ბექა ჭიჭინაძე - დასავლეთ ევროპელთა და ქართველთა კულტურულ ურთიერთობების შუა საუკუნეებში

თარიღი: 311

დასავლეთ ევროპელთა და ქართველთა კულტურულ ურთიერთობებს შუა საუკუნეებში, ყურადღება არ ექცევა

რამდენი რამ ჰქონდათ გასაცვლელი ევროპელებს (არა ბერძნებს) და ქართველებს ამ დროს ერთმანეთისთვის, ჩანს ქართველი და ევროპელი ბერების ინტენსიური კულტურული ურთიერთობებიდან, ისინი თავიანთი მხარეების საუკეთესო შვილები იყვნენ და მის ღირსებას გამოხატავდნენ, მათი სახით, ევროპა და საქართველო ერთმანეთს ღირსების მთელი სისავსით ხვდებოდა, იქით მხარეს ლეო რომაელი იყო, აქეთ კი გაბრიელ ქართველი, ორივე მხარე ერთმანეთით ძლიერ მოხიბლული და შთაგონებული იყო.

ათონის მთაზე, ქართველთა მონასტერში სტუმრად მოსული იტალიელი ბერები ქართველ ბერებთან საუბრის დაწყებისას ხშირად შუა ღამემდე ვერ ასრულებდნენ საუბარს, და ზოგჯერ გათენებამდეც, გიორგი მთაწმინდელის ეს საგულისხმო ჩანაწერი ულამაზესი ხატია იმისა, თუ რამდენი რამ ჰქონდათ ამ დროს ერთმანეთისთვის სათქმელი ქართველებს და ევროპელებს, ზოგი იტალიელი და ფრანგი ბერი, საერთოდ, ქართველთა მონასტერში რჩებოდა, ძველი ფრანგული ნათარგმნი ლიტერატურის ერთი უმნიშვნელოვანესი ძეგლი - ბალავარიანი, სწორედ ქართველი და ფრანგი ბერის თანამშრომლობით ითარგმნა ძველ ფრანგულად, მისი ფრანგული ხელნაწერი სწორედ ივერონის ქართველთა მონასტერში ინახებოდა. მეორეს მხრივ, ქართველებიც მდიდრდებოდნენ დასავლეთ ევროპელთა ლიტერატურით, გიორგი მთაწმინდელი სიამაყით წერს, რომ ერთ-ერთი თხზულება ჰრომთა წიგნისაგან თარგმნა.

შუა საუკუნეების ევროპული და ქართული კულტურების შეხვედრის თვალსაზრისით, გამორჩეულად საყურადღებოა მე-13-საუკუნის ერთ-ერთი დიდი ევროპელი ინტელექტუალის, მათემატიკოსის, ფიზიკოსისა და გამომგონებლის - ოლივერ პადერბონელის ვიზიტი ანტიოქიის შავი მთის ქართველთა მონასტრის დიდ ბიბლიოთეკაში

სანამ უშუალოდ ამ საკითხზე გადავალთ, მოკლედ შევეხოთ მის ბიოგრაფიას.

ოლივერი შუა საუკუნეების ერთ-ერთი ყველაზე ქარიზმატული და ინტელექტუალური ფიგურაა, რომელსაც სხვადასხვა დისციპლინებში საფუძვლიანი განათლება ჰქონდა მიღებული, ეს მრავალმხრივი ნიჭის კაცი იყო თავისი დროის მათემატიკოსი, ფიზიკოსი და გამომგონებელიც, სწავლის დასრულების შემდეგ გახდა პადერბონის მოძღვარი. 1213 წლიდან იწყებს ქადაგებას ჯვაროსნული ლაშქრობების მოსაწყობად და ავლენს შესანიშნავი ორგანიზატორის უნარებს. 1219-წელს დამიეტას აღება, რასაც მაშინათვე დიდი აღფრთოვანებით გამოეხმაურნენ ქართველები, დიდწილად სწორედ ოლივერის გამოგონების დამსახურება იყო, რომელმაც ქალაქის ასაღები რამდენიმე ახალი მანქანა შექმნა.

,,ურჯულოთა" წინააღმდეგ ჯვაროსნული ლაშქრობების ეს მგზნებარე მქადაგებელი სულთან ალ კამილს ტყვედ ჩაუვარდა, რომელიც მის მიმართ ტყვეობაში დიდ ადამიანობას იჩენდა, ბოლოს კი, სულთანმა საერთოდაც გაათავისუფლა იგი. მადლიერებით აღსავსე ოლივერს ამ გამოცდილებამ უბიძგა გადაეხედა მისი დამოკიდებულება ისლამთან, შედეგად, შუა საუკუნეების ევროპის კვალობაზე ამ დიდმა ქრისტიანმა ინტელექტუალმა რევოლუციური დასკვნა გააკეთა: ქრისტიანებს და მუსლიმებს სინამდვილეში ძალიან ცოტა რამ ჰყოფთ ერთმანეთისგან, ისლამიც ღვთის გამოცხადებაა, ისევე როგორც იუდაიზმი, მაგრამ, არა აბსოლუტური.

სწორედ ეს დიდი ევროპელი ინტელექტუალი - მათემატიკოსი, ფიზიკოსი, გამომგონებელი და იდეოლოგი ეწვია შუა საუკუნეების ქართული კულტურის უდიდეს კერას - შავი მთის ქართულ მონასტერს, სადაც, როგორც თვითონ წერს, საგულდაგულოდ გადახედა მის ბიბლიოთეკას. (The Capture of Damietta, Cardinal Oliver (Of Paderborn), University of Pennsylvania Press, 1948, Chapter 63, გვ. 78).

მეტად საინტერესოა, რომ შუა საუკუნეების ამ გამორჩეული ევროპელი მოაზროვნისა და გამომგონებლის ინტელექტუალური სამყაროს გამდიდრებაში გარკვეული როლი შეასრულა ქართველთა მონასტრის მდიდარმა ბიბლიოთეკამაც.

ათონის მთისა და ანტიოქიის გარდა ქართველთა და დას. ევროპელთა კულტურული თანამშრომლობის ადგილი იყო იერუსალემის ჯვრის ქართველთა მონასტერი, რომლის საშუალებითაც ქართული ფერწერული ტრადიცია დასავლეთ ევროპული იკონოგრაფიის ტენდენციებს დაუახლოვდა, ყველაფერი ეს უკვე ცოტა არ არის, მაგრამ კიდევ უფრო გაღრმავებული კვლევა, ბევრად მეტს დაგვანახებდა.

მიყევი ბმულს - ბექა ჭიჭინაძე

ბიზნესი

რას წარმოადგენს ამერიკული BlackRock-ი, რომელიც $10.5 ტრილიონის აქტივებს მართავს?

გლობალური ფინანსური ქსოვილი სხვადასხვა ტიპის კომპანიების ურთიერთქმედებაზე დგას. ფინანსურ ეკოსისტემაში ვხვდებით, როგორც ბანკებს, ასევე ნეობანკებს და ფინტექ-კომპანიებს, საპენსიო ფონდებს, საგადახდო სერვისების მიმწოდებელ ორგანიზაციებს, კერძო კაპიტალის მმართველებს, ჰეჯ-ფონდებსა და აქტივების მმართველ კომპანიებს. აი, სწორედ ამ ბოლო კატეგორიას განეკუთვნება ამერიკული BlackRock-ი, რომელიც სხვა ადამიანებისა და კომპანიების აქტივებს მართავს, ანუ მარტივად რომ ვთქვათ, ინვესტიციას მათ ნაცვლად დებს. გამართული ბიზნესმოდელის გარდა, ამერიკულ კორპორაციას მაღალი რეპუტაცია, ინვესტორებისთვის ფინანსური სარგებლის გენერირების დეკადების განმავლობაში დამტკიცებული შედეგები და პლანეტარული მასშტაბის კავშირები გამოარჩევს.

ამ ყველაფრის დამსახურებით, BlackRock-ი პლანეტის უდიდეს აქტივების მმართველ კომპანიად იქცა, რომლის პორტფელი, ბოლო შედეგებით, $10.5 ტრილიონად იყო შეფასებული. 2024 წლის პირველი კვარტალის ფინანსური ანგარიშის თანახმად, გასულ ერთ წელიწადში, ამერიკულმა კორპორაციამ აქტივების ზომა $1.4 ტრილიონით გაზარდა. ამ თანხის მასშტაბს რომ მიხვდეთ, გეტყვით, რომ მექსიკის მთლიანი შიდა პროდუქტი სწორედ $1.4 ტრილიონია, როცა ესპანეთის, ინდონეზიის და საუდის არაბეთის - ნაკლები. თუმცა BlackRock-ის ჯამური აქტივების ზომა უფრო შთამბეჭდავია, რადგან ამ მაჩვენებელს ქვეყნების მშპ-სთან თუ შევაფარდებთ, აღმოვაჩენთ, რომ მას მხოლოდ ამერიკის შეერთებული შტატები და ჩინეთი უსწრებს.

რა შემოსავალს და წმინდა მოგებას აგენერირებს BlackRock-ი $10.5 ტრილიონად შეფასებული აქტივების მართვით?

2024 წლის I კვარტალში, BlackRock-მა $4.7 მილიარდის შემოსავალი მიიღო, რაც 11%-ით მეტია, ვიდრე შარშან. შემოსავალთან ერთად, ბოლო პერიოდში მკვეთრად, კერძოდ 36%-ითაა გაზრდილი კომპანიის წმინდა მოგება, რომელმაც მიმდინარე წლის პირველ სამ თვეში $1.5 მილიარდი შეადგინა. აღნიშნულ მაჩვენებლებს, უმეტესწილად, ის ფინანსური ინსტრუმენტები აგენერირებენ, რომელთაც BlackRock-ის პორტფელში ვხვდებით - აქ იგულისხმება, როგორც კომპანიების კაპიტალი, ანუ აქციები, ასევე ფიზიკური აქტივები, მათ შორის უძრავი ქონება.

აქციების კუთხით, BlackRock-ის აქტივებს შორის ყველაზე დიდი წილი მსოფლიოს უდიდეს ტექნოლოგიურ, ფარმაკოლოგიურ და ფინანსურ კომპანიებზე მოდის. BlackRock-ის აქციების პორტფელის ათი უდიდესი პოზიცია კი, შემდეგნაირად გამოიყურება:

#1 - Microsoft - $229.7 მილიარდად შეფასებული 542.02 მილიონი აქცია (BlackRock-ის პორტფელის 5.37%)

#2 - Apple - $178.4 მილიარდად შეფასებული 1.04 მილიარდი აქცია (BlackRock-ის პორტფელის 4.17%)

#3 - NVIDIA - $164.66 მილიარდად შეფასებული 182.42 მილიონი აქცია (BlackRock-ის პორტფელის 3.85%)

#4- Amazon - $115.18 მილიარდად შეფასებული 638.54 მილიონი აქცია (BlackRock-ის პორტფელის 2.69%)

#5 - META - $77.18 მილიარდად შეფასებული 158.94 მილიონი აქცია (BlackRock-ის პორტფელის 1.8%)

#6 - Alphabet (Class A) - $62.77 მილიარდად შეფასებული 415.9 მილიონი აქცია (BlackRock-ის პორტფელის 1.47%)

#7 - Alphabet (Class C) - $54.11 მილიარდად შეფასებული 355.37 მილიონი აქცია (BlackRock-ის პორტფელის 1.27%)

#8 - Eli Lilly - $50.78 მილიარდად შეფასებული 65.27 მილიონი აქცია (BlackRock-ის პორტფელის 1.19%)

#9 - Broadcom - $46.27 მილიარდად შეფასებული 34.91 მილიონი აქცია (BlackRock-ის პორტფელის 1.08%)

#10 - Berkshire Hathaway (Class B) - $45.21 მილიარდად შეფასებული 107.51 მილიონი აქცია (BlackRock-ის პორტფელის 1.06%)

წყარო:https://bm.ge/

სრულად

გამოკითხვა

ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?

უკრაინა

რუსეთი

არ მაქვს პასუხი

ხმის მიცემა

სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.

კულტურა

თურქმენეთის დედაქალაქ აშხაბადში შოთა რუსთაველის მემორიალი გაიხსნა

სრულად

ვანი ეტრუსკული ცივილიზაციისადმი მიძღვნილ გამოფენას მასპინძლობს

სრულად

გენიალური ქართველი კინომსახიობის, დოდო აბაშიძის, დაბადებიდან 100 წელი გავიდა

სრულად