვენი მაგიდისკენ ... თუმცა, ამაზე ადრე დავწერე და ახლა აღარ გავიმეორებ.

ჩვენ "ამერიკის სტუმრების" სტატუსით ვიყავით ამერიკაში ჩასულები და ჯორჯტაუნის საკმაოდ მაღალი რეიტინგის მქონე უნივერსიტეტში, ვისმენდით მეტად საინტერესო ლექციების კურსს სახელმწიფო მმართველობაზე.

ამერიკის დედაქალაქი ვაშინგტონი ყოველთვის ითვლებოდა ამერიკის ყველაზე კრიმინალურ ქალაქად. ის პირველობას არავის უთმობდა, არც მკვლელობების და არც ნარკოდანაშაულის დონით. საქმე იმაშია, რომ ვაშინგტონის მოქალაქეთა შორის, ძალიან მაღალი იყო აფროამერიკელი მოსახლეობის წილი.

ამერიკაში ჩემი პირველად ჩასვლის დროს ქალაქის მერი იყო ცნობილი შავკანიანი მერი მარიონ ბერი, რომელიც ქალაქს ხელმძღვანელობდა 1979 წლიდამ 1990 წლამდე, მანამ სანამ გამოძიების ფედერალური ბიურო Federal Bureau of Investigation (FBI) საკუთარ კაბინეტში არ აიყვანდა - ნარკოტიკების რეალიზაციის ბრალდებით...

და ეს მერი ციხიდან გამოსვლისთანავე ისევ ქალაქის მერი გახდა და ქალაქს მერობდა 1995-დან 1999 წლამდე.

მას ქალაქის "მუდმივ მერს" ეძახდნენ.

რატომ ირჩევდნენ ვაშინგტონის მოქალაქეები ასეთ მერს?. იმიტომ, რომ ამომრჩეველთა უმრავლესობა შავკანიანი იყო და თან.. ეს მერიც მათი დიდი ნაწილის მსგავსად... თავადაც, ნარკოტიკების გამსაღებელი ანუ მათნაირი - "ჩვენი ბიჭი" იყო...

ეს არის დემოკრატია. მასზე უკეთესი მმართველობის ფორმა ჯერ ადამიანს არ მოუგონია... მაგრამ.ეს სულაც არ ნიშნავს, რომ დემოკრატია სრულყოფილი მმართველიბის ფორმაა.

პირველად, ამერიკაში 1998 წელს ჩავედი. ეს იყო ამერიკის აყვავების ხანა, რომელიც მომავალაში ძნელად თუ გამეორდება!

რეიგანის დროს დაწყებული ეკონომიკური პოლიტიკის მიერ გამოწვეულმა აღმავლობამ კლინტონის ადმინისტრაციის დროს აპოგეას მიაღწია.

ბოლო ორი ათწლეულებისგან განსხვავებით, მაშინ ამერიკას ჰქონდა პროფიციტური ბიუჯეტი და ეს პროფიციტი 200 მილიარდ დოლარზე მეტს შეადგენდა. მსჯელობდნენ რაში დაეხარჯათ ეს ხარჯებს ზემოთ დარჩენილი თანხა.

კლინტონს ცაზე ამოუცნობი მფრინავი ობიექტები მოეჩვენა და სასწრაფოდ NASA-ს 500 მილიონი დოლარით გაუზარდა დაფინანსება ამ მოვლენების შესასწავლად!

კონგრესის საბიუჯეტო ოფისში და პრეზიდენტის აუდიტის სამსახურის თანამშრომლებთან შეხვედრისას მათ გვითხრეს, რომ აპირებდნენ, უკან დაებრუებინათ ფული ამომრჩევლისთვის ანუ შეემცირებინათ გადასახადები.

ეს ხანა ამერიკის ისტორიაში შემდეგ აღარ განმეორებულა...

თქვენ რომ გგონიათ ქართველ გზისმშენებელთა აღმოჩენაა დაკერებული ასფალტი?! ეს ასე არ არის... ის ვაშინგტონში მოიგონეს!

მიუხედავად ამისა, რომ ამერიკა ყვაოდა და ვაშინგტონი (District of Columbia) ამერიკის დედაქალაქი იყო მაშინაც, როგორც დღეს - ის მაშინ იყო ერთადერთი ქალაქი... დაკარებული ასფალტით და გზების "ორმული" შეკეთებით!

იმდენად არაკომპეტენტური იყო ქალაქის მმართველობა, რომ გაზეთმა The Washington Monthly-მ მარიონ ბერი ამერიკის თვითმმართველობების მმართველთა შორის, ყველაზე უარეს მმართველად დაასახელა, ხოლო კონგრესმა ბიუჯეტის თანხების უმიზნო ხარჯვის გამო, სპეციალური "ბილით" ფინანსების მართვის უფლება წაართვა ვაშინგტონის მერს და გადასცა კონგრესის სპეციალურ კომისიას.

ამბობდნენ, ქალაქის მერი თავის ნარკომან ძმაკაცებს პრობლემის გარეშე ურიგებდაო ფულს!

როცა მარიონ ბერი დაიჭირეს, მის ნაცვლად აირჩიეს ისევ შავკანიანი ქალი, რომელიც ასევე ვერ გამოირჩა კარგი მენეჯმენტით და მარიონ ბერის ციხიდან გამოსვლის შემდეგ, ის ძველი ციხიდან გამოსული მერი აირჩიეს ქალაქის თავად...

გასაკვირი არ არის, რომ ქალაქს ახლაც შავკანიანი მერი ქალბატონი ყავს, რომლის საქმიანობის შესახებაც ინფორმაცია არ გამაჩნია, რადგან 2003 წლის შემდეგ ამერიკაში არ ვყოფილვარ და ვერაფერს ვიტყვი... თუმცა, ფაქტია, ქალაქს - შავკანიანების "ნება" და "არჩევანი" აკონტროლებს.

როგორ მოხდა, რომ ამერიკის დედაქალაქის მერების უმრავლესობა შავკანიანი იყო?! რატომ ყავდა ქალაქს ესოდენ ცუდი მმართველები?!

მიზეზი მარტივია! ამერიკის დედაქალაქის მოსახლეობის დიდი ნაწილი შავკანიანია, მაგრამ ეს არაფერია... წარმოგიდგენიათ, რომ დიდი ამერიკის დედაქალაქის მოსახლეობის საკმაო ნაწილი "ფუნქციონალურად გაუნათლებელია"?!

რას ნიშნავს "ფუნქციონალურად გაუნათლებელი"? გაგიკვირდებათ, მაგრამ " ფუნქციონალურად გაუნათლებელ" ადამიანს არ შეუძლია წერა და კითხვა იმ დონეზე, რომ შეასრულოს უმარტივესი საზოგადოებრივი ამოცანა! მაგალითად, მას არ შეუძლია, წაიკითხოს ინსტრუქცია, მოიპოვოს საჭირო ინფორმაცია... ნაწილობრივ ამას უკავშირებენ იმიგრანტებს, თუმცა. უმეტესად ამას უკავშირებენ შავკანიანი მოსახლეობის მენტალობას...

მისი დიდი ბაბუა - მონა იყო! ბაბუა და მამა ნარკოტიკების გამსაღებელი... ეს კი აგრძელებს წინაპართა გზას - მწარე ღიმილით აგვიხსნა ჩვენმა გიდმა...

როცა ადამიანი წერა-კითხვის უცოდინარია (ფუნქციონალურად გაუნათლებელია) რა გზა რჩება მას გარდა იმისა, რომ გავიდეს ქუჩაში, ყიდოს ნარკოტიკები, იქურდოს, იყაჩაღოს და თესოს ძალადობა?

სწორედ ამიტომ იყო ვაშინგტონი ამერიკის ერთთ-ერთი ყველაზე კრიმინალური ქალაქი.

პოლიცია ფაქტიურად ვერ აკონტროლებს ქალაქის აღმოსავლეთ ნაწილს. აქ თეთრი ადამიანი მხოლოდ თავისი ფეხის ან მანქანის სისწრაფის იმედზე უნდა იყოს!

არ ვიცი, გინახავთ თუ არა, ნამდვილ ისტორიაზე დამყარებული ფილმი, სადაც საღამოს ნიუ-იორკის "შავ უბანში" შეცდომით მოხვედრილი თეთრკანიანი, რომელსაც გაძარცვას მოუნდომებენ შავკანიანი ბიჭები გაქცევისას მანქანით დაეჯახება ერთს და ის ერთი კვდება... შემდეგ ეს მოკლული ბანდიტი იქცევა "გმირად", რასიზმის წინააღმდეგ ბრძოლის სიმბოლოდ! ხალხი ქუჩაში გამოდის! უნებლიე მკვლელს, რომელმაც თავის შველისას მოკლა ახალგაზრდა ბანდიტი, გამოაცხადებენ რასისტად, მის სისატიკეზე, ცუდკაცობაზე ტელევიზიებით ლეგენდებს ყვებიან.. მას ეჭვის თვალით უყურებენ ყველა - ახლობელი ადამიანების ჩათვლით; ტელერეპორტიორები, დევნას მოუწყობენ უნებლიე მკვლელს; ზანგების ეკლესიაში მოკლულს ლამის უმანკო ანგელოზად მოიხსენიებს და რასისტი მკვლელის ბოროტებაზე მგზნებარედ ქადაგებს შავკანიანი ხარბი მოძღვარი და პარალელურად, შავკანიანთა უფლებების დამცველი, რომელიც სიტუაციის მოსაგვარებლად დიდ ფულს მოსთხოვს უნებლიე მკვლელს! ... ქუჩაში გამოსვლებს აწყობენ და ფანჯრებს და ვიტრინებს ამტვრევენ შავკანიანი მომიტინგეები!

საინტერესო ფილმია, მით უმეტეს იმ ფონზე, რომ ვაშინგტონში გუშინ საგანფებო მდგომარეობა გამოცხადდა!

თუმცა, ახლანდელი შემთხვევის ანტიგმირი - "მოძალადე პოლიციელი" არ გავს ფილმის "უნებლიე მკვლელს" ყველაფერი დანარჩენი, ზუსტად იგივე ფილმის სცენარით ვითადება... ოღონდ, ამჯერად ძალიან დიდი, მთლიანად ნაციონალური მასშტაბით!

მიუხედავად იმისა, რომ ამერიკაში სიტყვა "ნეგრის" ხსენებაზე შესაძლოა დაგაჯარიმონ ან დაგიჭირონ, მიუხედავად იმისა, რომ გამომცემლებმა ძველ წიგნებში დაიწყეს "ნეგრის" (ზანგის) ჩანაცვლება "აფროამერიკელით" რასობრივი სეგრეგაციის პრობლემა დარჩა...

ვითომ სასაცილოა შექსპირის ჩასწორება და "აფროამერიკელი ოტელო?"

ნეოლიბერალურმა მულტიკულტურალიზმმა თავად მულტიკულტურულ ამერიკაშიც კავკასიურ და შავ რასას შორის ურთიერთობაში წაიტეხა ფეხი...

ევროპაში არ მოხდა თურქთა, აფრიკელთა და არაბთა სოციალური ინტეგრაცია ადგილობრივ მოსახლეობაში...

როცა არაბების უბანში გავდივარ, ვცდილობ - ჩქარა გავიარო, მითხრა ჩემმა ჰოლანდიელმა მეგობარმა ქალმა, - ისინი ენასაც კი არ სწავლობენ. "ტახარუშ გამეაც" მოგონილი არ იყო!

"ტახარუშ გამეა" ახლო აღმოსავლეთიდან და აფრიკიდან ჩამოსულთა ევროპელ ქალებზე საჯარო სექსუალურ ძალადობას ეწოდა, რომლის ტალღამაც რამდენიმე წლის წინ მთელ ევროპას გადაუარა.

ჩვენ საქართველოშიც ვხედავთ , რომ ვერ მოხდა არათუ ჩვენს ქვეყანაში ახლადჩამოსული არაბების, ირანელების და თურქების ინტეგრაცია ვერ მოხდა საქართველოში საუკუნების განმავლობაში მცხოვრები არაქართული ეთნოსის წარმომადგენელთა ინტეგრაცია!

"სეგრეგაცია" თუ "ინტეგრაცია"? რა თქმა უნდა, არჩევანი ინტეგრაციის სასარგებლოდ უნდა გაკეთდეს... რომ გვინდოდეს კიდეც ჩვენ ქართველები სეგრეგაციის გზით ვერ წავალთ!

თუმცა, რასობრივი სეგრეგაცია არსებობს და მისი საფუძველი ცნობილია...

რაც ნაკლებია, ქალაქის რომელიღაც გასაყიდად გამოტანილ უბანზე მცხოვრებ შავკანიანთა რაოდენობა, მით უფრო ძვირია სახლი!

სიმდიდრის განაწილება, სეგრეგაციის ერთ-ერთი საფუძველია.

რა იწვევს ამ სხვაობას?

ეს სხვაობა გამოწვეულია და სეგრეგაციის საფუძველია ფუნქციონალურად გაუნათლებობა ამერიკაშიც და საქართველოშიც! ახალქალაქში მცხოვრებ სომეხს და მარნეულელ აზერბაიჯანელს, რომელმაც არ იცის ენა და შესაბამისად, არ შეუძლია კარიერულ წარმატებაზე იფიქროს საქართველოში, სამშობლოდ შესაბამისად სომხეთი და აზერბაიჯანი მიაჩნია!

ღმერთმა დაგვიფაროს, მაგრამ მეზობლებთან ომისას, უმეტეს შემთხვევაში სრულიად გარკვეულია, ვის მხარეს გაისვრის ეთნიკურად არაქართველი საქართველოს მოქალაქე!

საქართველოში ჩემი სამოქალაქო ინტეგრაციის კომიტეტის თავმჯდომარეობისას სომეხ და აზერბაიჯანელ მოსახლეობაში "ფუნქციონალური გაუნათლებლობის" აღსაკვეთად, ჩვენ დავიწყეთ ქართული ენის პროგრამები, არაქართული მოსახლეობით დასახლებული რეგიონებისთვის და დღეს არც კი ვიცი, დღეს გრძელდება თუ არა ეს აუცილებელი პროგრამები...

ნეოლიბერალური იდეოლოგიის ერთ-ერთი მთავარი პრინციპი მულტიკულტურალიზმია! ამერიკაში თეთრ ადამიანთა შორის მულტიკულტურალიზმმა მეტნაკლებ წარმატებას მიაღწია, მოსახლეების დიდი ნაწილი არათუ ინტეგრირდა, სრულიად ასიმილირდა ამერიკულ ერში შექმნა ეს ერი და მას არც ახსოვს, ისტორიული სამშობლო და ეროვნება. თუმცა, იქაც თავისი განსხვავებული ქცევის წესებით მაინც გამოირჩევიან თუნდაც იტალიელები და ებრაელები... რუსები, რომლებიც ნიუ-იორკში ბრონქსში ისე ცხოვრობენ, რომ მისალმებაღა იციან ინგლისურად, ჩინელები "ჩაინათაუნში"... მაგრამ თეთრ - კავკასიურ რასას და შავ რასას შორის შეთანხმება მაინც ყველაზე მეტად გაჭირდა...

ალბათ, ამის საფუძველი მონობაც იყო.

მსგავსი მიუღებლობა ახასიათებს კავკასიის რეგიონსაც. სომხეთიდან სრულად განიდევნა მკვიდრი აზერბაიჯანელი მოსახლეობა, რომლებიც საუკუნე ნახევრის წინ ამ ტერიტორიაზე ანუ ერევნის სახანოში მოსახლეობის 80%-ს შეადგენდა; აზერბაიჯანიდან - სომხური..

რა ხდება ევროპაში?! აღარ ვილაპარაკებ ბალკანურ სისხლიან პრობლემებზე; კულტურათა შორის კონფლიქტი ვერ დაიძლია ბელგიაში, სადაც ვალიელები დამოუკიდებლობაზე ფიქრობენ, კატალანებმა ხომ რამდენიმე წლის წინ კატალონიის ესპანეთისგან დამოუკიდებლობას მისცეს ხმა (და ამ დამოუკიდებლობის აღკვეთას, ევროკავშირის მუქარა გარიცხვის შესახებ და პუჩდემონის დაჭერის ორდერი დასჭირდა!) , ბასკებს ელანდებათ დამოუკიდებელი ბასკეთი და იტალიაში პადანიელებს - დამოუკიდებელი პადანია...

არც ამერიკის კონტინენტია გამონაკლისი - გავიხსენოთ ფრანგული კვებეკი - განვითარებულ კანადაში!

თუმცა, მე ამას არ დავარქმევდი ე.წ. რასობრივი პრობლემებს - ეს მულტიკულტურალიზის იდეის ნაკლი და მარცხია!

დღეს, ამერიკა საპროტესტო გამოსვლების ტალღამ მოიცვა. მოძალადე თეთრკანიანმა პოლიციელმა შავკანიანი მამაკაცი მოკლა. მერე რა, რომ ეს შავკანიანი არც ცნობილი მომღერალი ყოფილა, არც კალაათბურთელი ყოფილა და არც ბეისბოლისტი! ის ერთი ჩვეულებრივი ბიჭი იყო, რომელსაც არაერთხელ დაურღვევია კანონი და ციხეშიც გაუტარებია წლები ყაჩაღობის გამო!

მას "სიკვდილით დასჯა" არ დაუმსახურებია!

ვაშინგტონში კი უკვე თოთხმეტი წელია "კომენდანტის საათი" მოქმედებს 17 წლამდე ახალგაზრდობისთვის, რომელთაც საღამოს 22:00-ის შემდეგ ქუჩაში გასვლა ეკრძალებათ და არავის მოსდის თავში მისი გაუქმება!

თუმცა დღეს ძალაში შევიდა საგანგებო მდგომარეობა - უკვე ყველასთვის!

ვფიქრობ, მიუხედავად გარდაუვალი გლობალიზაციისა, რომელსაც იწვევს ტექნოლოგიური პროგრესი, მაინც ძნელი და არასწორი მიმართულებით სიარულია ეროვნული მეხსიერების დაკნინება-წაშლა! მულტიკულტურალიზმის ხელოვნური დამკვიდრება კი, ისევ გამოიწვევს ბევრ პრობლემებს და კონფლიქტებს, არა მხოლოდ განუვითარებელ, "მესამე ქვეყნებში", არამედ განვითარებულ ევროპაშიც, სადაც ემიგრანტები არ განიცდიან სამოქალაქო ინტეგრაციას... ბევრი პროლემა გვექნება ჩვენც ქართველებს - ევროპაზე ბევრად ღარიბ და სუსტ საქართველოში!

ნეოლიბერალური აზროვნების პრობლემა მისი ერთიანი სტანდარტებია ყველა მიმართ, მიუხედავად ისტორიული წარსულისა, რელიგიისა, ტრადიციებისა... მაქსიმალური განსახელმწიფოებრივება, დერეგულაცია, ფინანსური ბაზრების ღიაობა, ღია და მულტიკულტურალური საზოგადოება... ეს კი დიდი შეცდომაა...

ბესიკ ლაგვილავა

https://www.facebook.com/

ანალიტიკა
«The Guardian»: „ პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“

„სწორედ იმ დროს, როცა მსოფლიოს უაღრესად ჭირდება ბრძენი უხუცესები, პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“ - ასეთი სათაური აქვს ბრიტანულ გაზეთ „გარდიანში“ (The Guardian) გამოქვეყნებულ სტატიას, რომლის ავტორია დევიდ ვან რეიბრუკი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ფილოსოფიაში ნიდერლანდებიდან.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

მოდით ერთ დელიკატურ საკითხზე მსჯელობას შევეცადოთ: ვისაუბროთ ასაკზე ისე, რომ ეიჯიზმში - ასაკობრივ დისკრიმინაციაში - არ გადავვარდეთ.

არასოდეს არ მომხდარა ისეთი პრეცედენტი პლანეტის თანამედროვე ისტორიაში, როგორიც დღეს არის: მსოფლიოში მშვიდობის ბედი ისეთი ადამიანების ხელშია, რომლებიც საკმაოდ ხანდაზმულები არიან. ვლადიმერ პუტინს და სი ძინპინს 72 წელი შეუსრულდათ, ნარენდრა მოდი - 74 წლისაა, ბენიამინ ნეთანიაჰუ - 75-ის, დონალდ ტრამპი - 79-ის, ალი ჰამენეი - 86-ის.

რასაკვირველია, მედიცინის განვითარების წყალობით, ადამიანები სულ უფრო მეტ ხანს ცოხლობენ და შეუძლიათ აქტიური ცხოვრებით იცხოვრონ, მაგრამ ამის მიუხედავად, დრეს ცვენ მოწმენი ვართ იმ პოლიტიკური ლიდერების რაოდენობის ზრდისა, რომლებიც ასაკის კვალობაზე სულ უფრო ამკაცრებენ საკუთარ ხელისუფლებას, ხშირად თავიანთი ახალგაზრდა კოლეგების ხარჯზე.

გასულ კვირაში ჰააგაში ნატოს ყოველწლიურ სამიტზე ალიანსის ლიდერები, ემანუელ მაკრონის და მეტე ფრედერიქსონის (ორივე 47-47 წლისაა), ჯორჯა მელონის (48 წლის), პედრო სანჩესის (53 წლის) ჩათვლით, იძულებულნი იყვნენ დათანხმებულიყვნენ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას სამხედრო ბიუჯეტის გაზრდის შესახებ. ნატოს წევრი ქვეყნების მეთაურების საშუალო ასაკი 60 წელს შეადგენს: გერმანიის კანცლერი 69-ისაა, ხოლო თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ ერდოღანი - 71 წლის.

ყველა დაეთანხმა სამხედრო ასიგნებათა 5%-იან ზრდას, თუმცა აშკარაა, რომ ეს ციფრო თვითნებურად არის დადგენილი - მისი განხილვა სერიოზული დებატებით არ მომხდარა არც ნატოში და არც წევრი ქვეყნების შიგნით. ამ დროს უფრო მეტად სამხედრო-პოლიტიკური რეალობას კი არ მიექცა ყურადღება, არამედ ჭირვეული ამერიკელი პატრიარქის პატივისცემას და მის აკვიატებულ მოთხოვნას. ნატოს გენერალური მდივანი მარკ რიუტე, რომელიც მხოლოდ 58 წლისაა, ისე შორს წავიდა აშშ-ის პრეზიდენტისადმი მოწიწებაში, რომ დონალდს „მამიკოთი“ (Daddy) მიმართა. ეს დიპლომატია არ არის. ეს მორჩილებაა.

თაობათა კონფლიქტი სხვა არენებზეც ხდება: უკრაინის 47 წლის პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი უპირისპირდება მასზე ბევრად უფროსი ასაკის კოლეგას - რუსეთის 72 წლის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს. იმავე ასაკის მქონე სი ძინპინი მტრული თვალით უყურებს ტაივანის  პრეზიდენტს, რომელიც კომუნისტ ბელადზე 7 წლით უმცროსია. ბენიამინ ნეთანიაჰუ, რომლის წლოვანება საუკუნის სამ მეოთხედს შეადგენს, აუღელვებლად უყურებს ღაზას სექტორის განადგურებას, რომლის მოსახლეობის საშუალო ასაკი 18-20 წელია. ირანში 86 წლის ლიდერი მართავს ქვეყნის 80-მილიონიან მოსახლეობას, რომელთა საშუალო ასაკი 32 წელია. კამერუნელი 92 წლის პრეზიდენტი პოლ ბია 1982 წლიდან იმყოფება იმ ქვეყნის სათავეში, რომლის მცხოვრებლების საშუალო ასაკს 18 წელი შეადგენს, ხოლო სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა - 62 წელს.

რასაკვირველია, ჩვენ არ ვდგავართ გერონტოკრატიული შეთქმულების წინაშე. ჯერ-ჯერობით არც მოხუცი მოქმედი ლიდერების კლუბი არ არსებობს, რომლებიც მსოფლიოს ბატონობას სიცოცხლის ბოლომდე ესწრაფვიან... მაგრამ არის რაღაც შემაშფოთებელი იმაში, რომ  მშვიდობა ინგრევა სწორედ იმ ადამიანების მიერ, რომელთა ცხოვრება მეორე მსოფლიო ომის შემდომი არქიტექტურით განისაზღვრა. ალი ჰამენეი 6 წლისა იყო, როცა ჯერ გერმანიამ, შემდეგ კი იაპონიამ ხელი უსიტყვო კაპიტულაციას მოაწერეს.

დონალდ ტრამპი 1946 წელს დაიბადა, როცა გაერომ თავისი პირველი გენერალური ასამბლეის სხდომა ჩაატარა. ბენიამინ ნეთანიაჰუ  დაიბადა ისრაელის სახელმწიფოს შექმნიდან ერთი წლის შემდეგ. ნარენდრა მოდი დაიბადა 1950 წელს, როცა ინდოეთი საპარლამენტო რესპუბლიკად გამოცხადდა და ქვეყნის კონსტიტუცია მიიღეს. ვლადიმერ პუტინი ქვეყანას 1952 წლის ოქტომბერში მოევლინა, იოსებ სტალინის სიკვდილამდე რამდენიმე თვით ადრე. ამხანაგი სი ძინპინი - 1953 წლის ივნისში დაიბადა, სტალინის სიკვდილის შემდეგ. რეჯეფ ერდოღანი გაჩნდა 1954 წელს, თურქეთის ნატოში შესვლიდან ორი წლის შემდეგ. ყველა ჩამოთვლილი პირები ომისშემდგომი ეპოქის ბავშვები არიან და ახლა, როცა თავიანთი სიცოცხლის მიჯნას უახლოვდებიან, ისინი, როგორც ჩანს, მზად არიან იმ მსოფლიოს დასანგრევად, რომლებშიც თვითონ დაიბადნენ. ასთი მოქმედება შურისძიებას ჰგავს.

დიახ, საერთაშორისო წესრიგი, რომელიც თეორიულად გარკვეულ წესებს ემყარებოდა, პრაქტიკაში ყოველთვის არეულ-დარეული იყო, ვიდრე ეს ქაღალდზე ჩანდა. მაგრამ, ნებისმიერ შემთხვევაში რაღაც იდეალი არსებობდა, რომლის მიღწევას ყველა თავისებურად ცდილობდა. არსებობდა საერთო მორალური პრინციპები - დიახ, მყიფე, მაგრამ გულწრფელი, რომელიც იმ რწმენას ემყარებოდა, რომლის მიხედვით, კაცობრიობას აღარ უნდა გაემეორებინა მე-20 საუკუნის პირველი ნახევრის მხეცობები და რომ უმჯობესია უთანხმოებები დიალოგისა და დიპლომატიის მეშვეობით მოგვარდეს. დღეს ეს რწმენები აორთქლდა, გაქრა და უმეტესად იმ ადამიანთა გონებასა და სულში, რომლებისთვისაც ყველაზე ძვირფასი უნდა ყოფილიყო და რომელებიც სიკეთის რწმენას ყველაზე მეტად უნდა გაფრთხილებოდნენ.

დღეს უპრეცედენტო მომენტია. წინა მსოფლიო მართლწესრიგის არქიტექტორები - ადოლფ ჰიტლერი, ბენიტო მუსოლინი, იოსებ სტალინი და მაო ძედუნი სულ რაღაც 30-40 წლისანი იყვნენ, როცა ხელისუფლებაში მოვიდნენ. ახალმა თაობამ ახალი მსოფლიო ააშენა, მაგრამ წინა მართლწესრიგის შედეგებს შეეჯახნენ. დრეს ახალი მსოფლიოც ინგრევა იმ ძველი თაობის ადამიანების მიერ, რომლებიც ვერ იცოცხლებენ იმ დრომდე, რათა დაინახონ, როგორი ნანგრევები დარჩება მათი მოქმედებით.

ჩვენ შეიძლებოდა გვქონოდა იმის იმედი, რომ თაობა, რომელსაც ბედმა გაუღიმა და სიცოცხლის ხანგრძლივობა გაუგრძელდა, თავიანთი სიკვდილის შემდეგ სიკეთის, პტივისცემის და გლობალური პოზიტიური ხელმძღვანელობის მემკვიდრეობას დატოვებდა. ამის ნაცვლად ჩვენ მოწმენი ვართ ბოლო ათწლეულებში მომხდარი ყველაზე უარესი რეპრესიების, ძალადობის, გენოციდების, ეკოციდების და საერთაშორისო სამართლის მიმართ უპატივცემლო დამოკიდებულებისა, რომლებსაც ყველაზე მეტად ულმობელი 70-80 წლის მოხუცები სჩადიან და რომლებიც, როგორც ჩანს, უფრო მეტად იმით არიან დაინტერესებული, რომ თავი აარიდონ სამართლებრივ პასუხისმგებლობას, ვიდრე მშვიდობის შენარჩუნებაზე იზრუნონ.

მაგრამ ასე არ უნდა იყოს.

როცა ნელსონ მანდელამ 1999 წელს სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის პრეზიდენტის პოსტი დატოვა, მან ჩამოაყალიბა ორგანიზაცია „უხუცესები“, რომელიც ყოფილ მსოფლიო ლიდერებს აერთიანებდა. ისინი მუშაობდნენ მშვიდობის, სამართლიანობისა და ადამიანის უფლებების მხარდასაჭერად. დღეს, მოქმედებენ რა კონსენსუსის ტრადიციებით და წინა თაობების პოლიტიკოსთა საუკეთესო გამოცდილებით, „უხუცესების“ წევრები ითვლებიან იმის მაგალითად, თუ როგორ შეუძლიათ ასაკოვან ადამიანებს კაცობრიობას მოუტანონ მეტი სინათლე, გამოხატონ თანაზიარობა, იმოქმედონ სინდისით და არა მარტო გავლენითა და ძალით.

პრობლემა მოხუცებულობაში არ არის. პრობლემა იმაშია, თუ როგორი მიზნის მიღწევა სურთ მისი სარგებლობით და რას აძლევენ უპირატესობას. მსოფლიოს არ სურს ისეთი ახალი მოხუცი ძალოვანი პირები, რომლებსაც მმართველის საჭისა და ტახტის დატოვება არ სურთ. მსოფლიოსათვის უკეტესია ის მოხუცი ლიდერები, ის უხუცესები, რომლებიც მზად არიან კომპრომისებისათვის და ადამიანთა ენერგიის სასიკეთოდ წარმართვისათვის. ისინი, ვინც მემკვიდრეობაზე ფიქრობენ არა როგორც პირად დიდებაზე, არამედ როგორც მშვიდობაზე, რომელსაც ისინი თავიათი სიცოცხლის შემდეგ დატოვებენ. ჩვენს დროში გვჭირდება არა ბატონობა, არამედ სიბრძნის გამოვლენა. და ეს, საბოლოო ჯამში, არის ის, რაც მმართველს ლიდერისაგან განასხვავებს.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.