,
გუშინ „პრეზიდენტობის“ კანდიდატმა ასლან ბჟანიამ აფხაზური ტელევიზიისთვის მიცემულ ინტერვიუში ქართულ-აფხაზურ ურთიერთობებზე ისაუბრა და განმარტა თუ რატომ ისაუბრა რამოდენიმე დღის წინ საქართველოს მედიასტან თბილისთან დიალოგის აუცილებლობაზე.
"დიალოგი აფხაზურ და ქართულ მხარეებს შორის უნდა იყოს, მაგრამ, არის თემები, რომლებშიც მონაწილეობა რუსულმა მხარემაც უნდა მიიღოს და მისი ინტერესი უნდა იქნას გათვალისწინებული" - თქვა ასლან ბჟანიამ.
ასლან ბჟანიამ აფხაზეთის პირველი დე ფაქტო პრეზიდენტის, ვლადისლავ არძინბას მიერ 1999 წელს გაკეთებული განცხადებაც გაიხსენა იმის თაობაზე, რომ ქართველებს მტრად არასდროს თვლიდა და მზადაა ქართულ მხარესთან დიალოგისთვის და როგორც აღნიშნა, „არძინბას ეს სიტყვები ყველა აფხაზი პოლიტიკოსისთვის დავალებადაც კი შეიძლება იყოს მიჩნეული“, ხოლო მათ, ვინც თბილისთან ყოველგვარი დიალოგის წინააღმდეგია, ბჟენია ურჩევს, უკეთ იცოდნენ საკუთარი ქვეყნის გეოგრაფია, ასევე შეახსენებს მათ, რომ საქართველო აფხაზეთის „მეზობელი ქვეყანაა და მდინარე ენგურს გაღმა საქართველოა“.
„მე არავისთან ვაპირებ აფხაზეთის დამოუკიდებლობის, სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის საკითხების განხილვას. ეს საკითხი ერთხელ და სამუდამოდ გადაწყვეტილია“, - განაცხადა მან.
მისივე თქმით, აფხაზეთს საქართველოსთან დღესაც აქვს სხვადასხვა სახის, მათ შორის ეკონომიკური კონტაქტები და ურთიერთობები. აფხაზური მხარე ქართულთან აქტიურად თანამშრომლობს ენგურჰესის გამართულად მუშაობის საკითხებში, ასევე იმაში, რომ აფხაზეთში დამზადებული 10 ათას ტონაზე მეტი თხილიდან მხოლოდ ათასი ტონა გადის რუსეთში, ხოლო დანარჩენი 9 ათასი ტონა ექსპორტირებულ უნდა იქნას საქართველოში.
ბჟანიას მტკიცებით, იმისთვის, რომ ეს საკითხები იქნას მოწესრიგებული და თან ისე, რომ აფხაზურმა სახელმწიფომ ამისგან სარგებელი მიიღოს, აუცილებელია ქართულ მხარესთან დიალოგის რეჟიმში ყოფნა და არა ისე როგორც ახლაა, როცა თხილის ექსპორტით სარგებელს მხოლოდ რამოდენიმე ჩინოვნიკი იღებს.
მისივე მტკიცებით, „საქართველოდან აფხაზეთში ყოველწლიურად მხოლოდ 100 მილიონი რუბლის ბოსტნეული შედის“. გარდა ამისა, როგორც ბჟენიამ აღნიშნა, იმის გამო, რომ გახშირებულია ტრანსსასაზღვრო დანაშაულების რიცხვი, აუცილებელია აფხაზმა სამართალდამცავებმა ითანამშრომლონ თავის ქართველ კოლეგებთან.
ბჟანია ასევე შეეხო „საქართველოში აფხაზეთის მოქალაქეების სამედიცინო მიზნით“ გამგზავრების თემას. მისი თქით, იმის გამო, რომ აფხაზეთში არაა იმ ხარისხის სამეციცინო მომსახურება, როგორც საქართველოში, იგი ვერ საყვედურობს აფხაზეთის მოქალაქეებს, რომლებიც ხარისხიანი სამედიცინო მომსახურების მისაღებად საქართველოში დადიან.
„მაგრამ, აფხაზური მხარისთვის მიუღებელია ის, რომ საქართველოში ჩასულ პაციენტებს საქართველოს მოქალაქეობის მიღებას სთხოვენ“, - აღნიშნა ბჟანიამ.
მისი თქმით, ამ საკითხში ქართული მხარის ამგვარი დამოკიდებულება ხელს არ უწყობს მხარეებს შორის ნდობის აღდენას და თუნდაც ამ თემებზე მხარეებმა ერთმანეთთან უნდა ისაუბრონ და ამისთვის საჭიროა დიალოგის სხვადასხვა ფორმატები.
ბჟანიას აზრით, მის მიერ ჩამოთვლილი საკითხების განხილვა ჟენევის ფორმატში კი არ უნდა ხდებოდეს, არამედ თუნდაც მდინარე ენგურის საზღვართან, თან იმ ადამიანებთან, რომლებიც ჩართული არიან ორმხრივ ურთიერთობებში.
გარდა ამისა, აფხაზური ოპოზიციის ლიდერი ასლან ბჟანია შეეხო აფხაზურ-ქართულ დიალოგში რუსული მხარის მონაწილეობის საკითხსაც.
„რასაც ახლა ვიტყვი, უფრო საქართველოს მოქალაქეების გასაგონად ვამბობ და იმედია, თქვენი საშუალებით ისინი გაიგებენ ჩემს ნათქვამს. რამოდენიმე საუკუნეა რუსეთს აქვს თავისი ინტერესები კავკასიაში. მთელი ამიერკავკასია შედიოდა რუსეთის იმპერიაში. აფხაზურ-ქართულ დიალოგში არის თემები, რომელთა განხილვაშიც რუსეთმაც უნდა მიიღოს მონაწილეობა და მისი ინტერესები აუცილებლად უნდა იქნას გათვალისწინებული“, - დასძინა ასლან ბჟანიამ.
მისივე თქმით, რუსეთისაგან განსხვავებით ევროპელები კავკასიიდან შორს არიან, ამერიკელები მითუმეტეს კიდევ უფრო შორს და ამ თემებზე იმიტომ ამახვილებს ყურადღებას, რომ „ქართველ ჟურნალისტთან ინტერვიუში სრულად არ უთქვამს, მაგრამ ახლა სათქმელს აკონკრეტებს“.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
