,
ბელგიის მეფე ლეოპოლდ II ისტორიაში შევიდა როგორც ერთ-ერთი ყველაზე ბოროტი და დაუნდობელი მმართველი, რომელმაც ნამდვილი გენოციდი მოუწყო კონგოელ ხალხს.
როგორც ამბობენ, მისი პასუხისმგებლობით, დაახლოებით, 10 მილიონი კონგოელი დაიღუპა ან დაასახიჩრეს.
ლეოპოლდ II მაშინ დაიბადა, როდესაც ბელგიის სამეფო ჯერ 5 წლის იყო. სამწუხაროდ, დედამისი, მარი ლუისი წარუმატებელი ქორწინების გამო ბრაზს თავის შვილზე ანთხევდა. ის დასცინოდა ლეოპოლდის დიდ ცხვირს, რომელსაც ფრინველის ნისკარტს ადრიდა და მას მახინჯს ეძახდა. როგორც ამბობენ, მშობლების სიყვარული მას პატარაობიდანვე აკლდა, შემდეგ კი მისი ერთადერთი საზრუნავი მატერიალური კეთილდღეობა და ამქვეყნიური დიდება გახდა.
აღსანიშნავია, რომ გარდაცვალებამდე მამამისს, ლეოპოლდ I-ს 50 მცდელობა ჰქონდა რომელიმე ქვეყნის დაპყრობისა და ბელგიის კოლონიად ქცევისა, თუმცა ამის გაკეთება ვერასდროს მოახერხა. ლეოპოლდ პირველს სჯეროდა, რომ აფრიკული ქვეყნების კოლონიზაციის გარეშე მისი ქვეყანა ვერასდროს გამდიდრდებოდა და მოიპოვებდა ძალაუფლებას.
ლეოპოლდ მეორემ მამამისის გზა გააგრძელა, თუმცა განსხვავება ის იყო, რომ მას ბელგიის სახელით არა ერის დაპყრობა, არამედ მთლიანი ქვეყანის მის პირად საკუთრებად ქცევა იყო. მიუხედავად ამისა, ლეოპოლდ მეორემ ძალიან კარგად იცოდა, რომ მას ამის უფლებას არავინ მისცემდა, ამიტომ მზაკვრულ გეგმას მიმართა. ლეოპოლდმა ყველა დაარწმუნა, რომ მის მთავარ მისიას კონგოში ქრისტიანობის გავრცელება და "კონგოელი ხალხის უღმერთო სულების გადარჩენა" წარმოადგენდა.
1884 წელს, 14 ევროპული ქვეყნის წარმომადგენლებთან, ბერლინის კონფერენციაზე ის ამტკიცებდა, რომ თავად დახარჯავდა ქონებას კონგოელი ხალხის კეთილდღეობისთვის.
როგორც ცნობილია, კონგოში იმ დროს, დიდი რაოდენობით მოიპოვედნენ კაუჩუკს. იმისთვის, რომ მოპოვება და მიწოდება გაეზარდა, ლეოპოლდმა თავისი დაქვემდებარებულების დახმარებით უსასტიკეს ხერხებს მიმართა კონგოელების დასამონებლად. ხშირად მათ სოფლებს ცეცხლს უკიდებდნენ, რათა ვერავინ გაქცეულიყო, ესროდნენ ან მძევლებად აჰყავდათ ადგილობრივი ქალები და მამაკაცებს ემუქრებოდნენ, რომ თუ ყოველი დღის ბოლოს ისინი 15 კილო კაუჩუკის მასალას არ მიიტანდნენ, მთლიან ოჯახს დაუხოცავდნენ.
სამწუხაროდ, ლეოპოლდ მეორე დარწმუნებული იყო იმაში, რომ თითოული კონგოელი მისი პირადი მონა, ხოლო მთლიანად კონგო კი მისი პირადი საკუთრება იყო და შესაბამისად, ის შეეძლო ეკეთებინა რაც მოუნდებოდა.
ლეოპოლდის ბრძანებით, ასევე, სოფლის აღებისას, არჩევდნენ ძლიერი შესახედაობის ახალგაზრდა მამაკაცებს და ძალით აწევრიანდებდნენ თავიანთ რიგებში. ასე იზრდებოდა სასტიკი მბრძანებლის რაზმი. აღსანიშნავია ისიც, რომ არმიის თითოული წევრი ვალდებული იყო, მოეკლა დაუმორჩილებელი კონგოელი ერთი ტყვიით. თუ რომელიმე მეორე ტყვიასაც დახარჯვდა, მას ან მოკლავდნენ ან ხელს მოაჭრიდნენ ტყვიის ტყუილად გამოყენებისთვის.
მანამ, სანამ კონგოში სრული ჯოჯოხეთი ხდებოდა, ევროპაში ყველას ეგონა, რომ ლეოპოლდ მეორე თავის მისიას მშვიდობიანად ახორციელებდა. ლეოპოლდ მეორემ მწერლები დაიქირავა, რომლებიც სტატიებს წერდნენ და ხოტბას ასხამდნენ მეფის "ქრისტიანულ მისიას", ისე რომ თავად კონგოში ნამყოფებიც არ იყვნენ. ადამიანები ისე აწერდნენ ხელს ლეოპოლდის არმიაში გაწევრიანებას, რომ სინამდვილეში წარმოდგენაც არ ჰქონდათ რისი გაკეთება მოუწევდათ.
მეტიც, არმიის წევრებს შთააგონებდნენ, რომ ფერადკანიანები არ იყვენენ ადამიანები, ამიტომ დანაშაულის გრძნობა არ უნდა ჰქონოდათ თუ რომელიმე კონგოელის მოკვლა მოუწევდათ. ზოგიერთს სჯეროდა, რომ რაც უფრო ბრუტალურად მოექცეოდნენ კონგოელებს, ისინი მით უფრო კარგად შეასრულებდნენ თავიანთ საქმეს.
კაუჩუკის ბაზარზე ლეოპოლდ მეორეს მონოპოლიის დაკარგვა არ სურდა, ამიტომ არავის აძლევდა უფლებას კონგოში ჩამოსულიყო და კაუჩუკი გაეტანა. მათ შორის არც არაბ ვაჭრებს.
მიუხედავად იმისა, რომ ლეოპოლდ მეორე თავისი ცოდვების დამალვას საგულდაგულოდ ცდილობდა, მაინც გამოჩნდნენ ისეთი ჟურნალისტები, რომლებმაც დიდი ბრიტანეთიდან და ამერიკიდან დაიწყეს კონგოში ჩასვლა და ყველაფრის აღწერა, რასაც ნახავდნენ. რამდენიმე მათგანმა დაიწყო საჯარო მხილება იმ განუკითხაობისა, რაც იმ დროს ხდებოდა კონგოში. ისინი საქვეყნოდ აცხადებნენ, რომ ლეოპოლდის ქმდებები იყო ყველაზე დიდი დანაშაული და კრიმინალი, რაც თუ ოდესმე მომხდარა კაცობრიობის ისტორიაში.
ლეოპოლდ მეორის მრისხანე პერიოდის დასრულების შემდეგ ბელგიელებს დიდი ხნის განმავლობაში სჯეროდათ, რომ მათი მეფე იყო დიდებული ადამიანი. მთავრობა მალავდა სიმართლეს, რადგან ლეოპოლდის დანაშაულის გამჟღავნება იქნებოდა არა მხოლოდ ბელგიელებისთვის იმედგაცრუება, არამედ ქვეყანის იმიჯის შელახვაც, რის გამოც თაობებს არასწორად ასწავლიდნენ ისტორიას მათი მეფის მოღვაწეობის შესახებ.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
