,
„დასავლეთი, რასაკვირველია, ზოგადად მხარს უჭერს ნატოში უკრაინის გაწევრიანების იდეას, მაგრამ გადაწყვეტილება კონსენსუსით ანუ ერთხმად უნდა იქნას მიღებული. გერმანია, აშშ, თურქეთი და უნგრეთი კი კიევის მიღებით დაინტერესებულნი არ არიან, - წერს გერმანული გაზეთი „ბერლინერ ცაიტუნგი“ (Berliner Zeitung) სტატიაში სათაურით „ნატოს საგარეო საქმეთა მინისტრების შეხვედრა ბრიუსელში: რატომ უნდა ელოდოს უკრაინა ალიანსში მიღებას კიდევ დიდხანს“ (ავტორი - ნიკოლას ბუტილინი), რომელშიც განხილულია უკრაინის პერსპექტივა ჩრდილოატლანტიკურ ალიანსში მისი მიღების თვალსაზრისით.
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
უკრაინას მოცდა მოუწევს. რამდენიმე დასავლელი დიპლომატის თქმით (მათ ანონიმ პირებად დარჩენა ისურვეს), საეჭვოა, რომ ნატომ უკრაინის თხოვნა შეასრულოს ალიანსში ქვეყნის სწრაფად მიღების თაობაზე. შესაბამისად, კიევის პოლიტიკური ხელმძღვანელობის იმედები, ვოლოდიმირ ზელენსკის მეთაურობით, რომ ნატოს 32 წევრს შორის კონსენსუსი იქნებოდა მიღწეული, ამ მომენტისათვის უკვე გაიფანტა. „კონსენსუსის მისაღწევად კვირეები და თვეებია საჭირო“, - იტყობინება ნატოს მაღალჩინოსანი წარმომადგენელი, რომლის თქმით, ბრიუსელში მინისტრების სამიტზე განხილული იქნება არა უკრაინის ალიანსში მიღების საკითხი, არამედ კიევისათვის დახმარების გაწევის გაფართოება - იმ მიზნით, რომ რუსეთთან მეომარ ქვეყანას სავარაუდო მოლაპარაკების წინ უპირატესი და უკეთესი პოზიციები ჰქონდეს.
„უკრაინა ჩვენი მეგობარია, მაგრამ...“
დღეისათვის უკრაინის ნატოში მიღებით დაინტერესებულები არ არიან არც ამერიკის შეერთებული შტატები და არც გერმანია. მოწინააღმდეგეთა რიგებში არიან ასევე თურქეთი, უნგრეთი და სლოვაკეთი. რაც შეეხებათ ბალტიისპირეთისა და სკანდინავიის ქვეყნებს, ისინი პირიქით - მხარს უჭერენ იდეას, რომ უკრაინა ახლო მომავალში ჩრდილოატლანტიკური სამხედრო ბლოკის წევრი გახდეს.
უკრაინა თვლის, რომ ნატოში წევრად მიღება მისი სამომავლო უსაფრთხოების ერთადერთ გარანტიას წარმოადგენს. ვაშინგტონის 1949 წლის ხელშეკრულების (ანუ წესდების) მე-5 პუნქტი კოლექტიური თავდაცვის სისტემის იმ ძირითად ელემენტს წარმოადგენს, რომელიც უკრაინას იზიდავს. მასში ნათქვამია, რომ თუ ნატოს რომელიმე წევრს სხვა სახელმწიფო თავს დაესხმება, ეს ყველა წევრზე თავდასხმას ნიშნავს: მოქმედებს პრინციპი - „ერთი ყველასათვის, ყველა ერთისათვის“. კიევი დაბეჯითებით მოითხოვს ნატოში დაჩქარებულ მიღებას, რადგან სხვა გარანტიებმა, მათ შორის ბუდაპეშტის 1994 წლის მემორანდუმმაც, ვერ გაამართლა.
„უკრაინისათვის 1990-იან წლებში რეალური, ეფექტური უსაფრთხოების გარანტიების მიუცემლობა შეცდომა იყო, რითაც რუსეთმა ისარგებლა“, - ნათქვამია უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადებაში, რომელიც ნატოს მინისტერიალის წინ გამოქვეყნდა. კიევის აზრით, ეს სეცდომა რაც შეიძლება მალე უნდა გამოსწორდეს. „უკრაინას ჭირდება მკაფიო, იურიდიულად სავალდებულო უსაფრთხოების გარანტიები, რომლებშიც გამოხატული იქნება მისი შეტანილი წვლილი როგორც გლობალური ბირთვული განიარაღების პროცესში, ასევე საერთაშორისო მშვიდობისა და უსაფრთხოების განმტკიცებაში“, - აცხადებს უკრაინის დიპლომატიური უწყება, - „ბუდაპეშტის მემორანდუმის მტკივნეული გამოცდილების შემდეგ ჩვენ არანაირი ალტერნატივა აღარ გვრჩება უსაფრთხოების დაცვის საკითხში, თუ არა ნატოს სრულუფლებიან წევრად მიღება“.
„კიევი ღიზიანდება აბსტრაქტული დაპირებებით...“
მიუხედავად იმისა, რომ ნატოელები უკვე რამდენიმე წელია აცხადებენ, რომ უკრაინა „აუცილებლად გახდება“ ალიანსის წევრი და რომ კიევის გზა ნატოსაკენ „შეუქცევადია“, ჯერ-ჯერობით მისთვის გაწევრიანება არც არავის არ შეუთავაზებია და არც არანაირი კონკრეტული გრაფიკი არ არსებობს ალიანსში მიღებისათვის. უსაფუძვლო და აბსტრაქტული დაპირებები, განუხორციელებლი იმედების მიცემა უკრაინის მთავრობაში შესამჩნევ უკმაყოფილებასა და გაღიზიანებას იწვევს.
ბრიუსელის მინისტერიალი ნატოს ახალი გენმდივან მარკ რიუტესათვის მეორე სამიტია. ნატოს დედაქალაქში ელოდებიან ევროკავშირის ახალი მთავარი დიპლომატის კაია კალასისა და უკრაინელი მინისტრის ანდრეი სიბიგას ჩასვლას.
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
