,
შვეიცარიის გერმანულენოვან გაზეთ „ბასლერ ცაიტუნგში“ (Basler Zeitung) დაბეჭდილია სტატია სათაურით „არჩევნები საქართველოში: ოპოზიციას სასამართლოს იმედი აქვს, რომელმაც ხმის მიცემის შედეგები უკვე 30 ოლქში გააუქმა“ (ავტორი - ფრენკ ნოიჰეისენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
იქნებ ეს ფაქტი ის მცირე დასაწყისია, რომელიც კიდევ უფრო გამრავლდება და საბოლოოდ ყველაფერს შეცვლის? იქნებ ის ფაქტი, რაც პროვინციულ ქალაქ თეთრიწყაროში მოხდა, საქართველოს ხელისუფლების შეცვლის მანიშნებელია და ქვეყანას სწორ გზაზე - ევროკავშირისაკენ შეაბრუნებს? ოპოზიციას იმედი აქვს. ოპოზიცია არ აღიარებს პრომოსკოვური მმართველი პარტიის „ქართული ოცნების“ ოფიციალურად გამოცხადებულ გამარჯვებას.
„თეთრიწყაროს პრეცედენტი“
თეთრისწყარო თბილისიდან სამხრეთ-დასავლეთით, დაახლოებით 50 კილომეტრზე მდებარეობს. ორსაბათს ადმინისტრაციულმა სასამართლომ დაადგინა, რომ საარცევნო ოლქში ხმის მიცემის წესი - ფარული კენჭისყრა - დაირღვა: ბიულეტენები, რომლებიც სკანერში იყო მოთავსებული, ისეთი თხელი იყო, რომ მათზე სრულიად გარკვევით ჩანდა გაფერადებული რგოლი, ანუ შეიძლებოდა იმის გაგება, თუ ვის მისცა თავისი ხმა ამომრჩეველმა. თეთრიწყაროს ოლქის 30-ვე საარჩევნო უბნის შედეგები გაუქმდა, რაც „ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ პირველი მნიშვნელოვანი წარმატებაა არჩევნების წესების დარღვევის გამოვლენაში.
ოპოზიციური პარტიის „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ ლიდერმა თინა ბოკუჩავამ მოსამართლის გადაწყვეტილება დადებითად შეაფასა და აღნიშნა, რომ მან გამოიჩინა გაბედულება და პროფესიონალიზმი, გამოავლინა კანონმორჩილება და მთავრობისათვის არასასიამოვნო გადაწყვეტილება მიიღო.
კავკასიურ სახელმწიფოში ხელისუფლებისათვის ბრძოლა გრძელდება. ოპოზიციამ, რომელიც ოთხპარტიულ ალიანსს წარმოადგენს, დაადგინა, თუ როგორ, რა გზებითა და მეთოდებით უნდა იმოქმედოს.
რა უნდა გრეტას თბილისში?
საქართველოს დედაქალაქში 4 ნოემბერს გამართულ ოპოზიციურ დემონსტრაციაში ათასობით მოქალაქე მონაწილეობდა (მაგრამ არა იმდენი, რამდენიც არჩევნების შემდეგ ჩატარებულ მიტინგში), პლუს გრეტა ტუნბერგი. ცნობილი შვედი აქტივისტი თბილისის ქუჩებში თავის მოქსოვილი ქუდით დადიოდა და აცხადებდა, რომ იგი ქართველ ოპოზიციონერების გვერდით დგას და მათ მხარს უჭერს „თავისუფლებისა და მშვიდობისათვის“ (!) ბრძოლაში.
ოპოზიციას განზრახული აქვს საპროტესტო აქციები თბილისში ყოველდღიურად ჩაატაროს, სხვადასხვა ადგილზე - ზოგჯერ დიდი, ზოგჯერ კი მცირე მიტინგები. ლაშა ბაქრაძე, რომელიც ზაფხულში „ერთიან ნაციონალურ მოძრაობას შეუერთდა, თავის გამოსვლაში თბილისური პროტესტი 1989 წელს აღმოსავლეთ გერმანიაში (გდრ-ში) მომხდარ გამოსვლებს შეადარა, რომლებმაც საბოლოოდ „ბერლინის კედლის“ დაცემა გამოიწვია.
მოსყიდვა, დაშინება და გაყალბება
ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ (ცესკო) ოფიციალურად გამოაცხადა, რომ მმართველმა პარტიამ ხმების 54% მიიღო, თუმცა ოპოზიცია და პირადად პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი ამ ციფრებს მცდარად თვლის და არ აღიარებს. ქართული არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და და ეუთოს სადამკვირვებლო მისიის წევრების განცხადებით, არჩევნების პროცესში ხდებოდა ამომრჩეველთა მოსყიდვა, დაშინება და ხმების რაოდენობის გაყალბება.
რთული საკითხია - შეძლებს თუ არა მმართველი პარტია, რომელიც ხელისუფლებაში 2012 წლიდან იმყოფება და ევროინტეგრაციას დეკლარირებს, იმავდროულად კი უკრაინასთან მეომარი რუსეთის ორბიტისაკენ იხრება, შეძლებს 54%-ის შენარჩუნებას?
ბევრი სოციოლოგიური ინსტიტუტი პროგნოზირებდა, რომ ქართული ოცნებ’ მხოლოდ ხმების 35%-ს მიიღებდა. ცესკოს მიერ გამოცხადებული შედეგები განსაკუთრებით გასაკვირი აღმოჩნდა ედისონის კვლევითი ინსტიტუტისათვის“, რომელიც საქართველოში საპარლამენტო, საპრეზიდენტო და ადგილობრივი ორგანოების არჩევნების შედეგების კვლევას 2012 წლიდან აწარმოებს. დღემდე მათი კვლევის შედეგები ოფიციალურიგან მხოლოდ ერთიდან ხუთ პროცენტამდე განსხვავდებოდა, მაგრამ ამ არჩევნების შედეგების სხვაობამ 13%-ს მიაღწია. „ედისონის ინსტიტუტის“ მონაცემებით, „ქართულმა ოცნებამ“ მხოლოდ 41% მიიღო - ნაკლები, ვიდრე მთელმა ოპოზიციამ. „ამის ახსნა მხოლოდ იმ მანიპულაციებით შეიძლება, რომლებსაც მმართველი პარტია ახორციელებდა, განსაკუთრებით რეგიონებში“, - ამბობს ინსტიტუტის ვიცე-პრეზიდენტი რობ ფარბმანი.
პარლამენტის სპიკერი შალვა პაპუაშვილი არჩევნების მანიპულაციებს უარყოფს და აცხადებს, რომ ოპოზიცია „დეზინფორმაციას ავრცელებს“ და „რუსოფობიითაა შეპყრობილი. ამ პროცესში აქტიურად მონაწილეობს ქვეყნის პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი და რიგი არასამთავრობო ორგანიზაციები“.
განწყობა კატეგორიულია: უკომპრომისო ბრძოლა
ნებისმიერ შემთხვევაში ოპოზცია უარს აცხადებს მიღებული მანდატების გამოყენებასა და დეპუტატის მოვალეობის შესრულებაზე, რაც იმას ნიშნავს, რომ ისინი პარლამენტის არც პირველ სხდომას არ დაესწრებიან და არც შემდეგ არ მიიღებენ მონაწილეობას საკანონმდებლო ორგანოს მუშაობაში. „თქვენ პარლამენტში მარტონი იქნებით, კეთროვანებივით“, - მიმართა ოპოზიციონერმა მამუკა ხაზარაძემ (ალიანსი „ძლიერი საქართველო“) მმართველი პარტიის წევრებს. ოპოზიციის განწყობა კატეგორიულია და კომპრომისზე არ თანხმდება.
და მაინც ქვეყნის პრემიერ-მინისტრი ირაკლი კობახიძე ცდილობს, რომ ყველაფერი დემოკრატიულ ჩარჩოებში მიმდინარე ჩვეულებრივ მოვლენებად წარმოაჩინოს, იგი აცხადებს, რომ საქართველოს ევროპული კურსი უცვლელია და ქვეყანა 2030 წლისათვის ევროკავშირში გაწვერიანებას გეგმავს - იმ მიზნის რეალიზებას, რომელიც საქართველოს კონსტიტუციით არის განმტკიცებული. თუმცა როგორ მოახერხებს ამას, ჯერ-ჯერობით გაურკვეველია - ევროკავშირმა საქართველოს როგორც წევრობის კანდიდატი ქვეყნის მიღების პროცესი შეაჩერა, მთავრობის მიერ ავტორიტარული პოლიტიკის საპასუხოდ.
ოპოზიციის მოქმედების გეგმა
ოპოზიციას სურს, რომ არჩევნები განმეორებით ჩატარდეს და ამ მიზნის მიღწევას სამნაწილიანი გეგმის განხორციელებით აპირებს: პირველი - მოსახლეობის ინფორმირება იმ უხეში დარღვევების შესახებ, რაც არჩევნების დროს მოხდა; მეორე - საერთაშორისო პარტნიორებმა არჩევნების შედეგების არაღიარება; მესამე - „დემოკრატიული წინააღმდეგობის“ გაგრძელება ყოველდღიური მიტინგებით და ქუჩის საპროტესტო აქციებით.
რასაკვირველია, ასეთი სტრატეგია საკმაოდ სარისკოა და წარმატების მისაღწევად ბევრ ადამიანს აქციებში მონაწილეობა ხანგრძლივად მოუწევს. და ეს ყველაფერი იმ დროს, როცა ცივი ზამთარი ახლოვდება.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
